Vísir - 25.07.1942, Síða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsm’iöjan (3. hæð)
32. ár.
Reykjavík, laugardaginn 25. júlí 1942.
Ritstjórar
Blaðamenn Sími:
Augiýsingar 1660
Gjatdkeri 5 Ifnur
Afgreiðsla
145. tbl.
Bardögfiiiiiim • 11111 Romto\
ekkl lokið9 segrja -Rnsisar.
Þjóðverjar tilkynntu íall
borgarinnar í gær
Fyrstu átökin um Kaukasus verða
á suðurbökkum Don.
EINKASKEYTI frá United Press. London* í morgun.
Rússar tilkynntu í nótt, að grimmileg orusta væri
háð á Rostow-svæðinu, þar sem — eins og það
er orðað — stórir hópar þýzkra skriðdreka-
sveita leitast við að brjótast gegnum virkjakerfi Rússa,
til þess að ná Rostowborg á sitt vald. Þjóðverjar til-
kynntu hinsvegar, að þeir hefðu tekið Rostow með á-
hlaupi, en játuðu þó í fregnum sínum í gær síðdegis,
að Rússar hefðu enn nokkurn hluta borgarinar á sínu
valdi. Þjóðverjar héldu því fram, að mótspyrna Rússa
íyrir norðan Rostow hefði verið algerlega brotin á
bak aftur.
Rostow stendur á norðurbökkum Donfljóts, í nokkurri f jar-
3ægð frá ósunum. í London ætla menn, að fyrstu átökin um
Kaukasus verði á suðurbökkum Donfljóts, fyrir sunnan Rost-
(ow, en raunar er það af mörgum herfræðingum talið vafasamt,
að Þjóðverjar freisti að sækja suður á bóginn strax, fyrr en þeir
hafa treyst betur aðstöðu sína við Rostow og á svæðinu þar fyrir
norðan. Bandamenn, sagði einn af hermálasérfræðingum Breta,
munu gera sér ljóst, hversu mikilvægt það væri, ef unnt væri að
stöðva sókn Þjóðverja þar.
Reykjanesið
sökk í nótt.
Áhöfninni var bjargað.
9
„Reykjanesið“ sökk í nótt, þar sem það var að síld-
veiðum fyrir norðan eða norðaustan l^nd. Skipið sökk
á þremur mínútum, en samt varð mannbjörg, og eru
mennirnir allir heilir á húfi komnir til Hjalteyrar.
Fréttaritari Vísis á Hjalteyri kvaðst liafa haft tal áf mönn-
um, er voru á skiþum rétt hjá og sáu gjorla er atburð þennan
bar að, og sagðist þeim í stuttu máli þannig frá:
Reykjanesið var við veiðar í nótt (sennilega austur áf Skjálf-
anda), er það fékk stórt kast af síld, sem þvi gekk illá að ná
upp, og fékk því „Eldborgina“ og „Ólaf BjarnaSon“ !sér til
aðstoðar. Þegar nótin var komin að síðunni, hallaðist Reykja-
nesið allmikið til þeirrar hliðar, seni nótin var, en allt i einu
sprakk nótin og skipið fékk á sig afturkast svo mikið, að það
sökk á þreimir mínútum.
Þegar þetta skeði, var áhöfnin af Reykjanesinu öll í hát-
unum, nema vélamennirnir, en þeir komust á kjöl og var
bjargað þaðan,
„Ólafur Bjarnason“ tók mennina um borð og kom með þá
til Hjalteyrar i morgun. Þeir eru allir heilir á liúfi.
„Reykjanesið“ var stálskip, byggt 1922 og hét þá Venus.
En i fyrra fóru fram á því gagngerðar endurbætur, m. a. var
þá sett i það dieselvél. Það var 103 brúttó-rúmlestir að stærð
og þótti golt skip. Eigandi þess var Pétur Johnson.
Lundúnabréf B. G.
Matvælaástandið verður
æ íkyggilegra í Þýzkalandi
Hinn frægi enski blaðamaður, Vernon Bartlett, birtir eftir-
tektarverða grein í „News Chronicle“ um matvælaástandið
í Þýzkalandi. Bendir hann á það, að bandamenn horfist nú í
augu við rnargar alvarlegar fregnir og ískyggilegar, en hins-
vegar sé engin ástæða til þess að einblína eingöngu á eigin vand-
ræði, þar sem vitað sé, að óvinir Breta eigi á allflestum sviðum
við ennþá meiri örðugleika að etja. Munurinn er aðeins sá, að í
fregnum af ástandi “bandamanna er engin fjöður dregin yfir
vandamálin, þar sem Þjóðverjar aftur á móti haldi öllum slík-
um fregnum stranglega leyndum.
