Vísir - 22.03.1941, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri
Blaðarnenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
31. ár.
Reykjavík, laugardaginn 22. marz 1941.'
67. tbl.
Almenningur í Júgóslavíu
• o
frahverfur samvinnunni
við Þjóðverja--
JErfið aðstaða ríkis-
st|omarinnar.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Þrír af júgóslavnesku ráðherrunum hafa beðist
lausnar. Eru það ráðherrarnir, sem fara með
landbúnaðar-, dómsmál og félagsmál. Ráð-
herrar þessir eru allir andvígir nokkurum tilslökunum
í garð Þjóðverja. Birgðamálaráðherrann mun og biðj-
ast lausnar, ef gengið verður að kröfum Þjóðverja. —
Aðstaða ríkisstjórnandans, Páls prins, og ríkisstjórnarinnar
er erfið. Júgóslávar vilja gjarnan liafa góða viðskiptalega sam-
vinnu við Þjóðverja, en Júgóslavar vilja lika varðveita sjálf-
sfæði sitt og lándamæri. Allur almenningur og jafnvel herinn
er sagður fráhverfur tilslökunum við Þjóðverja, — að minnsta
kosti er almenningur í gömlu Serbíu algerlega mótfallinn því,
að Þjóðverjar fái sterka áhrifastöðu í iandinu, og að líkindUm
má hið sama segja um almenning í flestum hlutum landsins,
nema ef til vill Króatíu.
Páll ríkisstjórnandi
Pétur konungur.
í Króatíu hafa Þjóðverjar
sennilega talsvert fylgi, en Kró-
atar töldu sig lengi hafa verið
liafða út undan i hinu nýja riki
Jugoslaviu, sem varð til upp úr
stiyrjöldinni. Sættir tókust þó
einmitt vegna þess, að sjálf-
stæði þjóðarinnar var í liættu
vegna styrjaldarinnar. Varð þá
* dr. Machek, leiðtogi Króata-
vara-forsætisráðherra.
Vafalaust ríkir talsverður ótti
í Jugoslavíu við Þjóðverja og
kunna sumir stjórnmálamenn
að liafa linast við það, en enn
verður ekki með vissu sagt,
hvernig samkomulagsumleitun-
um Þjóðverja og Jugoslava
lyktar.
Páll ríkisstjórnandi hefir
fengið vandasamasta hlutverk
til úrlausnar, því að tilslakanir
geta haft ófyrirsjáanlegar af-
leiðingar í landinu sjálfu. Jugo-
slavia er fremur veikbyggt sam-
steypuríki og enginn veit betur
um hættumar, sem af þvi stafa,
en ríkisstjórnandinn.
I gær símaði fréttaritari Uni-
ted Press í Belgrad, að það
liefði verið nokkuð almennt álit
manna í Belgrad i fyrradag, að
á stjórnarfundinum yrði rætt
um, hvort senda skyldi júgó-
slavneska ráðherra til Berlínar,
að ósk Þjóðverja.
Siðari fregn hermdi, að
Markowitz hefði gert ítarlega
grein fyrir samkomulagsum-
leitununum við Þjóðverja. Áð-
ur liafði Páll ríkisstjórnandi
verið í forsæti á fundi aðalráð-
herranna.
Það verður enn ekki sagt,
hvort Júgóslavar liafi ákveðið
að gerast aðili að þrivelda-
bandalaginu, en enn eru á kreiki
fregnir um, að þeir þverjtaki
fyrir hernaðarlega samvinnu og
samvinnu um samgöngumál. —
Um samgögnumálin er það m.
a. að segja, að Þjóðverjum og
Júgóslövum er nauðsynlegt að
hafa góða samvinnu vegna sigl-
inganna á Dóná. M. a. er rætt
um réttinn til þess að liafa
vopnuð eftirlittsskip á Dóná.—
Júgóslavía heldur þvi fram, að
farið verði eftir alþjóðasam-
þykktinni í hvívetná, en sam-
kvæmt henni er ekki heimilt að
senda vopnuð eftirlitsskip inn á
svæði annarar þjóðar, m. ö. o.
er svo ákveðið, að hvert ríki,
sem á land að Dóná, hafi eftirlit
með höndum á ánni fyrir sínu
landi, og á þessu vilja Jugo-
siavar engar breytingar .
