Vísir - 20.01.1939, Blaðsíða 6

6
V I S IK
Föstudaginn 20. janúar 1939
seni koma í Sundhöllina í fyrsta
sinn, láta undruu sína í ljósi
yfir l>ví, live vatnið í henni er
iireint og tærl.
— Það er heldur ekki að á-
stæðulausu. Vatninu — það eru
67Ö Ó00 lítrar — er dælt þrisvar
á sólarhring í gegnum hreins-
unartæki Sundhal'larinnar, auk
þess sem nýju vatni er bætt í
hana jöfnum höndum. Þá má
bæta því við, að vatnið er undir
stöðugu eftirliti Piannsóknar-
stofu Háskólans svo að sótt-
næmar og skaðlegar bakteríur
kæmu slrax í ljós, ef um þær
væri að ræða.
— Sumir hafa kvartað undan
því, að vatnið í Sundhöllinni sé
of kalL
—Það er ástæðulaust, en það
stafar aðallega af því, að menn
fá sér ekki kalt steypubað áður
en þeir fara í laugina. Eg skal
í þessu sambandi taka það
fram, að vatnið í SundhöUinni
hér er 27 st. heitt eða 5 stigum
heitara en í sundhöllum er-
lendis.
ffitt er annað mál, segir Ölaf-
ur — að mörgum þykir um of
heitt i klefunum, en á því mun
verða ráðin bót á næstunni með
því að setja skilrúm milli laug-
arsalsins og klefanna. Það hafa
einnig komið fram óskir um
smávegis lagfæringar aðrar, og
mun verða bætt úr því eftir
föngum.
— Er aðsóknin að Sundhöll
Beykjavikur hlutfallslega eins
góð og við erlendar sundhallir?
spyrjum vér að lokum.
— Samkvæmt þeim skýrsl-
um sem eg hefi í höndum írá
erlendum sundhöllum, mun
aðsóknin að sundlíöllinni hér
vera lilutfallslega margfalt
meiri en þar. En þrátt fyrir
þessa ágætu aðsókn er ]>að trú
min, að hún aukist á árinu svo
að tala baðgesta komist upp í
200.000 til næstu áramóta.
Eg vil að lokum geta þess,
segir Ólafur — að einn einasti
maður hefir komið 600 sinnum
í Sundhöllina fram á síðuslu
áramót. Þessi áhugasami Sund-
hallar gestur lieitir Sverrir F.
Johansen. Þannig þyrftu sem
flestir bæjarbúar að hagnýta
sér þessa ómetanlegu lieilsu-
lind.
Útvarpið___
vikuna sem leið
1 liaust rnátti litlu muna, að
lieimsstyrjöld skylli á. Það var
vitrari og velviljaðri mönnum
í Bretlandi og Frakklandi að
þakka, að því var aflýst. Þeir
viðurkendu réttmæti þeirrar
kröfu, er Þjóðverjar gerðu á
liendur Tékkum, og það forð-
aði heiininum í bráð að minsta
kosti frá stvrjaldarbölinu. En
það vantaði ekki, að til væru
menn, sem létu sér fátt um
finnast, að þetta tókst. Svo eitr-
aðir voru og' eru þeir menn í
garð Þjóðverja, að þeir vilja
heldur sjá heiminn löðrandi i
blóði, en vila eina einustu af
óskum Þjóðverja ná að rætast.
Og þótt undarlegt megi virð-
ast eru slíkir menn til hér á
landi. Einn þeirra er Sigurður
Einarsson, og hefir oft séð í
það innræti Iians í erindunum
„Frá úllöndum“. Síðastl fimtu-
dag kallaði liann lestur sinn
„Órólegu deildina hjá Cham-
berlain“. Var það lofgerðar-
rolla um þá flokksmenn Cham-
berlains, sem sviku liann vegna
friðarstarfs hans. Revndi Sig-
urður að lauma þvi inn lijá
hlustendum, að þetta væru
yngri mennirnir í íhaldsflokkn-
um, og náttúrlega bestu og gáf-
uðustu mennirnir. (Duff-Cooii-
er, sem fremst stóð í flokki
þessara manna, er nú nærri
fimtugu. Skárra er það nú ung-
viðið!). En þegar Sigurður ætl-
ar svo að láta Duff-Cooper
tala, lendir alt í því, að lesa
upp tilvitnanir úr bók eftir
ungverskan Þjóðverja-hatara.
