Vísir - 21.10.1942, Side 3

VISIR
Hvers vegna eldumst
vér mennirnir.?
Gríska goðafræðin segir á
eftirtektaverðan og skemmti-
legan hátt frá |>ví hvernig guð-
' imir á Ólimpýfjalli varðveitlu
sína eilifu æsku. Þeir voi*u ávallt
ungir af þvi að þeir nærðust á
ódáinsfæðu.
Goðafræði Norðurlanda segir
svo frá, að guðirnir í Ásgarði
varðveittu æsku sina með því
að eta af eplum Iðunnar. I>ví fór
sem fór, þegar Loki stal eplun-
um. Æsir urðu gamlir og hár-
aðir. Loki var, eins og við mun-
um, hinn mesti prakkari, sem
vann guðunum allt það ógagn,
er hann mátti.
Það er sorglegur sannleikur,
sem ekki verður hrakinn, að
vér mennirnir hrörnum misk-
unarlaust, ár frá ári, unz vér
hverfum til jarðarinnar. Líta
margir svo á, að {>etta sé skapa-
dómur sem ekki verði lirundið.
Má vel vera að svo sé, en skyld-
um við ekki geta fengið full-
nægingu þessa dóms frestað hjá
handhafa f ramkvæmdavaldsins,
konungi lífsins, ef við 'reyndum.
Ástæðan fyrir þvi að vér eld-
umst fyrir örlög fram, er án efa
sú, að Loki tízkunnar og tiðar-
andans hefir stolið frá okkur ó-
dáinseplunum, sem okkur eru
ætluð til að nærast á og þann
veg viðhalda okkar mannanna
eilíu æsku, sem okkur er ásköp-
uð.
Vér vitum svo dæmalaust vel,
að jörðin endurnýjast árlega.
Hún færist í sitt æskuskrúð á
vori hverju. Fyrir samstillta
orku jarðar og sólar, vaxa ár-
lega ódáinsepli á jörðinni og það
einmitt meðal vor, en fyrir van-
{ækkingu vora, sjáum vér ekki
og þekkjum ekki epli þessi á
glitmeiðsgreinum lands vors,
sem oss eru þó ætluð til upp-
byggingar,
Þó er einn maður meðal
vor, sem fundið hefir ódáins-
eplin, getur og vill visa okkur á
þau. Þessi maður er Jónas Krist-
jánsson læknir. Fyrir tæpum
þremur árum kom hann hingað
til Reykjavikur. Þegar eftir
komu sína hingað stofnaði hann
Náttúrulækningafélag íslands.
Hefir hann verið forseti þess
síðan. Hefir hann haldið þar
marga fræðandi fyrirlestra um
heilbrigðismál og útbreitt þekk-
ingu á lögmálum náttúrunnar
og heilsusamlegum lifnaðarhátt-
um. Leggur hann mikla áherzlu
á rétt fæði og telur það vera
undirstöðu varanlegrar heilsu
og langra lífdaga, ásamt öðrum
hjálparmeðulum, svo sem ljósi,
lofti, vahii, hreyfingu og hvíld.
Sá, sem þetta ritar hefir hlýtt
á fyrirlestra hans og reynt að
færa sér í nyt kenningu hans.
Eir það sannfæring mín, að hann
sé ágætlega lærður manneldis-
og næringafræðingur.
Þar sem nú góð heilsa er
dýpsta sæla {>essa jarðneska
lifs, aðaleign allra og aleiga
flestra, ættu allir hugsandi
menn að kosta kapps um varð-
veislu þessa dýrmæta punds.
Að lokum vil eg segja þetta:
Gangið í Náttúrulækningafélag
Islands, sækið fundi þess; þar
fáið þið fræðslu, sem er gullinu
betri, og ekki verður til peninga
\irt, en árgjald i félaginu er
aðeins fáar krónur.
P. Jak.
Enskar
§ilki.
regnkápur
nýkomnar.
Grettisgötu 57.
Guðni Jónsson: íslenzkir
sagnaþættir og þjóðsögur
I.—HI. Rvík 1940—1942,
Útgef. ísafoldarprentsmiðja
h.f. —
Því er svo varið með þann,
sem þessar linur ritar, að í hvert
sinn sem á vegi lians verður
nýtt þjóðs^gnakver, reikar hug-
urinn heim lil föðurtúna, þar
sem barnsskónum var slitið.
Upp i'ifjast gamalt atvik frá hin-
um heiðu dögum æskunnár,
hai'la smávægilegt pg ófi’étt-
næmt, mitt í auðlegð sinni.
