Vísir - 25.09.1939, Blaðsíða 2

VISIR
yfsiR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚ TGÁFAN VÍSlR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifstofa: Hverfisgötu 12
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
XGengið inn frá Ingólfsstræti)
Bíuar:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
— (kl. 9—12) 5377
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10, 15 og 20 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
QKXUR íslendingum á aö
vera vorkunnarlaust að
komast fram úr erfiðleikunum,
ef rétt er að farið. Fyrsta skil-
yrðið er það, að við einbeitum
huganum að þeim viðfangsefn-
um, sem fyrir liggja í dag og
reynum af einlægni að finna
heppilega lausn á þeim. Sumir
af þeim mönnum, sem láta til
sín heyra um l>essar mundir
erU með hugann allan í gömlum
endurminningum, lifa í „gamla
stríðinu“ ef svo mætti segja, en
forðast að leggja nokkuð til
þeirra mála, sem fyrir liggja.
Það væri að eins til að dreifa
huganum frá því, sem nú þarf
að ráða fram úr, að fara að elta
slíka „víðavangshlaupara“ út
um livippinn og hvappinn. Slík-
ir menn eru hreint og beint úr-
eltir og hafa ekki aðra eða
meiri þýðingu en hverjar aðrar
fáséðar eftirlegukindur.
Það má líkja þjóðinni við
skip í ósjó og ofviðri. Við þurf-
um að verjast áföllum. Til þess
að svo megi verða, er nauðsyn-
legt að létta á fleytunni svo sem
frekast er unt. Allur óþarfi, sem
þyngir og erfiðar róðurinn á að
hverfa fyrir borð, til þess að
tryggja það, eftir föngum, að
þeim verðmætum, sem innan-
borðs eru, verði bjargað heilum
í liöfn.
Við höfum lifað um efni
fram á undanförnum árum. Við
höfum gert síauknar kröfur, án
þess jafnframt að sjá fyrir get-
unni til þess að fullnægja þeim.
Þess vegna er fjárhagurinn
kominn í öngþveiti, og atvinnu-
rekendur á vonarvöl. Til þess
að rétta okkur við, þurfum við
að gera voldugt átak. Við þurf-
um að vera samtaka, allir sem
einn. Síst af öllu ættu þeir, sem
ábyrgðina hafa borið að undan-
fömu, að skerast úr leik.
Það sem fyrst liggur fyrir er
að snúa við á eyðslubrautinni. í
fjármálunum er stefnubreyt-
ingin svo aðkallandi, að ekki
verður undan komist. Hér hefir
verið hrúgað útgjöldum á út-
gjöld ofan, líkt og gjaldgeta
landsmanna væri sá sjóður,
sem aldrei gæti tæmst hvernig,
sem af væri ausið. Við verðum
að lækka gjöldin, það væri
fullkomin fásinna að ætla, að
tekjur ríkisins gæti haldist, þeg-
ar sýnilegt er að aðflutningar til
landsins hljóta að skerðast að
miklum mun. Að óreyndu verð-
ur að treysta því, að fyirver-
andi stjórnarflokkar muni að
athuguðu máli hika ekki við að
leggja hönd að hinum nauðsyn-
lega niðurskurði, þótt játa
verði, að það sem ennþá hefír
frá þeim heyrst, hendi ekki til
neinna hugarfarsbreytingar i
þessum efnum.
Og það er ekki nóg að fjár-
lögin séu skorin niður. Allur
hinn óhóflegi reksturskostnað-
ur ríkisins verður að takast til
gagngerrar endurskoðunar. Hér
er haldið uppi mörgum geysi
kostnaðarsömum en miður
þörfum ríkisstofnunum. Sumt
af þessum fyrirtækjum á að
hverfa með öllu, vegna þess að
eins og nú standa sakir, er til-
vera þeirra óþörf með öllu. En
við þurfum að gera okkur það
skiljanlegt að á þessum alvöru-
tímum er óþarft og óréttlætan-
legt eitt og hið sama.
