Vísir - 06.06.1939, Blaðsíða 3

VISIR
Nauðsyn á skipulagdFÍ, víd
tækvi æskulýðsstapfs^emi
Öll helstu blöð borgarinnar
hafa undanfarna daga birt
greinar í tilefni af heimsókn
slfilknanna í pólska togarann. í
greinunum kemur fram mikill
áhugi fyrir, að menn sinni mál-
efnum ;eskulýðsins meira en
verið liefir, og er það vel. Eitt
af mörgu, sem menn verða að
gera sér ljóst, þegar um vanda-
mál æslculýðsins er að ræða, að
það þarf að sinna þessum mál-
mn að slaðaldri. Sú hætta, sein
fyrrnefndur atburður leiddi
slcýrt í ljós, er eklci ný, og hún
hverfur eldci þótt slcrifaðar séu
nokkrar alvöruþrungnar grein-
ar í blöðin. En þær eru spor í
rétta átt og blöðin geta unnið
hér stórlcostlegt gagn, með þvi
að slcapa heilbrigt almennings-
álit, sem fordæmir óvelsæmið,
elclci að eins eins og það kemur
fram þarna, heldur hvar sem
það lcemur fram og hvernig sem
það kemur fram. Eg hefi þó
ekki neina oftrú á þvi, að það
geri mikið gagn, að dæma þess-
ar veslings stúlkur liart. Og það
mun sennilega fjarri flestum.
Menn munu slcilja, að læknihg
meinsins fæst elclci með því.
Menn mega elcki gleyma því, að
um liverja einustu stúlku, sem
lendir á glapstigum, eru fleiri
eða færri orsakir þess valdandi,
að illa fer, orsakir, sem hlutað-
eigandi stúllca kann að eiga
minsta sök á sjálf. Og i flestum
tilfellum er það kannske svo, að
þær hefði ekki lent út á hálum
brautum,ef ekki væri svo margt
sem er öðru visi en vera ætti i
höfuðborg vorri. Hún hefir vax-
ið ört — eins og landnemabær
í nýlendu — fólkið hefir
streymt að úr öllum áttum og
óholl álirif liafa verið liér ríkj-
andi og eru á mörgum sviðum.
Það er alt of fátítt hér, að hóf-
legs aga sé gætt í uppeldi barna,
barnaslcólarnir eru yfirfullir og
álirifa góðra kennara gætir ekki
sem skyldi. Virðingin fyrir for-
eldrum og heimilum er oft
milclu minni en vera ætti. Því
miður á það sér alt of oft stað,
að vin sé haft um hönd á heim-
ilum, á þann hátt, að það hefir
hin skaðlegustu álirif. Sam-
lcvæmislifið þekkja allir. Hér
eru haldnir dansleikir, sem eng-
inn sómakær maður mundi geta
tekið erlendan kunningja með á,
án þess að þurfa að bera kinn-
roða fyrir framkomu manna.
Hinir fullorðnu geta elclci kraf-
ist þess, að unglingarnir þræði
veg dygðanna, nema þeir geri
það sjálfir, séu þeim til fyrir-
mjmdar. Hin pólitíska spilling
hefir einnig sýkt út frá sér og,
valdið meira tjóni en flesta
grunar. Svo mætti lengi telja.
Og þó er ótalið það, sem einna
alvarlegast er, og það er að mik-
ill hluti ungra manna og kvenna
í þessum bæ hefir lítið eða ekk-
ert nytsamlegt fyrir stafni.
Gamall málsháttur segir, að
iðjusemin sé allra meina bót.
Störfin velcja metnað og dug
einstaklingsins og þeim, sem
starfandi er, er siður hætt við
hrösun en öðrum. Það þarf því
að útvega æslculýðnum verkefni
og vinna að þvi að vekja metn-
að hans og löngun, ekki að eins
til starfs, lieldur til þess að nota
frístundir sínar til iðkana þess,
sem holt er líkama og sál, vekja
áhuga fyrir listum og íþrótt-
um, og öllu, sem hefir göfgandi
og sjálfmentandi álxrif.
