Vísir - 25.03.1942, Blaðsíða 2

VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)
Símar 16 6 0 (5 línur).
Verð kr. 3,00 á mánuði.
Lausasala 15 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Neðan við
lágmark.
FYRIR svo sem hálfum mán-
uði skrifaði Jónas Jónsson
livað eftir annað um það, hver
nauðsyn Reykvíkingum væri á,
að fá Framsóknarmann í bæjar-
stjórnina. Hann taldi það flokki
sínum sérstaklega til gildis, að
hann væri hinn mikli „manna-
sættir“ í þjóðfélaginu og rækti
það göfuga hlutverk umfram
alla aðra flokka, að bera ldæði
á vopnin. Meðan á þessum frið-
samlega „klæðaburði“ stóð,
komst Jónas meðal annars út í
það, að sýkna kommúnisla af
hryðjuverkunum, sem þeir
frömdu 9. nóvember 1932. Var
ætlun hans sýnilega sú, að „lög-
gilda“ kommúnista sem lieiðar-
legan stjórnmálaflokk, því þörf
gat orðið á stuðningi þeirra við
borgarstjóraval, ef svo færi, að
Framsóknarmaður yrði þar lóð-
ið i metaskálinni. Nú eru þessir
dagdraumar foknir út í veður
og vind, Framsóknarmannin-
um hafnað og sátta-hlutverkinu
gleymt. Jónas Jónsson hefir snú-
ið blaðinu svo gersamlega við,
að í augum hans er það ekki
lengur nein dyggð, að reyna að
koma á friði, heldur nánast sak-
næmt athæfi. Samt hefir hann í
millitíðinni verið að gera ráð
fyrir því, að höfuðborgin kunni
að verða lögð í rústir á næstu
misserum. Já, ætli okkur yrði
þá eitthvað betur borgið, ef við
værum nógu sundraðir og ó-
samtaka?
*
En það eru fleiri en Jónas
Jónsson, sem telja það goðgá,
að þvi sé hreyft, „að allir flokk-
ar taki á sig ábyrgð á stjórn
landsins.“ Sumir þeir sem í Al-
þýðublaðið skrifa, virðast þeii*r-
ar skoðunar, að ekkert sé því
til fyrirstöðu, að hér sé „business
as usual“, eins og Jónas Jóns-
son komst að orði í fyrra. Allir
Alþýðuflokksmennirnir, sem
viðstaddir voru atkvæðagreiðsl-
una um þingfrestunina í fyrra
vor, greiddu atkvæði með frest-
uninni. Þeir, sem töluðu af
flokksins hálfu, héldu þvi fram
ekki síður en aðrir, að vegna
þess, að landið væri lýst á styrj-
aldarsvæði af öðrum stríðsaðilja
og hernumið af hinura — vegna
þess ástands, sem af þessum
sökum hefði skapazt og full-
kominnar óvissu um það, sem
i vændum kynni að vera, gætu
kosningar ekki farið fram sam-
kvæmt tilgangi stjórnarskrár-
innar og anda lýðræðisins.
*
Þetta vorú höfuðástæðurnar,
sem fram voru bornar fyrir
kosningafrestuninni af rikis-
stjórninni, jafnt Stefáni Jóh.,
sem hinum ráðherrunum. En
nú kemur einn af spekingum
Alþýðuflokksins og segir:
„Eina frambærilega ástæðan
fyrir kosningafrestuninni 1941
var sú, að einn af stjórnmála-
flokkunum var þá i banni
brezka setuliðsins hér — komm-
únistamir. Blað þeirra fékk ekki
að koma út og það var vitað,
að þeim mundi ekki verða leyft
að tala í útvarp.“
Það var slysalegt, að ráðherra
1
] Alþýðuflokksins skyldi ekki
koma þessari „einu frambæri-
Iegu ástæðu“ að, berum orðum, í
þingsályktunartillögunni, í stað
þess að vera að hræða þjóðina
á hafnbanni og yfirvofandi á-
rásarhættu. En sleppum því.
Hins mætti máske spyrja, liver
sá maður sé, er svo mikla um-
hyggju ber fyrir kommúnistum,
að hann telur vandkvæði þeirra
á að halda uppi málstað sínum
í kosningabarát'tu einu „fram-
bærilegu ástæðuna“ fyrir ,því,
að kosningum var frestað.