Fregnirnar um, að þrir ráð-
herrar, sem andstæðir eru naz-
istum, hafi sagt af sér, höfðu
enga staðfestingu fengið i Lond-
on í gær.
United Press birtir
Tiðtal við Weygand
EINKASKEYTÍ frá United Press. London í morgun.
United Press hefir birt viðtal við Weygand — franska yfir-
foringjann, sem nú er í Norður-Afríku, og lagt fyrir hann nokk-
urar spurningar, m. a. varðandi sambúð Breta og Frakka.
Bretar hafa tekið
Hargeisa.
EINKASKEYTI frá United Press. London i morgun.
I gærkveldi barst tilkynning frá London þess efnis, að brezk-
ar hersveitir hefði tekið Hargeisa í Brezka Somalilandi, en þessi
bær, sem er hernaðarlega mikilvægur, er 80 enskar mílur suð-
vestur af Barbera, skammt frá landamærum Abessiníu. Þar sem
Bretar hafa nú á valdi sinu landið milli Jig Jiga og Berbera er
að ná saman lið það, sem sótti fram frá Berbera og liðið, sem
sótti fram frá Mogadishu og tók Jig Jiga og nú Hargeisa. Hefir
nú batnað aðstaða Breta til þess að halda áfram sókninni til
Harrar, næststærstu borgar Abessiníu, en hún er áfangi á leið-
inni til Addis Abeba, sem hersveitir Breta og Abessiníumanna
sækja nú að úr öllum áttum. Afleiðing töku Berbera, Jig Jiga
og Hargeisa er, að landið þar fyrir sunnan og austan er allt ann-
aðhvort á valdi hersveita Breta, eða þá að ítalir eru innikróaðir,
eins og í austurhl. Brezka Somalilands og norðausturhl. ítalska
Somalilands, en þar hefir nú brotizt út bylting meðal hinna inn-
fæddu þjóðflokka, sem risið hafa upp gegn ítölum, sem hafa
misst tökin á stjórnartaumunum. Lið ítala á þessum slóðum
á sér ekki undankomu auðið.
Utanríkisráðherra
Ungverjalands á
fundi með Hitler
og von Ribbentrop
London í morgun.
. í morgun bárust fregnir um,
að utanríkisráðherra Ungverja-
lands væri kominn til Miinchen,
og hefði hann rætt langa stund
við Ifitler og von Ribbentrop.
í útvarpi frá Ankara í gær-
kveldi var sagt, að ekki væri
ólíklegt, að þessar viðræður
væri tengdar tilraunum Þjóð-
verja til þess að fá Jugoslava á
sitt band — Hitler væri að fá
Ungverja til þess að falla frá
öllum kröfum um, að Jugo-
slalvia láti land af hendi við
Ungverja, og ætli Hitler þannig
að greiða fyrir þvi, að Jugo-
slavar gangi til samvinnu við
möndulveldin.
Bjargaö úr rústum eftir
liðlega viku.
London i morgun.
í gær var bjargað úr rústurn
hrunins húss í borg við Glyde
manni, sem, liafði legið bjargar-
laus undir braki í 7% dag. —
Maður þessi var 32 ára og vara-
maður í lögregluliðinu. Hann
lézt skömmu siðar í sjúkraliúsi.
Einnig var bjargað öðrum
manni, sem legið liafði bjargar-
laus álílca lengi í rústum hrun-
ins húss. Sagði hann björgun-
armönnum sínum, að slúllca
mundi einnig lifandi grafin í
rústunum, og var verið að gera
tilraun lil að bjarga henni í
gærkveldi.
Það var fréttaritári United
Press i Algier, sem átti viðtal
við Weygand.
