Vísir - 11.07.1939, Blaðsíða 2

V í S I R
?!
DAGBLAS
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN" VÍSIR II/F.
Ritstjóri: Kristján Gnðlaugsson
Skrifstofa: Hverfisgölu 12
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)
S í m a r:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
— (kl. 9—12) 5377
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10. 15 og 20 aurar.
Félagsprentsmiðjan li/f.
menning
Islendinga.
l»AÐ hefir færst mjög í vöxt
á hinum síðustu árum, að
erlent skólafólk hefir leitað
hingað til lands til langrar eða
skammrar dvalar, og sýnir það
aulcinn áhuga maiina á ]>vi, að
kynnast Islandi og íslenskum
málum.
Hér við háskólann hafa er-
lendir menn stundað norrænu-
nám á skólaári hverju, og sum-
ir þeirra dvalið hér um margra
ára skeið. Þessir menn hafa
fengið nána kynningu af þjóð-
inni, fest við hana trygð og
reynst henni góðir haukar í
horni, ef eitthvað hefir út af
borið á erlendum vettvangi.
Við íslendingar erum við-
kvæmir fyrir því, ef mál vor eru
afflutt á erlendum vettvangi,
enda er það að ýmsu leyti eðli-
legt. Ivunnugleiki á landi og
kjörum þjóðarinnar er lítill í
hinni víðu veröld, og margar
missagnir hafa þar fengið byr
undir báða vængi. Til þess að
verða taldir í tölu menningar-
þjóða, og koma erlendum al-
menningi í skilning um að svo
sé, nægir það ekki eitt og út af
fyrir sig, að við gerum það sem
aðrar þjóðir gera og semjum
okkur að siðum þeirra, með þvi
að slíkt er oft leiðinleg og
barnaleg eftiröpun, sem kemur
að litlu gagni, nema síður sé.
Hér á landi er til, — og á að
skapast, — sérstæð þjóðmenn-
ing, forn menning vor
og nútíma þróun er felt í eina
lieild, og við semjum siði okk-
ar eftir þvi sem hér hentar, án
tillits til þess, sem tíðkast með
öðrum þjóðum.
Það, sem við höfum sótt til
annara, vekur enga eftirtekt, en
það, sem við sækjum til sjálfra
okkar og einstakt er, vekur á
okkur nauðsynlega eflirtekt
frekar en alt annað.
Með öðrum þjóðum hefir Is-
land þekst að þrennu: Heklu—
Geysi og fornbókmentum vor-
um, en nú liefir fjórði þáttur-
inn bæst við, þar sem um er að
ræða hitaveitu Reykjavikur. Alt
þetta er einstakt í sinni röð, og
að þvi beinast augu fólksins, en
um leið beinist athygli þess að
þvi, að hér býr menningarþjóð,
sem að vísu heyir baráttu sína
við ýmsa erfiðleika, en þokást
þó vel á veg. *
Öllum þjóðum er það nauð-
■syn, að njóta rétts skilnings og
viðurkenningar, og því kemur
öll kynning þeim til góða, ekki
síát ef það er æska annara
landa, sem öðlast slíka kjTin-
ingu, með því að æskan heyrir
framtíðinni til.
Það má vera okkur íslending-
um fagnaðarefni, að hingað
kemur á ári hverju mikill hóp-
ur erlendra æskumanna, sem
öðlast rétta kynningu á ])jóð-
inni, og flytur hana lieim til
fósturjarðar sinnar.
Nú, þegar þetta er ritað, eru
Iiér á landi staddir að minsta
kosti tveir hópar skólafólks frá
sambandslandi okkar Dan-
mörku. Eru það 20 dönsk skóla-
börn, sOm komu liingað nýlega
undir stjórn Einars Andersen,
rektors við Östre Borgerdyd-
skole, og er þetta i þriðja sinn,
sem slikur hópur kemur hingað
lil lands undir forustu lians.
I gær kom svo annar hópur
skólafólks hingað lil Iands, og
eru það 17 ke'nnaraskólanem-
endur, undir foryslu dr. Ame
Möllers.
Báðir fara flokkar þessir víða
um landið, og sjá hina fegurstu
og merkustu staði, en auk þess
öðlast þeir góða kynningu af
þjóðinni, með því að netnend-
urnir dvelja liér á vegum ís-
lenskra manna og búa á lieim-
ilum þeirra.
Þegar nemendaflokkur Ein-
ars Andersens hveTfur héðan af
landi, verður i för með honum
álíka stór hópur íslensks æsku-
lýðs, sem öðlast þannig færi á
að fara utan og af-la sér fróð-
leiks um erlenda háttu og er þar
gjöf goldin við gjöf.