*
Maðurinn, sem þetta mælir,
hefir á undanförnum árurn vak-
ið athygli á sér með því einu,
að vera illorðari í garð komm-
únista, en nokkur annar hér á
landi. Hann hefir margoft kraf-
ist þess, í nafni Jýðræðis og
þjóðarvelferðar, að kommúnist-
ar yrðu gerðir úlrækir úr ís-
lenzku stjórnmálalífi. Nú er
„eina frambærilega ástæðan“
fyrir kosningafrestuninni sú,
að kommúnistar hefðu staðið
höllum fæti í umræðunum und-
ir kosningarnar. Það er eðlilegt,
að mönnum verði á að spyrja:
Hvað gengur að þessum bless-
uðum manni?
Og ætli Alþýðuflokknum sé
ekki einhver þægð i því, að á
það sé bent, að kosningafrest-
un sé rétllætanleg, ef einn flokk-
ur — og það jafnvel flokkur,
sem vísað hefir verið út fyrir
garð — hefir ekki jafna aðstöðu
við alla liina til þess að túlka
mál sin fyrir kjósendum. Hélt
ekki þessi sami höfuð-speking-
ur því fram fyrir skemmstu, að
frestun bæjarstjórnarkosninga í
Reykjavík væri freklegt lýð-
ræðisbrot, þótt svo stæði á, að
aðeins einn flokkur af 4, sem við
áttust, liefði tök á að gefa út
blað sitt að venjulegum hætti?
í allri góðsemi sagt við Al-
þýðublaðið: Það liljóta að vera
einhver takmörk fyrir því, hvað
fært sé að láta birtast mikinn
þvætting í opinberum umræð-
um um alvarleg mál. Eruð þér
ekki, kæri kollega, sammála oss
um, að greinin „Einræðisstjólm
eða kosningar“ sé neðan við
lágmark þess, sem boðlegt get-
ur talizt?
Til almennings.
Eins og flestum er kunnugt,
er hættan frá ikveikjusprengj-
um mest á efstu hæðum hús-
anna. í mörgum tilfellum not-
ar fólk háaloftin til geymslu á
hlutum, sem það er hætt að nota,
og liggja þar oft hlutir, sem eru
hin ákjósanlegasta íkveikja fyr-
ir íkveikjusprengjur, svo sem
gömul liúsgögn, blöð, föt o. fl.
Hafið þér athugað hvernig um-
horfs er á yðar eigin háalofti?
Ef þér gerið það, komizt þér
sjálfsagt að raun um, að full
þörf er á að taka til og brenna
því, sem ónýtt er. Hafið þér hug-
leitt það, að þau atvik geta kom-
ið fyrir, að þér missið hús yðar
og eignir fyrir óreiðu á háaloft-
inu? Ef háaloftin eru full af
allskonar munum, er ógerning-
ur að ráða við íkveikjusprengj-
ur, sem þar kunna að falla. At-
hugið þessvegna strax í dag
hvemig umhorfs er á háaloft-
inu, takið burtu óþarfa hluti og
brennið þeim, og raðið skipulega
þeim, sem eftir eru, og hafið
helzt sandfötu þar uppi, sem
handhægt er að ná til, ef á þarf
að halda.
Háskólafyrirlestur.
Hallgrímur Helgason, tónskáld,
flytur fyrirlestur um íslenzk þjóð-
lög á morgun, 26. þ. m., kl. 8 e. h.
í I. kennslustofu háskólans. öllum
heimill aðgangur.
75 ára
varð í gær frú Jóhanna P. Hall-
grímsdóttir, Bergstaðastræti 41.
Mikið ber i milli frásagna Magnúsar
Einarssonar og ameriskn
varðmannanna.
BLAÐAMENN voru boðnir til Bonesteel hershöfðingja í
gær. Snæddu þeir kvöldverð með honum, og á eftir var
rætt um hin margvíslegu vandamál sambýlisins, en síðan var
blaðamönnunum afhent yfirlýsing frá amerísku herstjóminni
um atburðinn við Hálogaland, er Gunnar Einarsson, vélstjóri,
var skotinn til bana af amerískum varðmanni. Fer yfirlýs-
ing sú hér á eftir.
Reiðiegfur frá
bæunm.
Ameríska herstjórnin óskar
að tilkynna eftirfarandi viðvíkj-
andi banaskotinu i Camp Há-
logaland:
„Laugardaginn 14. marz um
kl. 22:55: Varðmaður við hliðið
á Camp Hálogaland sá að ís-
lenzk bifreið nálgaðist hliðið.
