Vísir - 08.12.1941, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
•> *
31. ár.
Ritstjóri 1
Blaðamenn Síml:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 Ifnur
Afgreiðsla
•lapaii væémt á IHoiiolailn. Hanilla, Wake,
kaasn. Hoiigkong1 og* lliailaiul.
I Tokio er bnizt við striHsyfilrSýS'
ing'u Þ|óðver|n á hendur l'. S. A
innnn S4 klst.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
íðdegis í gær var birt tilkynning frá Hvíta hús-
inu í Washington, sem vakti alheimsathygli
þegar í stað. Hvarvetna varð mönnum þegar
ljóst, að styrjöldin var nú orðin alheimsstyrjöld. Jap-
an hafði gert fyrirvaralausa árás á Hawaii og skömmu
síðar barst önnur tilkynning þess efnis, að fregn hefði
líka borist um árás á Manilla á Filipseyjum. Það er sagt,
að í fyrstu hafi menn vestra verið lostnir reiðarslagi,
ekki vegna þess að Japanir hefði tekið stærsta skrefið
á braut ofbeldisins til þessa og stærsta skrefið, sem þeir
gátu tekið, og heldur ekki vegna þess, að menn óttuð-
ust lokaúrslit þeirra átaka, sem hafin eru með hinni
fyrirvaralausu árás Japana, heldur vegna þess óheyri-
lega undirferlis og ódrengskapar, sem hér hefir átt sér
stað, þar sem ljóst er, að þessi árás hefir verið fyrir-
fram ákveðin og undirbúin meðan Namura og Kurusu
sendiráðgjafi ræddu friðsamlega lausn deilumála Jap-
ana og Bandaríkjanna við stjórnina í Washington. Það
er jafnvel fullyrt, að fregnin um árásina hafi borizt
meðan hinir japönsku ráðherrár voru í utanríkisráðu-
neytinu að afhenda svar stjórnarinnar við greinargerð
Cordells Hull á dögunum, og meðan Roosevelt forseti
heið eftir svari við einkaboðskap, sem hann hafði sent
Japanskeisara, til þess að gera úrslitatilraun til þess að
miðla málum. í Washington kemur fram sú skoðun,
að þéssi fyrirvaralausa árás hafi verið undirbúin í sam-
ráði eða jafnvel samkvæmt beinni fyrirskipan Hitlers,
<og að ekki sé við öðru að búast, en að afleiðingin verði
þá og þegar, eftir að Bretar og Bandaríkin hafa sagt
Jápan f ormlega stríð á hendur, styrjöld milli Bandaríkj-
anna og Þýzkalands. í gærkveldi var sagt í amerísku
útvarpi frá Washington, að afleiðingin yrði sennilega,
að Bandaríkin segði Þýzkalandi stríð á hendur, og í
morgun segir í brezkum fregnum, að búist sé við því,
að Þýzkaland segi Bandaríkjunum stríð á hendur innan
sólarhrings eða í síðasta lagi 48 klukkustunda.
Það er ávalt svo, þegar mikil tíðindi gerast slík sem þessi,
þegar ný styrjöld hefst, ný heljarátök, að ýmsar fregnir, sem
berast í byrjun, eru næsta óáreiðanlegar. Og um ýmsar fregnir,
sem borist hafa í kærkveldi, nótt og morgun er það að segja, að
tekið er fram, að þær eru óstaðfestar. Fara hér á eftir í stuttu
máli ýmsar fregnir, sem borizt hafa síðan í gærkveldi:
Því var formlega Iýst yfir í Tokio, að styrjaldarástand væri
ríkjandi milli Japan annarsvegar og Bretlands og Bandaríkj-
anna. Mun þessi yfirlýsing hafa verið birt sem tilraun til þess
að réttlæta hinar fyrirvaralausu árásir, sem vekja hina megn-
’ustu* fyrirlitningu hvarvetna, eins og þær eru til komnar.
Samvinna kommúnista og
Alþýðuflokksins á upp-
siglingu.
Fundur var haldinn í Dagsbrún t gær og var hann ,mjög fá-
sóttur. Undir 200 manns sóttu fundinn og var hann því ekki
ályktunarfær. Kosnir voru menn í uppstillingarnefnd og kjör-
stjórn að nokkuru leyti, en félagsstjórn og trúnaðarráð, kjósa
einnig í þessar stöður.