Það var vetrarkvöld, lieið-
skírt veður og fi'ost. Nprðurljós
stigu faldafeyki. Eftir isi lagðri
jörð gekk ungur drengur. Lund-
in var létt og hugurinn bar hann
hálfa leið. Þó hafði haxpi {>etta
lcvöld eytt di'júgum hluta af
skotsilfri sínu, gengið í lestrai'-
félag sveitarinnar og gi'eitt árs-
tillagið, fimm krónur. En hann
hafði oi'ðið þeirrar nautnar að-
njótandi að skoða fleiri og girni-
iegri bækur en nokkru sinni fyrr
á ævinni. Fáeinar þeirra voru í
tösku hans; þar á meðal ein,
mikil fyrii'fei'ðar, ólirein, velkt
og illa til í-eika. Var þar sýnilega
á ferðinni bók þeirrar tegundar,
sem hvarvetna er lesin, ekki að-
eins niður í kjölinn, heldur upp
úr kjölnum — og þó öllu fi'em-
ur upp til agna. Þetta voru
Þjóðsögur Jóns Árnasonar. Er
nú ekki að orðlengja {>að, að
milli bókarihnar og piltsins
tókust ástir svo miklai', að þær
munu seint fyrnast. Á löngum
skammdegiskvöldum birtust
daladrengnum nýjar veraldir,
álfliólar lukust upp og dverg-
liamrar stóðu opnir. Heillaður
af dulmagni þjóðtrúarinnar sá
liann umliverfi sitt í nýju ljósi,
hugmyndaflug hans efldist, lifs-
xeynslan óx.
Árin liðu og drengurinn náði
fullorðins aldri. Stórbreytt eru
viðhoi-f hans til flestra hluta,
frá því sem var á æskudögum.
Þó má segja að þjóðsögumar
séu þar undantekning. Þær hafa
hafa að vísu misst eittþvað af
hintim seiðandi töfraljóma, sem
barnshugurinn einn getur \4ir
þær brugðið en samt eru þær
vöxnum manninum eitthvert á-
nægjulegasta lesmál. Svo seint
fyrnast gamlar ástir.
Haustið 1940 hóf Guðni
meistari Jónsson útgáfu rits,
sem liann nefndi: „Islenzkir
sagnaþættir og þjóðsögur“. Til
munu þeir liafa verið, sem létu
sér fátt um finnast, og töldu
lind slikra alþýðufræða mjög til
þurrðar gengna, svo að nú
myndu dreggjarnar einar eftir.
Þá heyrðust og þær raddir, að
enda þótt slík útgáfa sem þessi,
kynni að vera góðra gjalda verð,
væri hún ósamboðin virðingu
lærðs sagnfræðings, og legðist
því litið fyrir kappann. Sjálfur
var Guðni allmjög á annari
skoðun, eins og ljóst kemur
fram i formála hans fyrir fvrsta
’liefti. Honum dylst ekki, að enn-
þá eru óleyst mikil verkefni á
þessu sviði, er bíða vinnufúsra
handa. Hann sér það og glögg-
lega, að hér er ekki um lítilsvert
dund að ræða, heldur fullkomið
alvörustarf sem liverjum
manni er sómi að leggja rækt
við.
Nú eru komin þrjú hefti af
þessu safni Guðna. Hið síðasta
þeirra, sem nýlega er komið til
bóksala, hefir að geyma nær
fjörutiu frásagnir, auk nafna-
skrár yfir allt ritið. Verður ekki
annað sagt, en að rit þetta sé i
heild sinni góður fengur er skipi
með sæmd rúm meðal samkynja
bóka. Þó er þess ekki að dyljast,
að öllu verðmætari og veiga-
meiri eru sagnaþæftirnir en
þ'jóðsögurnar. Alll er þó ritið
vel skráð og vandvirknislega,
stíll og orb'færi í liezta lagi.
Efni liins síðasta lieftis er
fjölbreytt að' vanda. Eru föng
dregin viða að, en þó einkum úr
Árnessýslu. Hefst ritið á magn-
aðri frásögn af Fjalla-Margréti
nokkurri, kvenvargi liinum
mesta, sem gerðist foi’ynja,
lagðist út á Hellisheiði og varð
býsna stórtæk í aðdráttum. Stal
hún silungi úr nelum, sauðum
af fjalli og rændi ferðamenn. Þá
flytur heftið og áður óskráðar
sagnir af Gosa gamla, föður
Sigurðar Kambránsmanns. Enn
má nefna skemmtilegan þátt af
Ámunda á Miðengi og Hallberu
lcohu hans. Er þar að finna skýr-
ar mannlýsingar. Margt er fleira
athyglisvert i heftinu.
Hafi Guðni þökk fyrir rit sitt.
Haldi hann svo fram, sem horf-
ir.
Gils Guðmundsson.
\ •
Fróðlcgt erindi.
Ástæða er til að þakka fyrir
eins fróðlegt og merkilegt er-
indi og það sem Björgúlfur ÓI-
rfsson læknir flutli í útvarpið 1.
júni í sumar. Ofurmegni
gróðursins í liitabeltislandi var
þar frábærlega vel lýst, og
mangrovefjörunni, þar sem eru
skógartré í stað þangs og þara. j
Þar kemur fram í jurtaríkinu '
nokkur viðleitni á þessu aftur-
hvarfi til sjávarins, sem meiri
brögð hafa þó orðið að í dýra-
ríkinu. Erindi þetta var vel lag-
að til að glæða skilning vorn á
því liversu tæpt hefir verið á
því, að jörð vor gæti fóstrað
mannkyn; ýmist of heitt hér eða
of kalt; of þurrt eða of vott;
gróðurinn óviðráðanlegur eða
of litill. En hlutverk mannkyns i
vors, að sigrast á öllum þessum
örðugleikum og gera jörðina að
góðum samastað fullkomnara
lifs. Og er enginn vafi á að þetta
gæti tekist, en þó ekki nema
mönnunum lærist að beita
kröftum sínum að réltu marki,
með mjög niiklu betri og víð-
tækari samtökum en hingaðtil.
