Vísir - 21.09.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur: -
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri V
Blaðamenn Símj:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
30. ár.
Reykjavík, laugardaginn 21. september 1940.
218. tbl.
Loftstyr jöldin fer
stöðiigrt harðnandL
Nýjar árásir á London en
minna manntjón en að
undanförnu.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Itilkynningum breska flugmálaráSuneytisins í
morgun segir, að Þjóðverjar hafi í gær og
gærkveldi reynt að beina höfuðárásum sínum
að London, en hafi tiltölulega lítið haft sig í frammi
annarstaðar. I gær gerðu yfir 200 þýskar flugvélar til-
raunir til þess að komast til London og ætluðu þær að
fljúga yfir Kent og Thamesárósa, en breskar orustu-
flugvélar voru á sveimi eigi mjög fjærri og gerðu svo
harða hríð, að hinum þj'sku innrásarflugvélum, að
þær hrökluðust til Frakklands aftur, en bresku flugvél-
arnar eltu flóttann nærri alla leið til Frakklandsstranda.
Sprengjum var varpað á ýmsa staði í London í gær-
kveldi m. a. í miðhluta borgarinnar.
í Þýskalandi er mikil gremja ríkjandi yfir loftárás-
um Breta og eru þær sakir bornar á Breta, að þeir haf i
gert loftárás á Heidelberg og barnaspítala í Bielefeld.
Miklir ljósblossar sáust í gær frá suðurströnd Eng-
lands fyrir handan sundið í Frakklandi, og er því talið
víst, að enn hafi breskar sprengjuflugvélar gert árásir
á innrásarbækistöðvar Þjóðverja þar.
JAPANIR DRAGA ÚR
KRÖFUM SÍNUM.
Seinustu fregnir frá Hanoi
hernia, að samkoniulagsumleit-
anir milli Japan og stjórnar
franska Indó-Kína hafi verið
teknar upp á ný, og séu nú
miklu hetri horfur að sam-
komulag náist.
Það, sem mesta athygli vek-
ur er það, að Japanir eru sagðir
hafa slakað á kröfum sínum, en
fregnir í gær hermdu að þeir
hefði sett fram. úrslitakosti, og
voru horfurnar taldar mjög
ískyggilegar. Eins og getið var í
skeytum í gær var það þó sumra
ætlan, að Japanir hefði ætlað að
hafa sitt fram með hótunum, en
verið deigir við það undir niðri
að knýja fram kröfur með
vopnavalcR.
Fá Bandaríkjamenn
að nota ílotahöínina
í Singapore ?
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Cordell Hull utanrikismála-
ráðherra Bandarikjanna hefir
lýst yí'ir því, að þegar hann,
Lothian " lávarður, sendiherra
Breta, og Casey, fulltrúi Ástra-
líu, ræddust við að undanförnu,
]iafi þeir lálið hvor öðrum i ié
allar þær upplýsingar, er þeir
höfðu, varðandi þau mál, sem
um var rætt. En i fyrri fregnunl
var talið, að m. a. hafi verið
rætt um, landvarnamál. Hull
hefir lagt áherslu á, að um
viðræður, en ekki samkomu-
lagsumleitanir hafi verið að
ræða. Hann viðurkendi, að tíl
umræðu hefði komið hvort
Bandaríkin skyldi fá afnot af
Singapore flotahöfninni, en
þetta er ein mesta flotahöfn í
heimi, og hafa Bretar varið ó-
liemju fé til hennar. Er þar meg-
instöð Asíuflota Breta.
Frílistinn :
Biisáhöld og* ítliui var a
ekki gefin frjáls
eii iiiiifiutniiigsleyffi ffyrir f»eim
væntanlega rífilegri eo stður.
Barnaflóttinn frá
Bretlandi.
Tilkynt var í London í morg-
un, að 500 börn frá Bretlandi
væri komin til Höfðaborgar.
Börn þessi eru á skólaaldri og
eiga að dveljast í Suður-Afríku
meðan styrjöldin stendur.
Þingkosningar
í Suður-Afríku í dag.
Þingkosningar fara fram i
Suður-Afriku í dag og er úrslit-
anna beðið með mikilli eftir-
væntingu. Styrjaldarmálin eru
efst á dagskrá og hefir Smuts
herforingi, forsætisráðherra
Suður-Afríku lagt á það megin
áherslu, að fjárframlög til
styrjaldarþarfa verði stóríim
aukin. — Alment er búist við
því, að Smuts sigraði í kosning-
unum.
EGIPTAR VERÐA AÐ
VERJA LAND SITT.