Samkvæmt fyrirskipunum um,
hversu honum beri að haga sér
er svo standi á, kallaði liann til
yfirboðara síns, Corporals, er
var í varðmannaskýli þar rétt
hjá, að íslenzk bifreið nglgaðist.
Brá liann þegar við og fór til
varðmannsins. Bifreiðin var
stöðvuð. Tveir karlmenn sátu í
framsæti, og voru.Jieir beðnir
að sýna vegabréf sín, en livor-
ugur gerði það. Er Corporalinn
hafði komizt að þeirri niður-
stöðu, að mennirnir liefðu eigi
vegabréf, skipaði hann varð-
manni þeim, sem hlut átti að
máli, að leyfa þeim eigi inn-
göngu. Gaf varðmaðurinn bíl-
stjóranum bendingu um að aka
á brott, og corporalinn gekk
nokkur skref áleiðis að varð-
skýlinu. Samt sem áður ók bif-
reiðin af stað áleiðis inn í her-
búðirnar. Varðmaðurinn hróp-
aði til mannanna að nema stað-
ar, þrisvar á ensku og einu sinni
sinni á islenzku. Bifreiðin stanz-
aði ekki. Skaut þá varðmaður-
inn einu skoti og særði farþeg-
ann, sem síðar kom í ljós að var
Gunnar Einarsson, banasári.
Ökumaður reyndist vera Magn-
ús Einarsson.
Á striðstímum, og yðm* hlýt-
ur að vera ljóst, að Bandaríkin
eiga i ófriði, eru skyldur varð-
manna mjög harðar og ná-
kvæmar, og þeir verða að gegna
þeim út í yztu æsar. Allrar
mögulegrar og skynsamlegrar
varúðar hefir verið gætt, að því
er tekur til skipana og fyrir-
skipana varðínanna og eftirlits.
Þar eð einhverjir kunna að vera
meðal Islendinga, sem ekki liafa
gert sér ástandið ljóst, og sem
ekki kunna skil á réttri hegðun
gagnvart varðmönnum, þá hef-
ir amerísku sendisveitinni í
Reykjavík verið send greinar-
gerð um þetta efni, með tilmæl-
um um að beina henni til utan-
ríkismálaráðherra íslands. Hann
mun án efa koma henni á fram-
færi við blöðin.
Til frekari viðbótar þeim, ráð-
stöfunum, sem gerðar liafa ver-
ið til þess að koma í veg fyrir
óhappaverk, verða sett upp hlið
eða tálmanir, þar sem því verð-
ur við komið, við vegi, sem
liggja inn á hernaðarleg bann-
svæði ameríska hersins.
Þér megið vera þess fullviss,
að vér í Bandaríkjahernum
hörmum mjög þetta hörmulega
óhappaverk, og við treystum
því, að nieð réttri samvinnu
milli hersins og allra hugsandi
íslenzkra föðurlandsvina, verði
auðið að útrýma öllum misskiln-
ingi, og að orsök allra vandræða
í framtíðinni sé þar með fallin
burt.“
Eins og menn sjá við lestur
þessarar tilkynningar, er hún
mjög frábrugðin framburði
Magnúsar Einarssonar, sem
hann gaf fyrir lögreglurétti og
Vísir byggði frásögn sína á um
atburðinn á mánudaginn lG.þ.m.
Magnús átti tal við blaðið í
morgun og kvaðst hann hafa
ákveðið að gefa yfirlýsingu,
sem birtast mun i blöðunum á
morgun.
K. R. heldur stórt
snndmót á morgrun.
Keppt i 6 greinum, og um tvo nýja bikara.
K.R.-sundmótið fer fram
annað kvöld kl. 8 '/i í Sund-
höllinni. — Verður þar keppt í
ýmsum sundgreinum og auk
þess fer fram skrautsýning átta
sundméyja úr K.R.
Á þessu sundmóti verður m. a.
keppt um tvo nýja bikara, ann-
an fyrir keppni í 100 st. frjálsri
aðferð, og liinn fyrir keppni i
200 st. bringusundi.
I 100 st. sundinu munu þeir
Stefán Jónsson (Á), Edvarð
Færseth (Æ) og Rafn Sigurvins-
son (K.R.) berjast um úrslitin.