Japanir sendu flotadeild, sem
þeir höfðu við strendur Indó-
kína suður fyrir Cambodia-
höfða, syðsta höfða landsins, og
var hún á ferð norðvestur og
inn í Siamsflóa, eftir fregnum
að dæma, sem bárust í gær. Ef
fregnir þær reynast réttar, sem
borizt hafa, hefir þessi flota-
deild hafizt handa á Malakka-
skaga, um Ieið og árásin var
gerð á Pearl Harbour, og fregnir
bárust þegar seint í gærkveldi
um, að loftárás hefði verið gerð
á Singapore, og orðið mikið tjón
af. Tveimur beitiskipum hafði
verið sökkt. Fregn þessi var birt
af Columbia útvarpsfélaginu og
var tekið fram, að hún væri ó-
staðfest. Þá bárust fregnir um,
að Japönum hafi,tekizt að setja
lið á land norðarlega á Malakka-
skaga, og væri nú háð hörð or-
usta við lið þetta, en ekki kunn-
ugt um úrslit. JHvort það voru
flugvélar herskipa eða flugvélar
Japana frá Indókína, sem árás-
ina gerðu, er ekki kunnugt. —
Þetta sýnir, ef rétt reynist, að
Japanir gerðu áætlun sína þann-
ig, að
gera samtímis árásir á tvær
helztu flotastöðvar Breta
og Bandaríkjamanna við
Kyrrahaf, til þess að valda
þeim þegar í stað því tjóni,
að þeir gæti ekki hindrað
áform Japana. Enn verður
ekki sagt með neinni
vissu, hversu Japönum
hefir orðið ágengt með
- þetta, en vitanlega er ekki
við öðru að búast, en and-
stæðingar þeirra verði fyr-
ir meira tjóni í byrjun en
Japanir, vegna þess, að á-
rásirnar voru gerðar þeim
að óvörum, þótt þeir að
vísu vissu, að Japanir
höfðu illt í huga
Það er þegar kunnugt, að hið
mesta tjón hefir orðið í loftárás-
unum á flotastöðvar U.S.A. Á
Oahueyju biðu 104 menn bana,
en yfir 300 særðust og miklir
eldar komu upp. Á flugvelli við
Honululu biðu 350 hermenn
bana, en fjölda margir særð-
ust, en um manntjón borgara
eru ekki skýrslur fyrir hendi.
1 einni fregninni var sagl frá
því, að 6 japanskar flugvélar
hefðu verið skotnar niður, 4
é P
kafbátum sökkt — og flugvéla-
stöðvarskipi.
Þá var sagt frá því í japönsk-
um og amerískum útvarps-
fregnum, að sjóorusta væri
háð í vesturliluta Kyrraliaffc, og
ættust þar við japönsk herskip
annars vegar og brezk og am-
erísk herskip hins vegar. I gær-
lcveldi var sagt í fregnum frá
Ameríku, að flugher og sjólier
Bandarikjanna liefði yfirhönd-
ina.
Einnig bárust fregnir um, að
japanskur kafbátur hefði sökkt
amerísku herflutningaskipi.
Skip þetta var 1300 sjómílur
eða vel það vestur af San Fran-
cisco, er því var sökkt. Þá varð
annað skip fyrir tundurskeyti
japanslcs kafbáts um 700 míl-
ur vestur af San Francisco. —
Loftárásir hafa verið gerðar
á eyjuna Guam, og .Japanir liafa
hertekið Wake-eyju, sem Banda-
ríkjamenn eiga og hafa flugstöð
á. Eyja þessi er lítil.
©
Japanir hafa gert innrás í
Thailand og japönsk herskip
hafa byrjað skothríð á Bangkok.
Lcftárásir eru gerðar á borgina.
Fregn þessi er staðfest.
Hersveitir Japana, sem settar
voru á land á Malajaskaga, eru
á hröðu undanhaldi.
Hudsonsprengjuflugvél hæfði
með sprengju eitt skip Japana
við strendur Malajaskagans, —
það, sem var í fararbroddi, og
annað til.
Ný loftárás var gerð á Singa-
pore í morgun.
Japanir hófu árás á Hongkong
í morgun. Loftrárásir hafa og
verið gerðar á borgina. Hong-
kong er ramlega víggirt og er
þar ein mesta flotastöð Breta í
Asíu.
Óstaðfest fregn hermir, að
Japanir hafi sett lið á land í
Norður-Borneo og verið hraktir
á brott.
Japanir herða loftárásir á all-
ar helztu bækistöðvar Breta og
Bandaríkjamanna í Asíu.
Roosevelt hefir tilkynnt, að
búast verði við, að flotinn hafi
beðið mikið tjón í árásinni á
Pearl Harbor.
Það er ekki staðfest, að Banda-
ríkjaherskipinu Oklahoma hafi
verið sökkt, en það varð fyrir
sprengjum og kviknaði í því.
Það er staðfest, að Hollenzka
Austur-Asía og Kanada hafa
sagt Japan stríð á hendur.
Mexico og Suður-Ameríku-
ríkin munu standa við hlið
Bandaríkjanna.
ÞJÓÐYERJAR
HISSA.
. .í Berlínarútvarpinu í morgun
var látin í ljós undrun yfir á-
rásunum og tekið fram, að þar
sem Japan væri árásarríkið,
væri Þjóðverjar og ítalir ekki
skuldbundnir til að taka þátt í
hernaðaraðgerðum gegn Banda-
ríkjunum.
Kommúnistar höfðu fyrir
fundinn smalað sínum, mönn-
um lil undirbúningsfundar og
Percival hershöfðingi Breta í
Singapore hefir skýrt frá því,
að Japanir muni hafa náð öll-
urn suðurhluta Thailands á sitt
vald. Japanir réðust inn í lándið
frá Franska Indolíina á mörg-
um stöðum.
Japanir vörpuðu sprengjum
sínum á Singapore úr 17.000
feta hæð í fyrstu árásinni).
Japanskt herlið hóf árás síná
á Hongkong landsmegin frá í
dögun. Setuliðið í Hongkong
var viðbúið árásinni og var hver
ntaður á sínum stað. Setuliðið
er öruggt um, að takast muni að
Brottflutningur fólks frá
Honululu er byrjaður, bönkum
lokað o. s. frv. Margir flýðu út
höfðu því meirihluta, rúmlega
100 á fundinum. Kusu þeir sína
rnenn og Felix Guðmundsson
verja Hongkong.
Sir Robert Brooke-Popham,
vfirherforingi Breta í Austur-
Asíu hefir gefið út dagskipan og
segir í henni, að aðvaranirnar
hafi verið nægar og hafi Bretar
yerið viðbúnir árásinni.
Bretar hafa fengið frjáls af-
not alíra flugvalla í Hollensku
Austur-Asíu.
Wilhelmina Hollandsdrottn-
ing flytur útvarpsræðu til allra
þegna sinna kl. 18.45 (GMT). í
Berlín og Rómaborg hefir ekk-
ert verið sagt opinberlega um
árásir Japana.
í hæðirnar við borgina ög horfðu
á loftbardagana þaðan.
úr Alþýðuflokknum.
Ennfremur komu þeir fram,
með tillögur um samskot í
sjúkrabifreiðir og önnur hjúlcr-
unargögn handa Sovét-Rúss-
landi og samúðarályktun með
Eggerti Þorbjarnarsyni og Hall-
• grími Hallgrímssyni út áf fang-
elsisvist þeirra. Þá báru þeir
fram áskorun til rikisstjórnar-
innar um að gefa þeim upp sak-
ir að fullu. Loks voru þeir með
óánægjutillögu út af þvi, að
verkamenn hefðu ekki sagt upp
samningum og barizt fyrir
grunnkaupshækkun.
Tillögum þessum var vísað
frá, enda voru þær óformlegar
að öllu og vitanlega þvert ofan í
vilja félagsmanna yfirleitt. Fá-
menni fundarins stafaði einmitt
af því, að félagsmenn töldu trún-
aðarráð og félágsstjórn þegar
hafa gengið vel frá aðalmálum
félagsins um kaup og kjör,
styrktarsjóðsstofnun og fjárhag
félagsins yfirleitt. Er þá greini-
légt, að kommúnistar eru líkir
sjálfum sér um tillöguúög uþpi-
yöðslur í félaginu, þó ’áð lín-
urnar breytist nokkuð frá degi
til dags. •
Nýja „línan“ virðist hélzt sú,
dð reyna enn að iiýju aö'ná sam-
komulagi við Alþýðúflökkinn
Um sovict-samvinmi á !fúridum
og -við kosningar. !