Rartlett bendir á síðustu að- uppskeru vegna vetrarkulda og
i varanir þýzkra yfirvalda til | varð að sá aftur í þá. Reynslan
hænda um að safna ekki forða | sýnir hinsvegar, að mjög lítil
1 úlvarpsfregnum frá Banda-
rikjunum í morgun segir á
þessa leið: Grimmileg orusta
geisar i nánd við úthverfi Ro-
stov, þar sem hersveitir Timo-
chenko marskálks leggja sig
allar fram til þess að stöðva
herskara Hitlers á leið þeirra
suður til Kaukasus. I Banda-
ríkjunum trúa menn varlega
fregnum Þjóðverja um töku
Rostov og minnast þess, að
fyrir þremur vikum tilkynntu
þeir, að þeir hefðu hertekið
Voronezh, sem er enn á valdi
Rússa. Nú jálar lierstjórn
Þjóðverja ekki siður en her-
stjórn Rússa, að við Voronezh
sé barizt áfram af ofurkappi.
í Moskvu hafa menn vitan-
lega mjög auknar áhyggjur af
horfunum víð Rostov og út-
varpið hefir birt hvatningar-
ávgrp til hers og þjóðar, þess
efnis, að stöðva verði Þjóð-
verja nú þegar, hvað sem í
sölurnar verði að leggja. Al-
■menningur í Donhéruðunum
er hvattur til þess að hafa sem
bezta samvinnu við Rauða her-
inn, svo að nazistar komist
ekki til Kaukasus, til þess að
fylla skemmur sínar með olíu
og kornbirgðum þaðan.
I Rússlandi gera menn sér
vonir um, að bandamenn Rússa
taki nú ákvörðun um, að gera
ínnrás á meginlandið. Tass
fréttastofan birtir fregnir um
það, að von Rundstédt hafi
hvatt Hitler til þess að efla
varnirnar í Frakklandi og
Niðurlöndum, vegna væntan-
legrar innrásar.
Sprengjuflugvélar Rii^a
hafa þrívegis í þessari viku
gert árás á Königsberg. 1 öll
skiptin, segir i fregnum frá
Moskvu, komu þar upp miklir
eldar.
Útvarpið í Moskvu tilkynnir,
að enn einu þýzku herflutn-
ingaskipi hafi verið sökkt á
Barentshafi. Varð það fyrir
skotum úr strandvirkjabyss-
um Rússa. Meðan á skothríð-
inni stóð gerðu fjórar þýzkar
sprengjuflugvélar og 4 orustu-
flugvélar árásir á strandvirl -
ið, en 3 liinna þýzku flugvéia
voru skotnar niður.
I öðrum fregnum um horf-
urnar í Rússlandi segir svo:
Ilið skipulega, fyrirfram á-
kveðna undanhald hers Timo-
chenko er nú stöðvað, og her-
inn hefir nú byrjað að taka á
móti hinum þýzka risa af öll-
um kröftum, til þess að koma
í veg fyrir, að liann komist
inn í Rostov, eða gegnum
„hliðið til Ivaukasus“. Það er
talið, að Þjóðverjar hafi eina
miljón hermanna í sókn sinni
til Rostov. Það er ekki kunn-
ugt, hversu mikinn her Tima-
chenko hefir, en það er ekki
kunnugt, að hann hafi kallað
neitt varalið til vígstöðvanna,
meðan á undanhaldinu stóð.
Það er leidd atliygli að því,
að þegar Þjóðverjar tóku Ro-
stov í fyrra, en þýzkir hermenn
féllu í tugþúsundatali í har-
dögunum um borgina, missti
þýzki herinn liana aftur eftir
nokkra daga, í öflugri gagn-
sókn Rauða hersins.
Það er játað, að liorfurnar
við Rostov séu ískyggilegar, en
rússneskir embættismenn
sögðu í Moskvu í gær, að auð-
ið væri að halda Rostov, og
það yrði gert.
Það er fullyrt, að við Voro-
nezh eigi Þjóðverjar ekki nema
um tvennt að velja, hverfa aft-
ur vestur yfir ána eins fljótt
og auðið er, eða verða fyrir
gífurlegu manntjóni.