— Ofur hversdagslegar og al-
kunnar hugleiðingar um ein-
staklinginn og þjóðfélagið, sem
allir eiga að sýna fram á gall-
ana í stjórnarfyrirkomulagi
Þjóðverja og ítala, en geta
náttúrlega heimfærst upp á
galla alls sósíalisma í hverri
mynd sem liann birtist. Svo
segist Sigurður vera búinn að
gefa nokkurt sýnishorn af því,
livernig hinir órólegu lijá
Chamberlain hugsi, Og h'strin-
um þar með lokið.
Altaf er útvarpsdagskráin
að verða meir og meir bundin
við einhverja „flokka“ og
„þætti“. Hið nýjasta af því
tagi er svonefndur æskulýðs-
þáttur ,sem Ludvig Guðmunds-
son frá Isafirði flytur. Það er
ekki gott að sjá, hvers vegna
þessir þættir eru kendir við
æskulýðinn, hvort þeir eiga að
vera um æskulýðinn eða fyrir
liann. Ræðutónn Ludvigs er of
drýgindalegur og prédikunar-
kendur til þess að unglingar
hafi ánægju af að hlusta á
liann. Er þetta þó sagt með
allri virðingu fyrir þeim góða
vilja, sem þessir þættir bera
með sér.
Erindi Harðar Bjarnasonar
arkitekts um skipulagsmál
sveitanna var allvel áheyrilegt
og hafði þarfar leiðbeiningar
að flytja.
Erindi Gunnars M. Magnúss
um „Ditte Menneskebarn" eft-
ir Martin Andersen-Nexö var
mun þróttminna en efni stóðu
til. Vantaði mikið á, að Gunn-
ari tækist að lýsa þessu risa-
skáldverki þannig, að menn
íyndu, að þarna væri neitt
meira á ferðinni en rétt lök
meðallags ritsmíð á borð við
það, sem liann skrifar sjálfur.
Ekki þessu vant las Jón Ey-
þórsson upp kafla úr aðfinslu-
bréfi, sem lionum eða útvarps-
ráði hafði borist frá gáfuðum
presti á Norðurlandi. En til-
gangurinn var víst sá, að gefa
sér tilefni til að bera það upp
á Pétur Magnússon frá Valla-
nesi, að hann sé flámæltur, og
sé því ekki útvarpshæfur. Það
er satt, að Pétur ber að hætti
margra Austfirðinga i fram
sem e í ýmsum orðum. En veil
Jón ekki hvernig e-in hans
sjálfs eru? Þau eru engum e-
um lílc, svo ljót eru þau, og er
það hans persónulega málfæri,
engin héraðsvenja neinstaðar,
svo liann ætti sem minst um
hljóðvillur Péturs að segja.
Annars sjiyrja inenn nú: Er
leikritið ,4 undirheimum“ éft-
jr Pétur Magnússon nokkuð
síður útvarpshæft en hið ágætu
leikrit „Á útleið“ eftir Sutton
Vane? Viðfahgsefnið er líkt,
og leikrit Péturs að því leyti
lieppilegra, að það er samið
fyrir útvarp, og er mátulega
langt. Hvað orðbragðið snert-
ir, þá er það álíka í báðum
leikritunum. En það er farið
hálf-liáðulegum orðum í leik-
riti Péturs um skáldið úr Mos-
fellssveitinni, sem samdi „Ljós
lieimsins" og fleiri sögur, og
myndi það nú ekki vera orsök-
in til þess að útvarpsráðið
vildi ekki taka það.
Full ástæða hefði verið til
að lielga Eimskipafélagi ís-
lands alla dagskrána á þriðju-
dagskvöldið. En erindi Guðna
Jónssonar magisters í tilefni af
25 ára afmæli félagsins bar af
öllu, sem í útvarpið hefir ver-
ið flutt nú um langan tíma.
Það var skýrl og skipulegt og
á svo gullfallegu máli, að sér-
staka eftirtekt vakti. Hvers
vegna fá útvarpshlustendur
nærri því aldrei að lieyra til
þessa vandvirka og orðslinga
fræðimanns? Mönmun er full-
kunnugt, að hann er einn hinna
afkastamestu manna, sem nú
fást við fræðimennsku, er varð-
ar sögu íslands. Hvers vegna
fær ekki útvarjnð að njóta
krafta hans?
Ávarp
frá Sambandi íslenskra berkla-
sjúklinga.
