Vísir - 28.07.1939, Blaðsíða 7

Föstudaginn 28. júlí 1939
VI SIR
»St»v»ngferfjor«l« lét
fr» l»ndf í nott.
Allir þátttakendur norræna mótsins ánægð-
ir með förina og vilja halda mót sin hér
fimta hvert ár.
Stavangerfjord hefir nú lagt frá landi, með hinn mikla hóp
erlendra gesta, sem dvalið hefir hér að undanförnu. Lá skipið í
Akureyrarhöfn í gær, en ýmsir farþeganna fóru landleiðina
þangað norður. Guðlaugur Rósenkranz ritari Norræna félagsins
fór með skipinu til Akureyrar, en er væntanlegur hingað til
bæjarins mjög skjótlega, með því að hann hefir með höndum
undirbúning að móttöku karlakórs K. F. U. M. frá Stokkhólmi,
sem hingað er væntanlegur hinn 4. ágúst n. k.
I gærkveldi var haldið skiln-
aðarhóf um borð í skipinu og
voru þar margar ræður haldnar
og mikið um gleðskap. Yeður
var gott nyrðra, þannig að sól-
skin hefir fylgt lúnum erlendu
gestum allan tímann, sem þeir
hafa dvalið hér, og landið tjald-
að sínu fegursta skrúði.
Eins og getið var um í Vísi
s.l. miðvikudag, náði tíðinda-
maður blaðsins tali af nokkrum
hinna erlendu fulltrúum, áður
en þeir lögðu af stað norður til
Akureyrar, og voru þeir mjög
ánæg'ðir yfir dvölinni hér.
Finnar og íslending-
ar líkir,
segir K. Antell.
K. Antell, skrifstofustjóri,
fulltrúi hinnar finsku deildar
Norræna félagsins, lét svo um
mælt, að hann hefði eins og allir
aðrir dásamað fegurð landsins,
er Stavangerfjord sigldi með
suðurströnd þess og Vestmanna-
eyjar risu úr hafinu, en er hon-
um gafst kostur á að kynnast
landinu nánar, varð hann ekki
fyrir vonbrigðum, miðað við
það, sem hann hafði gert sér
vonir um við fyrstu sýn.
Hvar fanst yður fallegast á
þeim s'.öðum, sem þér komuð á
hér á iandi?
Þingvellir, Gullfoss og Geysir
eru alt staðir, sem verða mér
minnisstæðir, og Esja er sér-
kennilega fallegt fjall, og höf-
urn við fengið tækifæri til að
virða hana fyrir okkur í öllu
sína litaskrúði. Það að íslend-
ingar völdu Þingvelli sem þing-
stað sinn sýnir Ijósast, að þeir
hafa haft opin augu fyrir nátt-
úrufegurð ttaðarins, sem allir
hljóta að hrífast af, er þangað
koma.
Hvemig iiefir viðkynningin
vei'ið við þjóðma?
Islendingar likjast mjög öðr-
um Skandínaviskum þjóðum,
bæði að ytra útliti og hugsana-
gangi, og á það ek'ki hvað síst
við, þegar þeir eru hornir sam-
an við Finna. í Finnlandi eru nú
hálf fjórða miljón íhúa, en þar
af eru Svíar 400 þús., en þó þeir
séu þannig miklu fámennari en
Finnarnir, gætir áhrifa þeirra
mjög, og eiga þeir margt skylt
við íslendinga, bæði fyr og nú.
Er mikill áliugi í Finnlandi
fyrir norrænni samvinnu ?
Bæði Finnar og Svíar leggja á
það mikla áherslu, að lialda
uppi menningarlegri og póli-
tískri samvinnu við hin Norður-
löndin, eftir því sem frekast
verður við komið. Finnar vita
vel, hve mikils virði slík sam-
vinna getur verið þeim, og þeir
þekkja einnig hvern þátt ís-
lendingar liafa átt í því, að varð-
veita sögu og menningu Norð-
urlanda, en vilja kynnast þeim
miklu nánar en verið hefir.
