Vísir - 09.06.1941, Blaðsíða 1

Ritstjórí:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
31. ár.
Ritstjóri
Blaðamenn Simi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
Reykjavík, mánudaginn 9. júni 1941.
128. tbl.
Bretar og frjálsir Frakkar réðust imi í
Sýrland kl. 2 í fyrrinótt.
Takmarkið að reka Þjóðverja á brott úr
landinu. — Sýrlendingum
heitið frelsi og sjálfstæði.
------r
Vlchptjórnin fyrir-
skipaði að vcr ja
landið.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
, TT gærmorgun bárust þær fregnir út um heiminn,
að Bretar og frjálsir Frakkar hefði látið til
skarar skríða og ráðist inn í Sýrland. Mark-
miðið er að koma í veg fyrir, að Þjóðverjar fái aðstöðu
til þess að búa betur um sig í landinu og gera það að
hernaðarlegri bækistöð. Hvert ávarpið á fætur öðru
hefir verið birt til Frakka í Sýrlandi og til Sýrlendinga
sjálfra, frá Catroux herforingja í nafni De Gaulle, frá
Wavell yfirherforingja og frá Yichystjórninni, en að
þfstöðnum fundi þeirra Petains og Darlans í gær, var
ákveðið að verja landið.
Enn sem komið er virðist lítil mótspyrna hafa verið veitt, en
í morgun snemma höfð.u engar nýjar fregnir borist frá í gær-
kveldi. Vichystjórnin hefir þó talað um frækilega vörn Frakka
fyrir sunnan Damascus.
Wavell hefir sent hersveitir frjálsra Frakka, Breta, Ástralíu-
manna og Indverja inn í Sýrland, ýmist frá Palestinu eða Trans-
jordaníu. Frakkar segja, að herliðið fari í aðskildum flokkum,
og stefni í áttinna til Beyrut og Damascus, höfuðborgarinnar!
Brezkir skriðdrekar af
þeirri gerð, sem notaðir eru
í Sýrlandsherferðinni.
Ákvörðunin tekin.
Lundúnafregnir lierma, að
ákvörðun liafi verið tekin eftir
niildar bollaleggingar frjálsra
Fralcka og Breta, en er séð varð,
að Þjóðverjar bjuggust alltaf
betur og betur um á vissum
stöðum í Sýrlandi, var ekki eftir
neinu að bíða. Sannanirnar fyr-
ir þvi, að þeir settu lið til lands-
íns komu úr öllum áttum, og
ekki þær veigaminnstu frá
Tyrklandi, um að þýzkir og ít-
alskir flugmenn hefði nauðlent
þar og verið teknir til fanga.
Svo fengust upplýsingar um
það, að Vichystjórnin se'ndi
Dents landstjóra tilkynningu
um, að Þjóðverjar sendi nefnd
manna til Sýrlands 15. júní, til
þess að taka við allri stjórn í
hinu mikilvæga Aleppobéraði.
Urðu nú Bretar og frjólsir
Frakkar að hrokkva eða
stökkva. Og segir í brezkum
fregrium i morgun, að mönn-
um hafi orðið léttir að því Um
allt Bretaveldi, í Bandaríkjun-
um, Tyrklandi og jafnvel í
Frakklandi, að látið var til skar-
ar skriða. Rússar birtu tilkynn-
ingu frá Kairo á undan öllum
sinum fregnum, og þar á eftir
ummæli amerískra blaða, sem
fögnuðu ákvörðuninni. Þýzkt
útvarp hefir lítið um þessa
herferð getið, en Italir segja, m.
a., signor Ansaldo, að nú muni
í Ij’ós koma hvað Frakkar geti,
en þeir hafi talað digurbarlca-
lega um að verja nýlendurnar
gegn hverskonar árásum.
Sýrlandi
heitið sjálfstæði.