Fullnaðarsigur Rússa við
Vóronezh, þ. e. ef þeim lækist
að hrekja Þjóðverja hvarvetna
vestur yfir fljótið, mundi hafa
mikil áhrif á Rostovorustuná.
7Pá hefðu Rússar mikinn hcr
að baki Þjóðverjum, er þeir
hafa miklu verkefni að sinna
við Rostov.
1 síðari fregnum segir, að
Rússar hafi hætt aðstöðu sina
á Voronezh-vígstöðvunum. —-
Rússneskir skriðdrekamenn
Iiafa eyðilagt 3 þýzka skrið-
dreka, 5 brynvarðar bifreiðar,
14 bifreiðar aðrar og 200 flutn-
ingavagna. Um 200 Þjóðverjar
féllu í hardögunum. Á öðrum
stöðvum voru Þjóðverjar
liraktir til árinnar. Féllu þar
750 menn. — Við Novocher-
kassk er framhald á miklum
bardögum. Ein rússnesk her-
deild liefir fellt þar 470 Þjóð-
verja.
Rússneskar sprengju- og or-
ustuflugvélar veita landhern-
um mikinn stuðning við Novo-
cherkassk og Tsimlyanskay.
Bjart var af tungli í fyrrinólt
og voru gerðar árásir á langar
lestir þýzkra hersveita og bif-
reiðalesta á leið til vígstöðv-
anna.
Hlé á land-
bardögum í
Egiptalandi.
Ný loftárás á E1 Daba.
I fregnum frá Ivairo í gær seg-
ir, að hersveitir handamanna á
norðurhluta vigstöðvanna hafi
mestan hluta Tel el Eisa varn-
arstöðvanna á sínu valdi, á
miðvíðstöðvunum hafi handa-
menn fært út kvíarnar, en syðst
hafi þeir ei1!1 bætt nokkuð að-
stöðu sína.
Það er enn tekið fram í fregn-
um frá Kairo, að ekki sé unv
neina stórsókn að ræða og menn
hafa i rauninni hvað eftir ann-
að fengið beinar og óbeinar
bendingar um, að húast ekki við
því, að um neina verulega
framsókn verði að ræða. I
fregnum frá Tyrklandi segir,
að augljóst sé, að markmið
Aucliinlecks sé, að þreyta lið
Rommels og valda honum sem
mestu tjóni á mönnum og her-
gögnum.
Það var mikið rætt um það
í Kairofregnum í gær hversu
öfluga mótspyrnu hersveitir
Rommels hefðu veitt og hversu
ramlega þær hefðu búizt fyrir
til varnar. Þær vörðu livern
blett af miklu harðfengi. 1
varnarstöðvum sinum höfðu
þær komið fyrir fallbyssum og
loftvarnabyssum, skriðdreka-
hyssum og vélbyssum og lagt
sprengjurí jorðu.
í fyrradag treysti lier Auchin-
lecks aðstöðuna, þar sem hann
sótti fram og í fregnum í gær
var ekki getið um frekari fram-
sÓKii. Með þessu e1' ekki sagt,
að sóknin sé að fjara út, en það
er að minnsta kosti hlé á land-
bardögum. Af loftstyrjöldinni
er það helzt að frétta, að gerð
! hefir verið ný árás á E1 Daba.
Að minnsta kosti 22 óvinaflug-
vélar voru eyðilagðar, 2 í lofti,
, en 20 á jörðu.
Til London liafa borizt fregn-
ir um það, að einn af þrem herj-
um Mihailovich hafi drepið 900
möndulhermenn, tekið um 400
fanga og nokkur byggðalög
meðfram járnbrautinni milli
Mostar og Sarajevo í S.-Jugo-
slaviu.
Kínversknr
sigur í Honan
3000 Japanir á ílótta.
Fregn frá Chungking lierm,-
ir, að Kínverjar hafi gert árás
á 3000 manna lið i Suður-Hon-
an. Barizt var í 4 daga.og féllu
800 Japanir, en hinir lögðu á
flótta. Japanir ráku flóttann til
Sinyang. — Það var tekið fram,
að japanska liðið hefði haft
skriðdreka, en Kinverjar enga.
Allur skipakostur
Bandaríkjanna í þágu
sty r j aldar innar.
Ameríska stjórnin hefir til-
kynnt, að eftirleiðis verði skipa-
kostur sá, er Bandaríkjamenn
hafa yfir að ráða, aðeins notaðu?
til útflutnings og innflutnings,
er standi í santbandi við rekstur
^tríðsins.