Verkefnin eru nóg í landi
voru. Landið er enn litt numið.
En í liöfuðborg landsins og öðr-
um bæjum er slcari hraustra
unglinga, sem liefir elckert verk-
efni. Sá, er þetta ritar, var fyrir
nolckuru beðinn að útvega 14—
16 ára pilt á gott sveitaheimili
í vor og sumar, og leitaði til
vinnumiðlunarstofu, án árang-
urs enn sem komið er, af þvi
að piltar, sem vilja vinna, vilja
alt reyna áður en þeir talca til-
boði um starf í sveit.
Slíkan hugsunarliátt þarf að
uppræta. Það þarf að velcja
landnámshug æskunnar, það
þarf að velcja vinnuhug hennar
og þjóðrælcni, og stuðla að þvi
á þann hátt, sem auðið er, að
liinir eldri geti með sannni sagt
við æskulýðinn: Ykkar er fram-
tíðin!
Að mínu viti fer það að verða
meira og meira aðlcallandi að
fara, eftir þvi sem staðhættir
leyfa og kringumstæður allar,
að dæmi þeirra þjóða, sem hafa
skipulagt æskulýðsstarfsemi
sína frá rótum. Eg er eklci að
lialda því fram, að hér beri að
fara eins að og í einræðislönd-
unum, þar sem æslculýðsstarf-
semin er mjög víðtælc orðin, en
slík starfsemi er víðar slcipu-
lögð og langt á veg komin, enda
mundi oss best henta, að æsku-
lýðsstarfsemin væri skipulögð
hér á lýðræðislegum grundvelli.
En það er eitthvert mesta vel-
ferðarmál, elclci að eins æsku-
lýðsins, heldur allrar þjóðarinn-
ar, að hafist sé lianda um að
skipuleggja heilbrigða æsku-
Iýðsstarfsemi í svo stórum stil,
að upprætt verði iðjuleysi ungra
manna og kvenna, en á ung-
lingsaldri er iðjuleysið hættu-
legast. Aðstæður eru þær hér.á
landi, að á vorin og sumrin þarf
enginn, sem getur unnið að vera
iðjulaus. Hér er verkefni fyrir
EVaman á rúmlega 700 þús.
1 enskum bilum og nokk-
urunl þúsunda bila annarstaðar
í lieiminum er óbreylt, krómað
merlci, þar sem stendur: „AA“.
Hvað þýðir „AA“ eiginlega?
spyrja margir, er þeir sjá það.
Það er æfintýr nútímans um
stál og mótora, vegi og vega-
merlci, tækni og slcipulagninngu.
Það herrans ár 1905 ákváðu
90 djarfir og áhugasamir híla-
eigendur að stofna hifreiðafélag.
Þeir köfnuðu 100 stpd., leigðu
skrifstofuholu í Fleet Street og
þá var alt klappað og lclárt.
Sama ár var það ráð tekið að
ráða slcrifstofumann, sem átti
að vera hugmyndaríkur og
stjórna fyrirtækinu.Ungur mað-
ur, mr. Stenson Cooke, nú sir
Stenson Cooke, fékk stöðuna
eftir harða kepni við annan
ungan mann, sem hafði það
fram yfir, að hann kunni á bif-
hjóli.
Þá fór hraði að lcomast í fyr-
irtækið.
Annars er rétt að talca það
fram, að liraðinn var elcki svo
ýkjamikill. Þeir djarfhuga
menn, sem óku bílum árið 1905,
áttu í miklum erfiðum erjum
þjóðstjómina, fyrir bæjar- og
sveitarstjórnir, fyrir alla hugs-
andi menn og konur, sem
lcomnir eru á þroskaár. Hér er
verkefni, sem allir gæti samein-
ast um.! Og ef menn gerði það,
ætti ekki að þurfa að efast um
góðan árangur.
