Vísir - 22.04.1941, Qupperneq 2

VlSÍR
VÍSIR
DAGBLAÐ
BJÖRl^ OI AI SSOV:
Lausnin í
skattamálunum.
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)
Símar 1 6 60 (5 línur).
Verð kr. 3,00 á mánuði.
Lausasala 15 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Sumarmál.
^ETURINN er að kveðja og
vorið er í rauninni þegar
gengið í garð. Tíðarfar liefir ver ■
ið milt og gott- á vetrinum,
þannig að i því efni þurfum, við
yfir engu að kvarta, en ytri á-
stæður valda því, að meira mun
hafa orðið um slysfarir en
nokkru sinni fyr.
Þegar sumarið gengur í garð,
bíður okkar fjöldi óleystra
vandamála. Samfara stilltari
tíð aukast hætturnar á hafinu,
en lífsnauðsyn er það okkur ís-
lendingum, að lialda uppi sigl-
ingum hvað sem tautar. Hafa
að undanförnu verið uppi mikl-
ar bollaleggingar í því efni,
hvað unnt mundi að gera til
þess að tryggja frekara öryggi
á sjónum fyrir íslenzk skip, en
ekkert mun endanlega afráðið í
því efni. Þess má þó vænta, að
ýmsra orsaka vegna reynist ó-
lijákvæmilegt að taka ákvarð-
anir í þessu efni fyr en varir, og
veltur þá á miklu, að allur al-
menningur hafi hinn fyllsta
skilning á málinu.
Því hefir verið slegið fram
nianna á meðal, að mikill mun-
ur væri á því, hvort um, sigling-
ar væri að ræða til Ameriku eða
til Bretlands, og væru Ameríku-
siglingarnar hættuminni. Sam-
kvæmt yfirlýsingum þeim, sem,
fyrir liggja af Þjóðverja liálfu,
virðast engin rölc styðja skiln-
ing þcnnan. Allt hafið umhverf-
is ísland, að landhélgislinu
Grænlands, er yfirlýst ófriðar-
svæði, og samkvæmt því getur
til árása komið hvar sem, er og
á livaða skip sem er, sem siglir
um þetta svæði. Það eru þvi
gyllingar einar, að Amerikusigl-
ingar séu hættuminni en sigling-
ar til Bretlands. Við getum yf-
irleitt átt á öllu von, og bjart-
sýni í þessu efni á engan rétt á
sér. Við verðum að ganga út frá
þvi sem gefnu, að hlífðarlaus
harátta verði hafin gegn íslenzk-
um skipum, eins og öllum öðr-
um, sem um ófriðarsvæðið
sigla. Það liefir sýnt sig í styrj-
öld þeirri, sem nú geysar, að
Þjóðverjar gefa ekki út yfirlýs-
ingar varðandi ófriðinn og ó-
friðarsvæðin sér til eymagam-
ans, heldur fylgja þeir hverri á-
kvörðun fram með öllu því
harðfylgi, sem þeir frekast geta
beitt. Lega fslands á hnettinum
veklur því, að siglingar allt um-
hverfis Iandið hljóta að verða ó-
tryggar, og þeim mun ótryggari,
sem átökin færast norðar, og
styrjöldin verður liáð til úrslita
á Atlantshafi, en hvergi annars-
staðar. Þótt átökin gegn brezka
heimsveldinu geti orðið liörð
um heim allan, verður þó sókn-
in hörðust gegn Bretlandi sjálfu
og sú sókn hlýtur að verða liáð
á Atlantshafi norðanverðu, til
þess að rofið verði sambandið
milli Bretlands og Vesturheims.
Hið eina, sem tryggt getur ör-
yggi sæfarenda, er að baráttan
gegn kafbátunum gangi að ósk-
um, en þó er það út af fyrir sig x
ekki nægjanlegt, meðan þýzk-
ur flugfloti getur leikið lausum
hala yfir öllum höfum.
Næstu daga munu þeir aðil-
ar, sem hér eiga hlut að máli
ráða ráðum sínum til Iykta, og
vel getur farið svo, þótt hjákát-
Cvo virðist, sem allir
flokkar séu óánægðir
með þá „lausn“, sem náðst
hefir í skattámálunum og
hver um sig leitast þeir við
að afsaka þær tillögur, sem
fram eru komnar. Þegar
svo standa sakir er skil jan-
legt hversvegna breytingin
á skattalögunum er hvorki
fugl né fiskur. Flokkarnir
hafa mjög ólíkar skoðanir
í skattamálum og s jónarmið
þeirra er vafalaust erfitt að
samræma. Þess vegna hefir
lausnin orðið nokkuð hjá-
leit, því að hver flokkur
hefir orðið að fá sinn skerf,
koma að einhverju leyti á
framfæri sínum sjónarmið-
um. Það hlýtur hverjum
manni að vera 1 jóst* að heil-
steypt og skynsamleg
skattalöggjöf fæst ekki á
þennan liátt. Enda verður
ekki sagt, að tillögur þær,
sem fyrir liggja bæti mikið
úr því öngþveiti, sem ríkt
hefir í þessum málum. Og
enn síður getur talizt, að
hér sé um að ræða nokkra
lausn til frambúðar. Engin
viðunandi né- varanleg
lausn fæst á skattaöngþveit-
inu hér á landi nema sam-
ræmdir séu í einu heildar-
kerfi skattar til ríkis og bæj-
ar. Reynsla undanfarandi
ára sýnir, að kapphlaup
hinna opinberu aðila um
skattheimtuna leiðir til
hruns.