Kosning í stjórn Dagsbrúriár
og trúnaðarráð á fram að fara
í janúar n. k.
Kaíbátastyrkur
Japana.
Japanir standa betur að vígi
en Bandaríkin, að minnsta kosti
að einu leyti — þeir eiga miklu
meira af stórum, nýtízku kaf-
bátum.
Á pappírnum eiga Bandarik-
in um 100 kafbáta, en aðeins 40
þeirra eru til langferða. Hinir,
sem voru allir byggðir árin 1914
—18, eða eftir þann tíma, eru
alUr aðeins 800 smálestir og
geta aðeins farið stuttar ferð-
ir. Þegar þess er svo gætt,
hversu miklar framfarir hafa
orðið á neðansjávarbátum hin
siðari ár, er jiessi floti Banda-
ríkjanna mjög ófullnægjandi.
Japönsku langferðakafbát-
arnir, sem geta farið 15.000 míl-
ur án þess að endurnýja elds-
neytisforða sinn mundu aðal-
lega verða látnir starfa á sigl-
ingaleiðum við Filippseyjar og
til Singapore. Þeir hafa bæki-
stöðvar á Formosa, Hainan, í
Indo-Kina og Saipan, Palau og
Yap á Marian-eyjunum. Þessir
kafbátar mundu vafalaust verða
látnir hafa samvinnu við flug-
vélar, eins og Þjóðverjar fara að
og mundi það enn auka á liætt-
ur þær, sem Bandaríkjunum
stafar af þeim.
Loks halda Japanir vafa-
laust áfram að senda kafbáta
sína til Hawaii og alla leið aust-
ur að Kyrrahafsströnd Banda-
ríkjanna. Þær árásir, sem þar
verða gerðar, verða þó aðallega
til þess að reyna að draga úr
siðferðiskjarki Bandarikja-
manna og til að' neyða þá til að
liafa lierskip þar, en með þvi
munu þeir veikja aðstöðu sína
annarsstaðar.
Síðustu fréttlr.
Allnr saðnrblnti Thai-
lands .á valdi Japana
Stríðsyfirlýs-
I
ing í dag.
Hervæðíng í U.S.
1 fregnum frá Bandarík.junum í gærkveldi var sagt,
að Roosevelt forseti væri að undirbúa boðskap til þjóð-
þingsins, sem þegar var kvatt saman til aukafundar.
Ekki var talinn minnsti vafi á, að í boðskap þessum
færi Roosevelt fram á, að þjóðþingið veitii lionum
lieimild til þess að segja Japan stríð á hendur (til stríðs-
yfirlýsingar þarf heimild þjóðþingsins). Og enginn
yafi er, að hún verður samþykkt með yfirgnæfandi
meiri hluta, ef ekki einróma. Jafnvel einangrunarpost-
ularnir, hinir svæsnustu, svo sem Wheeler, segja, að
nú verði Bandaríkin að segja Japan stríð á hendur
þegar og ber ja þá sundur og saman.
Roosevelt ræddi við yfirmeni hers og flota og alla helztu ráð-
nauta sína í gærkveldi. Hann fyrirskipaði allsherjar liervæð-
ingu og öllum sjóliðum, flugmönnum og öðrum var skipað til
starfa sinna og allar hlustunarstöðvar á Kyrrahafsströnd voru
marinaðar þegar í stað. Verkfallsmenn heimtuðu að fá að vinna
og um öll Bandaríkin voru menn gripnir lirifningu og fögnuði,
segir í sumum fregnum, yfir að fá tækifæri til þess að berja á
Japönum fyrir hina óheyrilegu framkomu þeirra. Af öllum
fregnum er ljóst, að með því að beita þessum aðferðum, hafa
Japanir sameinað Bandaríkjaþjóðina, og Roosevelt hefir nú
einliug þjóð að baki sér.