*
Síra Jón irnaton 75 ára
Síðastliðinn sunnudag varð
rninn ganrli vinur, síra Jón
Arnason, 75 ára. Eg get ekki
á mér setið að dýfa niður
penna, þó eg geri það eklci að
staðaldri. Eg kyntist þessunr
góða manni þegar eg var ung-
ur og hefi altaf borið virðingu
fyrir honum sem persónu og
lians lráleitu hugsjónum. Mér
fanst þessi nraður gefa nrér
gott veganesli þegar eg var
ungur og gelclc til lians undir
fermingu. Eg ætla eklci í þess-
ari grein að lýsa því, hvað
þessi niaður var olckur, en eg
vil aðeins taka það franr, að
ef öll prestastéttin væri þessr
unr göfugu hæfileikum gædd,
sem þessi maður, þá myndum
við hafa heilbrigða uppeldis-
stofnun fyrir olckar konrandi
kynslóð.
Eg, sem Bilddælingur, vona að
eg segi það rétt og i nafni
þeirra manna, senr hafa kynst
þessunr góða presti, að það var
söknuður á Bíldudal, þegar
lrann hvarf frá okkur. Eg konr
oft á lreimili prestsins á Bíldu-
clal og kyntist hans f jölskyldu-
lifi nolckuð vel. Mér fanst alt
af anda lrlýju til mín frá þeini
hjónum, þvi frú Jóhanna var
og er enn eflaust ein af þeim
konum, sem lcann að taka á
móti gestum. Það rílcti þar gest-
risni og hlýtt viðmót. Það var
gaman að koma á heimili
prestsins á Bíldudal, það var
fölslcvalaus gleðskapur, sem
rílcti á þvi heimili, það er nrér
við lögregluna, sem fyrst litu á
bílstjórana með hatri og
gremju, en lrugðu síðar að nota
þá sér til fjárliagslegs fram-
dráttar. Hámarkshraði var 20
mílur eða 32 km. á klst., og það
gat kornið fyrir, að farið væri
franr úr honum. Það konr helst
fyrir þegar ekið var niður
brelckur — og þá var lögreglan
reiðubúin.
Vegna þessa hófst deila milli
„AA“ og lögreglunnar, sem stóð
yfir næstunr því lreilan nranns-
aldur og er að heita má nýlokið
nú.
Árið 1905 fann nefnilega
„AA“ upp á þvi, að senda menn
á reiðhjólum út á veginn milli
London og Brighton, til að
hjálpa meðlimunum gegn Iög-
reglunni. Starf þessara manna
var að finna fyrirsátir lögregl-
unnar og aðvara meðlimi „AA“.
Þetta lrjálpaði. Lögreglan tók
þessu illa, en á næstu árunr
voru varðmenn settir á fleiri
vegi unrhverfis London. Með-
limatalan jókst og árið 1910
voru meðlinrirnir orðnir 28 þús.
En baráttan við lögregluna
geklc ekki ávalt svo greiðlega.
Mönnum var stefnt fyrir dóm-
4A“
Voldugasta bifreiðaeig-
endafélag í heimi,
Eftir Mogens Lind.
persónulega kunnugt unr. Þau
lijón eiga slcemtileg börn, senr
koma nrér fyrir sjónir sem
ganrlir kunningjar, þó eg hitti
þau sjaldan nú. En þegar ég
sé þetta fólk, þá valcnar lijá
mér endurminning, senr eg
vildi gjarnan lifa upp aftur.
Eg gæti lialdið áfranr lengi og
talið upp alt það, senr síra Jón
gerði fyrir oklcur heima á
Bíldudal, en eg ætla ekki að
gera það, vegna þess, að þessi
vinur nrinn lrefir ekki nrætur
á sliku.
