Vísir - 07.09.1939, Blaðsíða 3

VISIR
Takmörknn á notk
en stjórn verksmiðja ríkisins
hefir nú hækkað það upp í kr.
8.20 málið, skv. heimild at-
vinnumálaráðlierra.
L
IFIÐ I
un bifreiða.
Bensínnotkun 2 næslu undanfarin ár hefir numið rúmlega
5500 smálestum á ári, og hefir nær eingöngu farið til hifreiða-
aksturs. Samkvæmt upplýsingum olíufélaganna munu bensín-
birgðir þær, sem nú eru í landinu væntanlega nægja fram í
febrúar með venjulegri notkun.
Bensín hefir yfirleitt verið flutt hingað til lands á tankskip-
um, sumpart beint frá Ameríku, eða frá Englandi. Yegna
fyrirsjáanlegra örðugleika á vöruflutningum hingað, þykir þó
nauðsyn að takmarka notkun bensíns til bifreiðaaksturs og
setja jafnframt nokkur ákvæði er tryggja jafna dreifingu ben-
síns til annara þarfa. Til svipaðra ráðstafana hefir og verið
gripið í Danmörku, Noregi og Svíþjóð. Þannig mun akstur
einkabifreiða hafa verið bannaður alveg eða að mestu leyti, og
að minsta kosti í Noregi mjög takmörkuð notkun allra tegunda
bifreiða.
Bifreiðar hér á landi eru nú
rúmlega 2000 auk rúmlega 100
biflijóla. Fólksbifreiðar eru nær
950, en vöruflutningabifreiðar
nær 1100. Af fólksbifreiðum
eru um 100 fyrir 14 farþega
og fleiri, og eru flestar þeirra
notaðar á sérleyfisleiðunum,
um 270 el-u leiguhifreiðar, flest-
ar fyrir 4 farþega og um 520
einkabifreiðar.
Takmarlcanir þær á notkun
hifreiða, sem settar hafa verið,
miða að þessu:
1. Að hanna akstur einkabif-
reiða, nema að því leyti, sem
hi-ýn nauðsyn þykir í þágu op-
inberra stofnana og í lækniser-
indum. Þá þykir sjálfsagt að
hanna akstur biflijóla.
2. Að leitast við að koma i
veg fyrir óþarfaakstur yfirleitt,
en erfitt er að setja þar um á-
kveðin fyrirmæli og verður
mest að treysta á þegnskap
borgaranna.
Réttmætt hefir þótt að talc-
marka mjög allan næturakstur
innanbæjar og má geta þess, að
t d. í Noregi eru sett ákvæði
um, að leigubifreiðar verði ekki
notaðar nema í brýnustu þörf
og aðeins samkvæmt tilvisun
lögreglunnar og munu svipuð á-
kvæði gilda þar um akstur
leigubifreiða jafnvel að degi til.
Mjög bráðlega munu verða
sett ákvæði um nokkra tak-
mörkun sérleyfisferða, sem
miða einkum að þvi að nýta
betur bifreiðarnar en verið
hefir.
Þá hefir verið athugað hvort
nauðsyn mundi að hverfa að
skömtun í bensíni, þannig að
bifreiðar þær, sem heimilt er
að aka, fái vissa lítratölu t. d.
á viku, og verða slík ákvæði e.
t. v. sett síðar.
RE GLUGERÐ
um sölu og afhendingu bensíns
og takmörkun á akstri bifreiða.
1. gr.
Heildsalar mega ekki láta uti
bensín til bifreiðaaksturs nema
til smásala, sem annast bensín-
sölu á bifreiðar, annaðhvort
fyrir eigin reíkning eða í um-
boði heildsalans (olíufélagsins).
Eigendum og umráðamönn-
um bensínbirgða, sem ætlaðar
eru til afhendingar í smásölu,
er óheimilt að láta úti nokkuð
af þeim til bifreiðaaksturs fram
yfír það, sem nægir til að fylla
bensíngeymi bifreiðar þeirrar,
sem bensínið tekur, og má ekkí
tæma bensíngeymi bifreiðarinn-
ar á annan hátt en með eðlilegri
eyðslu gangvélar bifreiðarinnar,
nema þess þurfi vegna bilunar á
hifreiðinni, eða hún sé tekin úr
notkun.
