Vísir - 17.01.1941, Page 2

/
V 1 S I R
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Áfgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)..
Símar 1 6 6 0 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Allt fyrír
fk>kkinn.
ÞVÍ hefir verið haldið fram
af mörgum, að höfuðástæð-
an fyrir hinum skjóta og ó-
venjulega framgangi nazista-
flokksins þýzka, hafi verið sú,
að hagsmunir flokksins voru
látnir sitja í fyrirrúmi í hví-
vetna. Allt snerist um flokks-
hagsmunina, það var mæli-
kvarðinn á alla hluti og að síð-
ustu hvarf ríkið með 70 milljón-
ir sála inn í flokkinn.
Vinnubrögð Framsóknar-
flokksins minna oft óþægilega
á fordæmi nazistaflokksins
þýzka, sem framsóknarmenn
lála þó ekkert tækifæri ónotað
til að fordæma. En það dylst
engum, sem gefur gaum gangi
pólitískra mála hér, að forustu-
menn Framsóknarflokksins
liafa eitt höfuðmarkmið, en
það er: allt fyrir flokkinn.
- Þeim verður ekki beiskt í
munni, þótt þeir öðru hverju
hrjóti freklega i bága við vilja
almennings í embættaveiting-
um., ef það getur að einhverju
leyti stutt hagsmuni flokksins
eða búið i liaginn fyrir liann.
Þeir eru búnir að Jæra af reynsl-
unrii, að engin liætta er að heita
valdinu, þótt óánægjan blossi
upp í svip. Öldurnar Iægir aft-
ur, þvi að fólkið þreytist á að
halda uppi vonlítilli baráttu
gegn veitingarvaldinu og eftir
nokkurn tíma er allt gleymt.
Hver ræðir nú um síðustu em-
bættaveitingarnar við háskól-
ann? Enginn talar nú um þær
lengur, menn sætta sig furðu
fljótt við það, sem hneykslar
þá. Þetta vita valdsmenn Fram-
sóknarflokksi.ns, enda hafa þeir
gengið á þetta lagið. Þeir vita,
livað þeir gera. Það er allt fyrir
flokkinn.^.
Timinn hefir haldið því fram
undanfarið ár með miklum
fjálgleik, að samvinna flokk-
anna sé þjóðarnauðsyn eins og
nú standa sakir. Hann hefir
sakað Vísi og nokkurn hluta
Sjálfstæðisflokksins um það, að
reynt sé að spilla samstarfinu
með þeirri óánaígju, sem látin
hefir verið í ljós um ýms atriði
í sambandi við stjórnarsam-
vinnuna. En livað hefir Fram-
sóknarflokkurinn gert? Hefir
hann sýnt í verki, að góð sam-
vinna flokkanna só þjóðar-
nauðsyn, og hefir íiann ,sýnt, að
hann sé fús til að fórna nokkru
á altari þessarar þjóðarnauð-
synjar?
Menn geta leitað, og þeir
munu ekki finna margt, sem.
bendír til jiess, að þessi flokk-
ur liafi markmið, sem stendur
ofar hans eigin hagsmunum.
Nokkur erfið mál liafa staðið
stjórnarsamvinnunni fyrir þrif-
um. Stærst þeirra eru verzlun-
armálin. Þar hefir Framsókn-
arflokkurinn farið fram með
mikilli óbilgirni og ranglæti í
garð verzlunarstéttarinnar. En
þar mátti í engu undan láta
vegna þess, að flokkurinn hafði
mikilla liagsmuna að gæta í
efnalegri afkomu samvinnufé-
laganna. Verzluriarmálin eru
mikið hitamál, svo að nærri
hefir legið stundum, að stjórn-
arsamvinnan mundi á þeim
bresta. Og Tíminn hefir haldið
þvi fram, að þessi samvinna
væri þjóðarnaúðsyn. En samt
hefir Framsóknarflokkurinn
aldrei fundið hvöt hjá sér til
að rétta fram hönd til sam-
komulags — vegna þess að
flokkurinn tók meira tillit til
sirina hagsmuna en þjóðarinn-
ar.