UMMÆLI EGIPSKA
ÞINGFORSETANS.
Foi*seti f ulltrúadeildar egipska
þingsins hefir lýst yfir því', að
það sé skylda hvers Egipta að
veíja land sitt. -— Egiptar hafa
sem kunnugt er ekki sagt Itöl-
um strið á hendur né ítalir
Egiptum, en ítalir hafa nú ráð-
Ist inn í Egiptaland og eftir
fyrri yfirlýsingum 'egipskra
stjórnmálamanna að dæma,
hefði Egiptar átt að fara í stríð-
íð með Bretum, þegar er innrás-
ín var gerð, en því var að eins
lýst yfir, að egipski. herinn
myndi verja landið með Bret-
um. Nú er talið horfa svo m. a.
vegna ummæla þingforsetans,
að þess sé skamt að biða að til
formlegrar styrjaldar komi
milli Eigptalands og ítala, þar
sem að því rekur, að orustur
hef jist iriilli meginhers Breta og
Egipta annarsvegar og ítala
hinsvegar.
Seinustu fregnir í gærkveldi
hermdu, samkvæmt fregnum
frá Kairo, að alt væri óbreytt á
vígstöðvunum í vestur-eyði-
jmörldnni.
ipr sentla her Iim
ir-Dikrilii í diQ
London i morgun.
í dag fer búlgarskt herlið inn
i Suður-Dobrudja, til þess að
taka við háraðinu. Varð það að
samkomulagi eins og kunnugt
er milli þeirra og Búmena, að
þeir fengi héraðið aftur, en þeir
urðu að láta það af hendi við
Rúmena upp úr Balkanstyrj-
öldinni 1912. Mikil sanngirni
hefir áltaf þótt mæla með því,
að Búlgarar fengi þetta land
aftur og kröfur þeirra fengu
mikinn stuðning í blöðum og
útvarpi bæði í Rússlandi og
Bretlandi, og í Rúmeníu sjálfri
var ekki nándar nærri eins öfl-
ug mótspyrna gegn þvi, að þétta
landsvæði væri látið af hendi
og Transylvania.
Það hefir og haft bætandi á-
hrif, að Búlgarar hafa aldrei
haft í neinum hótunum, heldur
lýst yfir því, að þeir vildi vinna
að lausn þessa máls með frið-
samlegu móti, og búa í sátt við
alla sína nágranna. Eru og lík-
ur meiri þar fyrir, að þeim hald-
ist betur á landinu framvegis.
I fregnum frá Búmeníu og
Búlgaríu í morgun er komist
svo að orði, að menn búist við,
að ekkí komi til neinna árekstra
eða æsinga, er afhendingin fer
fram . '
„Frakkar eru
að vakna™"
segir Göteborgs Handels och Sjöíartstidning.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Fréttaritari „Göteborgs Handels- och Sjöfartstidning" hef-
ir fyrir nokkuru komið heim úr ferðalagi um þann hluta
Frakklands, sem Þjóðverjar hafa ekki hernumið og ritað langa
grein um ferð sína og það sem hann sá og heyrði. Greinin er i
Sex af amerísku tuntl-
urspillunum verBa vií
Karóda.
Það var tilkynt í London í
morgun, að sex af amerísku
tundurspillunum, sem Bretar
fá frá Bandaríkjunum, verði
hluli af "kanadiska flotanum. Fá
þeir sömu. heiti og fljót, sem
renna bæði ' um Kanada og
Bandarikin.
stuttu máli á þessa leið:
„Þegar menn ferðast um
þann hluta Frakklands, sem
Þjóðverjar hafa ekki hernumið,
verður maður þess fljótlega yar,
að Frakkar eru bægt en bítandi
að vakna. Allir spyrja: „Munu
Bretar standast Þjóðverja?"
Fólk hlustar daglega og oft
á dag á hinar frönsku fréttir
hréska útvarpsins og rödd de
Gaulle er altaf tekið með fögn-
uði. Frönsku yfirvöldin amast
ekki við því, að menn^hlusti á
England, og menn nota sér það,
því að enginn leggur trúnað á
það, sem frönsku blöðin segja
eða franska útvarpið. Breska
útvarpið er eins og sólargeisli
í myrkvastofu.
Töfin á innrásinni i England
hefir orsakað skoðanabreyt-
ingu meðal fólks. Eftir ósigur-
inn bjuggust allir við þvi, að
Bretar yrði brotnir á bak aftur
á fáum vikum, en nú eru þrír
af hverjum fjórum farnir að
trúa.á sigur Breta ....
Þegar Þjóðverjar gerðu allar
nýlenduvörur upptækar og
frönsku yfirvöldin kvörtuðu
fengu þau það svar, að nú gæti
Frakkar fengið að lifa því
húndalífi, sem þeir hefði látið
Þjóðverja lifa.
Þýskar konur og börn hafa
verið flutt i tugþúsundatali til
þeirra sveita Frakklands, sem
Þjóðverjar hafa á valdi sínu og
er komið fyrir hjá bændunum.
Þeir spyrja, hvort þau sé að
flýja hreskar sprengjur, fæðu-
skort eða að Þjóðverjar ætli að
fara að taka sér bólfestu í
Frakklandi.
Parísarbúum er bannað að
vera í Boulogne-skóginum, því
að þar hefir verið skotið á
þýska hermenn. Hin óvirka
mótstaðá eykst eftir því sem
Bretar standast lengur árásir
Þjóðverja.
Frakkar eru þess fullvissir,
að þýsku hérmennirnir eru
farnir að þreytast; Aginn er ekki
eins harður og það kemur fyrir
að foringjum er ekki heilsað.
Hermennina, og sérstaklega
hina kvæntu, langar heim' til
ættingja og vina. Það er altalað
að innrásinni hafi verið frestað
til vors."
í Lögbirtingablaðinu, sem út
kom í gær birtist frílistinn nýi,
sem boðaður hefir verið í blöð-
unum að undanförnu. Er þar
stórt spor stigið í rétta átt og
kemur vonandi að fullum not-
um, svo langt sem það nær. —
Álnavörur og búsáhöld hafa þó
ekki verið tekin með á lista
þennan, að svo komnu máli.
Vísir náði tali af fjármála-
ráðherra í morgun og bað um
álit hans á ráðstöfun þessari:
„Eg tel að hér sé um viður-
kenningu að ræða á breyttu
viðhorfi, og sennilegt að fram-
hald verði á þessu, þótt eg telji
að nauðsynlegt hefði verið að
fleiri vörur hefðu verið gefnar
lausar nú þegar, sérstaklega
vefnaðarvörur og búsáhöld —
ýmsar tegundir, sem tilfinnan-
legur skortur er á í landinu.
Hinsvegar má gera ráð fyrir
því, að þótt þær vörur hafi ekki;
verið settar á frilista að sinni,
þá verði veitt allmiklu riflegri
innflutningsleyfi fyrir þeim,
heldur en að undanförnu. Þá er
það líka verulegt atriði, að gert
er ráð fyrir að frílistinn gildi
ekki a^ðeins fyrir vörur frá Eng-
vatnsleiðslutæki og vatnsdælur,
saum, skrúfur, rúðugler, lino-
leum, gúmmi á striga, ,vegg-
fóður, panelpappa, maskínu-
pappír, þak- og gólfpappa,
fernisoliu, kítti, lím, kolaelda-
vélar, eldfastan stein og leir,
kolaofna, þvottapotta með eld-
stæði, tjörur, bik, terpentínu,
þurkefni.
Fiskinet allskonar, netagarn,
netasteina, netakúlur, neta-
kork, fiskilínur, öngla, öngul-
tauma, hamp, hampgarn,
kaðla, snæri, fiskábreiður
(presenningar), seglastriga
(canvas), fiskikörfur, véla-
tvist, veiðarfæralits tómar
tunnur og hluti i þær, vítisóda,
akkeri og örinur legufæri skipa,
togvíra, veiðarfæralása og
blakkir, áttavita, skriðmæla,
björgunarhringa, björgunar-
belti.
Kjötpoka, merkimiða, plóga,
herfi, ljái, ljáblöð, brýni og
hverfisteina, baðlyf, blástein,
hóffjaðrir, skilvindur og
strokka, girðinganet, girðinga-
vír, girðingastólpa.
Mótorvélar, dekkspil, vara-
hluti i mótorvélar og dekkspil,
landi, heldur líka allar vörur, ' varahluti í bifreiðar og vagna,
Skipverjar á Skalla-
grimi íá viður-
kenningu.
Þann 16. júní s. 1. varð togar-
inn „Skallagrímur" til þess að
bjarga heilli skipshöfn, um 350
mönnum, af breska skipinu
„Andania", er sökt hafði verið í
Atlantshafi. ,
I viðurkenningarskyni fyrir
björgun þessa hafa skipsmenn
af „Andania" sent skipshöfn-
inni á „Skallagrími" 13 falleg
silfurcigarettuveski, eitt handa
hverjum, skipverja, og auk þess
fallegt gullúr til skipstjóra. Á
úr skipstjóra er áletrað „From
the Ships Company of H. M. S.
Forfar, to the captain of S.S.
Skallagrímur in recognition of
a gallant deed 15—6—40", og
innan í cigarettuveskjunum er
samskonar áletrun, nema hvað
i stað nafns skipstjóra siendur
skipshöfn. Gjafir þessar eru
hinar vönduðustu, enda keyptar
hjá hinu þekta firma Mappin &
Webb, London.
Skipverjar á „Skallagrími"
sem greiddar verða með ster-
Imgspundum. Þá er það ef til
vill mest um vert, að menn
geta nú gert sér vonir um betri
samvinnu allra aðilja um þessi
mál í framtiðinni, en verið hef-
ir."
Flestar matvörur hafa áður
verið gefnar frjálsar, eða nokk-
uru ef tir að þjóðstjórnin tók til
starfa , en þær vörutegundir,
sem hinn nýi frilisti nær til,
eru sem hér greinir:
Fóðurmjöl, maisenamjöl,
hveitislöngla (maccaroni).
Kaffi, the, cacao, sykur, syk-
urkvoðu (syrop).
Tvinna, hnappa, tölur, króka
pör, smellur, nálar, prjóna,
teygjubönd, bendla.
Skófatnað úr gúmmi og
striga.
Timbvi'r, húsaplötur, sement,
kalk, þakjárn, þakhellur,
steypustyrktarjárn, smíðajárn,
stál, galvaniserað slétt járn,
blikk, látún, blý, zink (í plöt-
um. og stöngum), miðstöðva-
og hreinlætistæki til bygginga,
þessa ferð skipsins voru:
Guðmundur Sveinsson, skip-
stjóri, Bárugötu 17, Guðjón
Pétursson, 1. stýrimaður,
Höfðavík, Rvík, Óskar Valdi-
marsson, vélstjóri, Skeggjagötu
5, Guðmundur Sigui-ðsson, vél-
stjóri, Hafnarfirði, Einar Vida-
lín, loftskeytamaður, Bjargi,
Seltjarnarnesi, ^Geir Jónsson,
netamaður, Hringbraut 182, Jón
Ólafsson, kyndari, Gfund, Sel-
tjarnarnesi, Ólafur Sigurðsson,
kyndari, Óðinsgötu 21, Hilaríus
Guðmundsson, matsveinn,
Njálsgötu 39, Ingvar Jónsson,
háseti, Urðarstig 8, Brynjólfur
Guðjónsson, háseti, Marargötu
1, Guðmundur H. Guðmunds-
son, háseti, Ásvallagötu 65, Sig-
vélareimar, sauma- og prjóna-
vélar og varahluti í þær.
Skóflur, "kvislar, jarðhaka,
bátshaka, olíulampa, olíuvél-
ar, oliuluktir og tilheyrandi,
brúsa, fötur, katla (til suðu),
potta (til* suðu), pönnur,
þvottabala.
Kokosfeiti, jarðhnotuolia,
soyuolíu, baðmullarfræsolíu,
pálmafeiti, herta hvalfeiti.
Sóda, kali, kokosfeiti, paraf-
finvax, pottösku, soytlolíu, lín-
olíu.
Chicoriurætur til kaffibætis-
gerðar.
Hjartarsalt, natron, kremor-
tartari, saltpétur.
Þvottasóda, línsterkju, tau-
bláma. ,
Prentpappir, umbúðapappír,
smjörpappir, pergamentpapp-
ír til fiskumbúða.
Raflaghingaefni, rafmagns-
perur, rafhlöður.
Lyfjavörur, sem taldar eru
i skrá i Stjórnartiðindum 1940
B-deild, 11. apríl, nr. 74, sára-
umbúðir.
Litunarefni, kolsýru, amm-
oniak.
Walterskepnin:
Annar leikurinn
á morgun.
Kl. 2 á morgun hefst annar
leikur Walterskepninnar —
milli K. R. og Víkings.
Vegna þess, að þessi kepni er
„knock out" kepni, kemur það
félag ekki framar til greina,
sem tapar leik. Verði þvi jafn-
tefli eftir venjulegan leiktima
á morgun, verður leikurinn
framlengdur þangað lil annað-
hvort félagið hefir sigur.
Það félagið, sem sigrar á
urður Ingimundarson, 2. stýri- morgun, keppir úrslitaleikinn
maður, Skólavörðustig 38. við Val næsta sunnudag.