Vísir - 22.03.1941, Blaðsíða 2

VÍSIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)
Símar 1 6 60 (5 línur).
Verð kr. 3,00 á mánuði.
Lausasala 15 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Ný atvinnu-
fyrirtæki.
jyj ÖRGUM kann að koma það
einkennilega fyrir sjónir,
að nokkurum manni skuli koma
í hug á þessum tímum að ræða
um ný atvinnufyrirtæki. Nú
veiti ekki af að hyggja að því
einu að bjargast, láta hverjum
degi nægja sína þjáningu, en
hyggja enga loftkastala, sem
hrundið skal í framkvæmd i
framtíðinni.
Þetta er þó að engu leyti rétt
athugað. Einmitt á slíkum tim-
um sem þessum, skiljum við það
bezt hve fjarri fer því að ís-
lenzka þjóðin sé sjálfri sér nóg,
og hve atvinnuvegir vorir eru
herfilega einhæfir. Að nokkru
leyti býr náttúran sjálf okkur
slík atvinnuskilyrði, en hitt er
jafnvíst að ekki þyrfti um að
sakast, ef menn hugsuðu nokk-
uð frain í tímann, einkum þegar
vel gengur, og tækifæri gefast
til að brjóta nýjar brautir í at-
vinnulífi landsmanna.
Sú tilhneiging er rík hjá öll-
um einstaklingum og þjóðinni í
heild, að leggja fé sitt i þau fyr-
irtæki, sem líkleg eru til að á-
vaxta það riflega og ávaxta það
þegar frá upphafi og fer það að
vonum, Hitt gæti þó haft miklu
meiri þjóðhagslega þýðingu, ef
menn gætu horft dálítið lengra
fram í tímann, miðuðu ekki ein-
vörðungu við stundarhagnað,
heldur hinn varanlega hagnað
þjóðarhúsins i heild af hinum
n ýj u a t vi n n u fyri r tæk j u m.
Þegar vel árar og friður er í
h'eiminum, er hætt við því, að
hin nytsamlegustu fyrirtæki
innlend standist ekki að fullu
erlenda samkeppni. Því hefir
almennt verið Iitið svo á, að slík
fyrirtæki væru óþörf og ekki til
hóta, enda ykj u Jiau aðeins á
dýrtíð í landinu. Þetta er bæði
rétt og rangt. Þegar um fyrir-
tæki er að ræða, sem miða að
Jiví að tryggja afkomu aðalat-
vinnuvega okkar, Iivað sem í
kann að .skerast, verður frekar
að miða við hið varanlega ör-
yggi en stundarhag. Til dæmis
má taka: Inn í landið hefir er-
lendur áburður verið fluttur, og
seldur hér við frekar vægu
verði. Samfara aukinni ræktun
hefir notkun áburðar J>essa farið
stórlega í vöxt. Menn hafa
ræktað landið og aukið á garð-
ávaxtarækt, og gengið út frá
J)ví sem gefnu, að aldrei yrði
þurð á áburði. En nú( þegar
styrjöld er skollin á, fæst litill
erlendur áburður, — eða jáfn-
vel enginn, — og hvað er þá til
ráða. Hér í landi er nóg vatns
magn og flest þau efni, sem
þarf til áburðarframleiðslunn-
ar. Ef ríkið styrkti slíka fram-
leiðslu, — bæri jafnvel af lienni
einhvern halla frá ári til árs,
gæti liún þó margborgað sig
þjóðhagslega séð, og jafnvel
forðað hruni og vandræðum, ef
út af ber.
Hér á landi hefir nokkuð ver-
ið rætt unf steinlímsgerð að
undanförnu, áætlanir verið
gerðar um kostnað og söluverð,
en menn hafa komizt að þeirri
niðurstöðu, að framleiðsluna
yrði að selja nokkru hærra
Barn drukknar
í hitaveituþró.
Það hörmulega slys vildi til
um hádegi í dag, að drengur á
4. ári drukknaði í hitaveituþró
á homi Hringbrautar og Hofs-
vallagötu.
60 centimetra vatnsdýpi var í
þrónni, en í frostunum undan-
farnar nætur hafði skæni lagst
á vatnið. Þróin vaf umgirt með
Jiví móti, að fjölum hafði verið
slegið upp umhverfis hana, en
bakkanum hallar að Jjrónni og
er talið" að drengurinn muni
hafa runnið undir girðinguna
ofan í Jiróna, lent undir ísnum
og ekki getað hjörg sér veitt.