Draumar einstakra manna
um mikil völd í landinu eiga
kannski eftir að rætast þeim
sjálfum til svölunar en þjóðinni
stafar aldrei gæfa af valda-
slreitu jieirra, sem hafa ritað á
brjóst sér: allt fyrir flokkinn.
FAUST:
í Varðarhúsinu á
sunnudag.
Vegna aðgerða á hátíðasal
Háskólans var ekki hægt að
halda áfram að sýna „Faust“
þar. Hafa sýningarnar því fall-
ið niður um nokkurt skeið. Nú
hefir tekizt að fá húsnæði í
Varðarhúsinu og hefir salurinn
þar verið málaður hátt og lágt,
og er hinn vistlegasti.
Næsta sýning verður á sunnu-
daginn. Allir aðalleikarar og
stjórnendur leikbrúðanna verða
þeir sömu og áður.
Dómar þeir, er leiksýningar
þessar hafa fengið í blöðum og
manna á meðal, eru allir á þann
veg, að hér sé um að ræða veiga-
mikið, efnisríkt leikrit og sam-
ræman, Iistrænan flutning.
Siðast þegar leikurinn var
sýndur í Háskólanum var að-
sókn svo mikil, að margir urðu
frá að hverfa.
Kaupdeilurnar:
Fundur sjómanna og
skipaeigenda til kl. 4
í nótt.
Fulltrúar farmanna og eig-
enda kaupskipaflotans sátu á
fundi til kl. 4 í nótt án þess að ná
samkomulagí.
Höfðu sjómenn ákveðið verlí-
fall, er hefjast skyldi í dag —
17. janúar —- ef samningar liefði
ekki náðst fyrir þann tíma.
„Björg“, félag saumastúlkna
hjá dömukæðskerum hóf verk-
fall um hádegi i dag. Nær það
til fjögra verkstæða.
Þá hefir félag starfsstú.lkna í
veitingahúsum samþykkt. með
67 atkv. gegn 7, að hefja verk-
fall n. k. föstudag, ef samningar
hafa ekki náðst þá.
Samvinna milli Málfondafélagsins
Úðins og féiags óháðra verkaiýðs-
sinna við stjórnarkosningar í Dagsbrún
Héðinn Valdimarsson formannsefni
Á síðastliðnu ári tókst samvinna milli verkamanna í mál-
fundafélaginu Óðni og málfundafélagsins Skjaldborgar, sem í
eru verkamenn, er fyfgja Alþýðuflokknum að málum, um að
styðja sameiginlega lista við stjórnarkosningar í félaginu Dags-
brún. Samningar tókust á þeim grundvelli, að breytingar yrðu
gerðar á samþykktum Alþýðusambandsins, er tryggðu öllum
flokkum jafnrétti innan vébanda þess.
Að þessum samningum stóð.u, auk verkamanna, nokkurir for-
ystumenn Alþýðuflokksins í verkalýðsmálum, og mátti því
vænta, að samningar þessir yrðu fyllilega haldnir af hálfu þess
flokks án allra undanbragða.
Austanbátar farnir f
suöur til sjóróöra.
Fréttaritari Yísis á Seyðisfirði
skýrir blaðinu svo frá í viðtali
í morgun, að tíð hafi verið ágæt
á Austfjörðum að undanförnu,
en frost sé nú alhnikið, t. d.
hafi verið 9 gráðu frost þar
eystra í morgun.
Bátar frá Seyðisfirði eru nú
farnir suður til róðra og munu
þeir liafa viðlégu í Keflavík. Eru
það 2 bátar 24 tonna og 4 bátar
um 14 tonn, sem suður fóru að
þessu sinni.