Alþingi og ríkisstjórn eiga að
ganga á undan. Ef til þess er
ætlast að þjóðin talci hlutina
föstum tökum, verður að hyrja
að ofan. Ríkisstjórnin verður
nú á haustþinginu að marka
fjármálastefnu sína. Hún var
mynduð til þess að rétta við at-
vinnuvegina. Atvinnuvegirnir
krefjast þess, að stefnubreyting
verði i fjármálunum, útgjöldin
lækkuð og óþarfanum varpað
fyrir horð. Við þurfum að létta
á skútunni til þess að verjast á-
föllum. Til þeSs þarf föst tök,
hiklaus og einbeitt.
a
Áfengisverslur Akur-
eyrar lokuð í viku.
Dagana 11.—16. þ. mánaðar
var útsölu Áfengisverslunar rík-
isins á Akureyri, Iokað að til-
hlutan áfengisvarnanefndarinn-
ar á staðnum og gaf lögreglan
á Akureyri síðan nefndinni
skýrslu um árangur lokunar-
innar.
Samkv. þessari skýrslu lög-
reglunnar var árangur lokun-
arinnar mjög góður og það svo,
að varla sást vín á nokkrum
manni, meðan lokunin stóð
yfir.
Skýrði lögreglan svo frá, að
ekki hafi sést ölvaður maður
á dansleik í samkomuhúsinu,
aldrei hafi þurft að kveðja lög-
regluna til aðstoðar á Hótel
Akureyri, sem sé alveg óvcnju-
legt og út af hótelinu hafi al-
drei sést koma drukkinn mað-
ur alla vikuna.
Þá sagði loks í skýrslu lög-
reglunnar, að fáir dagar hefðu
liðið í sumar, svo að ekki
hefði druknir menn orðið á
vegi lögreglunnar, en umrædda
viku hefði hún aldrei þurft að
skifta sér af mönnum vegna
ölvunar.
Félagsdómur kveður
upp dóm sinn kl. 3
í dag,
í dag kl. 3 mun Félagsdómur
kveða upp dóm í Hafnarfjarð-
armálinu svo nefnda. Er það
mál sprottið af því, að Verkam.-
fél. Hlíf í Hafnarfirði samþykti
í vor, að reka alla þá úr félag-
inu, sem væri meðlimir í Verka-
mannafél. Hafnarfjarðar.
Þetta kærði Sigmundur
Björnsson, verkamaður, fyrir
Félagsdómi og flutti Guðm. I.
Guðmundsson, hrm., mál lians
fyrir dómnum, en Pétur Magn-
ússon lirm. varði málið fyrir
Hlíf.
Málið átti að taka fyrir í s.l.
viku, en sakir veikinda eins
dómarans, Kjartans Thors, var
því frestað. Jón Ásbjörnsson,
hrm., tók þá sæti hans í dóm-
inum.
Gengið í dag.
Sterlingspund ........ kr. 25.97
Dollar................ — 650.00
100 ríkismörk....... — 266.67
— franskir frankar . — 14-99
— belgur........... — 110.10
— svissn. frankar .. — 147-55
— finsk mörk........ — 13.11
— gyllini .............. — 346.92
— sænskar kr....... — 155.08
— norskar kr....... — 148.05
— danskar kr........ — 125.47
Dregur til stórtíðinda á
Vesturvígstöðvunum?
Frakkar segjast munu brjótast í gegnum Siegíriedlín-
una, og nota til þess nýja gerð af faUbyssum.
EINKASKEYTI frá Uniíed Press. — London í morgun.
réttaritari Daily Heralds í París skýrir svo frá,
að nú um helgina hafi franskar hernaðarflug-
vélar haft sig mjög í frammi á vesturvíg-
stöðvunum, og hafi þær meðal annars gert loftárásir á
ýmsa flugvelli Þjóðverja við landamærin og valdið þar
miklu tjóni.
Franskar flugvélar fóru í könnunarflug inn yfir
þýsku landamærin í morgun, og skýra flugmennirnir
svo frá að Þjóðverjar séu nú í óða önn að gera við þær
skemdir, sem flugsveitirnar frönsku ollu á flugvöllum
og vegum, sem liggja til landamæranna.
Þá er skýrt frá því í öðrum enskum morgunblöðum, að
Frakkar hafi þegar byrjað mikla sókn á vesturvigstöðvunum
milli Saarbriicken og Rínar, og hafi mikið mannfall þegar orð-
ið í liði Þjóðvcrja. Þýska stórskotaliðið hefir haldið uppi lát-
lausri skothríð á frönsku herstöðvarnar, án þess þó að Frakkar
hafi nokkurstaðar þurft að hörfa undan.