I.
Samkvæmí lTumvarpinu, sem
hú liggur fyrir þinginu, er gert
ráð fyrir talsverðri lækkun á
lágum og miðlungstekjum.
Þessi lækkun á skattbyrði al-
mennings verður að teljast að-
eins sjálfsögð'ráðstöf un. En flest-
ir höfðu búizt við því, að hinn
mikli skattauki sem settur var á
í árslok 1935 yrði alveg afnum-
inn. Skattstiginn slcv. lögum nr.
6, í byrjun árs 1935, ætti að
vera hiámark tekjuskatts hér á
landi. En þessi lækkun hefir
ekki náð fram að ganga. Sam-
anburður á skattstigunum er
annarsstaðar hér í blaðinu.
En um leið og skattbyrði al-
mennings er gerð léttari, er gerð
erfiðari aðstaða hinna stærri
fyrirtækja og atvinnurekenda.
Skattsíiginn á háum tekjum er
mjög lítið lækkaður en við er
bætt hátekjuskatti. Hlutafélög
mega á þessu ári aðeins leggja
40% af tekjum skattfrjólst í
varasjóð, í stað 50% áður. Og
um varasjóðinn eru sett ákvæði
sem verða að teljast alveg óvið-
Unandi.
Sjálfstæðismenn halda því
fram, að nauðsyn á gagngerðri
endurskoðun skattkerfisins sé
fyrst og fremst sprottin af því,
að skatlarnir standi vexti og ný-
sköpun i atvinnurekstri fyrir
þrifum. Eins og sakir standa
hafa menn mjög litla hvöt til að
leggja fé sitt í nokkurn rekstur,
nema til að skapa sjálfum sér
atvinnu, vegna þess að sára litl-
ar horfur eru á því, að þeir geti
orðið nokkurs hagnaðar aðnjót-
andi. Greiði félögin hluthöfun-
um arð, sem bætist við árstekj-
ur þeirra, verður mjög lítið eft-
legt kunni að virðast, að ís-
Ienzkt lilutleysi verði þá ekki
lengur til. Um þetta skal engu
spóð, en auðsætt er það, að
verði gripið til þess ráðs að
vopna skipin, að svo miklu
leyti, sem því verður við Icomið,
þá er hið margtuggna hlutleysi
endanlega búið að vinna sitt
hlutverk.
ir af arðinum þegar skattarnir
hafa heimtað sitt. Sé hagnaður
félaganna lagður í varasjóð er
lítil von um að hluthafarnir
njóti góðs af því vegna skatt-
anna. En aftur ó móti verða
]>eir að greiða eigna-eignaskatt
af varasjóðsaukningunni, sem
er þó aðeins ætlað að standast
straum af reksturslapi.'Sá sjóð-
ur, sem lögin gera ekki ráð fyrir
að komi í hendur hluthafanna,
er samt talinn eign þeirra, sem
gerð er skattskyld þótt liún gefi
aldrei neinn arð.
I frumvarpinu eru sett ný á-
kvæði um ráðstöfun varasjóðs
hlutafélaga, seni notfæra sér
heimildina um skatffrjálst vara-
sjóðstillag. Það er eðlilegt, að
settar séu skynsamlegar skorð-
ur gegn því að varasjóði sé ekki
hægt að verja í annað en þarfir
félagsins sjálfs. En þau ákvæði
sem nú eru sett, svipta félögin
raunverulega ráðstöfunarrétti
á eignum sínum. Þar stendur —
„Það telst ráðstöfun á fé vara-
sjóðs skv. framansögðu, ef fé-
lag, sem notið hefir lilunninda
vegna framlags í varasjóð, ver
einhverju af eiguum sínum með
eftirgreindum hætti:
a. Veitir hluthöfum, stjórn-
endum félags eða öðrum lán í
peningum eða öðrum verðmæt-
um, sem ekki eru beinlínis við-
komandi rekstri félagsins.
b. Veitir hluthöfum, stjórn-
endum félagsins eða Öðrum
nokkur fríðindi, beint eða ó-
beint, umfram arðsúthlutun og
venjulegar eða eðlilegar launa-
greiðslur.
c. Ver fé* til einhvers annars,
sem er óviðkomandi rekstrin-
úm, t d. kaupa á eignum, hvers
eðlis sem eru, sem ekki geta tal-
izt nauðsynlegar við rekstur fé-
lagsins. Undanskilin eru þó op-
inber verðbréf ríkis og bæjarfé-
laga, þar með talin skuldabréf
með ríkisábyrgð, svo og eignir,
sem félag hefir orðið að taka
við í sambandi við reksturinn,
án þess um bein eignakaup sé
að ræða.