1 dag lít, eg yfir æfi þessa
nranns, sem okkur var svo lcær
og sé þá, hvað hann hefir upp-
lifað nrargt frá þvi lrann var
á Latínuskólanum. Hann þelcti
gönrlu Reykjavik og ólst upp
við þá „pólitílc“, sem þá rílcti,
að ef þú lijálpar þér sjálfur,
þá hjálpar guð þér. Eg get
lrugsað nrér, að síra Jóni líki
ekki það, sem eg hefi skrifað
unr hann í dag. En eg veit það
eitt, að eg hef elclcert sagt í
þessari grein, sem eg get ekki
verið irersónulega ábyrgur fyr-
ir. —
Að endingu vil eg biðja guð
að blessa prestinn nrinn og
konuna hans nreð óslc unr að
nrenn eigi eftir á lconrandi tím-
unr að ná því göfuga liugar-
fari, senr þessi maður lrefir
gert.
I. G.
Báðar flugvélarnar komu að
norðan í nótt, TF-Sux kl. 2 /z
og TF-örn kl. 3'/2. Stjórnaði
Sigurður Jónsson, flugmaður
TF-Sux að þessu sinni, en örn
Ó. Johnson, sem venjulega hefir
stjórnað henni, kom með TF-
örn með Agnari Kofoed-Han-
sen.
Vísir átti tal við Agnar i
morgun og spurði liann um
starfið i sunrar. Hefir hann ver-
ið að reyna talstöð í TF-Öi'n að
undanförnu og hún reynst
stólana og dómari einn á S.-
Englandi kvað upp þann úr-
slcurð, að það væri uppreist gegn
lögurn og rétti, að varðnrenn
„AA“ aðvöruðu menn. „AA“
„lagði lrausinn i bleyti“ og fann
ráð við þessu, sem notað er enn
þann dag í dag. Það er slcemti-
legt dæmi um fastheldni Breta,
þegar um lögin er að ræða.
k A-varðmennirnir rnega eklci
stöðva ökumennina til að
var þá við lögreglufyrirsát, en
varðmennirnir eiga ekki að
heilsa meðlimum AA, sem þeir
mæla, ef eitthvað er i ólagi við-
víkjandi lögreglunni. Heilsi þeir
ekki, nenrur ökumaðurinn stað-
ar og spyr hverju það sæti. Þá
getur AA-varðnraðurinn svarað
nreð góðri samvisku: „Úr því að
þér spyrjið mig, þá er mér ó-
lrætt að segja yður, að i 2ja
nrilna fjarlægð liggur lögreglan
í leyni til að athuga lrvort menn
aki of liratt.“
Nú er hraðinn lítið talcmark-
aður, og AA-nrennirnir heilsa
aftur, því að þeir aka um alt
landið og jrað er nóg fyrir þá
að gera. Þeir eru ekki lengur
á reiðhjóli, heldur á bifhjóli og
i liliðarvagninum er varabensín,
verlcfæri, landabréf og sáraum-
búðir. Þeir lrafa lilca blys, sem
nota nrá í þoku og venjulegt
vasaljós, eins og lögreglan not-
ar. —
AA-mennirnir eru dásamleg-
Barnaheimili að
Arnbjargarlæk.
ap’
Á Arnbjarnarlæk eru prýðileg
liúsakynni og lieimilið annálað
fyrir hreinlæti og myndarskap.
Húsbændurnir, Davíð Irrepp-
stjóri Þorsteinsson og húsfreyja
lrans, hafa ákveðið að talca börn
til sunrardvalar, ems og auglýst
er á öðrunr stað i þessu blaði.
Öll skilyrði eru þarna fyrir
liendi til þess að börnunum geti
liðið vel. Unrhverfið er frítt og
skjólasanrt, því birlcikjarr er
viða og skanrt að fara. Kennari
verður til þess að lrafa unrsjón
með börnununr og vekja eftir-
tekt þeirra á þvi sem fyrir áug-
un ber í náttúrunni.
Þess væri óskandi að sumar-
veðrið yrði blitt fyrir bamahóp-
inn senr þarna verður til sumar-
dvalar, því þótt liúsalcostur sé
nrilcill, er liklegt að hvert rúm
verði skipað. G. CL
Knattspyrnumótid á
Aknrayri.