Á Alþýðusambandsþinginu,
sem haldið var í nóvember s. ].,
voru nauðsynlegar breytingar
gerðar á samþykktum Alþýðu-
sambandsins, en framkvæmd-
inni var skotið á- frest, með því
að stjórn sambandsins var skip-
uð Alþýðuflokksmönnum ejn-
um, þannig, að alþýðusam-
bandsstjórnin var ekki skipuð í
samræmi við venjulegar lýð-
ræðisreglur, sem ætlazt var til
að giltu innan sambandsins,
samkvæmt samkomulagi því er
gert hafði verið. Alþingi hafði
fengið mál þessi til meðferðar
og látið í ljósi hreinan og ótví-
ræðan vilja sinn um skipan
þessara mála, en segja má að í
framkvæmdinni liafi raunin
orðið öll önnur, en ætlazt var
til bæði af hálfu þess og verka-
manna, er fylgja Sjálfstæðis-
flokknum að málum.
Alþýðuflokksmenn hafa hald-
ið því fram, að þeir hafi upp-
fyllt skilyrði samninganna, en
því fer fjarri að svo sé.
Með því að grundvellinum
fyrir samvinnu sjálfstæðis-
manna og alþýðuflokksmanna
innan Dagsbrúnar er þannig á
burtu kippt, og samvinna þessi
1 LjjJ'i r að öðru leyti reynst ó-
heppileg, liefir málfundafélagið
Óðinn nú horfið að því ráði, að
semja við Málfundafélag verka-
manna um að styðja sameigin-
legan lista við stjórnarkosning-
ar í Dagsbrún.
Hafa félög þessi gert með sér
samning þann er liér fer á eftir:
Málfundafélagið Óðinn (f. h.
Sjálfstæðismanna í Dagsbrún)*
og Málfunafélag verkamanna
(f. h. óháðra verklýðssinna í
Dagsbrún) gera með sér svo-
felldan samning um kosninga-
samvinnu og málefnasamvinnu
í Verkamannafélaginu Dags-
brún á ái'inu 1941:
F.h. Málfundafél. Verkamanna:
1.
Aðilar skulu stilla upp sam-
eiginlegum listum við í hönd
farandi kosningar stjórnar fé-
lagsins og trúnaðarmanna,
þannig:
Hvor aðili tilnefni tvo menn
í stjórn, en fimmta mann eftir
rsamkomulagi og skal hann vera
óháður báðum aðilum. For-
maður er tilnefndur af Mál-
fundafélagi verkamanna, fyrsti
starfsmaður af Málfundafél.
Óðinn, annar starfsmaður af
Málf.f. verkamanna. Hvor aðili
tilnefni einn mann í varastjórn,
en þriSja mann eftir samkomu-
lagi, svo og sinn manninn hvor
sem endurskoðanda og í stjórn
Vinnudeilusjóðs, en formann
sjóðsins eftir samkomulagi og
varaendurskoðanda.
I trúnaðaráð tilnefni hvor að-
ili 49 menn auk samkomulags-
manns í stjórn og varastjórn.
Hvor aðili tilnefni tvo menn í
Trúnaðarmannaráð, verði hinn
sameiginlegi listi kosinn.
Guðm. Ó. Guðmundsson.
I ÞorL Ottesen.
; Nikúlás E. Þórðarson.
F.h. Málfundafélagsins Óðins:
! ’ Snæbjörn Eyjólfsson.
! Kristinn H. Kristjánsson.
Ásmundur Guðmundsson.
Samþykkir: .
Héðinn Valdimarsson.
Axel Guðmundsson.
_ Gisli Guðnason.
Kristófer Grimsson.
TILLÖGUR
um stjórn, varastjórn, stjórn
Vinnudeilusjóðs og endurskoð-
endur fyrir Verkamannafélagíð
„Dagsbrún“, árið 1941,
frá óháðum verklýðssinnum og
sjálfstæðisverkamönnum í fé-
laginu:
Stjórn:
Héðinn Valdimarsson, form.,
Sjafnargötu 14.
Axel Guðmundsson, varaform.,
Grettisgötu 27. (sjstm.).
Gísli Guðnason, ritari, Lauga-
vegi 28. (sjstm.).
Kristófer Grímsson, gjaldkeri,
Hörpugötu 27.
Ólafur Stefánsson, fjiármálarit-
ari, Grettisgötu 64. (Samkv.
samkomulagi).
Varastjórn:
Eggert Guðmundsson, Ásvalla-
! götu 53.
Sveinn Jónsson, Barónsstíg 20.
