Vísir - 19.02.1942, Qupperneq 2

VlSIR
VÍSIR
D A G B L A Ð
Útgefandi:
BLAÐA ÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Kitstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)
Símar 16'6 0 (5 línur).
Verð kr. 3,00 á mánuði.
Lausasala 15 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Bæjarstjórnar-
kosningarnar.
Y FIBKJÖRSTJÖRN Reylqa-
vikur auglýsir í dag, að bæj-
arstjórnarkosningar skuli hér
fram fara hinn 15. marz n.k.,
eins og raunar ráð hafði verið
fyrir gért í blöðunum, er vinna
hófst að nýju í prentsmiðjum.
Aðstaðan við þessar kosning-
ar er nokkuð óvenjuleg, sem
ekki er heldur að furða vegna
óvenjulegra tíma. Vel mættu
menn þó hafa það hugfast, að
efst á baugi í þessum kosning-
um verða bæjarmálefnin eiin, —
en ekki landsmálabaráttan, —
hér er það heill og hagur
Reykjavikurbæjar, framfarir
lians Og framtíð, sem um verður
barist, en annað ekki. öhætt er
að fullyrða, að stjórn sjálfstæð-
ismanna í bæjarmálefnunum
undanfarin ár jiolir alla gagn-
rýni. Hún liefir í senn verið
gætileg en þó stórhuga að því er
allar framfarir snertir, og ekk-
ert bæjarfélag hér i landi býr
við jafngóð og margvísleg
menningar- og efnahagsskilyrði
ög Reykjavík.
Ekki liefir farið hjá þvi, að
stríðið hefir dregið verulega úr
og liindrað um stund margar
þær framkvæmdir, sem biðu úr-
lausnar. Gildir hér hið sama um
bæjarmálefnin og einstakling-*
'nn, að aka verður seglum eftir
vindi og varast kollsiglingu.
Aldrei hefir bæjarfélagið verið
jafnvel statt fjárhagslega með
því að segja má, að Reykjavik
sé nú skuldlaus bær, en af því
leiðir aftur, að skilyrði til marg-
víslegra framkvæmda eru fyrir
liendi, þótt það eitt eigi i að ráð-
ast, sem bezt hentar á hverjum
tíma.
Socialistar sækja það nú að
sjólfsögðu af fullut kappi, að
1<< nast að fjárhirzlum. bæjar-
in -, og liafa í því augnamiði,
ei- mitt nú um áramótin, efnt íil
verkfalla, sem að vísu eru nú úr
sögunni, en síður en svo fyrir
atbeína þeirra. Fyrir þeim virð-
ist hafa vakað að koma hér á
allsherjarverkfalli, skapa algert.
öngþveiti og stöðva allar fram-
kvæmdir, fyrst og fremst í póli-
tísku ávinningsskyni. Hver mað-
ur sér, að slík stefna samrýmist
á engan hátt liagsmunum þessa
bæjarfélags, og beinist gegn því
fyrst og fremst, þótt svo sé ekki
látið heita á yfirborðinu.
Þegar framboðslistar þeir eru
athugaðir, sem fyrir liggja, sést
að óveruleg breyting hefir verið
gjör á lista Sjálfstæðisflokksins.
Þar eru 'hinir sömu menn, er
mests trausts hafa notið á und-
anförnum árum, og sumir
hverjir hafa átt sæti í bæjar-
stjórn um langa liríð, — allt upp
í aldarfjórðung. Er þetta mik-
ill kostur að því leyti, að tryggt
er að fjallað verður um bæjar-
málefnin af fullum kunnugeik,
en haldið áfram í sama horfi
um verulegar framkvæmdir
og eflingu menningarmála, eftir
því sem tryggilegt getur talist
og hyggilegt. Nýjir menn skipa
einnig sæti á listanum, sem hafa |
sumir hverjir um áratugi stað-
ið framarlega á opinberum vet-
vangi og njóta hins fyllsta.
trausts og fylgis. Aðrir eru ungir
menn, sem lítt hafa liaft sig i
frammi i stjórnmálum, en hafa
hinsvegar með öðru starfi sínu
aflað sér óskoraðs trausts. Má
fullyrða, að mannaval flokksins
hefir vel tekizl.