Slík nemendaskifti, sem hér
um ræðir, geta verið til margra
liluta nytsamleg, ef rétt er með
farið. Þau auka kynni af þjóð-
inni annarsvegar, en hinsvegar
kynni íslendinga af öðrum
þjóðum, etn einmitt þau geta
orðið okkur lærdómsrík. Hinu
megum við þó aklrei gleyma, að
öll nýbreytni á að falla inn í
flöt hinnar gömlu þjóðmenn-
ingar okkar, sem okkur ber að
varðveita og vernda, ásamt
tungu vorri og þjóðareinkenn-
um.
Smygl á vliiill-
Íllg'IIIII o. fl.
Björn Bl. Jónsson, löggæslu-
maður, var staddur á Þjórsár-
mótinu um helgina og gerði þá
Ieit í bíl Björns Guðmundsson-
ar frá Túni í Hraungerðis-
hreppi. Fann hann allmikið af
smygluðum sígarettum.
Þá var og gerð leit beim'a
hjá bilstjóranum og fanst þar
meira af vindlingum og kápu-
efni. Loks var leitað i herbergi
hans hér í bænum og fanst þá
tóbak, sígarettur og spil.
Yið yfirheyrslur játaði mað-
urinn að hafa fengið varning-
inn þjá Gisla Þorleífssyní,
kyndara á Selfossi, nema
kápuefnin, sem hann kvaðst
hafa fengið hjá íslenskum
skipstjóra frá Grimsby, sem
hér er á ferð. Skipstjóri sá hef-
ir játað að hafa smyglað ein-
hverju meiru.
Óhagstæður verslun-
unarjöfnuður.
Eftir fyrstu sex mánuði árs-
ins er verslunarjöfnuðurinn
óhagstæður um 10.918 þús. kr.
og er það meira en venja er til.
Innflutningurinn hefir num-
ið 30.155 þús. kr., en útflutn-
ingurinn 19.237 þús. kr.
í fyrra var verslunarjöfnuð-
urinn óhagstæður um 8198
þús. kr. Þá nam innflutningur-
inn 26.624 þús. kr. og útflutn-
ingurínn 18.426 þús. kr.
Hæsti vinningurinn
í 5. fl. happdfættisin’s, nr-. 18160,
féll á fjórðungsmi'ða. sem seldir
voru hjá Stefáni A. Pálssyni og
Ármann, í Varðarhúsinu, og hjá
Marenu Pétursdóttur, Laugayeg 66.
TVE66JA KLST. ALVARLE6-
Lýðveldisfáninn dreginn að hún.
F j öldahandtökur. Öeírðím-
ar bældar níður.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
Kínverskur æsingalýður ræðst á
hreska konsúlatið í Tsingtao að
Samkvæmt fregnum frá Gibraltar hefir komið til
alvarlegra óeirða í Barcelona, en Ciano greifi,
utanríkismálaráðherra Ítalíu er þangað kom-
inn í heimsókn, en óeirðirnar standa þó ekki í sambandi
við komu hans, heldur er talið, að þær sé sprottnar af
gremju yfir dómi þeim, sem róttæki leiðtoginn Besterio
fékk. Hann var einn af kunnustu leiðtogum lýðveldis-
ins og var forseti varnarráðsins, sem samdi við Franco
um uppgjöf Madrid í lok styrjaldarinnar. Var Besteiro
leiddur fyrir herrétt fyrir nokkuru og er dómur yfir
honum nýfallinn. Var hann m. a. sakaður um að hafa
boðað socialistiskar kenningar fyrir spönsku þjóðinni.
Besteiro var dæmdur í 30 ára fangelsi.
undirlagi Japana.
Breskt herskip sent tll borgarinnar.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
Frengir frá Tsingtao herma, að Kínverjar hafi framið ýmsar
óspektir þar í borginni, og er ætlað, að þeir hafi verið æstir upp
til þessara óspekta af Japönum. Meðal annars brutu þeir rúður
í bústað breska ræðismannsins og í gluggum sjö breskra versl-
unarhusa. Lögreglan lét uppþotsmennina afskiftalausa. Bretar
hafa sent herskipið Lowestoft til Tsingtao, vegna þessara ó-
spekta, að beiðni breska aðalræðismannsins þar.
Bretar undirbúa öflug mótmæli gegn þessu framferði ósþekt-
armanna. Mótmælin munu verða send til japönsku stjórnarinnar
Þessum dómi gerðu lýðveldissinnar í Barcelona til-
raunir til að mótmæla með því að draga lýðveldisfán-
ann að hún. Var barist með skotvopnum í einu úthverfi
borgarinnar, en lögreglan kom á kyrð og voru fjölda
margir af þeim, sem að óeirðunum stóðu, handteknir.
Heimild fyrir fregninni er frá manni, sem stendur í
nánu sambandi við spænsku ræðismannsskrifstofuna
í Gibraltar.
Bardapnir á landa-
num Ytri Monoóllu.
Barist á 15 kílómetra
víglínu.