Bretar og frjálsir Frakkar
liafa heitið Sýrlandi fullu sjálf-
stæði og skuli íbúarnir ráða því
sjálfir, hvort þeir vilji stofna
eitt ríki eða fleiri, og verður
gerður um þetta samningur
undir eins og hægt er. Þá er
Sýrlendingum lofað þvi, að
hafnbanninu verði af létt og
þeir geti gert viðskipti við allar
þjóðir á sterling-svæðinu að
vild. Sýrland liefir verið lamað
viðskiptalega síðan Frakkland
gafst upp í fyrra. Er talið að
horfurnar um viðskipti og
sjálfstæði muni hafa mikil
óhrif í Sýrlandi.
I Kairo er lögð áherzla á, að
viðburðirnir hafi eins riiikla ef
ekki meiri viðskiftalega og póli-
tíska þýðingu en hernaðarlega,
og það er látið slcína í þá von,
að ekki þurfi að beita hervaldi
við Frakka. Áður eða í þann
mund og innrásin hófst, var
varpað flugmiðum yfir Sýr-
lenzkar borgir og fófkinu til-
kynnt, í hvaða tilgangi Bretar
og frjálsir Frakkar væri komn-
ir inn í landið. Frjálsir Frakkar
nota hátalara, er þeir sælcja
fram, og hvetja landa sína í Sýr-
landi til þess að ganga í lið með
sér og afmá þá smán, sem
Vicliystjómin hefir sett á lieið-
ursskjöld Frakklands.
Wilson, Catroux og
De Gaulle.
Yfirmaður leiðangursins er
Sir Henry Maitlandt Wilson,
sem stjórnaði herferðinni til
Libyu, er Benghazi var tekin og
um 150.000 fangar, og síðar
varð lierforingi bandamanna í
Grikklandi. Wilson er talinn
einliver snjallasti herforingi
Breta. Catroux herforingi og
leiðtogi frjálsra Fraklca í Pale-
stínu og Egiptalanjdi, er yfir-
maður hersveita frjálsra
Frakka, sem sækja fram með
Bretum. Hann var landstjóri í
Franslca Indókína, er stríðið
brauzt út, en vildi ekki fallast á
stefnu Petains og var settur af.
Catroux er kunnur í Sýrlandi og
hefir hann verið yfir 40 ár' í
franska hernunx. De Gaulle her-
London í morgun.
Þýzkar sprengjuflugvélar
gerðu aðra ægilega sprengjuá-
l ás á Alexandria í fyrrinótt, og
var það önnur stórárás þeirra á
borgina. I fyrri árásinni fórust
á annað hundrað manns og tjón
varð mikið, en í þessari síðari
árás mun tjón einnig hafa orðið
mikið.
Brezk og grísk herskip liófu
mikla skothrið á flugvélar Þjóð-
verja og ítala, en það var greini-
legt, að markmiðið með loftá-
rásinni var að valda sem mestu
tjóni á skipum og við liöfnina.
En ekkert herskipanna varð
fyrir skemmdum.
Tjón varð mikið í hafnar-
hverfunum.
Farouk Egiptalandskonungur
og Faria drottning komu til
Alexandria í gær og heimsóttu
fólkið á árásarsvæðinu.
Fyrri árásinni hefir verið
mótmælt í • Berlín og tilkynnt,
að ef bætur verði ekki greiddar,
verði féð tekið af kyrrsettu fé
Þjóðverja og ítala í Egiptalandi.
Itölsk sprengjuflugvél, sem
var á sveimi yfir Alexandria i
gær, til þess að kynna sér hvert
tjón varð af loftárásinni, var
skotin niður.
4000 fangar feknir á
Omosvæðinu í
Ahessiniu,
Vestur- og Austur-Afríkuher-
sveitir hafa komist yfir Omo-
fljót í Abessiníu á tveimur stöð-
um, þrátt fyrir að mikill vöxt-
ur er í fljótinu, og hafa hersveit-
ir þessar, sem sóttu hratt fram,
er síðast fréttist, tekið um 4000
fanga og mikið herfang. Af þess-
um 4000 föngum voru um 3000
ítalir.