INS og mörgum mun kunn-
ugt, var Samband ísl.
berklasjúklinga stofnað í októ-
bermánuði síðastliðnum, i þeim
tilgangi, að hefja baráttu — við
hlið læknanna — gegn berkla-
veikinni, fyrst og fremst með
því, að gefa bendingar og ýla
undir að gerðar séu ýmsar þær
ráðstafanir af liálfu hins opin-
bera, er hindri útbreiðslu
berklanna, og svo með liinu,
að vinna að alhliða hagsmuna-
málum sjálfra berklasjúklihg-
anna og þá alyeg sérstaklega
þeirra.sem útskrifast gf berkla-
Iiælunum, en eru oft og tíðum,
eins og gefur að skilja, lítt fær-
ir um að sjá sér farboða án
þess að ofbjóða heilsu sinni,
Það er þvi miður ekki óal-
gengt, að sjúldingar, sem út“
skrifaðir eru af hælunum, verði
að taka að sér svo erfiða og
óholla vinnu, að lieilsa jieirra
þolir það ekki, eða þá að at-
vinnuleysi og skjortutr veikja
mótstöðuafl þeirra. Hvoru-
tveggja hefir það í för með sér,
að berklasjúklingurinn lendir
aftur á hæli, og þá oft til þess
að eiga þaðan ekki aftur-
kvæmt.
Hér er um að ræða málefni,
sem alla þjóðina varðar miklu.
Þetta þýðir stórum aukin út-
gjöld fyrir ríkið (aukinn
berklakostnaður) og sú blóð-
taka, sem þjóðin verður fyrir
við það, að fjöldi ungra manna
og kvenna verður berklunum
að bráð verður aldrei metin til
fjá r.
Fram til þessa má segja, að
læknar og hjúkrunarkonur
hafi staðið ein í baráttunni
gegn berklunum. Sjúklingarn-
ir hafa hinsvegar verið óvirkir
og óskipulagðir.
Samband islenskra berkla-
sjúklinga vill breyta þessu. Það
vill skipuleggja alla þá, sem
tekið hafa þessa veiki, til virkr-
ar baráttu gegn henni, með það
Jokatakmark fyrir augum, að
berklunum verði útrýmt að
fullu.
I þessu skyni hefir nú verið
hafist lianda um stofnun félaga
víðsvegar um landið, bæði á
berklahælunum sjálfum og ut-
an þeirra. Nú stendur fyrir
dyrum að stofna eitt slikt fé-
lag liér í Reykjavík, og hafa
allmargir skrifið sig á lista sem
stofnendur. Gert er ráð fyrir,
að allir, sem einhvern tíma
hafa verið undir berklalögum,
geti gerst meðlimir, en auk þess
getur hver sem er gengið í fé-
lagsskapinn sem styrktarmeð-
limur.
Áskriftcirlistar Hgffja nú
frammi hjá dagblöðum bæjar-
ins, og geta þeir, sem óska að
gerast meðltmir, múið sér
þangað.
. . IIér er merkileg tilraun á
leiðinni. Stjóm S. 1, B, S. skor-
ar því fastlega á alla þá, sem
skilja, hvílík þjóðárplága
berklaveikin er, áð fferast með-
limir félagssltaparins og leggja
fram krafta sína honum til eft-
ingar.
Stofnfundur verður auglýst-
ur síðar.
Reykjavík, 16. janúar 1939.
Stjórn sambands íslenskra
berklasjúklinga.
Áskriftarlisti- liggur frammi
á afgreiðslu blaðsins.
Það nýjasta á markaðnum
er:
FiskboIInr og
Fiskbúðiogor
frá
Ntönrjuðnverksm.
S. I. F.
HRÓI HÖTTUR
urUR
og menn hans.— Sögur í myndum fyrir börn.
— iii ■riFiaa»<««^,gig»T»li tiw»™. .. .ii...iii,mh i.. ■■
272. LITLI-JÓN KEMÚR TIL SÖGÍJNNAR.
Hrói hefir þrifið sverð foringja
hermannanna og berst einn við þá
alla.
-—’Hvar hafið þið-lært að berj-
ast? Komið nær, vinir mínir. —
Sækið frarn allir í einu.
— Þetta er ágætt, Hrói. Nú skal
ég koma þér til hjálpar, kallar Litli-
Jón og stekkur niður í salinn.
— Hérna er betra útsýni. Nú get-
ur þú séð að féiagar þínir kunna
ekki að berjast. Viltu ekki vera
með ?
ÍÍESTURINN GÆFUSAMI. 77
með törrit glas I hendi — fór að dæmi Martins.
„Hvað hafið þér sagt við barnið, Martin?“
Jhvislaði hún.
