Vísir - 26.01.1943, Síða 2

V I S I R
Landbúnaðarafurðir bætt-
ar fyrir nærri 25 millj. kr.
tvö s.l. ár.
I gípr gaf atvinnumálaráðherra á Alþingi mjög mikilvægar
upplýsingar varðandi verðuppbætur á landbúnaðarafurðir.
Verður ríkissjóður, samkvæmt þessum upplýsingum að greiða
alls nærri 25 millj. kr. í slíkar uppbætur. Sumt af framlögum
þessum er þegar greitt, en meiri hlutinn er þó ógreiddur ennþá.
VÍSIR
DACBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla Hverfisgötu 12
(gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar: 1660 (fimm línur).
Verð kr. 4,00 á mánuðl.
■ < Lausasala 35 aurar.
7
! Félagsprentsmiðjan h.f.
Móðurmálssjóðurinn.
J^J'ikiIl áhugi rikir meðal
manna í því efni, að gera
veg mjóðurmálsins sem mestan,
og Iiefir þessa orðið vart ekki
livað sízt á síðustu árum. Margt
Iiefir verið rætt og ritað um
vandamál þetta, og vegið til
beggja haiida, ef svo bar undir,
enda hafa'blöðin og blaðmenn-
irnir ekki farið varhluta af ásök-
unum í þessu efni. Mun þó mega
fullyrða að flestir blaðamenn
skrifi yfirleitt sæmilega, þótt á
því geti orðið misbrestur. Hitt
mun mála sannast að málfar al-
mennirígs sé í lélegra lagi og
mætti stórum batna frá því, sem
er, enda eru verstu mállýtin,
sein í blöðunum birtast, ekki
beimabrugguð á ritstjórnar-
skrifstofunum, heldur aðfengin
vara og oftlega óumbeðin Ixítt
birt sé. Þótt illt sé til þess að
vita hve litla rækt kaupstaða-
húar leggja við málfar sitt, er
hitt þó enn verra, að í sveitum
hefir tungan einnig spillzt stór-
lega, með því að svo virðist,
sem ýmsum þar þyki að því hin
mesta fremd að tala jafn am-
höguíega og verst er gert í káup-
stöðum, og sletti skyrinu í þessu
efríi miklu rikulegar, en þar er
gert að jafnaði. Þó her þess að
géta, að enn sem komið er,
munu þeir menn fáir, í sveitum
er sýna tungunni svo litla rækt
og rímhirðu.
: Gott er jxið og blessað að mál-
hreinsunarmenn hafa rnjög
haft sig i frammi síðustu árin,
enda er þess að vænta að við-
leitni þeirra beri nokkurn árang-
ur, en mála sannast mun það,
að hvað sem sagt lcann að vera
og hvað sem gert er, þá hefir
hað , litla þýðingu, ef blöðin
feggjá ekki fulla rækt við mál-
farið, enda má heita að þau
komi á hvert heimili alla daga
i kaupstöðum landsins. Séu þau
iesin, sem ekki er 'að efa, geta
' þau bæði bætt tunguna eða
spillt henni, eftir þvi hversu á
er haldið. Er því auðsætt að
pauðsyn ber til að hlöðin geri
sitt ítrasta í því efni að vanda
málið á sama hátt og málefni
þáu, sem fyrir er barizt.
Afkomendur og vinir Björns
Jónssonar ráðherra, Iiafa nýlega
gengið endanlega frá sldpulags-
skrá sjóðs, sem á sínum tíma
<var stofnaður til minningar ráð-
!. herrans, en sem mjög hefir ver-
; ið aukinn að fé nú um áramót-
n Jin.Ær sjóður jæssi tengdur við
i :nafra Björns Jónssonar, en ber
■;-.';hfiitið : „Móðurmálssjóðurinn",
og skýrir það heiti mætavel
hlutverlc það, sem sjóðnum er
ætlað. Var svo ákveðið í skipu-
lagsskrá að úr sjóðnum skuli
verðlaun veitt manni, sem hefir
aðalstarf sitt við blað eða tíma-
rit, og hefir að dómi sjóðs.tjórn-
arinnar undanfarin ár ritað svo
góðan slíl og vandað íslenzkt
mál, að. sérstakrar viðurkenn-
ingar sé vert. Ekki er að efa, að
sjóðstpfnun þessi mun hafa
.mikla þýðingu er stundir líða
fram, en þó þýí aðeins, að hann
verði þess fyllilega um kominn
að rísa undir verkefni sínu. Er
þess því að vænta að þeir menn,
sem vilja sýna tungunni ræktar-
serríi, og heiðra jafnframt minn-
ingu hins mæta stjómmála- og
blaðamanns, leggi nokkuð af
mörkum til þess að sjóðurinn
koini að tilælluðum notum.