Þrátt fyrir yfirlýsingu þessa
mun íslenzka þjóðin engu þurfa
að kvíða, þar eð Bandaríkia-
stjórn gaf, er liún tók að sér
hervernd landsins, fyrirheit uin
að sjá islenzku þjóðinni fyrir
nauðsynlegum flutningum.
Hinsvegar má ef til vill biiasl
við, að framvegis verði örðugra
um aðdrætti en verið hefir hing-
að til.
■ / • ■
Sjö daga vprkfalli er nú lokið
í skriðdrekaverksmiðju General
Motors í Flint í Michigan-fylki. *
Verkfallið orsakaðist af þvi, að
50 menn voru reknir fyrir að
óhíýðnasl reglu um reykinga-
bann.
Lík brezka sendi-
herrans borið til
skips á morgun,
Lik Howards Smiths, sendi-
herra Breta, sem varð bráð-
kvaddur við Langá á Mýrum,
verður flutt til Englands til
greftrunar, og verður líkið bor-
ið til skips á morgun, síðdegis.
Eftirfarandi leiðbeiningar eru
gefnar þeim, sem fylgja likinu
til skips.
Skipið, sem flytur likið til
Englands, liggur við Faxagarð.
Þeir, sem ætla að fylgja líkinu
til skips, eru beðnir að koma
saman við Hringbraut, sunnan
Laugavegar, ekki síðar en kl.
3.45, og bifreiðar skulu fara
Hringbraut frá Landspítalanum
og nema staðar við Iiornið á
Njjálsgötu, en óski menn að!
l'ara í bifreiðum niður að höfn,
ættu þeir ekki að fara lengra í
þeim en niður að Skúlagötu.
Skipun likfylgdarinnar verð-
ur:
Ríkisstjórn íslands, sendi-
Iierrar og ræðisinenn, foringjar
úr sjóher, landher og flugher,
af framleiðsluvörum landhún-
aðarins og á þau verðlaun, sem
þýzkum bændum er lveitið, ef
þeir selji á markaði meira fram-
leiðslumagn, en þeim er gert að
skyldu, samkvæmt áætlunum
stjórnarinnar.
Þessar ásakanir geta haft
tvennskonar verkanir, segir
Bartlett. Hugsanlegt er, að
bændur reyni að notfæra sér
verðlaun þessi, en hinsvegar er
það engu siður hugsanlegt, að á
sama veg fari og 1917, nefni-
lega að bændur verði svo
hræddir við ástandið vegna þess-
ara auglýsinga, að þeir reyni
fremur en áður að draga að sér
birgðir af allsk. landbúnðarvör-
um og tryggja þar með sjálfa
sig og' sína gegn hungri og verð-
falli peninganna, hvað sem af-
komu annarra líður.
Þúsundir hektarar sáðlendis
í Þýzkalandi gáfu enga korn-
íslenzki embættismenn og loks
aðrir þátttakendur.
Likfylgdin leggur af slað kl.
4, —
Minningaratliöfn fer fram síð-
ar eða þann dag, sem útförin fer
fram í Englandi.
von er um góða uppskeru af
annarri sáningu lands. Dan-
! mörk er venjulega mikið mat-
j vælaforðabúr, en þar reyndist
veturinn ennþá harðari og upp-
skeruvonir Dana eru enn minni
en Þjóðverja. Svínastofninn
danski hefir minnkað um 40 af
liundraði, en vegna fóðui’skorts
verður endanleg framleiðsla
svínakjöts ennþá minni vegna
þess, hve horaðir gripirnir eru.
Hinsvegar mun nautgripaeignin
vera nokkuru liærri en fyrir
stríðið, en þrátt fyrir það er
mjólkurframleiðslan minni
vegna skorts á réttu fóðri.
Hérteknu löndin láta í té
mjög lítið af matvælum, þótt
Þjóðverjar láti þar greipar sópa.
Mestur er þar skorturinn á feiti.
Það er nú hersýnilegt orðið,
að Þjóðverjar liljóta að berjast
allan næsta vetur og eftir því
sem matvælaástandið verður
lalcara, þvi meir óar almenn-
ingi við vetrinum, hvað sem
sigurfregnum líður. Samkvæmt
sænska blaðinu „Trots allt“ eru
Þjóðverjar farnir að kvarta und-
an stríðinu óbeinlinis og segja
seni svo: „Sökum þess live stríð-
ið gengur vel, liefir verið á-
kveðið að framleligja það.“