Bensín má ekki, án sérstakrar
heimildar atvinnu- og sam-
göngumálaráðuneytisins láta úti
til annara mannflutningabif-
reiða en þeirra, sem samkvæmt
reglugerð þessari liafa heimild
lil aksturs og ekki til annara
leigubifreiða til marinflutninga
en þeirra, sem við setningu
reglugerðar þessarar eru skráð
og notaðar sem leigubifreiðar
til mannflutninga. Ekki má
heldur lála úti bensín til bif-
reiða þeirra, sem ætlaðar eru til
smáflutninga þeirra, sem um
ræðir i 7. gr. reglugerðar þess-
arar.
Ráðuneytið getur þó veitt
undanþágu frá þessum ákvæð-
um þegar það telur ástæðu til.
2. gr.
Bensín til annarar notkunar
en bifreiðaaksturs er bannað að
afhenda ne'ma til nauðsynleg-
ustu þarfa og ekki án sérstakrar
heimildar atvinnumálaráðu-
neytisins meira en venjulegan
vikuforða hlutaðeiganda.
3. gr.
Allur akstur einkabifreiða til
mannflutninga er bannaður,
með þeim undantekningum,
sem segir í reglugerð þessari.
Einkabifreið til mannflutn-
inga telst hver sú mannflutn-
ingabifreið, sem ekki er aðal-
lega notuð til flutninga á fólki,
fyrir borgun.
Allur akstur bifhjóla er bann-
aður.
4. gr.
Undanþegnar banni því, sem
um ræðir í 1. gr. eru bifreiðar
lækna og yfirsetukvénna, að þvi
leyti sem þær eru eingöngu not-
aðar til sjúkravitjana, svo og
bifreiðar útsendra fulltrúa er-
lendra ríkja. Ennfremur getur
atvinnumálaráðuneytið undan-
þegið banni jiessu bifreiðar op-
inberi'a stofnana, eftir því sem
það telur nauðsynlegt.
5. gr.
Bannaður er allur ónauðsyn-
legur akstur leigubifreiða til
mannflutninga og verða bif-
reiðastjórar og farþegar að
gjöra lögreglunni grein fyrir
ferðum sínum, þegar þess er
krafist.
Lögreglustjórar geta, hver í
sínu umdæmi, eftir atvikum
sett ákvæði til hindrunar óþörf-
um akstri í og úr umdæminu.
6. gr.
Allur akstur um bæi og kaup-
tún er bannaður á nóttum milli
kl, 24 og 6, öðrum bifreiðum en
langferðabifreiðum, strætis-
vö’gnum og vöruflutningabif-
reiðum, svo og þeim einkabif-
reiðum, sem um ræðir í 4. gr.
Þó skal í Reykjavík ein hifreiða-
stöð vera opin að nóttunni til
bráðnauðsynlegs aksturs, og á-
kveður póst- og símamálastjóri
livernig stöðvar bæjarins skuli
skiftast á um það og um það,
liversu margar bifreiðar megi
liafa í notkuri og getur hann sett
nánari fyrirmæli um tilhögun
akstursins.
7. gr.
Vörubifreiðar má ekki nota
til ónauðsynlegra ferða, hvort
lieldur er með vörur eða fólk.
Notkun bifreið til flutnings á
vörum úr verslunum í bæjum
til heimila innanbæjar er ó-
heimil, nema um þungvöru, svo
sem liol sé að ræða.
8. gr.
Eiganda eða umráðamanni
mannflutningabifreiðar er ó-
heimilt að lána eða leigja hana
öðrum án þess að bifredðastjóri
fyigi-
9. gr.