Á öllum ölduin hafa mætustu
menn þjóðarinnar barizt fyrir
því, að islenzk lunga yrði varð-
voitt, hrein og óspillt, og j>ví er
það, að enn í dag lesa börnin i
landinu íslenzk fornrit og skilja
að meslu. Tungunni er að sjálf-
sögðu frekari hætta búin, er
kaupstaðamenning hefir mynd-
azt í landinu, og jægar auk ]>ess
er um sambýli tveggja lijóða að
ræða. Það var því sízt vanþörf
á að liefjasl lianda,' og það á
þann hátt að ekki missti marks,
og vissulega hefir vel til tekist
að jiessu sinni. Hlutverk sjóðs-
ins miðast ekki við nútíðina
eina, heldur öllu frekar framtíð-
ina, en ef að líkum lætur má
ætla að jiess verði full þörf að
vega nokkuð á móli vanmati
J)ví, er gætl liefir síðustu árin á
íslenzkri menningu og j)á tung-
unni fyrst og fremst.
Sjóðstofnun ])essi verður
ekki á annan veg hetur jjökkuð
en þann, að svo sé scð um að
hún. gleymist ekki með öllu i
argaj)rasi og önnuiw dagsins, og
daghlöðin ættu fyrir sitt leyti að
sýna henni nokkra viðurkenn-
ingu, þannig að ekki verði sagt
að þau liggi frekar á liði sínu í
þessu efnien öðrum, sem vita ti!
framfara og beilla í íslenzku
þjóðlífi.
Erindi og styrkbeiðn-
ir til bæjarsjóðs.
Eftirfarandi erindi og styrk-
beiðnir hafa bæjarstjórn Rvíkur
borizt:
Barna- og fávitahælið Sól-
lieimar í Grímsnesi sækir um
kr. 2500—3000 árlegan styrk.
Barnavinafélagið Sumargjöf
sækir um liækkun á styrk, úr 35
þús. í 55 þús. kr.
Blindrafélagið sækir um 1500
kr. styrk til Blindravinnustof-
unnar.
Fulltrúaráð verklýðsfélag-
anna í Reykjavík sækir um, að
styrkur til „Styrlctarsjóðs verka-
manna- og sjómannafélaganna“
verði liækkaður til samræmis
við aukna dýrtíð.
Forstöðukona Kvennaskólans
sækir um hækkun á styrk, úv
12000 lcr. í 20.000 kr.
Sundfélagið Ægir sækir um
bækkun á styrk úr 500 kr. í 1500
krónur.
Lúðrasveitin Svanur sækir
um hæltkun á styrk frá þvi, er
var 1942, annaðhvort beina
hækkun, eða dýrtiðaruppbót.
Ásmundur Sveinsson sækir
um að halda styrk sínum til
greiðslu á gjöldum af Freyju-
gölu 41.
Farfugladeild Beykjavíkur
sækir uin 2000 kr. styrk til s'tarf-
semi deildarinnar.
Knattspyrnufélagið Víkingur
sækir um 7000 kr. styrk til
skiðadeildar sinnai-, vegna bygg-
ingu skiðaskála í Kolviðarhóls-
landi.
Bálfarafélag íslands sækir
um sama tillag og 1942, kr.
35.000.00.
Hið ísj. náttúrufræðisfélag
sækir um 50 þús. kr. styrk til
byggingar náttúrugripasafns á
báskólalóðinni.
Sóknarnefnd Laugarnessókn-
ar sækir um 30 þús. kr. styrk til
lcirkj ubyggingar.
Amerískir hermenn
gerðu í síðastl. viku lævíslega árás
á bifreiðarstjóra einn hér í bænum,
er hatin var a'S aka þeim suður á
Mela. Slóu þeir hann höfuðhögg
með járnstöng, og hlaut bifreiðar-
stjórinn af svöðusár. Gat hann þó
komizt út úr bifreiðinni og flúið
heim að Lo f tskeytastöðinni, en her-
mennirnir hafa ekki náðst.
Samkvæmt dýrtíðarlögunum
frá 1941 voru eftirfarandi upp-
liæðir greiddar úr ríkissjóði til
að halda verðlaginu á þeim
niðri:
Til lcola 157 þús. kr.
Til fisks 37 þús. kr.
Til smjörlíkis 329 þús. kr.
Til áburðar 1.000 þús. kr.
Uppbætur á útfluttar land-
húnaðarafurðir námu árið 1941:
Á gærur 2.096.444.41 kr.
