Vísir - 13.12.1939, Blaðsíða 1

Ritst jóri:
KRISTJÁN GUÐLAUGSSON.
Sími: 4578.
RL 'latjórnarskrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
29. ár.
Afgreiðsla:
HVERFISGÖTU 12.
Sími: 3400.
AUGLÝSINGASTJÓRI:
Sími: 2834.
288. tbl.
Ntríðið í FiiitilaBidi lieldnr áfram.
Rússar viðurkenna aðeins Terijoki-
stjómina og halda áfram stríðinu.
--•-
Ymsar þjoðir styílja Finna í vcrki, en óví§t
livað ÞJoðabandalagrið gerir.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS — Khöfn. í morgun.
Um allan heim biðu menn í gær með óþreyju eftir
svari rússnesku ráðstjórnarinnar. Hún hafði
frest til þess að svara skeyti Þjóðabandalags-
ins til kl. 6 í gærkveldi, en er sá frestur var liðinn var
ekkert svar komið. Var þá tilkynt, að ef svarið yrði
komið, er þingið kæmi saman á fund í dag, yrði svar-
inu tekið eins og ef það hefði borist á tilskildum tíma.
Og svar kom að lokum frá Molotov, forsætis- og utan-
ríkismálaráðherra Rússlands, og var það eins og marg-
ir höfðu óttast, að Rússar halda fram kommúnista-
stjóminni í Terijoki, segja hana hina sönnu stjórn
Finnlands, en Ryti stjórnina ólöglega og þar með beiðni
hennar til Þjóðabandalagsins og afskifti þess af deil-
unni. Molotov afþakkar því boð Þjóðabandalagsins um
vopnahlé og friðarsamkomulagsumleitanir undir um-
sjá þess. Rússar vilja því halda styrjöldinni áfram.
Þjóðabandalagið mun vafalaust fordæma framkomu
Rússa, en hvað svo tekur við vita menn ekki enn, nema
að allar líkur benda til, að ýmsar þjóðir muni veita
Finnum stuðning í verki, með því að senda þeim flug-
vélar, skotfæri, matvæli, bensín, sjúkragögn og margt
annað, sem þeir þarfnast. En með tilliti til hins gífur-
lega liðsmunar er óvíst að sá stuðningur dugi þegar til
lengdar lætur.
EFTIR JHÁLFS MÁNAÐAR STYRJÖLD. ÓHEMJU LIÐSAFN-
AÐUR RÚSSA. SÓKN ÞEIRRA AÐ BOTNISKA FLÓANUM.
I fregn frá Helsingfors segir, að eftir hálfs mánaðar styrjöld
hafi Rússar ekki náð fram til neinna mikilvægra borga í Finn-
landi eða náð neinum hernaðarlega miklvægum stöðum á sitt
vald. Það er leidd athygli að því í skeytum frá Helsingfors, að
jafnvel þótt Rússar gæti sótt fram alla leið til Botniska flóans,
eins og þeir leggja svo mikla áherslu á, er vafasamt hvort þeim
verður sá árangur að því, sem þeir gera sér vonir um, því að það
yrði afar erftt fyrir þá að halda opnum leiðum þangað til vista-
flutninga? með stöðugar árásir Finna yfir höfði sér, því að
Rússar mega ekki ætla, segir í þessum fregnum, að Finnar gefist
upp, þótt Rússar brjótist í gegn að Botniska flóanum.
Það er jafnvel ætlað, að Finnar noti hér hina gömlu aðferð,
að láta Rússa sækja fram, til þess að ráðast á þá aftar. Reynslan
er sú, að Rússar sækja hratt fram, þegar þeir geta, en gæta
þess ekki, að koma nauðsynlegum birgðum til hersins, sem
lengst er kominn, og þetta hafa Finnar æ ofan í æ notað sér,
og gert skyndiárásir aftar, með ágætum árangri, og hindrað að-
flutninga til fremstu hersveita óvinanna, og þar næst tekið þær
til fanga.