Öllum þeim, sem samkvæmt
reglugerð þessari er óheimilt að
fá bensín til hifreiðaalcsturs, er
skylt að tilkynna lilutaðeigandi
lögreglustjóra tafarlaust hversu
miklar birgðir af bensíni eru i
vörslum þeirra og láta þær af
hendi við ríkisstjórnina, ef þess
er óskað, gegn hæfilegu gjaldi.
10. gr.
Eigandi eða umráðamaður
hverrar þeirrar biðreiðar, sem
lieimilt er að fá bensin sam-
kvæmt reglugerð þessari, skal
snúa sér til hlutaðeigandi lög-
röglustjóra og gefur hann út
skírteini sem fylgi bifreiðinni,
er sýni akslursheimild hennar,
og skal það sýnt, er bensíns er
beiðst handa bifreiðinni. Jafn-
framt setur hann merki um
akstursheimildina innan á
framrúðu bifreiðarinnar. Bif-
reiðin skal einnig hafa meðferð-
is bók, sem afgreiðslumaður sá,
er lætur bensin úti, skal skrifa í
hvenær hann lætur bensín úti
og hversu mikið.
11. gr.
Brot gegn ákvæðum reglu-
gerðar þessai-ar varða sektum
alt að 10.000 krónum. Fara skal
með mál út af slíkum brotum
sem almenn lögreglumál.
Reglugerð þessi er sett sam-
kv. lögum nr. 37, 12. júní 1939,
um heimild fyrir ríkisstjórnina
til ýmislegra ráðstafana vegna
j-firvofandi styrjaldar í Norður-
álfu. Öðlast hún þegar gildi og
birtist til eftirbreytni öllum sem
hlut eiga að máli. Jafnframt er
úr gildi fallin bráðabirgðareglu-
gerð um sölu og afhendingu
bensins frá 2. sept. 1939.
í ríkisstjórn íslands,9. sept.1939
Olafur Thors
Jakob Möller
Hermann Jónasson
Eysteinn Jónsson
Blíðviðri
norðanlands.
Vöruskortur á Siglu-
firði. Bræðslusíldin
hækkar í verði.
Bliðviðri er fyrir norðan núna
og síldarvart hefir orðið á Þist-
ilfirði og hjá Síðulækjartanga.
Sáust þar allstórar torfur i
gær og liefir einn lítill bátur
komið til Raufarhafnar með um
150 mál. Þá munu tveir togar-
ar, sem Visir veit ekki hverjir
eru, hafa fengið góð köst á þess-
um slóðum. í morgun hefir þó
ekki sést eins mikið til síldar-
innar sem í gær.
Mestur hluti flotans, sem ó-
farinn er suður, er þarna aust-
urfrá, en reitingar er af skipum
á HúnaHóa, þvi að þar hefir
verið dálítil veiði í salt að und-
anförnu.
f
l
i
Vöruskortur á Siglufirði.
Allmjög hefir verið farið að
hera á því að undanfömu á
Siglufirði, að vörur væri að
ganga til þurðar. Kemur það af
tveim ástæðum: Önnur er sú,
að fólk hefir verið óvenjulega
margt á Siglufirði i sumar, og
svo hitt, að það hefir verið ó-
venjulega lengi.
Eru það ýmsar.nauðsynjavör-
ur, sem vantar, svo sem sykur,
mjölvara o. s. frv. En Drotning-
in kom í morgun og Goðafoss
er væntanlegur í dag, svo að þá
muri rætast úr þessu, en skortur
er enginn ennþá. Þeir, sem eiga
ættingja og vini á Siglufirði,
þurfa ekki að óttast það.
\
Bræðslusíldarverðið
hækkar um kr. 1.50.
Bræðslusildarverðið hefir i
sumar verið kr. 6.70 kr. á mál,
Verðhækkun sildarafurðanna,
mjöls og lýsis, gerir þessa
hækkun mögulega.
Söltunin á öllu landinu nam
í gærmorgun 226.138 tunnum,
þar af á Siglufirði einum 155,-
873.