Fyrir það að félögin nota sér
lieimild laganna um varasjóð,
eru allar aðrar eignir þeirra,
sem þó eru varasjóðnum óvið-
komandi, liáðar ofangi’eindum
ákvæðum. Mönnum eru settir
hér svo harðir kostir um ráð-
stöfun eigna sinna* að margir
munu verða hikandi við það að
notfæra sér heimildina um
varasjóðstillagið. Þeir munu
margir, sem heldur vilja greiða
fullan skatt af varasjóðstillög-
um og mega um frjálst höfuð
strjúka, en að verða nokkurs-
konar ráðsmenn hins opinbera
með sína eigin fjármuni. Skatt-
ívilnunin til varasjóðs er gerð
til að tryggja nauðsynlegan
rekstur í landinu en ekki sem
ölmusa til félaganna. En svo
virðist, sem löggjafarnir líti á
ívilnunina sem stórkostleg fríð-
indi til óverðugra auðvaldsfé-
taga. Ef til vill líta sumir lög-
gjafarnir þannig á, að það sé
ívilnun, að skattþegnarnir fá að
halda nokkru eftir af tekjum
sinum. Á slíkum liugmyndum
lilýtur að byggjast það ákvæði,
að skattþegnarnir eru sviptir
ráðstöfunarrétti á öllum eign-
um sínum fyrir að notfæra sér
heimildina um hálft varasjóðs-
tillag. Þeir hafa þó greitt
skatt af helming varasjóðsins.
Það er tvennt ólikt, að setja
skynsamlegar skorður við því,
að tryggt sé að eigum varasjóðs
sé ekki varið nema til reksturs-
ins og á annan hátt er félagið
hafi fulla tryggingu fyrir, eða
hitt, að félaginu sé bannað að
verja nokkru af eignum sínum
til þess að veita einhverjum lán
í peningum, kaupa arðherandi
eignir eða trygg verðbréf, sem
ekki eru fná ríki eða bæjarfé-
lagi. Slíkt er ekki frambærilegt.
Þau hörðu ákvæði, sem sett
eru um varasjóði hlutafélaga og
meðferð löggjafans yfirleitt á
þessum félögum í sambandi við
skatta, stingur mjög í stúf við
þau hlunnindi, sem samvinnu-
félög hafa á þessu sviði. Þau
greiða aðeins 10% í skatt af
tekjum sínum og útsvars-
greiðsla þeirra er gðeins lítill
hluti á við útsvarsskyldu ann-
ara félaga. Samvinnufélögin,
sem eru eign þeirra er að þeim
standa eins og hlutafélögin,
hafa ])ví miklu betri aðstöðu
til að safna stórum varasjóðum
en nökkur önnur fyrirtæki liér
á landi. Þetta hefir líka komið
mjög greinilega í Ijós’ siðustu
árin. Samkeppni samvinnufé-
laganna við önnur félög í öllum
greinum framleiðslu og verzl-
unar er því mjög ójafn leikur
eins og nú er málum skipað
með skattalöggjöf þjóðarinnar.
II.
Eg tel að þetta séu óeðlilegar
kvaðir. En í þessu sambandi er
vert að athuga hvort ekki sé
heppilegt að hreyta ákvæðum
skatla- og útsvarslaganna um
varasjóðstillag hlutafélaga. Allir
eru sammála um, að nauðsyn-
legt sé að atvinnufyrirtæki, í
hvað -grein seni er, geti safnað
varasjóðum til tryggingar
rekstrinum. 1 þágu almennings
á liið opinbera að sluðla að því,
að þetta geti tekizt hjá hverju
féíagi að ákveðnu marki með
ívilnun í skattagreiðslum. Slík
ivilnun ætli að fara eftir stærð
fyrirtækjanna. Tillagan er þvi
þessi:
Af fé, sem hlutafélög leggja í
varasjóð skal lielmingur undan-
þeginn tekjuskatti og útsvari
þar til varasjóðurinn er orðinn
jafnhár hlutafénu. Eftir það má
stofna auka-varasjóð og skal %
Iiluti þess, sem í sjóðinn er lagt,
undanþeginn tekjuskatti og út-
svari, þar til sá sjóður er jafnhár
hlutafénu. Eftir það fellur niður
skatta-ívilnun í sambandi við
varasjóði. En verði félagið fyTir
tapi og sjóðurinn rýrist, fær það
aftur rétt til ofangreindra
hlunninda.