Einkaskeyti til Vísis.
Akureyri í morgun.
Knattspyrnumóti Norðlend-
ingafjórðungs lauk í gærkveldi.
Aðeins tvö félög, Þór og K. A.,
tóku þátt í mótinu.
1 1. floklci vann Þór nreð 7:1,
í 2. flokki vann sama félag nreð
3:1, en i 3. flokki vann K. A.
nreðl:0. Job.
ágætlega Mun liún konra i góð-
ar þarfir í suniar, þegar farið
verður að leita síldar, en það
star*f flugvélarinnar mun hefj-
ast unr niiðjan nnánuðinn.
Vegna síldarleitanna og ann-
ara flugstarfa, sagði Agnar,
nrun verða flogið allan sólar-
lrringinn í sumar, þegar veður
leyfir. Munu þeir Agnar og Örn
þá fljúga TF-Öm til skiftis, en
Sigurður Jónsson verða nreð
TF-Sux eftir þvi senr þörf
þykir.
Er það nrikið starf, senr ligg-
ur fyrir flugmönnunr olckar i
sumar, en þeim mun vart verða
skotaskuld úr þvi að leysa það
af hendi sem best nrá verða.
ir. Þeir stjórna umferðinni við
vegamót, vísa ökunrönnunum
rétta leið, setja upp bráða-
birgðamerki, þegar vegavið-
gerðir fara franr, gefa hverjum
senr hafa vill kort af umhverf-
inu eða öllu landinu, jxíir að-
stoða við slys og bilanir o. s.
frv. Þegar nrenn stíga á land í
Englandi, er altaf einhver mað-
ur frá AA reiðubúinn til að
hjálpa nrönnum i gegnuni toll-
inn.
I fyrra óku AA-mennirnir 40
milj. mílur (64 nrilj. knr.) á
vegurn Englands og lrjálpuðu
nreðlinrunr AA 4 milj. sinnum,
senr voru í einhverjum vanda,
og 1200 þús. sinnum lijálpuðu
þeir meðlimunum að korna bíl-
unr þeirra á bílastæði.
C'n ævintýrið unr AA er ekki
enn á enda. Félagið tók
upp á þvi að flytja öll bilamál
ókeypis fyrir meðlimi sína. 1
fyrra félclc félagið þannig 8000
nrálunr vísað frá.
AA fann lika upp á því að
i’étt væri að félagsmenn hefði
aðgang að sérstölcunr símum.
Noklcrir sínraklefar voru settir
upp og látnir vera í lögun eins
og varðhús hersins. Nú eru
þessir sínraklefar í þúsundatali
um alt landið. Hver meðlimur
lrefir sinn lylcil að þeini og sé að
eins siniað innan þess héraðs,
senr klefinn er í, þá lcostar sím-
talið ekkert. Vilji menn hringja
BæjaF
fréttír
Veðrið í morgnn.
í Reykjavík 8 st., heitast í gær
12, kaldast í nótt 6 st. Úrkoma S
gær 1.5 mm. Sólskin 6.1 st. Heit-
ast á landinu í morgun 12 st., á
Akureyri, Sandi, Homi o.v.; kald-
ast 7 st., á Kjörvogi. — Yfirlitt,
Grunn lægð yfir sunnanverðia
Grænlandshafi á hreyfingu í norS-
austur, — Horfur: Suðvesturland
til VestfjarÖa: Hægviðri í dag, eœ
sunnangola og rigning í nótt.
Skipafregnir.
Gullfoss var í Vestmannaeyjuni!
í rnorgun. Goðafoss kemur til Isa-
fjarðar kl. 7 í lcvöld. Dettifoss fór
frá Grimbsy í gærkveldi, áleiðis tiE
Hamborgar. Lagarfoss er fyrir
norðan land. Selfoss er á leiS ti£
landsins.
