Vísir - 12.06.1939, Blaðsíða 2

VISÍ R
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristjón Guðlaugsson
Skrifstofa: Hverfisgötu 12
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)
S í m a r:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
— (kl. 9—12) 5377
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10, 15 og 20 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Grein Helga
Hermanns.
PINN af bæjarfulltrúum
^ Reykjavíkur, Helgi H. Ei-
ríksson verlcfræðingur, skrif-
aði grein um hitaveitumálið hér
í blaðið síðastliðinn föstudag.
Grein þessi hefir verið lesin með
mikilli athygli, enda varpar hún
skýru ljósi yfir ýms atriði þessa
máls, sem áður hafa verið al-
menningi meira og minna óljós.
Er hér á einum stað að finna
skilmerkilega og ítarleg svör
við þeirri gagnrýni, sem fram
hefir komið út af tilboði Höj-
gaard & Schultz. Rekur Helgi
Eiríksson atriði þessarar gagn-
rýni lið fyrir lið og gerir þeim
full skil.
Eins og kunnugt er hafa
menn ekki verið á eitt sáttir um
það, hvort Reykjavíkurhær ætti
að leggja í hitaveitu frá Reykj-
um.Sumir liafa haldið því mjög
eindregið fram, að glæfralegt
væri að leggja í hitaveituna,eins
og hún er fyrirhuguð af bæjar-
meirihlutanum í Reykjavík, án
þess fyrir lægi ahnenn rannsókn
á jarðhitasvæðum landsins.
Þessar raddir hafa ekki verið
eins háværar nú upp á siðkastið,
eflir að sýnt var, að lausn hita-
veitunnar frá Reykjum stóð
fyrir. Helgi Hermann gengur al-
veg fram hjá þessu, en ræðir
einvörðungu þær athugasemdir,
sem komið hafa fram út af
lánstilboði því, sem fyrir hefir
legið.
Það sem að hefir verið fund-
ið i tilboði Höjgaai-d & Scliultz
er fyrst það, að lánstíminn væri
of stuttur, því næst að reiknuð
væri óhæfilega há þóknun fyrir
ábyrgðinni á láninu, þá að
heimtuð væri ábyrgð þjóðbanlc-
ans fyrir yfirfærslunum. Menn
hafa fett fingur út í veðsetning-
una, fundið að því að pípurnar
í aðalvatnsveitumar verði ekki
steyptar hér lieima, lieimtaug-
arkostnaðinum og mörgu fleim.
Ýmsar af þessum athugasemd-
um em á þá lund, að ekki er ó-
eðlilegt, að mönnum að lítt
rannsökuðu máli fyndist tilboð-
ið ekki í alla staði sem hagfeld-
ast. En eftir lestur greinar
Helga Eiríksson munu flestir
viðurkenna, að eins og liögum
þjóðarinnar er nú komið, megi
telja tilboð Höjgaard & Schultz
mjög aðgengilegt.
Með þessu er vitanlega ekki
verið að halda þvi fram, að ekki
sé sjálfsagt, að fá sniðið af til-
boðinu þá agnúa, sem helst er
hægt að hengja hattinn á. Hita-
veitan er svo glæsilegt fyrirtæki,
að framkvæmd hennar á ekki
lengur en orðið er að gjalda
hins alvarlega fjárhagsástands
rikisins. Nú eru þeir Jakob
Möller f jármálaráðherra og Pét-
urHalIdórsson borgarstjóri báð-
ir erlendis, ásamt Valgeiri
Bjömssyni bæjarverkfræðingi
til þess að ganga til fullnustu
frá samningum um hitaveituna.
Leitast jieir við að fá kjörin
bætt, svo sem frekast er unt.
Verður engu spáð um árangur
þeirra umleitana. Menn vita, að
afstaða verktalca og annara að-
ilja í Danmörku hefir engin á-
hrif á það, að hafist verði handa
um hitaveituna, þegar á þessu
sumri.
Hitaveitan er efst í hugum
manna um þessar mundir, ekki
einungis hér i Reykjavík, lield-
ur líka út um alt land. Ýmsir,
sem annars liafa verið málinu
fullkomlega hlyntir, hafa óttast
að lánslcjörin væru fremur óað-
gengileg. Þessum mönnum skal
á það bent, að jafnvel þeir, sem
aldrei hafa lagt hitaveitunni lið,
greiddu atkvæði með málinu í
bæjarstjórn Reykjavíkur, þrátt
fyrir mótbárur þær, sem þeir
höfðu borið fram um einstök
atriði. Hafi menn verið á báð-
um áttum, hefir grein Helga
H. Eiríkssonar teki af allan vafa
um tilboð Höjgaard & Schultz.
a
Raftækja einkasalan
á ffirnm.?
Starfsfólki raftækjaeinkasöl-
unnar hefir verið sagt upp frá
nasstu áramótum. Er þetta gert
svo snemma, lil }>ess að starfs-
fólkið hafi fengið uppsögn i
tæka tíð, ef einkasalan yrði lögð
niður um áramót.