Vísir átti tal við Síldarútvegs-
nefnd í morgun og var blaðinu
sagt, að menn byggist við því,
að enn væri allmikið af síld í
sjónum og að hún mundi nú
fara að veiðast vegna þess,
hversu veður er gott. Rekneta-
bátar, sem hafa komið til Siglu-
fjarðar í morgun, höfðu fengið
15—20 tunnur.
Fólk er að flykkjast frá Siglu-
firði aftur og fór Drotningin í
morgun full af farþegum til Ak-
ureyrar.
Sextugur f dag: •
Lárus Fjeldsted
hrmflm.
Lárus Fjeldsted, málflutn-
ingsmaður við Hæstarétt,
er sextugur í dag. Hann er
fæddur að Hvitárvöllum í
Borgarfirði hinn 7. september
1879, sonur þeirra merkislijóna
Andrésar Fjeldsted og konu
lians Sesselju Kristjánsdóttur,
en bæði áttu þau hjón til stórra
ælta að telja.
Lárus Fjeldsted innritaðist í
Lærða skólann í Rej7kjavik og
lauk þar stúdentsprófi í júní
árið 1900. Þá hélt hann til
Kaupmannahafnar til laga-
náms og varð kandidat í lög-
um við háslcólann þar i júní-
mánuði 1908. Er hann kom
heini til Islands að nýju þetta
sama ár, var hann settur sýslu-
maður í Gullbringu og Kjósar-
sýslu og gegndi liann þvi starfi
til 1. apríl 1909. Frá þeim tíma
liefir Lárus Fjeldsted rekið
málflutningsskrifstofu liér i
bænum, og hefir hann þvi
lengstan óslitinn starfsferil
þeirra málflutningsmanna, sem
nú eru starfandi hér í bænum.
Meðan yfirrétturinn starfaði
hér, gegndi Lárus Fjeldsted
málflutningsstörfum við hann,
en gerðist því næst hæstarétt-
armálaflutningsmaður, er
hæstiréttur tók til starfa. Frá
því árið 1923 hefir Lárus Fjeld-
sted rekið skrifstofu sína í fé-
lagi við Theódór B. Líndal,
málflutningsmann við Hæsta-
rétt.
Lárus Fjeldsted er kvæntur
Lovísu Ágústsdóttur Tlior-
steímson, og liefir þeim orðið
fjögra barna auðið.
Lárus Fjeldsted hefir aflað
sér óskiftra vinsælda hjá öll-
um þeím mönnum, sem kom-
ist liafa í kynní við hann, eða
notið Ieiðsagnar hans sem lög-
fræðings, enda er framkoma
hans öll mótuð af prúðmensku
og yfirlætisleysi. Lárus Fjeld-
sted hefir gegnt fjölda trúnaðr
arstarfa um dagana, bæði fyr-
ir hið opinbera, félög og ein-
staklinga, en þrátt fyrir marg-
víslegar annir, hefir liann gefið
sér góðan tíma til margra
hluta, sem ekki hafa fallið
heint innan við verksvið hans.
Er hann maður viðlesinn og
mai’gfróður.
Lárusi Fjeldsted munu ber-
ast hlýjar kveðjur í dag, frá
hinum mörgu vinum hans. Þeir
munu árna honum allra heilla
í framtíðinni, og það má ætla,
að starfsferill hans verði enn
Nú stendur yfir umferðavika.
Lögi’egluþjónar standa á gatna-
mótum, þar sem umferð er
mest og minna vegfarendur á
að fara ekki „yfir strikið“. Mér
er það minnisstætt fyrst þegar
„strikin" komu fyrir 2—3 ár-
um, — áður en göturixar voru
„bólusettar“. Görnul kona kom
gangandi niður Hverfisgötu og
ætlaði yfir Ingólfssti-æti. Hún
var sýnilega mjög samvisku-
söm. En hún hafði misskilið
umfei’ðareglurnar. I stað þe'ss
að ganga „innan stryks“ fór hún
að basla við að ganga á sjálfu
strykinu. Hún var auðvitað ó-
vön öllum jafnvægiskúnstum
og linudansi, svo fei’ðalagið
gekk næsta skrykkjótt. Seinast
tók liún það ráð, að ganga út á
hliðina og þannig nxjakaðist
húix loksins „á skjön“ þvert yf-
ir göluna.