SÓKN RÚSSA FYRIR NORÐ-
AN LADOGAVATN.
I fimrn daga samfleytt hafa
Rússar reynt að sækja fram
fyrir norðan Ladogavatn. Hefir
þeim orðið nokkuð ágengt, en
nú virðist svo sem sókn þeirra
þar hafi stöðvast.
AÐALSÓKNIN ENN Á
KYRJÁLANESI.
Aðaláhlaup Rússa eru á Kyr-
jálanesi, milli Kyrjálabotns og
Ladogavatns, því að um það er
höfuðleið þeirra inn í Finnland,
en þarna verða þeir að hrjöt-
ast í gegnum Mannerheimlín-
una. Þar hefir þeim ekkert orð-
ið ágengt ennþá, þótt þeir héldi
því fram fyrir nokkrum dögurn
að þeir væri búnir að brjótast
í gegnum hana. ítalskar ut-
varpsfregnir herma, að finsku
hermennirnir séu að styrkja
varnir Mannerheimlínunnar, og
séu að grafa nýjar skotgrafir
alllangt fyrir framan Manner-
heimlínuna, og geri ráð fyrir að
þessar skotgrafir verði veru-
staðir þeirra í vetur. Ilverju á-
lilaupi Rússa á fælur öðru hefir
verið hrundið og hafa þeir beð-
ið mikið manntjón.
RÚSSAR TILKYNNA —
Rússar tilkynna framsókn á
öllum vígstöðvum. Þeir segjast
vera á góðum vegi með að
„kljúfa“ Finnland i tvo hluta,
og hafa sótt 92 kílómetra inn i
Finnland, i áttina til Uleá, sem
er mikilvæg borg, á einni að-
alsamgönguleiðinni milli Finn-
lands og Svíþjóðar.
RÚSSAR HALDA UPPI
ÁRÁSUM Á HANGÖ.
Eftir að herskip Rússa gerðu
míshepnaðar tilraunir til þess
að ráðast á Hangö hafa þeir nú
gert loftárásir á bæinn, en ár-
angurinn varð litlu meiri, nema
að allmargir friðsamir borgar-
ar biðu bana. Loftvarnabyss-
urnar í Hangö voru teknar í
notkun og ein af flugvélum
Rússa var skotin niður.
HEIM UM JÓLIN —
Fjöldi fólks, sem lagði á
flötta frá Helsingfors, er nú á
leið þangað aftur. Það er engu
líkara, segir ítalskur fréttarít-
ari, en að hvað sem á dynur
vilji menn vera lieima uin jólin.
Á PETSAMO-YÍGSTÖÐV-
UNUM.
Á Petsamovígstöðvunum eru
svo miklir kuldar, að Rússar
geta ekki lialdið áfram sókn
sinni, en Finnar sem eru liarð-
fengari, betur húnir og æfðir,
gera þeim stöðugt hinn mesta
óleik.
ÞEIR ÆTLUÐU YFIR
VÖTNIN —
Rússar liafa oft gert tilraunir
til þess að senda hersveitir yfir
ísi lögð vötn, til þess að stytta
sér leiðir, og til þess að varast
leyniskyttur Finna og fann-
sprengjur. En Finnar hafa ráð
undir liverju rifi. Þeir skjóta af
fallbyssum á ísinn, til þess að
hindra framannefnd áform
Rússa.
130 þús. söfnuðust til aðstoðar
Finnum í gær og hafa nú alls
safnast í Noregi 750.000 krónur.