„Ekki neitt — guð sé vitni mitt,“ sagði liann
með mðurbældum ákafa. „En mig langar til
jjess að komast að hvað þið hafið talið henni
trú um. Þetta átti alt að vera þannig, að engum
mis5kilningi gæti valdið.“
,Æg reyndi,“ hvíslaði Blanche. „En Laurita
er oft ekki eins og við hin. Reynið að tala við
mig eftir miðdegisverð. Og þar til — reynið að
koma henni í gott skap. Særið hana ekki —-
reynið að forðast það.“
„Eg vildi síst af öllu verða til þess,“ svaraði
hann. „En það er eitthvað — mjög alvarlegt —
eitthvað, sem er alt öðruvísi en það á að vera.“
Enn einu sinni varð Mallowes til þess að
bjarga við málunum með komu sinni. Hann
kom til þess að tilkynna, að matur væri á borð
borinn. Þarna gafst þó dálítill frestur. Þau sátu
við lítið kringlótt borð og ræddu eins og eðli-
íegt var, um daginn og veginn. Þegar búið var
aS fylla kampavínsglösin lyfti Laurita glasi
sínu og leit um leið á Martin. Það var annar-
legur ljómi í augum hennar, er hún dreypti á
víninu. Þegar miðdegisverði var lokið og hann
stóð við dyrnar, til þess að Blanche og liún
gæti gengið út fyrst, rétti hún honum hönd sína
—• bar hana að vörum hans.
„Við dönsum bráðum —?“ spurði hún.
„Eins og þú óskar,“ svaraði hann.
Martin dokaði við til þess að ræða við lávarð-
inn.
„Afsakið mig, Ardrington lávarður — en er-
uð þér vissir um, að Laurita skilji til hlítar?“
Ardrington lávarður fylti tvö glös með port-
víni.
„Af hverju alið þér svo miklar áhyggjur?“
sjjurði hann.
„Eg skil ekki Lauritu, herra minn,“ sagði
bann áhyggjufullur á sviji. „Ems og þér vitið
fór hún heint til herbergis síns, þegar eftir
kirkjuathöfnina, og hélt þar kyrru fyrir fram
eftir degi — og eg var mjög smeykur um, að
liún hefði ekki skilið til fulls livernig i málinu
lá — og að hún treysti mér ekki fyllilega. Svo
í kvöld — þegar hún kom niður — talaði liún
þannig, að eg varð skelfdur — hún talaði þann-
ig, að það var engu líkara en að hún liti svo á,
að það væri eg, sem skorti skilninginn.“
Ardrington lávarður horfði á vínglas sitt með
ánægjusvip. „Martin,“ sagði hann, „eg skal
sýna yður fulla hreinskilni. Eg lióf að skýra
málavöxtu fyrir Lauritu eins og eg mundi hafa
gert fyrir Blanche eða livaða enskri stúlku sem
væri. Eg reyndi að gera lienni alt sem ljósast.
Eg sagði henni frá drengskaparorði því, sem
þér hefðuð gefið mér. Eg reyndi að koma lienni
í skilning um frá hverju verið væri að bjarga
henni og eg fór eins varfærnislega í sakirnar og
mér var með nokkuru móti unt. Eg gat ekki
orðið annars var en að hún skildi til fulls -—
og þó við og við — var eg ekki alveg viss. Laur-
ita er mjög ung —- og hún er af þjóðflolcki kom-
in sem er mjög tilfinninganænmur — alt liið
dramatiska og mikilfenglega hefir mikil áhrif
á þá þjóð — reyndar mætti segja um liana, að
öldur tilfinninganna risi liátt bæð í gleði og
sorgum. Eg virti Lauritu fyrir mér meðan
kirkjuathöfnin fór fram. Eg sá, að hún var
snortin — alt hið liálíðlega og að sama skapi
einfalda hafði snert viðkvæma strengi i sál
liennar — og hún komst í það skap, á það til-
íinningasvið að alt, sem eg liafði sagt henni var
gleymt þá stund, um það er eg alveg viss. Þann-
ig var hún skapi farin, er hún stóð við hlið yð-
ar frammi fyrir altarinu.“
„Hvað getum við gert?“ spurði Martin á-
hyggjufullur. „Eg get ekki einu sinni horft í
augu hennar. Eg les spurningar í þeim, sem eg
get ekki svarað.“
Ardrington lávarður horfði á hann hugsi á
svip.
„Segið mér,“ spurði hann, „hvers vegna til-
hugsunin um að þetta formshjónaband verði í
sannleika lijónaband, verkar á yður eins og
martröð?“
„Eg liafði ekki hugsað málið frá því sjónar-
miði,“ svaraði Martin. „Mér flaug ekki í liug
að íhuga það þannig, fyrr en lafði Blanche að-
varaðí mig og Laurita kom niður í kvöld. Það
var ekki farið fram á annað en að eg veitti henni
vernd nafns míns. Þér voruð í yðar fulla rétti
að fara fram á þetta. Og mér varð það fagnað-
arefni að geta orðið yður að liði. Nú veit eg
ekki livernig eg stend.“
Martin þagnaði sem snöggvast og hélt svo
áfram: