Vísir - 31.12.1940, Blaðsíða 2

2
VÍSIR
Þriðjudaginn 31. desember 1940
VÍSIR
D AGBL AÐ
Útgcfandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Iíristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstrœti)..
Símar 1 6 6 0 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
ÁRAMÓT
JjAÐ er orðtak Breta, að eng-
ar fréttir séu góðar fréttir.
Mikill sagnaritari hefir sagt
eitthvað á þá leið, að þær þjóðir
væru hamingjusaniastar, sem
liefðu frá fæstum stórtíðindum
að segja. Árið 1940 hefir verið
eitt viðburðarikasta ár í sögu
þessa lands. Við höfðum trúað
því að þótt íslands álar væru
væðir, væru þeir samt svo djúp-
ir, að enginn mundi í þá leggja.
Við höfðum vænst þess, að sú
einangrun, sem öldum saman
hafði lokað okkur úti frá menn-
ingarstraumum umheimsins,
mundi einnig verða okkur varn.
argarður, þegar ómenning og
villinienska fengi lausan taum.
Við höfðum aldrei látið okkur
til hugar koma, að við yrðum
á nokkurn hátt dregnir inn í
hringiðu þess trylta leiks, er
hernaðarþjóðir heyja, yfirráða-
haráttu sína. Hinn 10. maí 1940
fengum við fluttan heim sann-
inn um það, að íslands álar eru
væðir. Þapn dag var landið her-
tekið. Síðan liöfum við vanist
þeirri sjón að sjá erlenda her-
menn í þúsundatali í landi voyu.
Einum mánuði áður en þetta
gerðist liafði Alþingi íslendinga
lýst því yfir, að við tækjum öll
okkar mál, „að svo stöddu“, i
okkar eigin liendur. I 30 daga
blakti þjóðfáni Islands yfir
frjálsu landi.
Hér er ekki ætlunin að rekja
harmatölur yfir hernáminu. Við
vitum öll og viðurkenimm, að
minna er að okkur lcrept en
öðrum þeim þjóðum, sem her-
numdar eru um þessar mundir'
Og við verðum að treysta þvi,
að staðið verði við þau fyrir-
heit, að hið erlenda herlið liverfi
héðan þegar að ófriðnum, lokn-
um.
En það er augljóst, að aldrei
hefir okkur verið bundin ríkari
skylda til að vera á verði um
þann þjóðararf, sem okkur er
fenginn, en einmitt nú. Við eig-
um að leggja aukna rækt við
tungu okkar og sögu. Við telj-
um okkur eiga þjóðernislegan
rétt lil sjálfstæðrar tilveru á
þessu landi. Við verðum sjálfir
að sýna svo augljóslega, að ekki
verði um vilst, að við höldum
þann rétt helgan.
Árið 1940 hefir verið hagstætt
ár fjárhagslega. Framleiðendur
til lands og sjávar liafa stórum
bætt hag sinn. .Útflutningurinn
liefir aldrei verið jafn mikill.
Viðskiftajöfnuðurinn aldrei
jafn hagstæður. Við höfum
safnað miklum innstæðum er-
lendis. Engu að síður hefir við-
skiftamálunum verið haldið
mjög í sama horfi og að undan-
förnu. Við höfum sjálfir haldið
dauðahaldi í höft og takmark-
anir. Við höfum lagt meiri á-
herslu á, að eignast erlendar
innstæður en erlendar vörur.
Reynslan á eftir að skera úr um
það, hvort hér hafi verið heppi-
lega ráðið.
Atvinnuleysi liefir verið
miklu minna en að undanförnu.
Þetta stafar meðal annars af
því, að hið erlenda setulið hefir :
þurft á mildu vinnuafli að
lialda. Jafnframt hefir dýrtíð
vaxið hröðum skrefum, og er
það öllum hugsandi mönnum
hið mesta áhyggjuefni. Sagan
úr síðustu styrjöld er mörgum
enn i fersku minni, og ekki ugg-
laust um að hún ætli að endur-
takast meira en þörf var á.
Að óreyndu liefði mátt gera
ráð fyrir því, að þau tíðindi,
sem gerst hafa, hefðu orðið til
þess að sameina hugi lands-
manna. En stéttarígur og streita
liafa enn verið að verki, eins og
alt væri með kyrrum kjörum.
Enginn veit hvað hið nýja ár
her í skauti sínu. Við vonum að
ófriðurinn eigi ekki eftir að
koma við okkur sárar en þegar
er orðið. Við vonurn, að fram-
undan séu tímar aukinnar far-
sældar fyrir land og lýð. Við
vonum umfram alt, að frelsi ís-
lensku þjóðarinnar híði ekki
varanlega hnekki af völdum
þess ægilega hildarleiks, sem nú
er háður.
Gleðilegt nýár!
a
50 ára i gær:
Friðbjörn
Aðalsteinsson
í gær varð einn af mætustu
borgurum þessa bæjarfélags
fimtugur. Þessi horgari er Frið-
hjörn Aðalsteinsson.
Hann er fæddur á Akureyri
30 des. árið 1890. Hann varð
simritari aðeins 17 ára gam-
all, og þá fyrst á Seyðisfirði.
Síðar meir var hann símritari
bæði á Akureyri og í Reykja-
vík. Þegar Loftskeytastöðin var
bygð árið 1917 varð hann fyrsti
stöðvarstjóri við liana, og held-
ur því starfi enn þann dag i
dag. Iiann hefir enn fremur
gegnt skrifstofustjórastöðunni
við Landssímann um margra
ára skeið.
Friðbjörn er einn af allra
færustu mönnum, sem Lands-
síminn hefir í þjónustu sinni.
Ef mann vanliagar um eitt-
hvað, sem að símstörfum lýt-
ur, þarf ekki annað en spyrja
Friðbjörn og maður fær gát-
una leysta. Hann er nokkurs-
konar alfræðiorðahók í sím-
fræðslu.
Friðbjörn er ákaflega vinsæll
og velmetinn á meðal starfs-
manna simans, sem og allra
þeirra, er til hans þekkja. Með-
al vina sinna er Friðbjörn
hrókur alls fagnaðar.
Friðhjörn er ógiftur, en engu
að síður mjög hamingjusamur
maður.
í gær var mikið um að vera
hjá Friðbirni. Gestirnir komu
og fóru. Allir hans mörgu vin-
ir og ættingjar máttu til með
að hitta hann og flytja honum
árnaðaróskir sínar, eins og
nærri má geta. Maður verður
ekki fimtugur nema einu sinni
á æfinni!
. Starfsfólk Landsímans færði
honum að gjöf líkan af Loft-
skeytastöðinni og möstrunum
í Reykjavík. Er það forkunn-
ar fagurt, gert úr silfri. Leifur
Kaldal smíðaði Iíkanið.
Friðhjörn var eitt sólskins-
bros allan daginn og lék á als
oddi.
G.
Skógræktin gengur vel
/m* jm
— en hana skortir tiltinnanlega aukið fjarmagn.
Viðtal við Hákon Bjarnason, skógræktarstjóra.
Vísir hitti Hákon Bjarnason skógræktarstjóra að máli
í gær og spurði hann um starfsemi Skógræktarinnar á
árinu sem er að líða.
„Starfsemin hefir aðallega
verið fólgin í því, að stækka
græðireitina, auka plöntuupp-
eldið, kaupa skóglendi, setja
upp nokkurar nýjar girðingar
og gera við þær gömlu“, sagði
Hálcon.
„Annars, þegar elcki er nema
um 40 þús. lcr. fjárveitingu að
ræða, getur hver og einn sagt
sér það sjálfur, livort liægt sé
að lyfta nokkurum Grettistök-
um á þessu sviði.“
„llvernig hefir fénu verið
skift niður?“"
„Um 8—10 þús. kr. hefir ver-
ið varið til græðircitanna, en um
helming fjárins hefir verið var-
ið til endurhóta á gömlum girð-
mgum og til að koma upp nýj-
um girðingum víðsvegar um,
landið:“
„Koma girðingarnar að tíl-
ætluðum notum?“
„Hvort þær koma! Sumar
Jieirra koma að miklu meiri
notuin en mann gal nokkurn
tima dreymt um áður fyr. Eg
skal til dæmis nefna skógrækt-
argirðingarnar í Þjórsárdal og
í Haukadal. Á báðum þessum,
stöðum liafa orðið stórfeldár
framfarir á skógunum og á
öðrum gróðri, og þetta
sannar okkur áþreifanlega livi-
lík nauðsyn það er, að koma
upp meiri girðingum og friða
skógana, helur en gert hef-
ir verið til þessa.
í þessu tilefni hefi eg fest
kaup á girðingarefni, gaddavír
og' staurum fyrir 15—20 þúsund
kr. Eg fékk þetta með sæmileg-
um kjörum.
En þess ber að gæta, að féð,
sem varið er lil efniskaupanna,
er tekið af næsta árs fjárfram-
lagi, og þá er ekki miltið aflögu
til annara framkvæmda, ef
skógræktin fær ekki nema 40
þús. kr. fjárveitingu frá Al-
þingi.“
„Er um nokkurt annað fé að
ræða ?“
„Ekki sem má byggja á. En
hins má minnast, að undanfarin
þrjú ár, eða árin 1938—1910,
hefir hið opinbera ekki lagt
skógræktinni til nema liðlega
100 þúsund krónur, en á sama
tíma hafa einstaklingar, inn-
lendir og erlendir, gefið til skóg-
ræktarframkvæmda 'og skóg-
ræktarsjóða samtals 136 /þús.,
krónur — eða 36 þús. kr. meira
en ríkið liefir lagt fram til
sömu máIa/“
„Hvar hafið þið keypt skóg-
lendi ?“
„Við keyptum jörðina Jafna-
skarð í Borgarfirði og vörðum
til þess 5 þús. krónum,. Þarna
er um mikið og fagurt skóglendi
að ræða, en það er skóglendið,
sem liggur vestanvert við
Hreðavatn.“
„Er um fleiri skógræktar-
framkvæmdir að ræða?“
„Já, við höfum dittað að hús-
um, er standa á jörðum skóg-
ræktarinnar, við höfum lagað til
og lagt vegi i skógunum, komið
upp spjöldum með leiðbeining-
um fyrir ferðamenn og jafn-
framt tilmælum um góða um-
gengni á hverjum einstökum
stað. Þá hefir skógræktin varið
meira fé en hún raunverulega
hefir ráð á, til að hlynna að
gróðri í skóglepdunum, gróður.
setningu, grisjun o. s. frv.
Loks má geta þess, að nokkuð
miklu fé hefir verið varið til að
taka skógrækíarmynd. Og eg
vona að liún geti framar öllu
öðru sannfært menn um nauð-
syn og ágæti skógræklarinnar
hér á landi.“
„Hvar var liún tekin?“
„Víða á landinu. Kjartan Ó.
Bjarnason annaðist myndatök-
una, og var það gert í félagi við
fræðslumálastjórnina. Tók
Kjartan jafnframt fræðslu-
myndir, er síðar verða notaðar
til kenslu í barnaskólum lands-
ins. M. a. verður innan skamms
gengið frá mjög fallegri hlóma-
mynd; verður settur í hana
texti og er tilvalið að nota liana
við kenslu. Sennilega verður
hún þó ekki sýnd fyr en næsta
haust, þvi að hún verður ekki
sýnd fyr en húið er að taka af
henni „copíu“.
Við Kjartan höfum ferðast
um landið í 1% mánuð samtals.
Fyrst vorum við allan júlímán-
uð á ferðalagi, þá fórum við um
BorgarfjöFð, Húnavatns-,Skaga-
fjarðar-, "Eyjafjarðar- og Þing-
eyjarsýslur austur á Möðrudals-
öræfi og Hérað. Við fórum
marga króka, en árangurinn var
líka að sama slcapi.
Teknir voru alls 1000 metrar
— alt litfilmur — og þetta mun
verða um tveggja klst. sýning
þegar húið er að fella úr og sam-
ræma myndina eins og liún á
að verða.“
„Hvenær verður hún sýnd ?
„Það er óiákveðið enn þá, lík-
ast til seinna í vetur eða með
vori'nu, en ef þú vilt sjá nokkur
sýnishorn þá er það velkomið.“
Og þeir Hákon og Kjartan rendu
nokkurum spólum í gegnum
litla sýningarvél sem þeir liöfðu
við hendina. Það má óhætt full-
yrða, að þetla er það glæsileg-
asta, sem sýnt hefir verið hér-
lendis af litakvikmynd. Liggur
það m. a. i því, að litirnir eru
eðlilegri en i þeim litafilmum
öðrum, sem hér liafa sést. Er
ekki að efa að filman verður
Skógræktinni til sóma og von-
andi einnig til mikils gagns í
framtíðinni.
Að lokinni sýningunni spjrr
tíðindamaður Hákon, livort
Iiann telji skógræktarmálin
ckki i hfclld i ágætu liOlfi.
„Að vissu leyti,“ svarar skóg-
ræktarstjóri, „en það gengi
betur — miklu hetur, ef meiru
fé væri úr að spila. Það er öm-
urlegt til þess að vita, þegar
knýjandi verkefni bíða fram-
undan -—- málefni sem varðar
alþjóð, varðar fegurðarlilfinn-
ingu og vélgengni okkar, að þá
skuli stranda á fjárliagsörðug-
leikunum.
En eg er sannfærður um, að í
ár er þetta ekki nein afsöklm.
Afkoma fólks er góð og féð velt-
ur inn yfir landið. Þingið verð-
ur Jiess vegna að sjá sóma sinn
í því, að verja til Skógræktar-
innar meira fé,en það hefir gert.
Landið sjálft kallar á þessa pen-
inga, það krefst þeirra, það
þarfnast þeirra —- en það liorg-
ar þá hka þúsundfalt aftur.“
Og ef peningarnir fást ekki?
„Verð eg víst að taka upp
sama náð og Þórbergur. Eg verð
að fara lit og liengja mig, — en
mér er alvara.“
Faust-sýning
Stúdentaíélags Reykjavíkur
Þetta Faust-leikrit, sem Stú-
dentafélagið fer nú að sýna, er
miklu eldra en leikrit Goetlies,
en menn vita engin deili á höf-
undinum. Hefir Ludvig Guð-
mundsson íslenskað óhundna
málið i leikritinu, en Ragnar Jó-
hannesson Ijóðin. Lögin eru eft-
ir Hallgrím Helgason.
Þeir, sem fara með texta, eru:
Benedikt Antonsson, Drífa Við-
ar, Guðlaugur Guðmundsson,
Hersteinn Pálsson, Kurt Zier,
Lárus Sigurhjörnsson, Sigurð-
ur Ilannesson og Ævar Kvaran.
Kurt Zicr, sem vann við Ma-
rionette-leikhús í Berlín, málaði
leiktjöldin, en ásamt nemendum
úr kennaradeild Handíðaskól-
ans teiknaði og smíðaði hann
einnig leikhrúðurnar. Zier er
einnig leikstjóri, en Lárus Í5ig-
urbjörnsson aðstoðaði við
stjórn og undirbúning leilcsins.
Kurt Zier, frú hans og nem-
endur Handíðaskólans stjórna
leikbrúðunum.
Eins-og áður hefir verið skýrt
frá, eru aðgöngumiðar seldir í
skrifstofu Egils Sigurgeirsson-
ar, lögfræðings, Austurstræti 12
og fást þar miðar að báðum
sýningunum, 1. og 2. jan. Verði
eitthvað óselt á nýársdag, munu
þeir miðar verða séldir við inn-
ganginn.
Myndin hér að ofan er af Me-
phistopheles og æringjanum
Hanswurst. Eigast þeir við i
leikritinu og þótt Mephisto sé
slimginn, leikur Hanswurst þó
á hann og græðir af honum fé
í veðmálum.
Athygli
skal vakin á því, aö verslanir
verSa lokaíiar 2. jan. n. k., vegna
vörutalningar.
Bæjar
fréttír
Áramótamessur.
í dómkirkjunni: Á gamlaárs-'
kveld kl. 6 síra Friörik Hall-
grímsson, á Nýjársdag kl. n síra
Bjarni Jónsson, og' sama dag kl..
5 síra Friörik Hallgrímsson.
í háskólakapellunni ver'öur
messaö kl. 5 á nýársdag. Síra Sig- .
uröur Einarsson dosent prédikar.
(Gengiö inn um innganginn á
suöurenda háskólans.)
í Hafnarfjarðarkirkju kl. 11.15,
í kveld og kl. 5 á nýjársdag. Síra
Garöar Þorsteinsson.
Á Bjarnarstöðum kl. 2 á nýjárs-
dag. Síra Garöar Þorsteinsson.
í fríkirkjunni á gamlaársdag kl.
6 síðdegis. Síra Árni Sigurðsson
prédikar, og nýjársdag kl. 2, síra
Árni Sigurðsson.
í fríkirkjunni í Hafnarfiröi: Á.
gamlaárskveld kl. 11 og nýjársdag
kl. 2. Síra Jón Auðuns.
HjónaefnL
Nýlega hafa opinberaö trúlofun
sína ungfrú Ragnhildur Árnadótt-
ir, Þverholli 3, og Garöar Ólafs-
son, stud. med., Barónsstíg 33.
Vísir
kemur ekki út 2. janúar. Blað-
ið er 8 síður í dag.
Næturlæknir í nótt
Gísli Pálsson, Laugavegi 15,
simi 2474. Næturvörður í Ingólfs-
apóteki og Laugavegs apóteki.
Næturlæknir aðra nótt
Kristján Hannesson, Mímisvegi
6, sími 3836. Næturvörður í Ing-
ólfs apóteki og Laugavegs apóteki.
Næturlæknir 2. janúar
Theodór Skúlason, Vesturvalla-
götu 6, sími 3374. Næturvörður í
Ingólfs apóteki og Laugavegs apó-
teki.
Helgidagslæknir á morgun
. Pétur Jakobsson, Vífilsgötu 6,
sírni 2735.
Vetrarhjálpin.
Skekkja haföi slæðst inn í frá-
sögn blaðsins i gær um peninga-
gjafir til Vetrarhjálparinnar. Stóð
þar Á. Einarsson &_Funk 25 kr.,
en átti að vera: Starfsfólk hjá Á.
E. & F. 25 kr., Á. Einarsson &
Funk IOO kr.
Leikfélag Reykjavíkur
biður blaðið aö vekja athygli á
augl. félagsins fyrir leiksýninguna
annað kveld, því aðgöngumiðar
verða seldir frá kl. 3 til 5 í dag,.
þ. e. á öðrum tima en venjulega.
Árshátíð Heimdallar
verður haldin í Oddfellowliöll-
inni laugardaginn 11. janúar og;
hefst með sameiginlegu borð-
haldi og verða þá fluttar ræður,
og auk þeirra verða fjölbreytt
skemtiatriði. Þetta verður áreiðan-
lega mjög fjölsótt samkvæmi og
eru Heimdellingar hvattir til að
tryggja sér aðgang i tíma, strax
og það verður auglýst.
. útvarpið í dag:
12.00—13.00 Iiádegisútvarp.
15.30—16.00 Miðdegisútvarp. 16.00
Fréttir. 18.00 Aftansöngur í Dóm-
kirkjunni (síra Bjarni Jónsson).
ig.io Nýárskveðjur. Létt lög (af
plötum). 20.30 Lúðrasveit Reykja-
víkur leikur. 21.00 Gamanvísur
(Bjarni Björnsson leikari). Hljóm-
plötur: Gamlir dansar. 21.30 Dans-
hljómsveit Bjarna Böðvarssonar
leikur og syngur. ■ 22.00 Danslög.
23.20 Annáll ársins 1940 (V.Þ.G.).
23.55 Sálmur. Klukknahringing.
00.05 Áramótakveðja. Þjóðsöngur-
inn. Hlé. 00.15 Dan^lög (til kl. 3).
Útvarpið á nýjársdag:
12.00 Hádegisútvarp. 13.00 Á-
varp forsætisráðherra. 14.00 Messa
í Fríkirkjunni (síra Árni Sigurðs-
son). 15.00—16.30 Miðdegistón-
leikar (plötur): Ýms tónverk.
19.25 Nýjárskveðjur. Létt lög (af
plötum). 20.00 Fréttir. 20.30 Ní-
unda synfónian eftir Beethoven
(plötur). 21.40 Danslög til kl. 24.
Útvarpið 2. janúar:
12.00—13.00 Hádegisútvarp.
15.30—16.00 Miðdegisútvarp. 19.-
25 Hljómplötur: Gamanlög. 19.40
Lesin dagskrá næstu viku. 19.5°
Auglýsingar. 20.00 Fréttir. 20.30
Erindi: Hugleiðingar um hafið
(Guðmundur Friðjónsson — Á.J.).
20.50 Útvarpshljómsveitin: Lög
úr óperunni „Fagra veröld“ eftir
Lehár. — Tvíleikur á harmóníum
og píanó (Eggert Gilfer og Fritz
Weisshappel) : Óttusöngur eftir
Field. 21.15 Minnisverð tíðindi
Axel Thorsteinsson). 21.35 Hljóm-
plötur: Harmóníkulög. 21.50
Fréttir.