Finnar hafa nú birt öll gögn
varðandi samkomulagsumleit-
anir Finna og Rússa. Til við-
bótar því, sem áður er kunn-
ugt kemur í ljós, að Finnar
höfnuðu ákveðið kröfunni um
að Rússar fengi að hafa flota-
stöð í Hangö, einnig eftir að
Rússar höfðu fallist á að slaka
til á þeirri kröfu sinni að hafa
þar 5000 m. setulið og láta sér
nægja að hafa 400 menn þar. Á
seinustu samningafundunum
virðast Rússar hafa fallið frá
kröfunni um að hafa flotastöð
á ströndum meginlands Finn-
lands, ef þeir fengi keyptar eyj-
arnar Kooen, Kaestoe og Busoe,
í nánd við Hangö. Finnar svör-
uðu því, að þeir gæti ekki látið
þessar eyjar af hendi þar sem
þær væru innan finskrar land-
helgi. Finnar vildu láta af hendi
vesturhluta Fiskimannaskagans
og að nokkuru leyti verða við
kröfum Rússa að því er Kyrjá-
lanes snertir, en ekki að ónýttar
væri víggirðingamar þar á nes-
inu. Finnar vildu einnig fallast
á að láta af hendi eyjamar í
Kyrjálabotni að undantekinni
Björkö.
Enn sem komið er hefir Rúss-
um hvergi tekist að brjótast í
gegnum víggirðingaraar á Kyr-
jálanesi. Rússar hafa gert þar
hvert áhlaupið á fætur öðru af
miklum móði. En þeim var öll-
um hrundið.
Það var þarna, sem 4 rúss-
neskar hersveitir stráféllu og
margir skriðdrekar voru eyðí-
lagðir fyrir Rússum. NRP—FB.
Austurbæingar!
Vetrarhjálpin kallar til ykkar. —
Munið, engin gjöf er svo lítil, að
hún komi ekki að notum.
Hjónaefni.
Síðastl. sunnudag opinberu'Öu trú-
lofun sína ungfrú Margrét Þórðar-
dóttir, Hallveigarstíg 9, og Hans
H. Jónsson, starfsmaður hjá Raf-
magnsveitunni.
Þjóðabandalagið.
Argentína
hótar úrsögn
EINKASKEYTI frá U. P.
London, í morgun.
Seinustu fregnir frá Genf
herma, að Argentína hafi
lagt það til, er þing Þjóða-
bandalagsins kom saman á
fund í morgun, að Rússar
væri reknir úr Þjóðabanda-
laginu fyrir innrás sína í
Finnland, — ef Þjóða-
bandalagið gerði það ekki
myndi Argentína segja sig
úr því.
Búist er við, að Uruguay
og fleiri ríki Suður-Ame-
ríku taki afstöðu með Ar-
gentínu.
Fundurinn var stuttur
og var frestað þar til síðar í
dag.
Páfi fær
tangaáfatl.
VONBRIGÐI HANS ÚT AF
ÞVl, AÐ FRIÐARVIÐLEITNI
HANS HEFIR EKKI BORIÐ
ÁRANGUR.
•
London í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
I símfrégll frá vatikanborg-
inni segir, að samkvæmt áreið-
anlegum hdmildum niiíni páfi
fresta að veita álieyrnir frá og
með deginum í dag, að ráði
einkalæknís síns, Galeazi.
Samkvæmt óvéfengjanlegum
heimildum hefir páfi fengið
taugaáfall, og er það aðallega
þrent, sem telja má liöfuðor-
sakir þess, í fyrsta lagi að styrj-
öldin braust úr, í öðru lagi, að
tilraunir hans til þess að miðla
málum báru ekki árangur, og
loks í þriðja lagi, að páfi óttast
að kommúnisminn breiðist út
um álfuna.
STÓRBORARBÖRN OG STYRJÖLDIN.
Þegar styrjöldin hófst var alment búist við stórkostlegum
loftárásum á borgir eins og París, London og helstu iðnaðar-
borgir Frakklands og Bretlands. Var þvi margt íbúanna flutt
á hrott, aðallega börn, veikt fólk o. s. frv. Bæði i Frakklandi
og tíretlandi er þegar komið í ljós eftir þriggja mánaða sveitar-
veru Parísar- og Lundúnabarna, að þau þrifast langtum betur
í sveitinni heldur en i London. Flest taka svo örum líkamleg-
um framförum, að þau „sprengja fötin utan af sér“, segir i
einu Lundúnahlaðinu.
