Vísir - 20.10.1938, Blaðsíða 2

VlSIR
VÍSIR
DAGBLAS
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
S i m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Ungiinga-
fræðsla.
IFÍSIR drap lítillega á það um
■ daginn, að fræðslumála-
stjórnin liefði sett Hannibal
Valdimarsson skólastjóra við
Gagnfræðaskólann á Isafirði, án
þess að hann hefði sérstaka
verðleika til þess, og gengið
fram hjá öðrum kennara við
skólann, sem einnig hefði sótt
um stöðuna.
I Iiessu sambandi var á það
bent, að nauðsyn bæri til að
gerðar yrðu frekari kröfur til
kennara, en verið hefði til þessa,
enda væri það óþolandi að
stjórnmálaskoðanir og flokks-
hagsmunir væru Iátnir sitja í
fyrirrúmi, þegar menn væru
valdir til slíkra starfa.
Alþýðublaðið hefir að sjálf-
sögðu tekið upp þykkjuna fyrir
Hannibal, og lirotið aðallega um
það, að i grein Vísis var það
lekið fram að socialistarnir
hefðu lýst yfir þvi á skóla-
nefndarfundi að Hannibal
myndi hætta öllum afskiftum
af stjórnmálum, ef honum yrði
veitt staðan. Yfirlýsingu þessa
gáfu þeir án sérstaks tilefnis og
óumbeðið, og virðist því svo,
sem þeir liafi litið svo á að hin
pólitíska æsingastarfsemi Hanni-
bals mælti í gegn þvi að lionum
yrði veitt staðan. I grein Vísis
var einnig á það bent, að Hanni-
bal héldi áfram störfum sínum í
bæjarstjóm Isafjarðarkaupstað-
ar og hefði þannig ómerkt yfir-
lýsingu formælenda sixma, sem
hefðu lalið það aðalvinninginn
að hann hætti pólitískri starf-
semi sinni, ef hann fengi stöð-
una og hefði hann þannig skot-
ið þeiin ref fyrir rass.
Vísir hefir ávalt litið svo á,
að það væri rangt, að það sé að
engu metið við menn er þeir
hafa stundað störf sín með alúð
og samviskusemi og blaðið leyf-
ir sér að halda því fram, að því
að eins leggi menn fram óskifta
krafta sína, að j>eir eigi von á,
að það verði metið að nokkru,
en liitt dregur að sjálfsögðu úr
mönnum, sjái þeir verk sin að
engu metin.
Aðalatriðið er hinsvegar það,
að til þessa eru engar þær lág-
markskröfur gerðar til kunn-
áttu og mannkosta unglinga-
kennara í landinu, sem eðlilegt
væri, og gerðar eru t. d. til
barnakennara. Þetta er óeðlilegt
og stuðlar að því að ekki velj-
ast hinir hæfustu menn til ungl-
ingafræðslunnar, og fer þá oft
frekar eftir pólitískum flokks-
lit en öðrum hæfileikum til
starfans. Þetta er það atriði,
sem vert er að gefa gaum,ogþað
má einkennilegt heita ef AI-
þýðublaðið sér ástæðu til þess,
eingöngu vegna Hannibals, að
engar lágmarkskröfur séu gerð-
ar til kennara við unglinga-
skólana.
Nú verður ekki um það deilt,
að tilgangurinn með unglinga-
fræðslunni í laridinu er sá, að
gera ungmennin færari i lífs-
baráttunni og veita þeim liald-
góða fræðslu, sem þeim má að
gagni koma. Fræðslunni er
haldið uppi vegna unglinganna,
en ekki sérstaklega vegna þeirra
manna, sem unglingafræðsluna
liafa með höndum, þótt svo
virðist að stjórnarflokkarnir líti
á það öðrum augum.
Vísir lítur svo á, að fyrsta
skilyrði fyrir því að unglinga-
fræðslan sé sómasamleg og gefi
ávöxt, sé það að hæfir kennarar
veljist til starfans og ekki er
unt að skilja það, að pólitískur
floklcslitur eigi þar að vera öllu
ráðandi, og Alþýðublaðið þarf
ekki að ætla að það auki mikið
á veg siim í augum almennings
með því að halda fram slikum
skoðunum.