Annarstaðar í Abessiníu liefir
verið viðburðalítið, nema Suð-
ur-Afriku flugherinn hefir liald-
ið uppi árásum á herstöðvar ít-
ala á Gimmasvæðinu.
*
foringi og aðalleiðtogi frjálsra
Frakka hefir nú bækistöð i
Haifá, og er með í öllum ráðum,
Loftárás á Beyrut?
Vichystjórnin hefir birt fregn-
ir um, að Bretar hafi gert loft-
árás á Beyrut og reynt að setja
lið á land af herskipum, en mis-
tekist það, og allmargir sjóliðar
verið teknir til fanga. Þetta hef-
ir ekki verið staðfest í London.
Samkvæmt seinustu fregnum
liafa Bretar sótt fram i áttina til
Beyrut meðfram ströndinni og
telcið þar smábæ á ströndinni.
Einnig hafa þeir tekið bæ um 35
mílur suðvestur af Damaslcus
og bæ skamrnt frá lándamær-
um Sýrlands og Transjordaníu.
Frh. á 3. síðu.

SJÖ ÍSFIRBINGAR
FLUTTIR TIL
BRETLANDS.
Þeim er gefið að sök
að hafa aðstoðað
þýzkan flóttamann.
’ 'Kl. 1 aðfaranótt sunnudags kom norska varðskipið Torden-
skjold ti'l ísafjarðar. Var sett lið á land af því og settur hermanna-
frörður á bryggjuna og upp í bæinn. Fór síðan lið heim í hús
nokkurra borgara í bænum og var þeim tilkynnt að taka far-
angur sinnjig sagt að þeir yrði fluttir um borð. Var þeim gefinri
kostur á að hafa tal af vandamönnum sínum í 3 mín., en síðan
voru þeir fluttir um borð. Annars var framkoman við þá ekki
ókurteisleg. — Hafði sumu af þessu fólki og fleira fólki verið til-
kynnt að það mætti ekki fara úr bænum.
TILKYNNING TIL BLAÐA I REYKJAVÍK og AKUREYRI OG
tJTVARPS FRÁ BREZKU HERSTJÓRNINNI.
Foringinn yfir brezka herliðinu á íslandi tilkynnir, að hann
hafi verið til neyddur að flytja úr landi eftirfarandi einstaklinga
iii halds í sameinuð'u koungsrikjunum, fyrir að hafa veitt ó-
vina flóttamanni, August Lehmann, virka aðstoð; þrír þeir
fyrst töldu eru þýzkir ríkisborgarar og hinir f jórir íslenzkir
ríkisborgarar:
Frau Hasler, frá ísafirði.
Fraulein Hasler, frá ísafirði.
Frau Scheiter, frá Reykjavík.
Jóhann Eyfirðingur, frá ísafirði.
Tryggvi Jóachimsson frá Isafirði.
Frú Tryggva Jóachimssonar, frá Isafirði.
Þorbergur Þorbergsson, Göltur nál. ísafirði.