Hér er gert ráð fvrin að félög-
in hafi sörnu hlunnindi gagnvart
útsvari og þau liafa nú um
tekjuskatt, enda hefir útsvars-
álggningin undanfarin 'ár mjög
hindrað flest fyrirtæki í því að
sáfna nauðsynlegum varasjóð-
um. Sjálfsagt er að sett séu
skynsamleg ákvæði um ráð-
vanda meðferð þessara sjóða
svo þéir komi að þeim not-
um, sem þeim er ætlað, þótt fé-
lögin séu ekki gerð ómyndug
um meðferð fjármuna sinna.
III.
Um fnádráttarlieimild skatts-
ins eru mjög skiptar skoðanir.
En í frumvarpinu er gert ráð
fyrir, að skatturinn sé frádrátt-
arhæfur eins og verið hefir,
enda ætti skattstiginn annars
að lækka um allt að helming.
En eins og oft hefir verið tekið
fram veldur þessi tilhögun
órétti gagnvart þeim, sem mis-
jafnar tekjur hafa frá ári til árs.
Sérstaklega lilýtur það að verða
áberandi iá þessu ári, er margir
hafa haft ríflegar tekjur síðasta
ár, en litlar eða engar á þessu
ári. En rpér sýnist að ekki ætti
að vera frágangssök að bæta úr
þessu. Það er með því að hafa
tvennskonar skattstiga. Annan
fyrir þá, sem óska að mega

draga skattinn frá tekjunum og
hinn fyrir þá, sem óska að
greiða lægri skatt, sem ekki er
frádráttarhæfur. Skattgreiðend-
ur yrði að segja til í eitt skipti
fyrir öll hvorri aðferðinni ]>eir
óska að fylgja og framtöl þeirra
siðan frá ári til árs byggð á
sama grundvelli. Þetta þyrfti
ekki að valda skattanefndum
neinum óþægindum.
IV.
Flestir munu hafa búist við
því, að skattfrelsi útgerðarinn-
ar yrði afnumið nú á þinginu.
Enda er engin sanngirni í því
eins og nú er komið, að útgerð-
in greiði því nær enga skatta.
En eftir hinar miklu umræður
í öllum flokkum um að ekki
mætti það bregðast, að útgerðin
fengi nú að leggja fé til hhðar
vegna endurnýjunar flotans og
tryggingar rekstrinum, verður
Tekjusk.
af: 9/1 ’35 21/12 ’35 1941
Kr. Kr. Kr. Kr.
iooo 10 10 10
2000 30 30 30
3000 70 80 70
4000 140 155 140
5000 230 255 230
6000 340 405 340
7000 460 605 460
8000 590 905 590
9000 730 1215 740
IOOOO 880 1530 940
IIOOO 1040 1850 1220
12000 1210 2180 i5ío
14000 1580 2870 2110
16000 1990 3600 2730
18000 2440 4360 3370
20000 2930 5110 4040
25OOO 4340 7180 5730
50000 13200 18140 14980
Þar yfir 40% 44% 40%
mönnum fyrst fyrir að gæta að
]iví, hvernig löggjafinn ætlar
sér að tryggja þetta. Flestir
munu hafa búizt við að útgerð-
arfélögunum mundi í þetta
I odtsoA
Nýtízkii kventaska
er kærkomnust allra sumargjafa.
iNýtízku HANZKAR, samstæðir töskunum, ný-
komnir. — Komið tímanlega.
IHioMæialiiísið.
Goð bok
er bezti vímariiBii
og mesta heimilisprýðin.
Ljó§ið §em livai*tf
(Kipling).
Þýdd af Árna frá Múla.
Far, veröld, þinn veg
, . (Barbara).
kösta Berlings saga
Stjörnnr vorsins
eru beztu bækurnar.

-illll""///,, ^\\V"""%,
VERZLUNIN
IDA6
ULLARGARN í miklu úrvali.
SUMARKJÓLAEFNI
SILKI í kjóla
SILKI í nærföt
GARDÍNUTAU
SÆN GURVERAEFNI
Sumarfagnaður
GLÍMUFÉLAGSINS ÁRMANN verður í Iðnó miðvikudaginn
23. apríl (síðasta vetrardag) kl. 10 síðdegis.
Til skemmtunar: Danssýning. — Gamanvísur. — Dans. —
HIN ÁGÆTA HLJÓMSVEIT IÐNÓ LEIKUR.
Aðgöngumiðar seldir i Iðnó frá ld. 5 síðasta vetrardag. —