Það er athyglisvert, að með-
an Alþýðublaðið kom eitt út af
dagblöðum bæjarins, deildi þaí#1
á meirihluta bæjarstjórnar eftir
fyllstu föngum, en aldrei hefir
máttlausari áróðri verið uppi
haldið i íslenzku blaði. Létu
jafnvel eindregnir flokksmenn
þess á sé^ heyra, að sá málflutn-
ingur kæmi að engu gagni. Þetta
er eðlilegt. Boðskapur blaðsins
miðaði allur að niðurrifi, bar
meiri vott um ábyrgðarlausa
áróðurshneigð, en umhyggju
um velferðarmálin, sem úr-
lausnar. biða. Viðhoi’f Sjálfstæð-
isflokksins er og liefir verið allt
annað: Meir um það liirt að
vinna vel og samvizkusamlega í
þágu bæjarmálefnanna en að
fylla upp í eyður verðleikanna
með gaspri einu, svo sem for-
svarar Alþýðuflokksins hafa
gert.
Það er athyglisvert, að þrátt
fyrir hinn taumlausa áróður,
sem rekinn var leinhliða af
vinstri flokkunum fyrir bæjar-
stjórnarkosningar úti um land-
ið, hefir Sjálfstæðisflokkurinn
haldið fylgi sinu óskertu víðast
livar og sumsstaðar unnið á. Það
væri nýtt og óþekkt fyrirbrigði,
ef á annan veg færi um fylgi
flokksins hér i höfuðstaðnum.
Þótt vel hafi verið róið á bæði
borð hefir þó ávalt fastast verið
róið frammi í, og svo mun enn
reynast við kosningarnar hér í
höfuðstaðnum.
íslendingar sæmdir
sænskum heiðurs-
merkjum.
Samkvæmt tilkynningu, sem
Vísi barst í mogrun frá ræðis-
manni Svía, hefir Gustav V.
Svíakonungur sæmt þrjá ís-
lendinga sænskum heiðurs-
merkjum.
Jóhann Sæmundsson, læknir,
hefir verið gerður riddari af
konunglegu Norðstjörnunni,
sænski vararæðismaðurinn á
Siglufirði hefir verið gerður
riddari af konunglegu Vasaorð-
unni, 1. gráðu, og bæjarfóget-
inn á Siglufirði, Guðmundur,
Hannesson, verið gerður riddari
af sömu orðu, 2. gráðu.
ALÞINGI
Forsetar kjörnir.
I gær fóru fram kosningar á
forsetum Alþingis, skrifurum
og kjörbréfanefnd.
I sameinuðu þingi var Gísli
Sveinsson kjörinn forseti með
18 atkvæðum, Haraldur Guð-
mundsson lilaut 3, Magnús
Jónsson 1, en 18 .seðlar, voru
auðir.
í efi’i deild var Einar Árnason
kjörinn forseti, en í neðri deild
Jörundur Brynjólfsson.
Skrifarar sameinaðs þings
voru kosnir Jóhann Jósepsson
og Bjarni Bjarnason, skrifarar
efri deildar Bjarni Snæbjörns-
son og Páll Hermannsson, en í
neðri deild Eiríkur Einarsson
og Sveinbjörn Högnason.
í kjörbréfanefnd voru kosnir:
Pétur Ottesen, Emil Jónsson,
Einar Árnason, Þorsteinn Þor-
steinsson og Bergur Jónsson.
t dag kl. IV2 hófst fundur í
sameinuðu þingi og á eftir í báð-
um déildum, til að kjósa í fastar
nefndir.
Eina málið, sem enn hefir ver-
ið lagt fyrir þingið, er staðfest-
ing bráðabirgðalaganna um
gerðardóm í kaupgjalds- og
verðlagsmálum.
Doktorsritgerð um Jón
Sigurðsson, forseta.
»
Varin við amerískan háskóla.
í bréfi sem Steingrímur Arason kennari — en hann dvelur
um þessar mundir í New York — ritar í Heimskringlu
— getur hann eins Vestur-lslendings, Edward J. Thor-
laksson háskólakennara í mælskufræði við Brooklyn Uni-
versity, sem í haust varði doktorsritgerð um þingmælsku
Jóns Sigurðssonar forseta. Er öll saga fslands á 19. öld, og í raun
og veru miklu lengur aftur í tímann rakin í þessari merku dokt-
orsritgérð, sem líkleg er til þess að auka kynni íslenzks lands
og þjóðar í Vesturheimi.