Nýlega var gefin út tilkynning um, að Stóra-Bretlandi væri
eins umhugað um frelsi íslands eins og frelsi þess sjálfs og ann-
ara þjóða, en að allt það, sem orðið gæti til aðstoðar möndul-
veldunum mundi samstundis verða bælt niður. Foringinn yfir
setuliðinu lét í ljós von um, að engar frekari. aðgerðir mundu
verða nauðsynlegar, en þessir sjö einstaklingar hafa. skýlt þýzk-
um borgara í næstum því tólf mánuði, vel vitandi, að hann var
það sem hann var — Þjóðverji og flóttamaður, bæði fyrir ensk-
um og íslenzkum lögum. Þetta fólk hefir hjálpað ÞÝZKA-
LANDI og hefir á virkan hátt torveldað vörn ISLANDS. Her-
istjórninni þykir að vísu leitt, að hafa orðið að taka til þessa
ráðs, en vill aftur gera íslenzku þjóðinni það Ijóst, að hún mun
ekki láta viðgangast minnstu nðstoð við óvini brezka heims-
veldisins, eða neinn verknað sem líklegur er til að vera hættu-
legur brezka heraflanum á Islandi. Foringi setuliðsins vill einn-
ig gera mönnum Ijóst, að það er alltaf möguleiki á því, að Þjóð-
verjar lendi á íslandi á flugvélum eða í fallhlífum, og að það
er skylda allra manna, að tilkynna veru útlendinga til næsta
brezks eða íslenzks yfirvalds. Sérhverja aðstoð, sem slíkum út-
lendingum er veitt, mun vera litið á sem fjandsamlega athöfn
og farið með það eftir því. Foringi setuliðsins vonar, að engar
frekari aðgerðir verði nauðsynlegar; þetta er komið undir ís-
lenzku þjóðinni sjálfri.
Jóhann Eyfirðingur, kaup-
maður, Brunngötu 21, var tek-
inn ásamt dóttur sinni Sigur-
laugu, sem er gift Scheiter um--
boðssala, sem áður hefir verið
tekinn. Jóliann Eyfirðingur var
sofnaður, þegar hús var tekið á
honum, en hann er eins og
kunnugt er maður á sjötugs
aldri, og hefir hann verið und-
ir læknishendi undanfarið. Var
sótt hjúkrunarkona til að úr-
skurða að hann væri ferðafær.
Dóttir lians var ekki komin
heim, þegar heimsóknin var
gerð, en kom skömmu siðar og
var þá einnig liandtekin.
Einnig fóru Bretar heim til
brezka konsúlsins, Tryggva Jóa-
kimssonar, Aðalstræti 24. Var
konsúlsskiltið tekið af liúsi lians
og öll skjöl hans tekin. Var síð-
an Tryggvi tekinn ásamt konu
sinni, sem er þýzk og systir
Háslers bakara, sem áður hefir
verið tekinn. Svo var og hand-
tekin kona Háslers bakara, Að-
alstræti 20, sem er þýzk, og upp-
eldisdóttir þeirra hjóna, 18 ára
gömul, sem mun vera íslenzk.
Óhug liefir slegið á fólk á ísa-
firði yfir þessum óvæntu at-
burðum.
Einnig hefir verið tekinn
Þorbergur Þorbergsson vita-
vörður á Galtarvita, miUi Súg-
andafjarðar og Skálavíkur. Eins
og sjá má af skýrslu herstjórn-
arinnar, sem fylgir hér með og
er að visu ekki allskostar ljós,
er þessu fólki gefið að sök að
hafa aðstoðað Þjóðverjann Au-
gust Lehmann við að fara huldu
höfði þarna vestra frá þvi í
fyrrasumar. Eins og menn
muna, var hann handtekinn á
Patreksfirði nýlega. Hafði hann
verið starfsmaður hjá Sclieiter
umboðssalá og hafði verið i
Borgarfirði þegar hernániið fór
fram. Fór hann siðaft huldu
höfði, aðalléga á Véstfjörðum.
Að því er virðist gefa Bretar
þessu fólki ekki arinað rið sök
en að það hafi aðstoðáð þénnan
Þjóðvérja við að framffeytá lifi
sínu.
Blaðinu er ekki kunnugt um,
hvað við er átt í tilkynningrinni
um það, að Þjóðverjinn sébrot-
legur við islenzk lög, én brezk
lög gilda ekki hér á landi, blað-
inu vitanlega. Þá er það elcki ná-
kvæmt í tilkynningunni, að frú
Sigurlaug Scheiter sé þýzkur
Frh. á 3. síðu.