Við Islendingar höfum varið
allmiklu fé til unglingafræðsl-
unnar i landinu, og hlutfallslega
miklu meira fé, en aðrar þjóðir
hafa gert, en þessu fé er með
öllu á glæ kastað, ef valdhöfun-
um á að haldast það uppi, að
gera unglingaskólana að t. d.
kommúnistiskum útbreiðslu-
stöðvum, eins og raun hefir orð-
ið á.
Sj óvátrygginga-
félag íslands 20
ára.
Sj óvátryggingaf élag íslands
er 20 ára í dag, og rekur nú
mesta tryggingarstarfsemi allra
tryggingarfélaga liér á landi.
Félagið er stofnað fyrir for-
göngu Sveins Björnssonar
sendiherra, en hann náði sam-
starfi við Axel V. fulinius
íjtv. sýslumann, sem hafði rek-
ið tryggingarstarfsemi hér í
hænum um nokkurt skeið, og
varð Tulinius fyrsti fram-
kvæmdastjóri félagsins og
gegndi þeim meðan krafta lians
naut við.
Sjóvátryggingafélagið starf-
aði eingöngu í fyrstu að sjóvá-
tryggingum, en hefir smátt og
smátt bætt við sig brunatrygg-
ingum, líftryggingum og bif-
reiða try gg i n gu m. Brunatrygg-
ingardeild stofnaði félagið árið
1925, en líftryggingadeild hinn
l. desember 1934. Hefir líf-
tryggingastarfsemi félagsins
aukist mjög ört, meðal annars
við það að firmað Carl D. Tuli-
nius & Co. h.f. lét af störfum
fyrir liftryggingarfélagið Thule
og hóf starfsemi fyrir Sjóvá-
tryggingafélagið, og nokkru
síðar seldi og afhenti Thule
starfsemi sína hér á landi til fé-
lagsins.
Bifreiðatryggingardéild tók
til starfa 1. janúar 1937 og yfir-
tók félagið slíkar tryggingar
„Danske Llyod“ sem þá hætti
tryggingum hér.
Frá því er Axel V. Tulinius
hætti framkvæmdastjórastörf-
um hjá félaginu hefir Brynj-
ólfur Stefánsson gegnt fram-
kvæmdastjórastörfum frá árinu
1933, en Brynjólfur er hagfræð-
ingur og hefir fyrstur manna
lagt sérstaka stund á trygginga-
starfsemi í námi sínu.
Stjórn félagsins skipa nú:
Halldór Kr. Þorsteinsson for-
maður, Lárus Fjeldsted, hrmfl,-
m. , Hallgrímur Á. Tulinius
stórkaupm., Aðalsteinn Krist-
insson forstjóri og Guðmundur
Ásbjörnsson kaupmaður. Hafa
Afleins helgisvæði Möhammeðstrflarmanna
í Jerúsalem í hðndum
Araba.
en Bretar hafa umkringt það. Breska herstjóru-
in hefir komtst yfir kort af leynijarðgöngnm nr
gamla horgarhlntannm.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London, í morgun.
Frá Jerúsalem er símað, að Bretar hafi nú á valdi
sínu allan gamla borgarhlutann í Jerúsalem,
nema Haram esh Sherif svæðið, sem er helgi-
staður Móhammeðstrúarmanna, en Bretar virða helgi
staðarins og forðast að láta koma til vopnaviðskifta þar.
En þeir hafa umkringt svæðið og eru hvarvetna her-
menn á verði við allar götur sem liggja að þessu svæði.
Hefir herlið þetta vélbyssur, brynvarðar bifreiðar og
önnur hergögn og er uppreistarmönnum þeim, sem
leitað hafa hælis á Haram esh Sherifsvæðinu vart und-
ankomu auðið.
Það eru að vísu f jöldamörg jarðgöng úr þessum hluta
borgarinnar út í hæðirnar fyrir utan borgina, og munu
uppreistarmenn hafa gert sér vonir um að geta komist
undan eftir leynijarðgöngunum. En nú hefir breska
stjórnin komist yfir kort, sem fundist hefir í forn-
minjasafninu, og sýnir það hvar leynijarðgöngin eru.