Til að kynna doktorinn íslenzkum lesendum leyfir Vísir sér
að taka upp kafla úr bréfi Steingríms, og er það á þessa Ieið:
Það hefir verið mér undrun-
ar- og gleðiefni að liitta hér fólk
jafnvel í þriðja lið frá land-
námsmönnum,er talar snjallaog
hreina íslenzku, þótt aldrei hafi
Island séð.
Verður mér þá fyrst að minn-
ast Edward J. Thorlaksons, há-
skólakennara í mælskufræði í
Brooklyn University. Enn á
hann allmiklar leifar af bóka-
safni afa síns, en það var næst-
um aleiga hans, er hann fluttist
vestur. Fyrstu menntun sína
hlaut Tliorlakson á kvöldvök-
um í æskuheimili sínu, þar sem
einn las íslendingasögur og aðr-
ir lilýddu og unnu jafnframt.
Finnst mér að þar muni skap-
gerð hans hafa mótazt, og drjúg
íslenzkukennsla liefir honum
hlotnazt, því að enn talar hann
gullaldar íslenzku, þrátt fyrir
allt nám hans og kennslu í 'há-
skólanum í þremur öðrum
tungum. '
Langdræg og djúp áhrif hafa
þær haft á liann, íslendingasög-
urnar í gömlu baðstofunni á
kvöldvökunum í Norður Da-
kota. Hann las mér leikrit á
ensku, er liann hefir samið út
af Laxdælu.
Þar eru ljóð í fögrum bún-
ingi, þrungin af forn-íslenzkum
krafti. Mætti segja mér, að þau
ættu eftir að vekja ekki litla at-
hygli hér í álfu. Leikritið liafði á
mig undraáhrif. Það var flutt
vel með afbrigðum, enda er nú
starf Thorlaksons að lcenna
mælskufræði.
Áttunda fyrra mánaðar varði
Tliorlakson doktorsritgerð sína
og hlaut með lofsorði Ph.D. við
Northwestern University í Ev-
anston, 111. Meiri tíðindum sæt-
ir þó efnisval lians í þessari rit-
gerð. Hann tók sér fyrir liend-
ur að rita um Jón Sigurðsson.
Ritgerðin er um 400 vélritað-
arsíður og nefnist: “The Parlia-
mentary Speaking of Jón Sig-
urðssoiD eða þingmælska Jóns
Sigurðssonar.
Öll saga íslands á nítjándu
öld og að nokkru Ieyti öll ts-
landssaga er rakin í sambandi
við mælskusnilld forsetans. —
Mynd hans verður ógleyman-
leg þeim, er les. Telur Thorlak-
son Jón Sigurðsson einstakan í
sinni röð, af því að hann var
riddarinn lýtalausi meðal stjórn-
málamanna heimsins. — Hann
átti svo undur mikið til að gefa
og gaf það allt ættjörð sinni og
áskyldi sjálfum sér ekkert í
staðinn.
Tíhorlakson hefir gefið Dr.
Hermannsson eintak af þessu
verki sínu í 'hið mikla og ágæta
safn. En á fleiri stöðum ætti
það skilið að vera lesið.
Eru nú rétt hundrað ár síðan
Jón Sigurðsson hóf að gefa út
Félagsrit sín, er voru opið bréf
til alþjóðar á íslandi um þrjátiu
ára skeið. Áhrifin urðu þau, að
enginn maður hefir nokkurn
tíma orðið slikur kennari ís-
lenzkrar þjóðar, og vakið hana
jafn vel til hugsunar og dáða.
Skilið ættu þeir báðir, Jón
forseti og dr. Thorlakson, að
þetta rit yrði prentað á ensku
og þýtt og gefið út á íslenzku
nú á 100 ára afmæli Félagsrit-
anna.
Dr. Thorlakson er kvæntur
hérlendri konu, sem er honum
ástríkur félagi. Er heimili þeirra
2031 Coyle St., Brooklyn.
Útvarpið í kvöld.
IjCl. 18.30 Dönskukennsla, 2. fl.