Varð enginn J)ess var, er slysið
vildi til. Drengurinn var sonur
Ingvars Vilhjálmssonar útgerð-
armanns.
I þessu sambandi er ekki úr
Minnin garathðfnin
um skipverjana á
Gollfossi.
KI. 1 eftir hádegi í gær fór
fram minningarathöfn um sjó-
mennina, sem fórust með botn-
vörpungnum Gullfossi, er fórst
í ofviðrinu, er geisaði hér við
Faxaflóa þ. 28. febr.
Kirkjan var alsetin, og voru
Jjar embættismenn, fulltrúar út-
gerðarmanna og sjómanna o. 5.
frv. —-
Athöfnin hófst á því, að Dóm-
kirkjukórinn — undir stjórn
stjórn Páls fsólfssonar — söng
sálminn „Sól og tungl mun
sortna hljóta". Síðan flutti séra
Bjarni Jónsson, vígslubiskup,
minningarræðu. Þegar séra
Bjarni hafði lokið ræðu sinni,
var sunginn sálmurinn „Góður
engill guðs oss leiði“, en á eftir
lék Þórhallur Ámason sorgar-
lög á cello, en Hermann Guð-
mundsson söng einsöng. Síðast
yar sungið „Kom, huggari, mig
Iiugga þú“.
Athöfnin var hin virðuleg-
asta og vottaði hæði hinum
látnu virðingu og ástvinum
Jjeirra samúð.
verði, en hið innflutta efni er
selt hér fyrir, ef reksturinn ætti
að bera sig. Hefir Jiví ekki orðið
af framkvæmdum ennþá. Hér
ber enn að sama brunni og í
dæmi J)ví, sem tekið var hér að
ofan. Steinlímsframleiðslan get-
ur haft mikla Jjjóðhagslega
Jiýðingu þótt einhver halli kunni
að verða á rekstrinum, en í það
er ekki horfandi, ef tekið er
ilillit til hins aukna öryggis fyr-
ir Jijóðarheildina, sem slík
framleiðsla skapar.
Fjármagni hinna sterku at-
vinnuvega á að verja í góðærum
til J)ess að brjóta nýjar brautir í
liinum fájiættu atvinnuvegum
okkar. Framtaksleysi er að
verulegu leyti um að kenna, hve
illa við erum undir J)að hunir að
mæta afleiðingum ófriðarins.
Nægir í Jivi sambandi að .nefna
aðeins eitt dæmi. Menn skyldu
ætla að nægjanlegt væri grjótið
á íslandi en Jió er Jiað svo að ár-
lega hefir verið flutt inn grjót til
ýmsra mannvirkja fyrir all-
nokkra upphæð. Þær steinteg-
undir, sem inn hafa verið fluttar
eru hvorki fegurri, varanlegri
né betri, en steintegundir, sem
við eigum í landinu sjálfu, en
eru látnar liggja ónotaðar. Á
síðari árum hafa menn lært að
hagnýta sér tinnu og kalkstein
til skreytingar húsa, en fullyrða
má að enn sé langt í land, að
menn skilji til fulls hvílíkt
manndómsleysi það er að flytja
inn grjót í land, sem ekkert á
nema grjót í allri uppistöðu.
vegi að vekja athygli á því, að
mjög tiðkast sá leikur hjá smá-
börnum, að brjóta niður ís á
hitaveitujiróm viðsvegar um
hæinn. Ætti fólk að gæta Jiess
vel, að slíkur lefkur harna verði
niður lagður, með J)ví að ekki
er að vita livenær út af kann að
bera.
Virðuleg gjöf
Fyrir hádegið í dag tilkynnti
Magnús Andrésson útgerðar-
maður Jóni Bergöveinssyni er-
indreka Slysavarnafélagsins, að
hann hefði ákveðið að gefa fé-
laginu kr. 10.000 til minningar
um skipshöfnina af Gullfossi.
Er J)etta fögur gjöf og virðu-
leg og milcill styrkur Slysa-
varnafélaginu til J)ess að hrinda
í framkvæmd J)eim ráðstöfun-
um, sem gera þarf til J)ess að
tryggja frekari öryggi sjómann-
anna.
Bcbíop
fréíiír
Messur á morgun.
1 dómkirkjunni kl. n, síra
Bjarni Jónsson (altarisganga) ; kl.