Var herlið sent á alla staði úti í hæðunum, þar sem jarð-
göngin enda, og verða Arabarnir handteknir jafnóðum 4
og þeir gera tilraun til þess að flýja þessa leið.
Bálfarafélagi Islands
hlotnast vegleg gjöf.
Próf. dp. Knud Seeher sendlp
Bálfatrafélaginu 5000 kp. til
bálstofubyggingap.
19. október. — FB.
‘Dansk Ligbrændingsforening hefir gefið Bálfarafé-
lagi Islands fimm þúsund krónur til byggingar bálstofu
í Reykjavík og er tilkynning um þessa rausnarlegu
gjöf komin frá próf. dr. Knud Secher, sem er formaður
félagsins.
Dansk Ligbrændingsforening hefir frá öndverðu lið-
sint íslenska félaginu með ýmsu móti. Þessi kærkomna
gjöf er snotur vottur um vinarþel ýmsra danskrai
manna í okkar garð.
(Tilk. frá Bálfarafélagi Islands.
FB.).
Yiðtal við dr.
Gonnlaag
Giaessen.
Samkvæmt tilkynningu
bresku herstjórnarinnar í gær-
kveldi varð mjög lítið manntjón
í gamla borgarhlutanum, er
breska herliðið tók hann, og
varð mótspyrnan miklu minni
en búist hafði verið við. Þegar
tilkynningin var gefin út var
kunnugt, að níu Arabar hefði
fallið en 13 særst, en tveir
breskir lögreglumenn og einn
hermaður særst.
Uppreistarmennirnir á Haram
esh Sherilsvæðinu hafa aðallega
leitað skjóls í bænhúsum Mó-
hammeðstrúarmanna.
Taka gamla borgarhlutans
mótspyrnulítið þykir benda til,
að auðveldara verði en á horfð-
ist, að bæla niður mótþróa Ar-
aba, ef tekið er á málunum af
festu og djörfung. Hafa Bretar
sannfærst um, að annað, komi
ekki að gagni, og verður haldið
áfram að kveða niðúr allar upp-
reislartilraunir, en mikið verk-
efni bíður þar enn, því að Ar-
abar hafa stór svæði í landinu
á sínu valdi.
United Press.
BORIS BÚLGARÍUKONUNGUR
var fyrir nokkuru á ferð í Berlín og lieilsaði þá upp á Hitler.
Myndin er tekin í kanslarahöllinni.
Kad fiámeníDkOD'
nngnr fer í opin-
bera heimsákn tl
London.
EINKASKEYTI TIL YÍSIS
London, í morgun.
Stjórnmálafréttaritari Daily
Express skýrir frá því í
dag, að Karl Rúmeníu-
konungur sé væntanlegur í op-
inbera heimsókn til London í
lok nóvembermánaðar.
allir þessir menn átt lengi sæti
í stjórn félagsins og unnið mik-
ið og þarft verk í þágu þess.
Michael konungsefni verður
væntanlega i ferð þessari með
föður sínum. Munu þeir dvelj-
ast í Englandi þrjá daga.
United Press.
Utlendingar í Frakklandi.
Berlín, 20. okt. — FÚ.
Franska stjórnin hefir gefið
út tilskipun, sem gerir flótta-
mönnum erfiðara að flytja til
Frakklands en ,áður var. Út-
lendingar mega þessu sam-
kvæmt ekki flytjast til landsins,
án þess að liafa fengið til þess
leyfi frá utanríkismálaráðu-
neytinu. Jafnframt hefir lög-
reglan í París fengið skipun um
að rannsaka hagi allra útlend-
inga, er í horginni dveljast.
Tíðindamaður Vísis hefir í til-
efni af þessari veglegu gjöf far-
ið á fund dr. Gunnlaugs Claess-
en, formanns Bálfarafélags Is-
lands, og beðið hann að segja
lítið eitt nánara frá hinum höfð-
inglega gefanda og bálfaramál-
unum hér og erlendis.
— Prófessor dr. Knud
Secher, segir dr. Claessen, er
formaður Dansk Ligbrændings-"
forening og yfirlæknir Bispe-
bjerg spítala. Hefir dr. Secher
um mörg ár verið formaður
hins danska félags. Er hann á-
liugasamur maður og harðdug-
legur, og þurft á því að halda,
þar sem talsverð mótspyrna frá
kirkju og yfirvöldum hefir ver-
ið í Danmörku gegn bálfara-
hreyfingunni. Menn hafa ekki
viljað of mikið frjálsræði í
þessum efnum. Samt er nú svo
komið í Danmörku, að í Bál-
farafélögunum eru yfir 100.000
melimir og í Kaupmannahöfn
eru 16 bálstofur og 30 af hverj-
um 100 likum eru hrend.
Próf. dr. Knud. Secher hefir
frá upphafi sýnt íslenska hál-
farafélaginu mikla velvild og
lijálpsemi.
Bálfarafélagið hefir, sem
kumiugt er, samband við Dansk
Ligbrændingsforening. Bálfara-
félagið tekur að sér áð senda út
lík til hrenslu, en danska félag-
ið annast um bálfarirnar að öllu
leyti.
— Verður það eigi dýrara að
senda líkin út til brenslu en
grafa þau hér?
— Útkoman verður sú, að
það verður öllu ódýrara að
flytja líkin út til brenslu, þrátt
fyrir flutning og allan tilkostn-
að ytra.
— Fara bálfarir í vöxt er-
lendis ?
— Þeim fer stöðugt fjölgandi
og eru höfuðástæðurnar tvær.
1 fyrsta Iagi fellir nútímafólk
sig æ betur við þessa meðferð
á líkunum, lieldur en að grafa
þau, og í öðru lagi fer þeim
hæjarfélögum stöðugt fjölgandi
sem sjá sér hag í þvi, að koma
upp bálstofum fyrir eigin reikn-
ing eða styðja bálfarafélög til
þess, þar sem það er víða mikl-
um erfiðleikum bundið að
slækka slöðugt kirkjugarðana
og það er einnig kostnaðarsamt
og alt viðhald þeirra.
— Iivernig eru horfumar
með bálstofuna hér?
— Það stefnir í rétta átt, en
Próf., dr. Knud Secher.
félagið liefir ekki enn séð sér
fært að ráðast í að koma henni
upp. Gjaldkeri félagsins, Björn
Ólafsson stórkaupmaður, segir
mér, að vænlanlega muni bygg-
ingarsjóður félagsins verða um
30.000 kr. um næStu áramót.
Fjár í byggingarsjóðinn er
aflað með þrennu móti: Bæjar-
sjóðs, ríkissjóðsframlögum og
framlögum félagsins, en þessir
þrír aðilar leggja jafnt í sjóðinn.
Verður væntanlega framhald á
því, uns bálstofan kemst upp.
Bærinn hefir sem kunnugt er
lagt til land undir hálstofuna á
Sunnuhvolstúni.
Erlendis er það bálstofunum
mikill styrkur, að auðxnenn liafa
gefið félögunum stórgjafir og
hefir það flýtt fyrir því, að hál-
stofur komist upp. í Noregi er
nú verið að reisa 2 bálstofur,
sem þannig eru til kornnar. Nú
liefir Bálfarafélag Islapds feng-
ið fyrstu stói-gjöfina og munar
mikið um slíkar gjafir, en best
verður framtíð félagsins borgið
með því að njóta almennra vin-
sælda og stuðnings. Félags-
mönnum Bálfarafélagsins fer
stöðugt fjölgandi. Þeir munu
nú vera upp undir 600. Menií
gerast félagar með því að greiða
10 kr. í eitt skifti fyrir öll —
verða því ævifélagar — og
kunna flestir ágætlega við það
fyrirkomulag, þvi að mörgum
er illa við árlegar innheimtur
félagsgjalda. Félagsmenn njóta
að sjálfsögðu ýmissa félags-
réttinda.
Bálfarafélagið var stofnað
1934 (í febrúar) og er það ekki
hár aldur. Geta má þess, að
reynslan erlendis hefir orðið sú,
að nokkur ár líða frá félags-
stofnun þar til bálstofa kemst
upp. Hið sama verður upp á ten-
ingnum hér, en stöðugt sækist
nær markinu.
'jOI
adelns Loftup.