Dvölin hér á landi og við-
kynning mín af Islendingum
liefir verið í alla staði hin á-
nægjulegasta, og eg, kona mín
og sonur viljum öll koma hing-
að aftur sem fyrst.
Norðmenn vönduðu
fulltrúavalið,
segir Harald Grieg.
Harald Grieg forstjóri er for-
maður Norræna félagsins í Nor-
egi. Er hann bróðursonur hins
kunna norska tónskálds og
hróðir Edvards Grieg rithöfund-
ar, en Ilarald Grieg er forstjóri
Gyldendals í Oslo.
Tíðindamaðurinn spurði liann
um álit hans á mótinu og ár-
angur af því, og svaraði hann á
þessa leið:
Þegar eg var kosinn formað-
ur Norræna félagsins norska nú
á síðastliðnu vori, var hafinn
nokkur undirbúningur að mót-
inu, og eg taldi það mjög æski-
legt fyrir mitt leyti, að það yrði
haldið á Islandi, þótt eg gengi
þess ekki dulinn, að það tæki
langan tíma að fara hingað, og
ýmsir töldu að ferðin myndi
verða erfið, en þrátt fyrir það
vildum við eklci láta þá erfið-
leilca hindra okkur í því, að
kynnast Islandi og íslendingum
nánar. Eg vil nota tækifærið til
að lýsa yfir því, að alt þetta hef-
ir farið á annan veg en menn
ætluðu í fyrstu, og bæði undir-
búningur mótsins, árangur og
ánægja hafa orðið að fylstu ósk-
um. Það varð mér mikið gleði-
efni, að þrátt fyrir hina miklu
fjarlægð íslands frá Noregi og
liinn langa tíma, sem ferðin
telcur, völdust menn eins og
Mowinckel fyrv. forsætisráð-
herra og Magnus Nielsen stór-
þingsforseti af okkar liálfu til
fararinnar, þannig að við Norð-
menn teljum lið okkar vel skip-
að, svo sem vera ber, þegar ís-
land á í hlut.
Hvernig gekk ferðin lúngað
til lands?
Hún var leikur einn og öllum
til ánægju, enda er skipið bæði
stórt og gott og veðrið var
prýðilegt alla leið, og allar þær
vonir, sem við gerðum okkur
um komuna til Islands, hafa
ræst fyllilega og miklu meira en
það. Við höfum allir orðið hrifn"
ir af landi og þjóð, og það gladdi
okur, er formaður Norræna fé-
lagsins á Islandi, Stefán Jóli.
Stefánsson, félagsmálaráðherra,
lét þá ósk í ljósi, að Island mætti
eiga þess kost hér eftir, að halda
mót norrænu félaganna á ís-
landí til jafns við aðrar Norð-
urlandaþjóðir, eða fimta hvert
ár. Við víljum allir koma aftur
og okkur langar til þess.
Ilver er svo árangurinn af
mótinu?
Að nokki'U leyti felst liann í
aukinni kynningu millum þjóð-
anna og er það mikils virði,
enda hefir sú kynning orðið svo
sem best verður á kosið, en auk
þess liöfum við tekið mörg og
þýðingarmikil mál til meðferð-
ar, sem geta margt gott af sér
leitt fyrir gagnkvæm viðskifti
Norðurlanda. Eg tel fyrir mitt
leyti að einn þáttur þessarar
samvinnu sé þýðingarmestur,
en hann er samvinna við Island
Á íslandi er það fortíðin og
framtíðin, sem eru svo nátengd-
ar, að slíkt getur hvergi ann-
arsstaðar, og við norsku fulltrú-
amir kunnum að meta það
manna be'st, enda eiga þessar
tvær þjóðir nátengda sögu og
hafa að sumu leyti lotið sömu
örlögum. Það þarf að auka liina
norrænu samvinnu að verulegu |
leyti frá því sem verið hefir, og !
bvggj a liana á grundvelli frels-
is í orðum og athöfnum, og ef
allar þjóðirnar leggjast á eitt
geta þær miklu um þokað til
bóta.