Þær sögur ganga um bæinn,
að leggja eigi 3—4 einkasölur
aðrar niður um leið og Raf-
tækjaeinkasölunnar, en ekkert
mun hafa verið afráðið i því
efni og orðrómurinn ástæðu-
laus.
Fyrif framsala
síldarmjöls.
Þeir Jóli. Þ. Jósefsson og
Sveinn Benediktsson liafa nú
um sinn verið erlendis og feng-
ist við að selja fyrirfram sildar-
mjöl ríkisverksmiðjanna, sem
þær munu framleiða i sumar.
Eru þeir um það bil að ganga
frá sölu á 4000 smál. og eru þá
17 þús. smál. seldar fyrirfram
til útlanda. Verðið er heldur
Iægra en í fyrra.
Nýr skrifstofnstjðri
{ stjárnrriðinö.
Konungurinn hefir méð úr-
skurði 1. þ. m. skipað Magnús
Gislason, sýslumann í Suður-
Múlasýslu, skrifstofustjóra í
fjármálaráðuneytinu, frá 1. júli
n. k. að telja.
tlerOi stjórnarskifti i
Horeoi?
Oslo, 12. júní. FB.
Vegna auka-fjárveitingarinn-
ar til landvarnanna er lagt til,
að beinn tekjuskattur hækki um
10% af skattaupphæðinni. Fjár-
málanefnd Stórþingsins liefir
málið til meðferðar og er þeirr-
ar skoðunar, að sömu reglur
eigi að gilda um takmörk fyrir
auka-tekjuslcatti sem auka-
eignaskatti, en Bergsvik fjár-
málaráðherra er á annari skoð-
un en nefndin og hefir að því
er Morgenbladet hermir, tekið
svo ákveðna afstöðu, að hann
hótar að gera máhð að fráfar-
aratriði fyrir alla ríkisstjómina.
NRP.
Skerst (odda milli Breta og Japana.
Japanir einangra réttlndasvædi Breta og Frakka í Tientsín
Rafmagnaðar gaddavfrsgir ðis gar settar
upp og aðflutningar hindraðir
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Hinar alvarlegu horfur í Austur-Asíu, vegna á-
greinings Japana við Breta og Frakka um for-
réttindasvæðin í kínverksum borgum, fara
stöðugt vaxandi. Það einasta, sem gerst hefir þessum
málum viðkomandi er það, að Japanir virðast staðráðn-
ir í að knýja Breta og Frakka á forréttindasvæðunum í
Tientsin til þess að fara þaðan, og myndi þá Japanir
taka við svæðunum.
Samkvæmt fregnum frá Hongkong í morgun, berast
fregnir um það þangað frá Tientsin, að fólk á bresku
og frönsku forréttindasvæðunum í Tientsin safni að
sér matvælum og yfirleitt birgi sig upp að öllum þeim
nauðsynjum, sem það getur náð í, þar sem Japanir
miði að því að einangra forréttindasvæðið og hindra
aðflutninga þangað.
Þjúöverjar verða að af-
neita ofbeldinu, S.ri.V.
Þýsk blöd harðorð í garð Breta. Var Halifax
að eins að svara ræðu Bitlers á dögunum?
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Eitt af höfuðviðræðuefnum heimsblaðanna eru enn í dag ræð-
ur þær, sem Halifax ávarður og Chamberlain flutti í breska
þinginu í lok fyrri viku. I blöðunum Daily Mail og Daily Tele-
graph er lögð áhersla á það í ritstjórnargreinum, að Bretar á-
formi ekki einangrun Þýskalands, eins og leiðtogar nasista halda
fram. Bæði blöðin halda því fram, að breskir stjómmálamenn
og breskur almenningur beri í raun og veru mikla velvild í
brjósti til Þýskalands og Þjóðverja, og vilji verða við sann-
gjörnum kröfum þeirra, én eitt höfuðskilyrði verði að setja og
það sé, að Þjóðverjar lýsi opinberlega yfir því, að þeir afneiti
ofbeldinu í viðskiftum þjóða milli.
Morðið
í Kladno.
um, sem myrtu þýska lögreglu-
eiubættismanuinn þar í borg-
inni í síðastliðinni vilcu. Hafa
Þjóðverjar lcomið með nýjar
hótanir í garð Tékka, ef morð-
inginn verður ekki framseldur.
Olypisku vetrarleikarnir að ári
í Garmisch Partenkirchen.
Oslo, 12. júní. FB.
Á fundi Alþjóða-Olympíu-
I nefndarinnar í London var á-
kveðið, að halda olympisku
vetrarleikana að ári í Garmisch
Partenkirclien í Þýskalandi, en
ekki í St. Moritz í Sviss, eins og
ráðgert hafði verið. NRP.
Oslo, 11. júní. FB.
Þýsku yfirvöldin i Kladno
hafa gripið til mjög viðtækra og
aukinna ráðstafana út af þvi, að
enn hefir ekki tekist að hafa
tipp á manni þehn eða mönn-
ÞEGAR PÁFINN FLYTUR RÆÐU
standa hundruð þúsunda tryggra trúbraeðra á torginu við St. Péturskirkjuna, til þess að ajá
hann og hlýða á hann. Vald páfans yfir hugum kaþólskra manna er mikið, og nú berast tíðindi
þess efnis, að páfinn muni senda erindreka sinn til Lundúna,Berlínar og Varsjá, til þess aðt
ræða við deiluaðilana og reyna að stilla til friðar.