En ef svo verður, mun margt
)>að takmarkast, sem að svo
komnu hefir reynzt með öllu
ómögulegt, einsog t. d. að beina
þessu ótrúlega gróðurmagni
| hitabeltisins, sem Björgúlfur
} lýsti svo vel, eftir vilja mann-
anna og þörfum.
Helgi Pjeturss.
Magnús Thorlacius
hæstaréttarlögmaður.
Aðalstræti 9. — Sími: 1875.
Haustdonsleikur
Breiðfirðingafélagsins
verður haldinn i Oddfellow-
húsinu föstudaginn 23. þ. m.
(síðasta sumardag). — Að-
göngumiðar seldir í anddyri
hússins eftir kl. 6 sama dag.
Dansleikurinn hefst kl. 9.30.
Breiðfirðingafélagið.
Gólflakk
| Láugaveg 4. — Sími 2131.
Vaiitai*
nokkra verka
I I
i innanbæjarvinnu. ----
enn
Jón Gauti
Sími 1792.
Tilkynning
frá
ríkisstjjóriiiiiiii.
Brezka s jóliðið hefir ákveðið að íslenzk skip i Reyk ja-
vikurhöfn eða í nágrenni Reyk javíkur skuli myrkvuð
samkvæmt neðangreindum reglum.
1. fslenzk skip, stödd á ytri höfninni eða á akkerisleg-
um í nágrenni Reykjavíkur, skulu framvegis vera
myrkvuð frá sólarlagi til sólarupkomu, svo sem hér
segir: ,
2. Skip, sem liggja við akkeri, mega aðeins hafa uppi
dauf akkerisljós, byrgð að ofan, og skulu þau slökkt
ef gefið er hættumerki með rauðu ljósi.
3. Skip, sem eru laus, eiga að hafa uppi siglingaljósin,
en þau skulu slökkt ef til loftárásar kemur.
4. Engar liömlur eru lagðar á notkun I jósa á skipum í
innri höfninni, en skip þessi skal al-myrkva jafn-
skjótt og gefin eru hættumerki fyrir almenning í
Reykjavik.
ATVINNU- OG SAMGÖNGUMÁLARÁÐUNEYTEE),
20. október 1942.
HVAMMSTANGA-
DILKAKJÖT
nýslátrað, selt í dag og á morgun.
Getum saltað nokkrar tunnur.
Sími: 2678.
Hin margeftirspurðu
Ullarteppi
komiu aftur.
Ennfremur gott úrval af hareibgams- og
drengjafataefnum.
VERKSMIÐJUÍITSALAN
GEFJUN - IÐUNN
Aðalstræti.
Starfsstnlknr
vantar á Elliheimili Hafnar-
fjaröar fró 1. nóvember n k.
Upplýsingar á skrlfstofu bæjarstjóra.

Dugleg: og hraust
stúlka
með stúdents- eða verzlunarskólamenntun og vön vélritun, get-
m- fengið atvinnu strax.
Uppl. á morgun (fimmtudag) kl. 5—6. Engar uppl. i sinaa,
Ingrolfs apótek
Smásöluverð
á vindlum.
Ctsöluverð á enskum og ameriskum vindlum má eigi
vera hærra en hér segir: *
Golofina Perfectos . . 25 stk. kassi Kr. 40:00
— Londres .... 50 — — — 61.25
— Conchas ‘.... 50 — — — 46.25
— Royal Cheroots 100 — — — 55.00
Will’s Rajah Perfectos 25 — — — 20.00
Panetelas (Elroitan) . 50 — — — 47.50
Cremo . 50 — — — 42.50
Golfers (smávindlar) . 50 — — — 21.90
— .... 5 — pakki — 2.20
Piccadilly (smávindlar) 10 — blikkaskja — 2.75
Muriel Senators 25 — kassi — 25.00
— Rabies 50 — 1 — 32.50
Rocky Ford 50 — — — 36.25
Van Bibber 5 — pakki — 2.50
Le Roy 10 — — — 5.00
Royal Bengal 10 — •— — 3.75
Utan Reyk javíkur og Hafnarf jarðar má útsöluverðið
vera 3% hærra en að framan greinir, vegna flutnings-
kostnaðar.
Tobak§einka§ala ríkisins.
Móðir okkar,
Ingihjörg MöIIcr.
andaðist í morgun að heimili sínu, Hólatorgi 2.
Jakob Möller. LúSvig’ Möllei'.
Þakkir þeim, sem heiðruðu minningu
Þorsteins Jóhannssonar
með nærveru sinni við jarðarför hans, eða á annan hátt.
Magnús V. Jóhannesson.