Verðl»uii»getr»iiii og:
ókeypi§ liríngflng: »
»Flugr«lag:iiiii«
Það er mikið starfað á Sandskeíði þessa dagana. Þegar blaða-
menn komu þangað í gær, voru allir önnum kafnir við að æfa
sig undir Flugdaginn, því að þessu sinni verða það næstum ein-
göngu íslenskir kraftar, sem bera hann uppi. Um 22 nemendur
eru nú að læra hjá Schauerte og undirkennurum hans, Leifi
Grímssyni, Birni Jónssyni og Hafliða Magnússyni. Þar af eru
4—5 frá Akureyri.
Vísir hefir áður sagt frá dag-
skná Flugdagsins, en í gær fengu
blaðamenn ýmsar frekari upp-
lýsingar um tilhögun dagsins o.
þ. h. Meðal annars geta menn,
ef hepnin er með, fengið ókeyp-
is hringflug yfir Sandskeiðinu i
annari hvorri vélflugunni.
Verður sérstakur getraunamiði
áfastur við dagskrána, sem
seld verður upp frá og verður á
honum ein spurning: „Hversu
hált var Grunau Baby IIA,
þegar listflugið hófst?“
Sá sem giskar næst hinni
raunverulegu hæð, hlýtur hring-
flug að lalinum.
Modelflug.
Allmargir ungir drengir hafa
með sér félag, er þeir nefna
Modelflugfélag Reykjavíkur.
Smíða drengirnir smá flug-
model og eru sum þeirra furðu
haglega gerð. Geta þessi model
flogið hált og lengi. I sambandi
við Flugdaginn verður sýning
slíkra modelfluga og þeir tveir
drengir, sem eiga bestu modelin
fá ókeypis liringflug í vélflugu
að verðlaunum.
Flutningar.
Á sunnudaginn verður hér
skemtiskip og leiðir það til þess
að bílakostur til flutninga upp
á Sandskeið verður um helm-
ingi minni, en venjulega. Til
dæmis mun Steindór ekki hafa
neina bíla i förum þenna dag.
Gerir það ekki lítið „strik í
reikninginn“, en þess vegna er
dagurinn ekki látinn hefjast
fyrri en kl. 4, svo að fólki gefist
tækifæri til þess að vera komið
nógu snemma.
Svifflugskortin.
Þau verða seld á póstliúsinu á
laugardag frá kl. 10—4, en á
Sandskeiði fást þau ekki fyrri
en á Flugdaginn sjálfan. En
menn verða að athuga það, að
það verður að láta þau í póst á
Sandskeiðinu sjálfu, að öðrum
kosti verða þau ekki stimpluð
með svifflugpóststimplinum.
Aðgangseyrir.
Það vildi brenna við í fyrra, að
menn kæmi sér hjá því, að
kaupa merkin, sem seld voru á
Flugdeginum í fyrra. Að þessu
sinni er þess vænst, að menn
geri sig ekki seka um slíkan
smásálarskap og minnast þess,
að Svifflugfélagið hefir sýnt svo
mikinn áliuga og dugnað i
brautryðjendastarfi sínu, að
það á skilinn fullan stuðning
allra manna.
J
Ýmislegt.
Eins og Vísir liefir sagt frá
áðúr, leggur Schauerte, þýski
flugmaðurinn, sem hér er eink-
úm stund á að kenna hér hita-
uppslreynúsflug og hefir hann
þegar kent tveim mönnum,
Ivjartani Guðbrandssyni og
Leifi Grímssyni, að stjórna
flugu sem dregin er á loft með
vélflugu. Aðrir tveir, Björn
Jónsson og Hafliði Magnússon
verða útlærðir á næstunni.
Sigurður Jónsson liefir einnig
lokið prófi í því að draga svif-
ílugu á loft, með vélflugu og er
liann fyrsti íslendingurinn, sem
tekur slíkt próf.