! (Sjstm.).
Jóel Bæringsson, Hringbraut
j 176. (Samkv. samkomulagi).
Stjórn Vinnudeilusjóðs:
Pétur G. Guðmundsson, form.,
Ingólfsstræti 21.
Meðstjórnendur:
Guðm. Ó. Guðnnmdsson, Hring-
braut 176. .
Kristinn H. Kristjánsson, Háleig
Varamenn:
Jónas Fr. Guðmundss., Bræðra-
borgarstíg 49.
Oddur Jónsson, Fagradal, Soga-
mýri.
Endurskoðendur:
Nikulás E. Þórðarson, Baldurs-
götu 31.
Björgvin Grimsson, Frakkastíg
26 A.
Varaendurskoðendur:
Snæbjörn Eyjólfsson, Lauga-
vegi 51 B.
Ef listar þessir uá kosningu
ákveða aðilar að kappkosta að
halda starfsemi félagsins á
hreinum faglegum og lýðræðis-
legum grundvelli, til hagsbóta
fyrir verkamenn, og gera sitt til
að efla félagið fjárhagslega og
samheldni meðal verkamanna-
stéttarinnar um fagleg mál sín,
en eyða hverslconar pólilískum
uppldaups- og klöfningstilraun-
um og sellustarfsemi innan fé-
lagsins, og þess krafizt að lög-
um, samþykktum og fundar-
sköpum félagsins sé hlýtt, fund-
arreglum haldið uppi og félagið
komi fram sem einn maður út
á við, er á reynir
Félagið lieldur sér utan við
Alþýðusambandið unz það
getur með fulltrúakosningu
haft áhrif á stjórn þess, án til-
lits til pólitískra skoðana full-
trúa þess, en félagið kappkosti
að koma á sem öruggastri sám-
heldni milli verklýðsfélaganna í
landinu um hagsmunamál
verkalýðsins.
4.
I Kappkostað skal að bæta að-
stöðu verkamanna á árinu gagn-
vart hinu opinbera, atvinnurek-
endum og við vinnu hjiá hrezka
setuliðinu, eftir því sem hægt er
með samkomulagi við þessa að-
! ila, þar.á meðal reynt að fá hag-
kvæmt samkomulag um sumar-
leyfi verkamanna og önnur
: hlunnindi ,svo og haft eftirlit
með aðbúnaði verkamanna við
vinnu.
‘ 5.
Fjárhag félagsins sé séð borg-
ið með góðri innheimtu og ná-
kvæmu eftirliti stjórnarinnar
með fjárvörzlu.
Reykjavik, 15. jan. 1940.
íslenzka ölið nýja jafnast
fyllilega á við bezta erlent
öl að gæðum.
— *
4< kassar — eða samtals 200
flöskui* sendar út til reynzlu
Fréttaritari Vísis átti í morgun tal við Tómas Tómasson fram-
kvæmdastjóra, og innti hann eftir hvað liði bruggun hins nýja
og sterka öls, sem Ölgerðin Egill Skallagrímsson fékk heimild
til að brugga, eftir að út höfðu verið gefin bráðabirgðalög, er
breyttu fyrri lagaákvæðum í þessum efnum.
„Við sendum í gær út fyrsta
sýnishornið af hinu nýja, öli“,
sagði Tómas Tómasson, „og
voru það 4 kassar, eða 200
flöskur, sem þannig voru af
hendi lálnar til reynslu. Annað
höfum við ekki lálið af hendi
til þessa, og er frásögn sú mjög
ýkt og úr lagi færð, er birtist
i einu dagblaðanna hér í bænum
í morgun þessu viðvíkjandi,
enda eru þær upplýsingar, er
þar koma fram, ekki gefnar af
okkur.“
Hvað er að segja um styrk-
leika ölsins?