I bringusundinu berjast þeir
Sigurjón Guðjónsson (Á) og
Magnús Kristjánsson (Á), sem
varð jafn Inga Sveinssyni í 100
st. bringusundi á síðasta sund-
móti, við methafann í 200 m.
bringusundi, Sigurð Jónsson
(K.R.)
Keppt verður í boðsundi,
4x50 st. bringusundi, og má bú-
ast við mjög spennandi kapp-
leik. Síðast sigraði sveit K.R. eft-
ir mjög harða og tvísýna keppni.
í 50 st. baksundi keppa m. a.
þeir Rafn Sigurvinsson og Pétur
Jónsson, báðir úr K.R. og Guð-
mundur Þórarinsson (Á).
Auk þessa verður keppt í 100
st. frjálsri aðferð fyrir drengi
innan 16 ára og 100 st. bringu-
sundi fyrir konur.
Loks fer fram hópsýning átta
stúlkna úr K.R. undir stjórn
Jóns I. Guðmundssonar sund-
kennara. Er þessi sýning með
nokkuð öðrum hætti en áður
hefir sést og meiri tilbreytni í
sýningaratriðunum.
Að þessu sinni mun verða
reynt að lýsa botninn í lauginni
og mun sú breyting verða til
mikilla bóta, ef vel tekst.
Reiðvegur „Fáks“ upp úr
bænum hefir á köflum verið tek-,
inn undir herbúðir, svo að hann
er ófær og félagsmönnum til
lítils gagns eða engis. *
Fákur hefh* nú gert þá kröfu
til setuliðanna, að þau leggi nýj-
an reiðveg úr bænum. Skrifaði
stjórn félagsins brezk-íslenzku
nefndinni þ. 31. des. s.l. varð-
andi þessa kröfu. Svaraði nefnd-
in nieð bréfi þ. 7. febrúar. Mun
hún þá hafa hreyft málinu við
setuliðin, en, árangur orðið lítill,
þvi að stjórn Fáks hefir leitað
fulltingis bæjarráðs.
Mál þetta var tekið fyrir á
fundi bæjarráðs s.l. föstudag og
horgarstjóra falið að styðja
kröfu félagsins.
Sumardvöl barna.
Sumardvalarnefnd hefir verið
beðin um að útvega aðeins 420
börnum sumardvöl í sveit í
sumar.
Eins og menn muna tilkynnti
ríkisstjórnin fyrir skemmstu, að
hætta væri eigi minni nú en í
fyrra og fólk það, sem ekki get-
ur útvegað börnum sínuin dval-
arslað, livatt til að leita á náðir
nefndarinnar í þessu efni. Eftir
reynslu undanfarinna ára er það
ljóst, að fólk hefir sýnt mjög
mikið tómlæti í þessu máli, en
það er til mikilla óþæginda fyrir
nefndina, sem á að sjá um þetta.
Sumardvalarnefnd á að sjá
um að undirbúa dvalarstaði fyr-
ir mæður og börn, en ef frekari
bottflutningur úr bænum verður
nauðsynlegur, mun hann fara
fram á vegum öryggismála-
nefndarinnar. Verður þetta þá
að fara eftir þeim reglum, sem
hún setur, en skipulagslaus
flótti verður ekki leyfður.
Heiðmörk
friðland Reykvikinga.
Hið nýkosna bæjarráð hélt
fyrsta fund sinn s.I. föstudag,
20. marz og voru 27 mál á dag-
skrá.
Bjarni Benediktsson, borgar-
stjóri, var kosinn formaður bæj-
arráðs, Guðm. Ásbjörnsson
varaformaður og Jón A. Péturs-
son ritari.
Borgarstjóri bar fram þá til-
lögu, að skorað yrði á þingmenn
bæjarins að beita sér fyrir lög-
gjöf þess efnis, að bæjarsjóður
fái heimild til þess að taka eign-
arnámi spildu úr landi jarðar-
innar Vatnsenda, er verði Iögð
við fyrirhugað friðland Reyk-
vikinga, Heiðmörk. Bæjarráð
samþykkti þessa tillögu borgar-
stjóra.
Vörður
heldur aðalfund næstk. föstudags-
kvöld kl. 8j4. Árni Jónsson frá
Múla flytur eríndi um kosningarn-
ar og kjördæmamálið.
DINTEHPER
í mörgum litum
Heildsölubirgðir
Rotfred Bernhöft éh Co. h.f.
Simi 5912 — Kirkjuhvoli — P.o. Box 985
Páskaegg

Hafnastræti 5
I