Mussolini óttast framgang
bolschevismans í Evrópu.
Eu§ku Möðiu taka dauflega firið-
artillögiiui liau§.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
Mussolini hélt ræðu á laugardaginn er var, og hélt
því þar fram að nú væri kominn tími til þess að semja
frið, með þvi að ekki gæti talist að til verulegra vopna-
viðskifta væri komið á vesturvígstöðvunum, og grund-
völlnrinn, sem Bretar og Frakkar hefðu bvgt á, væri
brott fallinn, með því að Pólland væri úr sögunni, og
afskifti Rússa af styrjöldinni í Póllandi sköpuðu al-
gerlega ný viðhorf i álfunni.
Franska herstjórnin tilkynnir að í nánd við Luxemburg hafi
franska hernum tekist að ná á vald sitt hæð einni, sem mikil-
væg er talin frá hernaðarsjónarmiði. Telja Frakkar að einmitt
á þessu svæði séu líkindi til að unt verði að brjótast í gegnum
þýsku víglínurnar, með því að þar séu varnarstöðvar Þjóðverja
veikastar.
Loks skýra morgunblöð-
in í London frá því, að það
sé nú kunnugt orðið að
Frakkar séu að flytja til
vígvallanna nýja tegund
fallbyssa, svo kallaðar sjó-
hernaðar umsátursfallbyss-
ur, en með þeim eigi að
skjóta á Siegfriedlínuna, og
er talið að fallbyssur þessar
geti orðið henni mjög
skeinuhættar. Sá er enn-
fremur talinn kostur þess-
ara fallbyssa, að þær má
færa stað úr stað, nokkurn-
veginn hvert sem vera vill,
og eru þær þá dregnar af
dráttarbílum eða skrið-
drekum.
Franskir hernaðarsérfræð-
ingar liafa látið þá skoðun síná
í ljós, að líklegt sé að með
byssum þessum megi vinna
bug á Siegfried-línunni, en að
sjálfsögðu muni það taka mjög
langan tíma, með því að lín-
an sé breið, og mikið af neð-
anjarðarvirkjum úr stein-
steypu.
Þá er talið að Þjóðverjar
liafi mikinn viðbúnað á landa-
mærunum og flytji nú þangað
ný herfylki, flugvélasveitir og
hernaðartæki, og er húist við
að til stórviðburða kunni að
draga næstu daga á Vesturvíg-
stöðvunum.
von REICHENAU,
yfirhershöfðingi Þjóðverja í
Póllandi..
KOMIÐ AÐ ÓVÖRUM.
Þessi mynd er af pólsku fót-
gönguliði, sem hefir verið að
taka sér hvíld, þegar Þjóðverj-
ar koma því skyndilega að ó-
vöru og Pólverjar flýta sér strax
að grípa til vopna.
Hver itvooino i Varsjí
fiefir orðið fvrir skotom
Pólverjar verjast enn
af fullu kappi.
London, í morgun.
Samkvæmt fregnum, sem
berast frá Póllandi, hafa Þjóð-
verjar nú hafið hina ægileguslu
stórskotahríð á Varsjá og hefir
henni ekki slotað undanfaiin
dægur. Hafa þeir einnig haldið
uppi látlausri skothríð á virkið
Modlin, sem er skamt frá Var-
sjá, en báðir þessir staðir hafa
verið varðir af hinu mesta
kappi, og er talið að andstaða
Pólvcrja sé engu minni en verið
hefir.
Þjóðverjar segjast þó hafa
unnið á, og geta þess m. a. í
Það er litið svo á í Englandi
að Mussolini sé um og ó um
framgang Rússa í Póllandi, og
hera ítölsku blöðin í gær og í
dag' það með sér. Fréttaritari
blaðsins Stampa skýrir frá því
að 1 pólska Hvíta-Rússlandi og
pólsku Ukraine sé nú unnið að
því með geysiliraða, að koma
á rússnésku stjórnarfyrirkomu-
lagi á öllum sviðum. -— Telur
hann að rússneski bolselie-
visminn hafi tekið risaskref
inn i Evrópu með töku austur-
hluta Póllands og veki sú
hugsup skelfingu meðal allra
hugsandi manna, og sé ekki
eingöngu lilið svo á i hlutlaus-
um löndum, heldur einnig i
Þýskalandi sjálfu.