I, barnaguðsjijónusta (síra Fr.
Hallgr.); kl. 5, síra Friðrik Hall-
grímsson.
Hallgríinsprestakall: BarnaguÖs-
þjónusta kl. ioý^ f. h. í Austur-
bæjarskólanum, síra Sigurbj. Ein-
arsson. Hámessa í dómkirkjunni kl.
2 e. h., sira Jakob Jónsson.
I kapéllu Háskólans kl. 11 f. h.,
sira Sigurður Einarsson dócent.
Guðsþjónustunni verður útvarpað.
Sunnudagaskólinn kl. 10 f. h.
Ncssókn. í Mýrarhúsaskóla á
Seltjarnarnesi fcl. 2 síra Jón
Thorarensen. Almennur safnaðar-
fundur verður haldinn á sama stað
kl. 4.-
I Laugarnesskólanum kl. 2, síra
Garðar Svavarsson. Að lokinni
messu hefst safnaðarfundur. Barna-
guðsþjónusta kl. 10 f. h.
í fríkirkjunni kl. 2, síra Árni Sig-
urðsson. Fundur K.F.U.M.F. i
kirkjunni kl. 4.
Frjálslyndi söfnuðurinn: Síra
Jón Áuðun's, í fríkirkjunni kl. 5)4.
í kaþólsku kirkjunni í Landakoti:
Lágmessa kl. 6)4 árd. Hámessa kl.
10 árd. Bænahald og prédikun kl.
6 síðd.
Dansk Gudstjeneste hver Söndag
Kl. 11. Form. Rasmus Biering Prip
taler i Trefoil Sailor’s Rest, i
Tryggvagata.
1 Hafnarfjarðarkirkju kl. 2, sira
Garðar Þorsteinsson. (Sjómanna-
guðsjijónusta).
Kaþólska kirkjan í Hafnarfirði:
Hámessa kl. 9 árd. KI. 6 síðd. bæna-
halda og prédikun.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 18.30 Dönskukennsla, 1. fl.
19.00 fenskukennsla, 2. fl. 19.25
Þingfréttir. 20.00 Fréttir. 20.30
Leikrit: Sæluhúsið á Urðarheiði
eftir Hans Klaufa. Leikstjóri I.
Waage. 21.00 Einsöngslög og kór-
lög úr óperum. 21.15 Upplestur:
Har. Björnsson les smásögu eftir
Holtmark Jensen „M. og K.“ 21.35
Danslög. 21.50 Fréttir. 22.00 Dans-
lög til 24.00.
Útvarpið á morgun.
Kl. 10.00 Morguntónleikar. 12.00
Hádegisútvarp. 14.00 Guðsjijónusta
úr kapellu Háskólans. Sigurður
Einarsson docent. 15.30 Miðdegis-
útvarp: Requiem eftir Fauré. 18.30
Barnatími (Þorst. Ö. Stephensen).
Bréfum svarað o. fl. 19.15 Hljóm-
plötur : Endurtekin lög. 20.00 Frétt-
ir. 20.20 Erindi: Grétar Fells: Sán-
ing og uppskera. 20.40 Strokkvart-
ett útvarpsins: Kvartett no. 17 í
F-dúr, eftir Mozart. 20.55 Ein-
söngur (Sigríður Guðmundsdótt-
ir) : a) Páll ísólfsson: 1. Maríu-
vers. 2. Söknuður. b) Johs. Brahms:
Tvö þjóðlög. c) Mozart: VöggU-
visa. d) Haligr. Helgason: Kvöld-
söngur. e) Kaldalóns: Ave María.
21.10 Upplestur: Á breytingatímum
smásaga (Jens Benediktsson). 21.30
Hljómplötur: Valsar. 21.50 Fréttir
— danslög til kl. 23.00.
I
P
Síra
Helgi Hjálmarsson
frá Grenjaðarstað.
Þegar jarðneskar leifar Jiessa
mæta klerks, megingóða og vin-
sæla manns verða í dag lagðar
til hinnar hinnztu hvíldar, vildi
eg minnast hans með fáum orð-
um í kveðjuskyni. Séra Helgi
(svo var hann nefndur í dag-
legu tali) var fæddur að Vog-
um í Mývatnssveit hinn 14.