„Hersveitir vorar í Norður-
Afriku /eru jafnan viðbúnar
öllu, seni fyrir kann að koma“,
sagði Wevgand marslcálkur. —
„Þær eru jafnan reiðubúnar til
skjótra aðgerða — og nýlendur
vorar verða varðar gegn árás-
um, hvaðan sem þær koma og
án tillits til hver árásina gerir.“
Fréttaritarinn spurði Wey-
gand að því, hvort sambúð
Breta og Frakka hefði batnað,
eftir átökin við Oran og Dakar,
og svaraði Weygand stuttlega:
„Það er eklci um neina sam-
búð að ræða milli Frakka og
Breta.“
Ennfremur sagði Weygand,
að Fralckar myndi halda vand-
lega öll álcvæði vopnaliléssamn-
inganna og standa við allar
skuldbindingar sínar!
Fréttaritarinn spurði enn
Weygand.
Iivort nokkur breyting yrði á
nýlenduveldi Frakka i Norður-
Afrílcu, og sagði Weygand þá:
„Vér munum verja lönd vor
með öllum þeim meðulum, sem
vér liöfum yfir að ráða. Ef ein-
hver slær oss, beitum vér lilca
hnéfunum,.“
TVEGGJA HAFA FLOTI.
London í morgun.
Fregn frá Washington herm-
ir, að öldungadeild Þjóðþings-
ins hafi samþyklct fjárveitingu
að upphæð 3446 milj. dollara
lil „tveggja liafa flota“.
Ógurleg
loftárás á
Plymouth
í nótt.
London í morgun.
Ógurleg loftárás var gerð á
Plymouth í nótt — og mun hún
hafa verið enn harðari en loft-
árásin í fyrrinótt.
Árásin byrjaði þegar dimmt
var orðið. — Fjölda margar
byggingar hrundu til grunna
eða brunnu til kaldra kola,
meðal þeirra opinberar bygg-
ingar, verzlunar- og íveruhús.
Manntjón mun hafa verið
feikn mikið.
Mensies — forsætisráðherra
Ástralíu — var staddur í borg-
inni er loftárásin var gerð, en
hann slapp óskaddaður.
Brezkar sprengjuflugvélar
gerðu 49. loftárásina á kafbáta-
stöð Þjóðverja í Lorient í nótt
sem leið.'>
Bardagarnir við
Kerin feikna harðir.
Flugvélar hrezlca flughersins
og Suður-Áfríkuflughersins eru
á stöðugu sveimi yfir lierstöðv-
um Ilala í og við Kerin i Eritreu
og hvor styrjaldaraðila um sig
gerir gagnáhlaup á vixl, en her-
sveitum Breta veitir betur, en
þarna er barist i yfir 40 stiga
hita á Celsius i bröttum hliðum
og djúpum giljum, og ítalir
verjast vel. Aðflutningar eru
erfiðir og ve'rður að flytja vatn,
vistir og hergagnabirgðir að tim
vegleysur í fjöllunum, og eru
úlfaldar notaðir til flutning-
anna. Slcozkar hersveitir og
Alpahersveitir hafa barizt í ná-
vigi, en indverskar hersveitir
liafa einnig telcið þátt i bardög-
unum, liersveitir frá Midlands
og Yorlcshire, frjálsir Frakkar
og Sudanhersveitir. Um eina
hersveit frá Yorkshire er þess
getið, að hún barðist að kalla
hvíldarlaust í 100 klukkustund-
ir. —-
Bretar viðurkenna að ítalir
verjist hraustlega í Kerin — að
visu við hiri ákjósanlegustu skil-
yrði frá náttúrunnar hendi —
og liafa ítalir livergi veitt likt
því eins öfluga mótspyrnu og
þar i Afríkustyrjöldinni. Sein-
ustu fregnir i gærkveldi
hermdu, að liemaðaraðgerðir
gengi að óslcum og allmargir
fangar hefði verið teknir.
ítalska setuliðið í
Jarabub gefst upp.
I gærkveldi barst fregn til
London þess efnis, að ítalska
setuliðið i Jarabub (Giarabub)
liefði gefist upp. Jarabub er
vinja(óasa)-klasi um 150 énsk-
ar mílur suður af Bardia í Li-
byu, og hefir setulið þetta ver-
ið innikróað allt frá því að Bar-
dia var telcin, en Bretar liafa
ekki, að því er vitað er, gert
nein Iiörð áhlaup á liðið, heldur
beðið eftir því, að það gæfist
upp, þar sem fyrirsjáanlegt var,
að að því ræki, þar sem það gat
eklci fengið neina aðstoð ann-
árstaðar frá. — Um 800 fangar
voru teknir.