Að undanförnu hafa annað
veifið borist fregnir um stóror-
ustur á landamærum Ytri-Mon-
gólíu og Mansjúkóríkis. Eigast
þar við hersveitir Mongólíu-
manna og Mansjúkómanna, en
Japanir veita Mansjúkómönn-
um lið, en Rússar Mongólíu-
mönnum. Hvorttveggja rikin,
Ytri-Mongólía og Mansjúkórík-
ið, npóta verndar fyrrnefndra
stórvelda. Rússar hafa nýlega
(og oft áður) lýst yfir, að þeir
muni verja Ytri-Mongólíu sem
sitt eigið land. Mansjúkóríkið er
japanskt leppríki sem kunnugt
er. Skærur á þessum slóðum
hafa verið tíðar um langt skeið,
en erlend blöð hafa verið treg
til þess að trúa fregnunum um
stórorustur á þessum slóðum,
enda lítur svo út, sem hvorir um
sig, Jápanir og Rússar, lceppist
við að birta fregnir um hversu
marga tugi flugvéla og skrið-
dreka þeir eyðileggi hvor fyrir
öðrum . Það er þó ekki neinum
vafa bundið, að deilumar á
landamærunum eru harðnandi
Prjónlessölusýningin
verður enn opin nokkura daga,
en nú fer að verða hver síðastur
að sjá hana. Utanbæjarfólk, sem
hefi verið gestkomandi í hænum,
hefir fjölment á sýninguna og
margir hinna erlendu ferðamanna.
sem komu á skemtiferðaskipunum,
hafa dáðst mjög að sýningunni. En
—' hvað dvelur hæjarbúa? Þeir
hafa ekki sótt sýninguna eins og
við niætti búast. Menn ætti að
skoða sýninguna. Hún er vissulega
þess verð, að henni sé almennur
gaumur geíinn: • •' .; *
og mannskæðari orustur hafa
verið háðar þar en áðnr. Um
það ber áreiðanlegum fréttarit-
urum saman. Fullyrt er, að
Rússar hafi sent milcið lið lil
Ytri-Mongólíu frá varaliðsstöðv-
um sínum í Síberiu, og bendir
það til, að þeim þyki nú mikils
við þurfa í Ytri-Mongóliu. Sum
erlend blöð ætla, að til þess sé
leikurinn gerður af Rússum, að
, hjálpa Kínverjum óbeint, með
| því að binda japanskt lið á þeSs-
, um slóðum. Annars kenna Rúss-
ar og Japanir livor öðrum um
upptökin. í NRP-FB fregnum í
gærkveldi segir, að stórorusta
geysi á landamærum Ytri-Mon-
góliu og sé barist á 15 km. vig-
línu. Mikið af Rússum berst í
liði Mougólíumanna.
London, í morgun.
Fréttaritari United Press
í Rómaborg símar, að stað-
fest sé samkvæmt bestu
heimildum, að ríkisstjórnin
hafi fyrirskpað, að allir út-
lendingar skuli fara á brott
úr Suður-Tyrol innan 48
klukkustunda.
þýska þjóðernislega minnihlut-
ann í Ítalíu. Er talið, að íbúar
Suður-Tyrol (sem ítalía fékk af
Austurríki í styrjaldarvinning)
verði annað tveggja, að fara til
Þýskalands eða setjast að í Suð-
ur-ítalíu fyrir fult og alt. Með
því að knýja alla íbúa Suður-
Tyrol af ítölskum stofni til þess
að flytja á brott, á, samkvæmt
ráðagerð Hitlers og Mussolini,
að uppræta ágreiningsefni, sem
gæti valdið erfiðleikum í sam-
búð Ítalíu og Þýskalands.
Frá Djúpavík.
Eftirtöld skip hafa komið til
Djúpavíkur eða eru í þann veg-
Viðurkenning á, að nokkurar inn að landa þar: Rán með
fyrirskipanir hafi verið gefnar 1370 mál, Tryggvi gamli með
í þessa átt, fást þó ekki á opin- um 1800, Kári um 1600, Bald-
berum stöðum. | úr um 1000, Jón Ólafsson um
Alment er litið svo á, að hér 1400—1500, Garðar um 1400,
sé um ráðstöfun að ræða, sem Surprise 1200, Hilmir 1100—-
sé hluti af samkomulagi, sem \ 1200.
ítalir og Þjóðverjar hafi gert
sín á milli til bráðabirgða, um i
„VIÐ VERÐUM AÐ VERA VIÐBÚNIR“.
Auglýsing þessi talar sínu máli. Hún er frá yfirstjórn þjóðvarnarsiarfseminnar (National Service,
svo nefnd til aðgreiningar frá lierþjónustunni (military service)). Slikar auglýsingar eru nú i öllum
borgum landsins, til þess að hvetja þjóðina til stuðnings þjóðvarnar- og landvarnarmálunum. —
Það er sagt, að Bretar alment hafi nú komist á þá skoðun, að mestar líkur séú tií, að styrjöld sé ó-
umflýjanleg, epda leggjast Brel^r nú allir á þá .sömu syeif lil þess að yerg.yið öllu búnir.