ágúst 1867. Foreldrar lians
voru Hjálmar Helgason, síðar
bóndi að Neslöndum. við Mý-
vatn og kona hans Sigríður Vil-
helmína Pétursdóttir hónda í
Reykjahlíð, Jónssonar, komin
af hinni merku Reykjahlíðar-
ætt. Voru Jiau lijón meðal liinna
merkustu Mýv'etninga og bænda
Jiar í sýslu á sínum tíma.
Séra Helgi var útskrifaður úr
Reykjavíkurskóla 30. júní 1892
og úr Prestaskólanum á 27. af-
mælisdegi sínum, 14. ágúst
1894. Veitingu fyrii’ Eyvindar-
hólum fékk hann 1. júli 1895,
en fór Jiangað eigi. Til Helga-
staða í Reykjadal var liann
vígður 25. s. m. og Jijónaði hann
s^því brauði, unz hann gerðist að-
stoðarprestur séra Benedikts
prófasts Kristjánssonar á
Grenjaðarstað, 1907 til 1911, en
J)á voru hrauðin, Helgastaðir og
Grenjaðarstaður, sameinuð í
eitt, og fékk séra Helgi J)á veit-
ingu fyrir J)ví, og lausn frá
prestsskap 1930, sökum heilsu-
bilunar; fluttu J)au hjón hing-
að til Reykjavíkur um lílct leyti.
Árið 1893, hinn 17. sept.,
kvæntist séra Helgi eftirlifandi
konu sinrii, Maríu Elizabet
Jónsdóttur, prests að Stokksevri
og Eyrarbakka (d. 2. maí 1892),
hinni ágætustu konu. Varð þeim
eigi barna auðið, en þrjú.fátæk
hörn tóku þau að sér til upp-
fósturs og ólu J>au upp, sem sin
eigin væri. Meðal þeirra var
piltur einn, Arinbjörn Hjálm-
arsson, en liann andaðist á
unga aldri, að þvi kominn að
taka burtfararpróf úr skóla, og
Soffía, er giftist Guðmundi
Guðjónssyni bílstjóra, ættuðum
af Eyrarbakka, myndarlegu'ui
manni og menntum vel. Frú
Soffía andaðist 9. júlí siðastl.
sumar. Fósturhörn J)essi voru
hvert öðru ágætara og efnilegra
í sjón og reynd, enda fósturfor-
eldrunum, eiginmanni og öll-
um öðrum, er til þeirra þekkti,
hanndauði mjög. Þriðja fóstur-
barnið lieitir Elizabet, og er
hún í föðurgarði, góð og mynd-
arleg stúlka. Þá má og segja, að
ungfrú Karen Isaksdóttir hafi
verið fósturbam þeirra hjóna, -
J)ótt liún væri fósturdóttir for-
eldra frú Elizabetar, J)vi hún
hefir aldrei við heimilið skilið,
né heldur systir frúarinnar, Vil-
borg, nú nærri hálf níræð að
aldri.
Starfssvið séra Helga var
lengstum. nyrðra, vítt mjög og
vel rælct. Preststörfum, sínum
gegndi séra Helgi með hinni
mestu skyldurækni og trú-
mennsku, enda var hann klerk-
ur góður, utan kirkju sem inn-
an, elskaður af sóknarbörnum
sínum og sýslungum og virtur
vel.
Hinni erfiðu og umfangs-
miklu póstafgreiðslu á Grenjað-
arstað gegndi séra Helgi með
hinni mestu slcyldurækni og
samvizkusemi, sem honum var
í blóð borin, og búnaðarmál
ýmiskonar, bindindi og barna-
fræðslu lét liann mjög til sín
taka og fylgdi þeim fram með
festu og einurð, enda var séra
Helgi fylginn sér og flestum
öðrum afkastameiri, að hverju
sem liann gekk, sanngjarn og
samvinnuj)ýður ’ öðlingsmaður
og framfaravinur, enda lilóðust
á hann ýms mikilvæg trúnaðar-
störf, er enginn efaðist um, að
væri vel og samvizkusamlega af
hendi leyst, hver sem lilut átti
að máli; meðal þeirra voru
margra ára hreppsnefndarstörf
hans fyrir Reykdælahrepp og
málefni kirkju og kristindóm,s
í landinu, er hann lét sér mjög
annt um til dauðadags, m. a.
með afgreiðslu og umsjón
Kirkjuritsins, er hann hafði á
hendi eftir að liingað kom, enda
var hann trúmaður mikill,
tryggur málsvari sérhvers góðs
málefnis og manna tillagna
beztur, maður, sem eigi mátti
vamm sitt vita í neinu.