íslandsmótið:
llalur: Vtkiisir 1:1
Jafn leikur og réttlát
úrslit.
Leikur Vals og Víkings í gær
kveldi hafði upp á flest það að
bjóða,- sem krefjast verður af
góðum og skemtilegum leik. —
Hann var eiginlega aldrei dauf
ur né harður, knötturinn jafnan
á ferð milli markanna og þau
oft í hættu.
Yfirleitt var leikurinn allur
svo jafn, að þótt aðrirhvorir
hefði sett mark, svo að sigurinn
hefði fallið þeim i skaut, hefði
liinir mátt kalla það hepni. Svo
var einnig oft komið, að mörk-
in voru í stórhættu og oft ein-
skær hepni, að öðru hvoru liði
tókst ekki að skora.
Hjá Val var það vörnin, sem
stóð sig best, eins og fyrri dag-
inn, enda eiga þeir tvimælalaust
traustustu vörnina. Þó tókst
Víkingum oft að komast alveg
upp að markinu. Framlinan var
ekki eins góð og hún hefir oft
verið, enda myndí henni þá —
ef svo he’fði verið -— hafa tekist
að skora fleiri mörk. Valsmenn
voru ekki í „essinu“ sinu í gær,
en þeir eiga að líkindum eftir að
standa sig betur á mótinu.
Víkingar sýndu hinsvegar
betri leik, en þeir hafa sýnt um
langan aldur, og virðist nú
kensla Buchlohs vera að bera á-
vöxt. Bakverðirnir voru veik-
astir lijá þeim, en Brandur var
altof „gráðugur“ og fór um of
inn á svið annara meðleikara
sinna. Kom það meira að segja
fyrir, að hann stykki upp á bak
sinna manna, til þess að skalla.
Annars vantaði hann ekki dugn-
aðinn. Af Víkingunum voru þeir
bestir Einar, Behrens og Ingólf-
ur. Behrens sýndi einn besta
leik — ákveðinn og öruggan —
sem hér hefir sést í marki. Hann
hefir lika kennarann.
Fyrra hálfleik lauk með 1:0
til handa Val. Setti Jóhannes
markið á 24. mín. með laglegu
skoti á stuttu færi.
Mark Víkinga kom á 15. mín.
í síðara hálflejk. Gerði Þorsteinn
Ólafsson það á alllöngu færi,
þegar Hermann hafði farið út
úr markinu á móti honum.
Ef Víkingar halda áfram að
leika svona á þessu móti, þá
verður það spennandi og tvísýnt
um úrshtin. — Næsti leikur
verður milli Fram og Vals.
BcBjar
fréffír
Veðrið í morgun.
Hiti i Reykjavík 15 stig’, heitast
í gær 18 stig, kaldast í nótt 12 stig.
Úrkoma í gær og nótt 12.0 mm.
Sólskin í gær 9.6 stundir. Heitast
á landinu í morguii 15 stig, hér,
kaldast 8 stig, á Dalatanga og Pap-
ey. Yfirlit: Smálægð yfir su'ðvest-
urlandi. Onnur stærri vestan vi'ð
Bretlandseyjar, á hægri hreyfingu í
austur. — Horfur: Suðvesturland,
Faxaflói: Hægvi'Öri. SumsstaÖar
skúrir. Norðurland: Norðaustan
gola eÖa kaldi. Úrkomulaust aÖ
mestu. SumstaÖar þoka.
Skipafregnir.
Gullfoss var á Sandi i morgun.
Goðafoss fer frá Hull í dag, áleið-
is hingað. Brúarfoss kemur til
Ivaupmannahafnar í dag. Dettifoss
kom að vestan og norðan um há-
degisbilið. Selfoss er i Antwerpen.
Landsmót 1. flokks
heldur áfram i kvöld og keppa
þá kl. 6.30 ísfirðingar og Víkingur,
en kl. 9 KR-ingar og Valsmenn.