Skátarnir og Vetrarhjálpin:
Sigursæl herferð í gærkveldi.
Austurbæingar!
í kveld kemur röðin að ykkur.
Söfnunin í gærkveldi gekk ágætlega — af peningum safnað-
ist rúmlega 50% meira en í fyrra og af fatnaði alt að því helm-
ingi meira. Af peningum kom inn í fyrra í þessum bæjarhlut-
um 1310 kr., en nú kr. 2035, eða kr. 725 meira. I kvöld verður
farið um austurbæinn og þar mun árangurinn varla verða verri
en í gær.
Skátarnir róma mjög mót-
tökurnar, sem þeir fengu í
gær. Það var elcki aðeins svo,
að fólk he'fði það tilbúið, sem
það ætlaði að gefa, heldur
var fatnaðinum oftast vand-
lega pakkað inn, til þess að
sem minst færi fvrir honum.
Peningarnir, sem söfnuð-
ust, voru mest frá einni
krónu upp i 10 kr., en sumir
gáfu 20 eða 25 lcr. og einn
maður, Magnús Benjamíns-
son, úrsmiður, gaf 100 kr.
Þéssi söfnun sýnir að
Reykvíkingum er ljóst hveírn-
ig ástatt er fyrir mörgum
samborgurum þeirra, og eft-
ir því sem erfiðleikarnir vaxa
leggja þeir, sem betur mega,
meira af mörkum til þess að
bæta úr fyrir liinum.
í kveld fara skátarnir um
Austurbæinn. Þar söfnuðust
í fyrra 2253 kr., svo að þar
mun safnast a. m. k. 3500 kr.
í lcvöld.
Austurbæingar! — Hafið
gjafir ykkar tilbúnar þegar
skátarnir koma, til þess að
gera þeim þetta sjálfboða-
starf þeirra auðveldara. All-
ar gjafir koma að notum,
hversu smáar sem þær eru.
London, 13. des.
Einkaskeyti frá United Press.
News Chronicle birtir niður-
stöðu atkvæðagreíðslu, sem
! fram fór að tilhlután bresku
stofnunarinnar „Public Opini-
on“ (Almenningsálitið) og var
að }>essu sinni spurt um, livort
menn væri ánægðir með hvern-
ig stjórnin reki styrjöldina. Af
þeim, sem greiddu atkvæði, eru
01 af hundraði ánægðir, 18 ó-
ánægðir, en aðrir vildu ekki
láta neitt álit í ljós.
Orsakirnar til þess, að menn
láta sér vel líka við stjórnina,
að því er stefnu hennar i styrj-
öldínní snertir, er það, að hún.
hefir loks tekið ákveðna af-
stöðu til þess að uppræta á-
gengni og ofbeldi í álfunni, í
öðru lagi vegna þess, að hún
gætir þess í hvívetna að fórna
ekki mannafla þjóðarinnar að
óþörfu.
Hinir óánægður gagnrýna
stjórnina fyrir ýmsar athafnir
og framkvæmdir heima fyrir,
á „heimavigstöðvunum", eins
og það er orðað.
Tyrklandsforseti
í eftirlitsferð.
Khöfn 13. des.
Einkaskeyti frá United Press.
Fregn frá Istanbul hermir,
að Tyrklandsforseti sé nú lagð-
ur af stað í eftirlitsferð þá til
austurlandamæranna, er hann
frestaði á dögunum, er óvana-
lega iskyggilega liorfði vegna
hótana rússneskra blaða í garð
Rúmeniu og Tyrklands. Með
ríkisforsetanum á þessu ferða-
lagi er Orbey herforingi, sem
var yfirmaður tyrknesku her-
málasendinefndarinnar, sem
var í London.