Þessi misskilda sanxviskusemi
gömlu konunnar er hrein und-
antekning. Sjálfur „greip eg
xxxig í því“ í gær að fara yfir
sti’ykið. Eða réttara sagt, eg
lxafði ekkert tekið eftir því, ef
lögi’egluþjónn liefði ekki beixt
nxér á það, mjög prúðnxannlega.
Líklega höfum við flest þá sögu
að segja, að við fylgjuixi ekki
unxferðareglunuxxx út i æsar. En
nú er umferðavika og við skul-
uixx öll bæta ráð okkar og kymxa
okkur unxferðareglui’nar — og
fara eftir þeim!
•
Fyrir skömxxiu var skýrt frá
því, að stofnað liefði verið fé-
lag til þess að koixxa á föstuxxx
ferðunx nxeð rafknúnum stræt-
isvögixunx nxilli Reykjavíkur og
Hafnai’fjarðar. Hér er um að
ræða nxjög íxxei’kilega íxýjung í
samgöngumálunum. Eiixs og íxú
standa sakir reyna allar þjóðir
að spara bexxsín senx allra íxxest,
þessvegna er notkun einkabíla
bönnuð og notkun leigubíla
taknxörkuð. I Noregi verða
nxenn að hringja á lögreglustöð,
ef þeir þurfa á leigubil að lxalda
að næturlagi. Hér höfum við
mikið óixotað rafxxxagn og sjálf-
sagt að nota það í þágu sam-
gangnanna, eftir því senx við
verður komið.
Annars er mikill áliugi í
mönnum að eignast rafnxagns-
ofna vegna yfii’vofandi kola-
skoi’ts. Hefir heyrst að ríkis-
stjórnin nxuni láta þetta íxxál til
sin taka og gangast fyrir því, að
nxeixxx geti fengið rafmagix til
lxitunar ódýru veðri.
•
Nú fer fólkið að þyrpast til
bæjarins úr síldinni. Flestir
koma nxeð léttan sjóð. Að litlu
er að hverfa hvað atvinnu
snertir, eins og sakir standa.
Enginn getur um það sagt,
livort unt verði að lialda uppi
siglingunx til Englands, en á þvi
byggjast auðvitað vonir manna
hvað togarana snertir. Ekki er
séð lxvað byggingarvinnu verði
haldið lengi áfranx. Búast má
við að efni til iðnaðar fáist ekki.
Utlitið er svart. Hitaveitan get-
ur vonandi haldið áfram. Það
er bót í máli. En þótt sxi at-
vinnuaukning, sem af þeirri
-frámkvaémd leiðir, bæti nokkuð
úr skák, fer þvi auðvitað fjarri
að atvinnuerfiðleikarnir séu
þar nxeð ýfirurinir. Hvað á alt
kvenfólkið að gera, sem nú
kemur með tvær liendur tónxar
úr síldinni? Undanfarin ár liafa
vinnukonuvandræðin vei'ið tíð-
asta umræðuefnið, livar sem
tvær konur liafa liitst. Eiga liús-
freyjurnar ennþá að slíta sér út
fyrir aldur franx, af þvi þær geta
ekki fengið stúlku til hjálpar,
hvað senx i boði er. Er ekki
kominn tími til þess að einn og
annar láti sér skiljast, að sá,
senx ekki vill vinna, á ekki held-
ur nxat að fá?