Aðgangur verður ókeypis að Isfirð-
ingaleiknum. — Allir út á volll
Hjúskapur.
í dag verða gefin saman í hjóna-
band af síra Bjarna Jónssyni, Anna
Egilsdóttir, Guttormssonar kaup-
manns, og Birgir Einarson, exaux.
pharm., sonur Magnúsar heitioys
dýralæknis.
Húsmæður!
Athygli skal vakin á augl. á öfSr—
um stað í blaðinu frá Jóni & Steia—
grimi fisksölum. Þeir auglýsa nú:
allar útsölur sinar og síma þeirra„
og er mjög hentugt fyrir húsmæð-
ur að klippa þann hluta auglýsíng—
arinnar úr blaðinu og geyrna hano.
Þá getið þér altaf séð, hvað'a fisJt—
búð er næst heimili yðar.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 19.30 Hljómplötur: Létt lögL
19.45 Fréttir. 20.20 Hljómplötnrf
Frægir kórar. 20.30 Útvarpssagan.
21.00 Hljómplötur: a) Þjóðlög,.
leikin og sungin. b) Harntómfeiilög.
Farþegar með Gullfossí
til Vestfjarða í gærkvöldí: Sítrai-
Oddsdóttir, Jóhanna Ögmundsdótl—
ir, Þórdis Kristjánsdóttir, Mr. og:
Mrs. Dawber, Þóra Steingrímsdótt-
ir, Helga Proppé, Kristján Svems-
son, Karl Óskar Sölvason, Caril
Proppé, SamúeJ Pálsson, Jens Vig-
fússon, Georg Möller, Eliníus Jóns-
son, Elísabeth Kristjánscíótti’r, Jak—
obína Asgeirsdóttir, Carí Svændseng
Eggert Eggertsson, Martha Krist—
jánsdóttir, Unnur Bjarnadóttin,,
Sigurborg Jónatansdóttir, Dr. J. M.
Ramsey, Guðbjörg VIgfúsdöttit^.
Margrét Eyþórsdóttir, Dísa Þor-
valdsdóttir, Elinborg Tómasdót±Ir„
Guðjón E. Jónsson bankastjóri pg
frú, Hjálmar Stefánsson og fr&,
Sæmundur Stefánsson, Krisíjám
Ásgeirsson, Hélgi Pálsson, Anrta
Friðriksdóttir, Katrín ólafsdóttir,.
Sig. Runólfsson, Sigríður Stefáns-
dóttir, Miss Munro, Sigríður Pá&-
dóttir, Margrét Pálsdóttir o. m. fL
Bæjarbókasaímð.
Frh. af 3. síðu.
í té gegn því skilyrði, að því yrði
haldið við og aukið. Iðnsafnið
mundi verða ágætur stofn fyrir
safn af þessu tæi og væri því
eigi nema rétt, að meðlimum
yrði gefinn kostur á einhve’rjum
sérréttindum um notkun safns-
ins. Um þessa deild ættu að
giida þær reglur, að eigi yrðu al-
ment leyfð útlán á hókum lienn-
ar.
Sérstök lesstofa ætti að ve’ra
í sambandi við þessa deild.
4. Reykjavíkursafn. Það er
viða siður í öðrum löndum, að
bæjar- eða alþýðubókasöfn hafi
sérstalta deild, þar sem einkum
er lögð áhersla á að safna bók-
um, úrklippum úr blöðum og
timaritum, myndum, póstlcort-
um, skipulagsuppdráttum, kort-
um og ýmsu öðru, er sérstak-
lega snerta þann bæ eða það
hérað, sem safnið er í. Þetta er
að mörgu leyti mjög góður sið-
ur og um nytsetai hans er ekki
liægt að efast, þvi að á þennan
hátt er safnað saman á einn
stað margvíslegum fróðleik,
sem að öðrum kosti mundi ef
til vill fara forgörðum, eða
verða mj ög torf engirin. Þetta get-
ur orðið að ómetanlegu gagni
fyrir sögu bæjarins, þegar fram
líða stundir. I þessu sambandi
mætti t. d. nefna það, að dr. Jón
IJelgason fyrv. biskup kvað eiga
sérlega merkile’gt safn af mynd-
um af Reykjavíkurbæ frá ýms-
um tímum. Slíkt safn sein þetta
mundi ómetanlegt fyrir þessa
deild Bæjarbókasafnsins. Þann-
ig mætti nefna sitt hvað fle’ira,
en þess gerist ekki þörf hér, því
að hver maður lilýtur að skilja
gagnsemi slíks safns.