„Hann er við 4%, en ekki 5—
6, eins og sagt liefir verið. Til
bráðabirgða liöfum við látið
prenta miða á þetla nýja öl, sem.
er eins og á gömlu ölflöskunum
að öðru leyti en þvi, að skift
hefir verið um liti, þannig að
letrið, sem er í rauðum lit á
gömlu ölflöskunum, er hér í
grænum lit, og rauður litur er
á þessum miðum í stað græna
litsins á miðum liinnæ flask-
anna. Ilinsvegar munum við að-
eins nota þessa miðagerð um
stundarsakir, en láta búa til
nýjan vörumerkismiða og nýtt
nafn á öl þetta, er framleiðsla á
því hefst að nokkuru ráði.“
Eru ekki erfiðleikar á því, að
fá efni til ölgerðarinnar?
„Jú, á þvi ei’U miklir erfið-
Jeikar, og liefir efnisskortur taf-
ið mjög fyrir framleiðslunni.
Við erum nú að reyna að útvega
okkur humla frá Englandi eða
Ameríku, en alll er þetta í ó-
vissu ennþá, og er mér ekki
kunnugt um að efniskaup séu
tryggð enn sem komið er. Eg
vil geta þess sérstaklega, að
Bretar hafa veitt okkur hér alla
þá aðstoð, sem. farið liefir verið
fram á, en mér vitanlega liafa
þeir ekki tryggt nægt efnl til
ölbruggunar í framtíðinni, eins
og hermt var í hlaði því, er um
þetta mál skrifaði i morgun. Eg
veit ekki um hvenær efni fæst
til ölgerðarinnar né hvaðan efni
kann að fást að Iokum.“
Þetta nýja öl verður eingöngu
selt Bretum?
„Samíkvæmt bráðabirgðalög-
um þeim, er sett voru um
bruggun hins nýja öls, eru sett
mjög ströng ákvæði um dreif-
ingu þess, og okkur hefir enn-
fremur verið sett það skilyrði í
leyfisveitingu til bruggunar, að
ölið verði eingöngu selt Bretum,
en ekki Islendingum, og kemur
því sala til þeirra ekki til
greina.“
Hvað kostar þetta nýja öl?
„Frá því liefir verið skýrt, að
það kosti 75 aura flaskan, en
þetta er gersamlega rangt. Það
er selt mildu lægra verði og
munar tugum aura á verði því,
sem að ofan getur og verði [>ví,
sem það er selt á til Bretanna.“
Hvernig hefir framleiðslan
reynst?
„Ágætlega, og hafa þeir, sem
reynt hafa, lokið á hana miklu
lofsorði. Hér get eg sýnt yður
skriflega umsögn eins foringj-
ans, sem lýsir yfir því, að öl
þetta jafnist fyllilega á við bezta
lageröl, sem hann hafi smakk-
að ,en liann kveðst liafa drukk-
ið öl í öllum löndum Evrópu
og sé því þessum hnútum kunn-
ugur. Einnig er mér kunnugt
um að aðrir foringjar liafa lokið
á ölið m,esta lofsorði, þannig að
við getum verið fyllilega ánægð_
ir með árangurinn, þótt efnis-
skortur valdi því, að við getum
ekki hafið framleiðsluna fyrir
alvöru f}rr en síðar.“
Verkamaður hrygg-
brotnar við upp-
skipun.
IFYRRINÓTT,. þegar verið
var að skipa kolum upp úr
fiskflutningaskipi hér í bæn-
um, vildi það slys til, að tveir
verkamenn hröpuðu af bíl ofan
í skipið. Hryggbrotnaði annar,
en hinn meiddist lítið.
Þetta atvikaðist þannig, að
þegar kolalilassið kom á bilinn,
sem þessir tveir umræddu
verkamenn stóðu á, var pallur
hans illa festur, svo að hann
lyftist upp. Runnu þá báðir
mennirnir aftur af honurn.
Komu þeir niður á þilfar
skipsins, en fallið var mjög liátt
vegna þess hversu lágsjávað
var. Var þegar farið með báða
mennina í Landspítalann og
kom þá í Ijós að annar þeirra
— Pétur Pétursson .— hafði
hryggbrotnað. Liggur hann enn
í sjúkrahúsinu, en meiðsli hins
voru ekki meiri en svo, að liann
gat farið heim til sín, þegar bú-
ið var að búa úm þau.