Hver alvara hér er á ferðum má marka af því, að
Japanir eru að koma upp margföldum gaddavírs-
girðingum kringum alt forréttindasvæðið og munu
þeir ætla sér að rafmagna þræðina, eins og tíðkast
á vígstöðvum.
Eins og gefur að skilja geta Bretar ekki látið til þess
koma, að Japanir svelti breska borgara í kínverskum
borgum sem rakka í greni og er því alment búist við,
að þeir muni verða að láta til skarar skríða gegn yfir-
gangi Japana. Bretar gera sér fyllilega ljóst hverjar
hættur eru á ferðum í Austur-Asíu og þess vegna hafa
þeir rætt við Frakka um sameiginlegar varnir þeirra
við Hongkong. Munu Frakkar sendá herskip sín frá
Franska Indókína til liðs við Breta.
United Press.
Bandarlkjaheimsókn
Georgs VI. mikilvæg
fyrir hresk-ameriska
samyinnn.
Konungshjónin eru nú komin
aftur til Kanada.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Georg VI. Bretakonungur og
Elisaþeth drotning lögðu af stað
frá Hyde Park kl. 11,19 í gær-
lcvöldi áleiðis til Canada. Roose-
yelt forseti og frú hpns fylgdu
þeim á stöðina og var þar múg-
ur manns saman kominn, úr
efri liéruðum New York ríkis og
víðar að.
Iíonungshjónin voru gestir
Roosevelts og og frúar hans á
heimili þeirra í Hyde Park, frá
því er lokið var heimsókninni
til New York. Hyde Park stend-
ur við Hudsonána og er Iands-
lag þar einkar fagurt. Hafa kon-
ungshjónin notað timann í
Hyde Park til þess að hvílast og
njóta náttúrufegurðar og kyrð-
ar, eftir hin löngu ferðalög og
hinar opinberu móttökur í Can-
ada og Bandaríkjunum. Heim-
sókn lconungshjónanna er af
öllum blöðum talin munu hafa
mikla þýðingu fyrir bresk-ame-
ríska samvinnu.
United Press.
VAR RÆÐAN TILBOÐ UM RÁÐSTEFNU EÐA SVAR?
Osló, 12. júní. — FB.
I Berlín er litið svo á, að ummæli Halifax lávarðs í efri mál-
stofunni í fyrri viku sé eingöngu fram komin vegna Rússa
og hversu samkomulagsumleitanimar við þá hafa gengið tregt.
í ræðu sinni bauð Halifax lávarður upp á sanngjarna, íhugun á
kröfum Þjóðverja. Ræðunni er illa tekið í Þýskalandi - Reutcrs-
fréttastofan segir, að ummæli Halifax beri ekki að skilja semc
boð um ráðstefnu eða upphaf að samkomulagsumleitunum við
þá, heldur hafi tilgangurinn verið sá einn að svara ásökun
Þýskalands í garð Bretlands, að stefnt sé að einangrun Þýska-
lands. — NRP. . >
Þjóðverjar hafa tekið um-
mælum Halifax lávarðar og
Chamberlains illa og segja. að
það hafi engin áhrif á Þjóð-
verja, þótt talað sé alment um,
að Bretar vilji fallast á sann-
gjarna íhugun á kröfum Þjóð-
verja. Sum þýsku blöðin taka
alveg af skarið og segja, að mál-
ið liggi alveg Ijóst fyrir, því að
Þýskaland krefjist þess, að fá
allar sínar gömlu nýlendur aft-
ur, og Bretland ætti að svara því
skýrt og skorinort, hvort þeir
vildi verða við þessum sann-
gjörnu kröfum Þjóðverja.
ÞJÓÐIRNAR GETA EKKI HALDIÐ ÁFRAM AÐ VÍGBÚAST,
SEGIR FORSÆTISRÁÐHERRA ÁSTRALlU.
Einkaskeyti til Vísis.
London í morgun.
Forsætisráðherra Ástralíu
hefir boðið Chamberlain alla að-
stoð Ástralíu til þess að vinna að
því, að samkomulagsumleitan-
ir verði hafnar til þess að kröf-
ur Þjóðverja verði teknar til at-
hugunar.
Þjóðirnar geta ekki haldið
áfram að vígbúast, sagði ráð-
herrann, því að afleiðingin
yrði gjaldþrot og allsherjar
hrun velmegunar og við-
skifta. Ráðstefna um deilu-
mái þjóðanna mundi, ef
samkomulag næðist verða
upphaf nýs friðar- og vel-
megunartímabils, sem allar
þjóðir myndi njóta góðs af.
Með því að halda slíka ráð-
stefnu, sagði ráðherrann enn-
fremur, ætti að vera hægt að
finna leið til friðar, viðskifta-
legra og f járhagslegra framfara
og öryggis.
United Press.