•
Þeir senx hafa framfærlsu-
málin nxeð liöndum verða vafa-
laust ekki öfundsverðir nú í
i. -» ■ **
langur, með því að sextíu ár
telst ekki hár aldur nú á dög-
um, enda ber Lárus Fjeldsted
það með sér, að liann er mað-
ur á léttasta skeiði, þrátt fyrir
árafjöldann, sem hann á að
baki.
liaust. Þeir eru skyldaðir tii
þess í inannúðarnafni, að leysa
vandræði hvers þess, er að dyr-
um ber. En er ekki þessi mann-
úð stundum dálítið misskilin^
Ilvaða réttlæti er í því, að iðja-
nxénnirnir verði að svcitast
blóði til þess að halda upp£
þeim, sem ekki vilja vinna?*
Bændur eru i stökustu vamlræð-
unx vegna fólksleysis. A sama.
tíma streyma inn kröfur umt
franxfærslustyrk vegna atvinnu-
leysis. Hér verður að taka uppr
þá reglu, að enginn maður fái
fátækrastyrk, nema að hanu
geti ekki unnið fyrír sér, eða
geti e'kki fengið nelna atvinnu
innan hæjar eða utan, eða hafi
fyrir svo nxörgunx að sjá, að
tekjur lians hrökkvl ekkí, þótt
sparlega sé á haldið. Fátækra-
byrðxn er orðin svo gífuríeg f
þessum bæ, að þess er krafísL
að framkvænxd þeírra málai
verði tekin til nýrrar og gagn—
gerðrar endurskoðunar.
Áhorfandínn^
Umferðarvikan.
5. dagur.
1. Útvarpserindi unxferðarvik-
unnar: Brynjólfur Stefáns-
son foi-st. flytur erfndi kL
7.15 um bifreiðatryggingar.
2. Aukið lögreglulið leiðbeinir i
umfei-ð á götum útí.
3. Úthlutað til bifreiðastjóra pg
hjóh’eiðainanna sérprentim.' (i
vasabókarfornii) af Ijösatíma
bifreiða og reiðlxjóla.
4. Námskeið fyrir sendísveína f
unxferðarkenslu liefst kL 8 í
kvöld í Hafnarlxúsportínu.
5. Rafskinna flettii’ 40 síðum
með lesmáli og myndum af
Unxferðarreglum í Skemrau-
glugganum.
6. Umferðarniyndir til sýnis i
bænum og i kvikmyndahús- 7
ununx.
Veðrið í morgTin.
Hiti i ReykjavíK i2:st., heítast í
gær i8, kaldast í nótt 12 st. firkoma
í gær og nótt 1.2 nxm. Sólskin 6.0'
st. Heitast á landinu í morgnn 15,
st., á Horni og i Fagrdaí; kaldast
11 st., Akureyri, Vestmannaeyjum,.
Papey o. v, — Yfirlit: Lægð fyrÍE'
vestan og suðvestan. Bland. —
Horfur: Sunnan eðk suðaustaiE
kaldi. Skúrir. Faxaflói, BreiSa-
fjörður: Suðaustan. gola. Smns-
staðar skúrir.
Áreftstur
varð í gær á Skúlagötunní tmr
kl. i.rj. Rákust'þar á bifreíðamar
R-220 og R -1048. Báðar. skenxdust,.
en lítið.
Höfniir.
Helgafell og Max Pemberton-
voru væntanlegir í dág.
Af síldveiðum
eru væntanlegir i dág bv. Kári
og Tryggvi garnli.
Lyra
fer til Noregs kf. 7 í kvöld. Hvert
farþegarúnx í skipinu, er. upptekSL
Karlsefni
kom að norðan í gær.
Lúðrasveitin Svanur,
stjórnandi Karl Runólfsson, leik-
ur fyrir franian Austurbæjarbama-
skólann í kvöld kl. 8.30, ef veður
leyfir.
Innanfélagsmót K.R.
lxeldur áfram i kvöld og verðuc
þá kept í þessum greinunx: Spjót-
kasti (fullorðnir), þrístökki (cfrcng-
ir og fullorðnir) og 3000 nx. hlaujŒ
(drengir). Mótið hefst kl. 7 stund-
víslega.
Innanfélagsmót Ármanns
fyrir drengi innan 19 ára held-
ur áfram í kvöld kl. 7. Kept verð-
ur í 400 111. hlaupi, kringlukasti og
langstökki.