Á garnir 398.853.50 kr.
Á ull 1.991.908.58 kr.
eða samtals Jyvi næst liálfri
fimmtu millj. kr. Þar af eru
uppbætur á ullina ógreiddar.
því að enn liggur 2ja ára franv ;
leiðsla í landinu óseld.
Bókin er í grallarabroti (J). e.
J)verbroti eða albúmsbroti).
Formálann liefir Einar Magn-
ússon menntaskólakennari
skrifað og er liann með nolck-
uð öðrum hætti en formálinn
að fyrri útgáfunum sem Pálmi
Hannesson relctor ritaði.
Að söfnun mynda liafa þeir
Halldór Arnórsson ljósmyndari
og Páll Jónsson auglýsingastjóri
unnið, og hefir sá fyrnefndi
ennfremur unnið að stæklcun-
um allra myndaima. Á þann
liátt hefir og fengizt meiri lieild-
arsvipur á myndirnar en ella
liefði orðið.
Að niðurröðun mynda og
samningu myndheita hafa þeir
Pálmi Hannesson rektor og
Gísli Gestsson hankamaður
unnið, auk veljendanna.
t hókinni eiga um 30 ljós-
myndarar og „amatörar“ mynd-
ir. Flestar myndir eiga J)eir
Vigfús Sigurgeii'sson, hræðurn-
ir Björn og Halldór Amórssyn-
ir, Björn Björnsson frá Norð-
firði, Eðvarð Sigurgeirsson og
Páll Jónsson.
Hefir valið á myndunum tek-
ist sérstaldega vel og hefir nú
náðst í myndir víðar af Iandinu
en í noklcura af hinum fyrri út-
gáfum.
Bókina liyggst útgefandi að
geta selt á 50 krónur og er
Jiað hlátt áfram ótrúlega lágt
verð, miðað við bókaverð nú á
tímum og Jxmii mikla kostnað
sem slík útgáfa hlýtur óhjá-
kvæmlega að liafa í för með sér.
Hún er nú í prenlun og það er
von ú henni á markaðinn upp
úr mánaðamótunum. Bókin
verður seld í bandi áþekku því,
sem er á fyrri útgáfunum. t bili
verður elcki hægt að prenta
nema lítið eitt af upplaginu, svo
að ])éir sem vilja tryggja sér
hana ættu að panta hana um
hæl hjá ísafoldarprentsmiðju.
Bók J)essi er einstölc auglýs-
ing fyrir land okkar og þjóð.
Á árinu 1942 verða J>essar
upphæðir allar miklu stórfelld-
ari, en af þeim er ekkert farið að
greiða enn sem komið er. Þær
eru aðeins áætlaðar, en sam-
kværnt Jieirri áætlun verða upp-
bæturnar sem hér segir:
Uppbætur á ull kr. 5.332 þús.
Uppb. á gærur kr. 8.781 þús.
Uppb. á kjöt lcr. 6.000 þús.
eða alls fullar 20 millj. króna.
Við J>etta bætast svo verð-
uppbætur á síldarmjöl, sem
bændum hefir verið selt til fóð-
urbætis, og eru áætlaðar verð-
ujipliætur á það um 1.800 J)ús.
kr.
Þeir sem skipta við útlönd, eða
erlemía menn hérlendis geta
naumast sýnl J)eiin betri viður-
kenningu en með J)ví að gefa
/þeim liina nýju og vönduðu út-
gáfu af íslandi í myndum, enda
auglýsa J)eir laudið sitt ])á um
leið.
í dag og næstu daga verður
nokkurum mynduin úr bókinni
stillt út í sýningarglugga Bóka-
verzlunar Isafoldarprentsmiðju.
Farfuglar efna til
skíðanámskeiðs.
Farfuglar munu efná til
skíðanámskeiðs í vetur og fer
það að öllu forfallalausu fram
á Kolviðarhóli.
Það er ekki fastákveðið live-
nær slciðanámskeiðið hefst, en
líkur til að það verði síðustu
vikuna i febrúarmánuði. Kenn-
ari verður Ólafur Bjöm Guð-
mundsson stúdent, einn af beztu
skíðamönnum í. R.-inga.
Þátttakendafjöldi verður
mjög takinarkaður og óvíst að
aðrir en Farfuglar komizt þar
að.
Vetrarstarfsemi Farfugla er
fyrir löngu hafin. Koma þeir
saman reglulega hvert föstu-
dagslcvöld í Menntaskólanum
(uppi) og fara ýmist í allskon-
ar leiki eða ^pila á spil. Auk
þessa eru skemmtifundir haldn-
ir a. m. k. einu sinni í inánuði.