19.00 Enskukennsla, x. fl. 19.25
Þingfréttir. 19.40 Lesin dagskrá
næstu viku. 20.00 Fréttir. 20.30 Er-
indi: Trúin á ofstækiÖ (Gretar
Fells). 20.55 Útvarpshljómsveitin:
Lagasyrpa eftir Schumann. 21.15
Minnisverð tíðindi (Jón Magnússon
fil. kand.). 21.35 Hljómplötur:
Andleg tónlist.
1 til 2
licrbergri
og eldliús vantar nú þegar
eða 1. marz n. k. Tvennt í
lieimili. Tilboð sendist Vísi,
merkt: „Rarnlaus hjón“.
Semli
svcnm
óskast nú þegar eða um
mánaðamótin.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Atvinna
Lagtækur ungur maður
getur fengið atvinnu nú þeg-
ar á Verkstæðum okkar.
FÁLKINN.
Laugavegi 24.
(r p 11 u
SV* S « w • lYs
Fundur í kvöld kl.
8,30. Cand. theol. Gunnar Sig-
urjónsson talar. Mikill söngur
og músik. Stúlkur, fjölmennið.
2 tonna Fordson
vörubíll til sölu og sýnis á
Laufásvegi 50, milli 7 og 9.
Vorubíll
í góðu standi óskast til kaups.
A. v. á.
Fnndur
verður haldinn í Bifreiða-
stjórafél. „Hreyfill“ (fyyir
vinnuþega) fimmtudaginn
19. febr. 1942 kl. 1 e. m,. n. i
Iðnó, uppi.
Stjómin.
Tilkynning.
Uppboð
verður haldið i Sundhöllinni
miðvikudaginn 25. þ. m. kl. 1
e. li. Seldir verða gleymdir
munir, svo sem handklæði,
sundföt, sundhettur,úr,hring-
ar, silfurkrossar, peysur, húf-
ur o. fl. — Greiðsla fari fram
við hamarshögg.
Reykjavik, 18. febr. 1942.
Sundhöll Reykjavíkur.
Starfs-
stúlku
vantar á Landspítalann. —
Uppl. gefur yfirhjúkrunar-
konan.
Nokkra smiði
vantar okkur strax.
■ r11 #
io 1 neyxjovi
Rúðugfler
mjög góð tegund, og saumur í miklu úrvali, nýkomið.
¥erzl. B. H. B|arna§on
Ráðskona
og nokkurar stúlkur geta fengið atvinnu við veitingaliús nú
þegar eða um næstu mánaðamót. Uppl. í síma 1975, milli kl.
6 og 9 í dag.
I
Baria Ntnart
er komin.
Bókin kom í bókaverzlanir í gær.
Harmsaga Maríu Stuarts er sigilt dæmi um liina ótæmandi
og eggjandi dul sögulegi’a viðfangsefna. Naumast hafa jafn-
miklar bókmenntir: sorgarleikir, skáldsögur, æfisögur og deilu-
rit, orðið til um nokkura aðra konu í veraldarsögunni. í meira
en þrjú hundruð ár hefir hún stöðugt freistað skáldanna og
fræðimannanna, og enn í dag krefst persónuleiki þessarar konu
nýrrar mótunar með sama krafti og áður. í augum sumra er hún
morðingi, annara píslarvottur, einn telur hana vélráða, annar
dýrling. — Maria Stuart er ein af hinum sjaldgæfu en eggjandi
konum, sem lifa aðeins skamma stund. Blómgun jieirra er
skömm en ör, þær blossa upp í ástríðuofsa stuttrar stundar.
Stefan Zweig hefir skrifað bókina, en Magnús Magnússon
ritstjóri snúið henni á íslenzku.
Þetta er skemmtileg bók og eiguleg.
BÓKAVERZLUN ÍSAFOLDAR.
Reykjavíkur
Úrslitaleikurinn milli Ægis og Ármanjis fer fram í Sundhöllinni í kvöld kl. 8.30.
Auk þess keppa K. R. og B-sveit Ármanns um þriðja og fjórða sætið og síðan verður keppni
í 100 m. bringusundi o. fl.
Aðgöngumiðar seldir í Sundhöllinni.
HVOR VINNUR? (
1 kvöld má enginn sitja heima!
Allir upp í Sundhöll!