Morgunblöðin 1 London skrifa
um þessa ræðu Mussolinis í dag,
og gagnrýna hana. Kemst News
Chronicle meðal annars svo að
orði, að þótt Pólland hai'i þegar
beðið Iægra hluta fyrir Þjóð-
verjum og Rússum, þá sé af-
staða Breta og Frakka með öllu
óbreytt frá því sem hún var, er
þeir ákváðu að hefja styrjöld
tilkynningum sínum, að þeir
liafi tekið 500.000 pólska fanga,
1200 fallbyssur og mikið og
margvíslegt herfang annað.
Herstjórnin í Varsjá hefir til-
kynt, að svo mjög hafi kveðið
að árásum Þjóðverja og skot-
hríð á borgina, að hvert einasta
hús í borginni liafi orðið fyrir
skotum, og fólk beðið þar hana
af völdum sprengjanna, en
kjarkur varnarsveitanna sé ó-
bilaður og þær muni berjast
áfram, þótt aðstaða þeirra
verði erfiðari með degi hverj-
um. Einkum munu flutninga-
erfiðleikar til borgarinnar vera
miklir, og kann svo að fara,
að matarskortur eða skotfæra-
skortur leiði til þess að horg-
in verði að gefast upp fyr en
ella.
Pólverjar halda því fram, að
verið sé að endurskipuleggja
pólska herinn í þeim héruðum,
sem enn eru á valdi PólvSrja,
og sendiherra Pólverja í París
hefir kvatt alla Pólverja þar í
landi á aldrinum 17—45 ára tif
herþjónustu.
Gísli Árnason,
gullsmiður, er 80 ára í dag. Býr
nú á Elliheimilinu.
gegn Þjóðverjum, og muni því
styrjöldinni að sjálfsögðu
verða haldið áfram.
Daily Herald lítur einnig svo
á að Bretar og Frakka hljóti að
halda áfram þeirri baráttu,
sem þegar hafi verið hafin, og
skifti þar örlög Póllands engu
máli. Þessar tvær þjóðir hafi
með þátttöku sinni í ófriðinum
ákveðið að tryggja öryggi Ev-
rópu og heimsfriðarins í fram-
tíðinni með því að koma í veg
fyrir árásir og uppvöðslusemi
Þjóðverja, því meðan þeim
haldist uppi ofstopi þeirra verði
friðurinn aldrei öruggur og í
rauninni í stöðugri hættu. Þetta
sé meginorsök þess að Frakkar
og Bretar hafi tekið upp bar-
áttuna og aðstaðan sé að engu
breytt frá því sem var í upphafi
styrjaldarinnar.
Rússar koma sér
fyrir í Póllandi.
Allar landamæra-
stöðvar á þeirra valdi
London í morgun.
United Press.
Yfirstjórn rússneska hersins
hefir gefið út tilkynningu þess
efnis, að rauði herinn hafi kom-
ið sér fyrir á öllum stöðvum
meðfram þeirri landamæralínu,
sem Þjoðverjar og Rússar hafa
komið sér saman um vegna
skiftingar Póllands sín í mill-
um.
Rússneski herinn hefir haldið
áfx-am sókn sinni undanfarin
dægur, og hefir yfix-stjórn hans
tilkynt, að hann hafi afvopnað
og tekið til fanga hundrað þús-
undir PóIveTja, og muni herinn
halda áfram að hreinsa til í
þeim héruðum, sem Rússar
liafa fengið samkvæmt sldft-
ingunni, þar til því er að fullu
lokið, og rússnesku stjórnarfyr-
irkomulagi hafi verið komið á í
landinu.
Rússar hafa þegar sett á fót
ráðstjórnarfyrirkomulag í ýms-
um þeim héruðum, sem á þeirra
valdi e!ru, og hefir ríkið kastað
eign sinni á jarðir stórbænd-
anna og helstu atvinnufyrir-
tæki.
Kaupmenn og verksmiðju-
eigendur sæta stórfeldum of-