Séra Helgi var búforkur hinn
mesti og tilþrifa hans í stórfeld-
um umhótum á hinu fornfræga
prestssetri hans, Grenjaðarstað,
mun lengi gæta, menjar
Jæirra og merki næg verða til
J)ess, að sýna djúptæk spor eins
hins mikilhæfasta búhöldar ög
merkasta umbótamanns síns
tíma, spor, sem seint munu
mást af með öllu, hvernig sem
með kann að verða farið síðar.
Þá var og séra Helgi lands-
kunnur ij)róttamaður, m. a.
glímumaður með afbrigðum.
Drenglyndi hans í leikium og
lipurð hans í J)eim viðskiptum
var viðhrugðið og öðrum til
fyrirmyndar, en síðasta tug ævi
sinnar átti liann við að stríða
stirðleika mikinn í fótum, er
gigtin bakaði honum, svo, að
hann mátti naumast ferlivist
hafa né fötum fylgja, féll lion-
um það oft J)ungt, og undi þvi
lítt, að verða „haftsár" á fótum
fyrir aldur fram, svo mikill
fjörmaður sem hann hafði allt-
af verið.
Séra Helgi var fastur fyrir i
skoðunum sínum og skaut sér
aldrei undan atlögum Jieirra
manna, er aðsúg vildu að hon-
um gera og á öndverðum meiði
stóðu við hann í stjórnmálum
og streitingi ýmsum um áhuga-
mál lians, en liann reyndi að
forðast árekstra alla i lengstu
lög, J)ví liann var friðelskandi
maður, drengur hinn bezti og
leitaði aldrei á aðra að fyrra-
bragði til neins ójafnaðar.
Grenjaðarstaðalieimilið, í tíð
þeirra séra Helga og frú Eliza-
betar var eitt hið prýðilegasta
norður þar, gestrisni mikil og
mannsbragur liinn bezti á öllu
úti sem inni enda átti liúsfreyj-
an og heimilisfólk allt sinn góða
þátt í J)ví. Heimili J)etta stóð
jafnan opið öllum J)eim, er að
garði bar, og þeir voru márgir.
Þar var iðjusemi, sameiginlegur
áhugi fyrir sannri velferð ann-
ara, manna og dýra mjög í há-
vegum höfð, samfara saklaus-
um skemmtunum, sönglist og
liljóðfæraslætti.Svo varþessuog
háttað á heimili Jieirra hjóna
hér, að „Grenjaðarstað“ við
Hringbraut nr. 144. Þar andað-
ist séra Helgi, eftir langvarandí
vanheilsu og fremur léttbæra
banalegu síðustu ævidagana,
liinn 17. J). m., 74J/2 árs að aldri.
Með séra Pétri Helga Hjálm-
arssyni er til grafar genginn
maður sá, í hópi liins liorfna
vinaskara, sem margir hér og
syðra munu lengi sakna og jafn-
an minnast með þakklæti og
virðingu fyrir drengskaparstörf
hans mörg og margvíslegar
dáðir.
Reykjavík, 22. marz 1941.
Jón Pálsson.
Flugid:
Þrjár ferðir til Akur-
eyrar í gær.
Flugið hefir legið niðri að
undanförnu, vegna óhagstæðrar
veðráttu, en nú er aftur komið
gott flugveður og verður það þá
stundað af kappi. Þá bætir það
og úr, að daginn er farið mjög
að lengja.
í gær fóru flugvélar Flugfé-
lagsins þrjár ferðir til Akur-
eyrar. Fór önnur tvær ferðir, en
hin eina. Sú, er fór eina Akur-
eyrarför, fór einnig upp í Borg-
arnes og sótti sjúkling, er nauð-
syn bar til að koma í sjúkrahús
hér hið bráðasta.
Nýr æfifélagi Í.S.Í.
Í.S.Í. hefir bætzt nýr æfifélagi,
Árni B. Björnsson, skartgripasali.
Eru þeir nú alls 113. Hver verður
nœstur?
Piano-
harmonika
til sölu. Uppl. i sima 1857.

•IIHI "»///,„
VERZLUNIN
'miiii,
EDINBORG
Jtegrnnd af
Gólíklútum
Þetta er sérlega góð teg-
und af enskum gólfkJútum,
þeir þéttast við notkunina
og eru afar endingargóðir.