FRETTIR
í STUTTU MÁLI
London i morgun.
Roosevelt forseti tillcynnti
fyrir slcemmstu, að samkomu-
lag hefði náðst milli Bandarilcj-
anna og Kanada um virkjunar-
áformin miklu viðLawrenceána,
en þau liafa vérið á dagskrá um
mörg ár og hrfir Roosevelt lengi
haft mikinn áhuga fyrir þeim.
Hefir liann nú sent Þjóðþinginu
samlcomulagið til fullaðarsam-
þykktar. Virkjúnaráform þessi
eru m. a. talin hin mikilvæg-
ustu með tilliti til hinnar miklu
hergagnaiðju, sem áformuð er
i Bandarilcjunum,.
Hearst um ræðu Roosevelts.
Randolph Hearst, ameríslci
blaðalcongurinn, einn af harð-
vítugustu einangrunarstefnu-
mörinum um langt skeið, og
andstæðingur Roosevelts, slcrif-
ar í American Journal 17. þ.m.:
„Næstum því öll Bandarikja-
þjóðin er samþylclc því, sem
Roosevelt sagði í hinni snjöllu
ræðu sinni. Forsetinn gat sann-
ast að segja eklci farið fram á
minna en hann gerði, og að lík-'
indurn mun hann fara fram á
milclu meira, og hann mun fá
það — og meira en það. — Þjóð
og þing mun láta það i té með
glóðu geði. Vér erum nú þátt-
takendur i baráttunni og þar
um verður engu breytt. Vér höf-
um telcið álcvörðun vora sem
þjóð. Það er ekki nema um
eina leið að velja — og hún leið-
ir til fullnaðarsigurs."
írar í Bandaríkjunum
með Bretum.
Quentin Reyiiolds, fréttaritari
hins lcunna tímarits Colliers
Magazine, liefir að undanförnu
verið að ferðast um Bandarílcin,
til þess að segja frá því, sem
hann sá og heyrði i brézkum
borgum, en hann ferðaðist um
Bretland, til þess að kynna sér
afleiðingar lofthernaðarins eig
in augum. Reynolds var i Bost-
on á St. Patrelcsdegi, þegar Irar
i Bandarikjunum minnast
grænu eyjunnar, og voru fjölda
margir Irar meðal áheyrenda
Reynolds. Er hann hafði lolcið
máli sínu, gerðist það, sem eng-
inn man eftir að hafi gerzt í
Bandaríkjunum. írarnir risu
upp sem einn maður, ásamt
öðrum álieyrendum og sungu
„God save tlie King“, margir
með tárin i augunum.
Stórfenglega hlutaveltu
héldur knattspyrnufélagið Vík-
ingur á morgun i VarSarhúsinu, og
hefst hún kl. 4. Meðal dráttanna
eru: Matvæli, peningar, ferð til
Akureyrar og í Borgarfjörð, fatn-
aður 0. m. m. fl.
Félagskonur
eru góðfúslega beðnar að senda
stálpaðar telpur á skrifstofu Slysa-
varnafélagsins i dag, til að selja
rnerki félagsins.
Næturlæknar.
í nótt: Gunnar Cortes, Eiriks-
götu 11, sími 5995. Næturvörður í
Ingólfs apóteki og Laugavegs apó-
teki.
Aðra nótt: Jóhannes Björnsson,
Reynimel 46, simi 5989. Nætur-
vörður í Reykjavíkur apóteki og
Lyfjabúðinni Iðunni.
Helgidagslæknir.
Kristbjörn Tryggvason, Skóla-
vörðustíg 33, sími 2581.
Leikfélag Reykjavíkur
sýnir sjónleikinn „Á útleið“ ann-
að kvöld, og hefst sala áðgöngu-
miða kl. 4 i dag.
é