5. Bókasafn handa skipum.
Bæjarbókasafnið hefir um
nokkurt skeið starfrækt hóka-
söfn lianda fisldskipum, en rétt
væri að færa út kvíarnar og láta
þau ná einnig til skipshafna
vöruflutninga- og farþegaskipa.
6. Barna- og unglingadeild.
Bæjarbókasafnið hefir einnig
um skeið starfrækt lesstofu fyr-
ir börn og unglinga í sambandi
við barnaskólana, en fjárhagur
þess Iiefir ekki leýft að hafa
hana eins stóra og fullkomna
og nauðsyn krefur. Það hefir
bætt dálítið úr skák, að Lestr-
arfélag kvenna i Reykjavík IicF-
ir með stw'k úr bæ.j arsjóðí einB*
ig haft opna harnalesstofii, em
livorug þeirra hefir þó nandar
nærri fullnægt þeirri þörf, senS
er fyrir slíkar stofur. Þetta má!
er orðin svo aðkallandi nauðsym
liér i bæ, að því verður vart
skotið á frest núkið lengur, og
er því rétt, að Bæjarbókasafnið
fái fjármagn til að geta komiS
upp góðum lesstofum, þar senæ
hörnin gæti átt atlivarf, í slatS
þess að þurfa að flækjast í íðju-
leysi um götur bæjarins. ÞaS er
ekki vafamál, að flestir foreldr-
ar mundu fagna mjög stofmm
slíkrar déildár. Förstaða Jiessar-
ar deildar yi'ði að vera faliiE
manni eða konu, er gætí léiS-
Leint börnunum um lestttE-
góðra bóka. Þá mætti og refcas
margskonar aðra fræðslustarf-
semi í sambandi við lesstofum-
ar.
7. Lestrarsalur. Eg Iiefi hér á
undan getið um sérlesstofur a
sambandi við tvær deildir safns-
ins og lestriarstofu f>TÍr börn ög‘
unglinga. Auk þeirra þarf að
vera einn aðallestrarsalui' með
sætum fýrir 40—50 manns. fi
upphafi mætti ef til vill komasfé
af me’ð smærri sal, en gera yrf®
ráð fyrir, þegar i byrjun, að þaði
megi stækki hann, þégar þörf
krefur. Reynslan hefír þegpr
sýnt, að það er mjög mildl þörf
fyrir stóran Iest'rarsal fýrir al-
menning. Árið 1938 sótiu rúiru
7 þús. manns le’sstofuna og
nærri 10 þúsund höm komu si
barnalesstofuna, eða samfeite
tæplega 17 þúsund á báðár les-
stofurnar. Fjöldinn allrir afi
skólafólki verður að leífa fiS
safnanna til þes að iesa lexiur
sínar vegna ónógra eða slæuma
húsakynna heima fyrir. Eins og
stendur getur Bæjarbókasafmfl
hvergi nærri leyst úr þörfiimi,
þvi að lestrarsalur þess er Iiæða
lítill og í alla staði óboðíegu?-
vegna illrar loftræstingan.
í þessu sambandi mælls
skjóta þvi inn i, að ekki er nerm*
sjálfsagt að ríkið Ieggi fraiitt
einhvern skerf til reksturs safns-
ins, vegna mikillar notkonar
þetes af utanbæjarfólki, einkuna