Skákmeistaramótið.
Sjöunda umferð var tefld á
sunnu. Meistarafl.: Sig. Gissurar-
son vann Sturlu. Guðm. S. vann
Hafstein. Magnús G. vann Óla
Vald. Steingr. vann Bened. Baldur
vann Pétur. Áki og Árni biðskák.
— I. fl.: Ragnar vann Ingimund.
Pétur vann Lárus. Maris og Benó-
ný biðskák.
Frá hæstarétti:
Dæmt í hjörgun-
armáli.
Þann 20. jan. var kveðinn
upp dómur í hæstarétti í mál-
inu: Eigendur og skipshöfn v.b.
Ársæls gegn eiganda e.s. Kin-
aldie.
Tildrög máls J>essa voru J)au
að i febr.mánuði 1942, var skip-
ið Kinaldie á veiðum við ísland.
Þann 21. Jæss mánaðar lagði
skipið af stað til Englands og
var Jrá statt skammt frá Vest-
mannaeyjum. Lenti J)á skipið í
])ví óliappi að taka niðri á svo-
kölluðum Þrídrangaskerjum og
brotnaði ]>á skrúfa slcipsins, svo
að J)að lét elcki að stjórn. Var nú
sent út neyðarmerki og lcom, v.b.
Arsæll frá Vestmannaeyjum á
vettvang ca. klulckustund síðar.
Dró hann Kinaldie til Eyja og
var lagst úti fyrir Eiðinu. Lágu
skipin J)ar um einn sólarhring,
en J)á dró v.b. Ársæll e.s. Kin-
aldie inn á höfnina i Vestmanna-
eyjum ineð aðstoð varðskipsins
Óðins. Var e.s. Kinaldie lagt við
Básasker sbiy ggj u.
í sjó- og verzlunardómi Vest-
mannaeyja var eig. og slcipshöfn
v.b. Ársæls dæmdar kr. 50.000,-
00 í björgunarlaun og kr. 5000.-
00 í málskostnað. í hæstarétti
urðu úrslit málsins þau, að
björgunarlaun voru liækkuð
upp í kr. 60.000.00, málskostn-
aðarákvæði héraðsdómsins
staðfest og áfrýjendum dæmdar
kr. 1500.00 i niálskostnað fyrir
hæstarétti.
Hrl. Sveinbjörn Jónsson
flutti málið af Iiálfu áfi'ýjenda
en hrl. Tbeódór B. Líndal af
bálfu stefnda.
Söfnun og gjafir til
nýja stúdenta-
garðsins.
Ki’.
1. Áður hirt 393.200.32
2. Herhergjagjafir:
Olíuv. íslands . . 10.000.00
Samhand ísl.
samvinnufél. . . 10.000.00
Geir G. Zoega o.fl. 10.000.00
Norðm. í Rvík 10.000.00
Sig. Árnason
frá Höfnum .. 10.000.00
Kveldúlfur h.f. . . 10.000.00
Hafnarstúdentar
i Reykjavík .>. 10.000.00
Reint. Bjarnason 10.000.00
3. Gjafir kaupsýslumanna:
Friðrik Magnúss. 300.00
Jónsson &Júlíuss. 150.00
Ónefndur 5000.00
O. J. & Kaaber 1000.00
Ónefndur 500.00
Helgi Magnús-
son & Co 500.00
O. Ellingsen .... 300.00
Ónefndur 2000.00
M. Th. S. Bl. . . 300.00
Ingólfs Apótek . . 500.00
4. Gjafir akadem.
horgara ...... 2.974J00
5. Ilagnaður af slceint.
1. des. s.l 10.000.00
6. Ýmislegt 1.316.65
Alls 498.040.97
Bankablaðið
er nýkomitS út. Helzta efni þess
er: BankahlaðiÖ (Adolf Bjöms-
son), Bjarni Jónsson frá Unnar-
holti, Aðalfundur Sambands ísl.
bankamanna, Úr minnisblöðum
(Þorsteinn Jónsson), Eftirlauna-
sjóSur Útvegsbanka Islands h. f.,
Dropar' (Kristján Sig. Kristjáns-
son), Sparisjóður Hafnarfjarðar 40
ára, Farið vel með skrifstofuvél-
arnar, Starfsmanna-annáll Lands- /
bankans 1942, Víða er pottur brot-
inn, Skömmtunarbaukar, Víxil-
kvæði (Tómas Guðmundsson),
Kaupþing Landsbanka. Islands,
Bandalag starfsmanna ríkis og bæja,
Áramótahugleiðingar.