Farþegar með Gullfossi
til útlanda í gærkvöldi: Ragn-
heiður Evertsdóttir, Gunnhildur
Steinsdóttir, Guðríður Bjarnadótt-
ir, Sigríður Jónsdóttir, Kristbjöm
Tryggvason og frú, Helgi SigurSs-
son vérkfr. 0g frú, Guðrún Mag»-
úsdóttir, Valgerður Vilhjálmsdótt-
ir, Þórunn Kolbeins m. bam, Þór-
ey Kolbeins n ára, frú Helga Þor-
steinsson m. dreng, Ólafur Eiríks-
son, Hjálmar Eiríksson, Sigfús Sig"-
hvatsson, Sigriður Jónsdóttir,
Brynjólfur Sigfússon, m. bam, Fíl-
ippus Árnason, Skúli Sigtirðsson,
Ásm. Guðjónsson, Jóhann Karlsson,
Óskar Sigurðsson, Ben. G. Waagé,
Jón Ólafsson, Jákob Hafstekv Hol-
ger Clausen, Bergur Pálsson,' Lút-
her Grimsson, Margrét Jóíisdóttir,
Fanney ófeigsdóttir, Jóhanna Gutf-
jónsdóttir, Guðrún Bjarnadóttir.,
21 knattspyrnumenn úr „Frarrú,
Guðrún Jónsdóttir, Regína Jóns-
dóttir, Anna Loftsdóttir, Kristm
Þorsteinsdóttir, Rebekka Hansen,
Halldór Hansen (11 ára) og nokfcr-
ir útlendingar.
Kærufrestur
til skatts og útsvara, er útrums-
inn kl. 12 á miðnætti annað kvölá.
Belgaum
kom af veiðum í rnorgun me'5
um 60 föt lifrar.
I. flokks mótið.
Næstsiðasti leikurinn fer fram í
kvöld kl. 8)4 milli K.R. og Vik-
ings. Úrslitaleikurinn verðttr á
föstudag milli K.R. og Vals.
Póstferðir á morgun.
Frá Rvík: Þingvellir. Aústan-
póstur. Borgarnes. Akranes. Stykk-
ishólmspóstur. Norðanpóstur. Súð-
in vestur um i hringferð. — TIÍ
Rvilcur: Þingvellir. Norðanpóstur-
Borgarnes. Akranes.
eitthvað léngra, þá á að látö
andvirðið í sparibauk — og þaíf
eru lrverfandi fáir, senr svílcjasi
unr að borga. Aulc þess er í klef-
anunr unrbúðakassi og á gólf-
inu stendur vatnsskál, „fyrir
hundinn“.
f
I rið 1929 var innleidd sim-
‘ý- t f
hjálparþjónusta, sem starf-
ar allan sólarhringinn. Á siðast-
liðnu ári notfærðu 75 þrts. bíí-
stjórar hana á öllunr tfmuiiB
sólarhringsins. En til hvers??
— Vagninn nrinn er fastúr &
Great North Road. Eg get ekki
hreyft hann. Hvað á eg að gerat'
(AA gefur ráð).
— Maðurinn nrinn er staddiír
i Lyorr á Frakklandi. Móðír
hans er orðin veik, en eg veif
elcki lrvemig eg á að ná sam-
handi við hann. (AA svararr
Hann býi' vafalaust í AA-gisti-
lrúsi. Þau eru þrjú í Lyon. Viíf
sínrunr til þeirra allra).
— Gistihúsinu hér er Iokað?
Hvert á eg að fara? (Það er 3ja&
stjörnu gisliliús i X -— 7 milur-
fyrir norðan yður).
Það var AA, sem léf setja upp»
fyrstu hensínstöðvamar á Eng-
landi. Eitt sinn útbýtti félagið
endurgjaldslaust Icattaraugum
til hjólreiðarnranna. Árið 1907'
lét það setja upp spjald við Elt-
hanr í Kent, þar sem nafn hæj-
arins stóð ritað á. Nú eru uiib
30 þús. veganrerki um alt lanÆ-
ið og mönnum finnast þsBm
FrK. á 4. bls- ■'