Yfir 200 myndir í glæsi-
legri myndabók.
Halldór Árnórsson og Páll Jónsson völdu mynd-
irnar, en ísafoldarprentsmiöja gefur út.
ísafoldarprentsmiðja hefir nú í prentun stóra og vandaða
myndabók, sem tvímælalaust má telja vönduðustu og glæsi-
legustu myndabók, sem hér hefir verið gefin út. í bókinni eru
yfir 200 úrvals ljósmyndir.
Raunverulega er hér um að ræða nýja útgáfu af íslandi í
myndurn, sem litið á þó sameiginlegt með fyrri útgáfunum
annað en nafnið eitt. Brotið á bókinni er annað, myndirnar lang-
l'lestar nýjar, aðeins allra fegurstu myndirnar úr gömlu út-
gáfunni eru teknar með, J)ó stærri en áður og eftir nýjum
inyndamótum. Formálinn er nýr og myndirnar allar stærri
miklu en í gömlu útgáfunni, enda heílsíðumýndir allt.
liilloii
gólfrenningax,
nýkomnir
Verzlunin
PFAFF,
Skólavörðnstíg 1
Vegna plássleysis
seljum við þessa viku, meðan
birgðir endast, alla lien*a
regn- og rykfrakka á ungl-
Lnga og fullorðna með 20—-
25% afslætti.
VERZLUNIN UNNUR,
(hornhúsið Gretlisgötu—-
Barónsstíg).
Ghevrolet
vörubifreið
með vélsturtum, til sölu,
verður til sýnis á Vörubíla-
stöðinni Þróttur í dag.
KJÓLFÖT
SMOKINGFÖT
og VETRARFRAKKI
allt nýtt -— til sölu,
Hans Andersen
Aðalstræti 12. — Sími 2783.
Bifreiðarstjóxi
með meira prófi, getur tekið
að sér að keyra góðan híl um
lengri eða skemmri tima. —
Tilboð, merkt: „Reykvíking-
ur“ sendist Vísi fyrir mán-
aðamót.
Athngrid!
Hefi 4ra manna AUSTEN
til sölu af sérstökum ástæð-
um. —
Lágt verð. —
Uppl. á Reiðhjólaverkstæði
Austurbæjai’, Laugaveg 45
(Frakkastigsmegin).
Magxtús Thorlacius
liæstaréttarlögmaður.
Aðalstræti 9. — Sími: 1875.
Kaupum afklippt
sitt hár
HÁRGREIÐSLUSTOFAN
P E R L A.
Bergstastræti 1.
Lítið hús
í Fossvogi með erfðafestu-
landi, og nútima þægindum,
óskast slcipt á lítlu liúsi éða
íbúð í austurbænum, helzt
innan Vatnsjiróar.
Tilboð, merkt: „Milliliða-
laust“ á afgr. blaðsins fyrir
föstudag.
V I S 1 H
I
Guðmundur Jónasson
frá Frakkanesi
Þann 23. f. m. andaðist *Iiér í
bæ Guðmundur Jónasson fyrrv.
kaupmaður frá Skarðsstöð. Var
hann hér staddur á skyndiferð
að hitta vini og frændur, er
dauðann bar að höndum. —
Nokkru síðar fór hátíðleg
kveðjuathöfn fram liér í dóm-
lcirkjunni, er lík lians var flutt
vestur. Og í dag verður hann
jarðsunginn í ættargrafreitnum
gamla að Skarði.
Fæddur var liann í Reykjavik
30. desemher 1870, sonur merk-
ishjónanna sr. Jónasar Guð-
mundssonar og konu hans Elin-
borgar Kristánsdóttur, kamm-
erráðs Magnússonar frá Skarði,
Skúlasonar sýslumanns, er var
sonur Magnúsar Ketilssonar
sýslnmanns fá Búðardal. Er ætt
sú svo kunn, að óþarfi er að
relcja hang nánar hér, Af börn-
uiii jæirra Staðarhraunshjón-
anna lifa nú aðeins tvær dætur:
frú Ingihjörg', eklcja sr. Sveins
frá Árnesi, og frú Margrét, ekkja
sr. Guðlaugs frá Stað.
Guðmundur sál. hóf ungur
nám í menntaskólannm íiér, en
Iivarf fljótlega frá J)ví, sennilega
vegna þess, að hugur lians
hneigðist snemma að verzlun og
framkvæmdum. Hóf liann um
s.l. aldamót verzlunarnám lijá
hinum víðlcunna merkismanni
Birni sál. Sigurðssyni, síðar
bankastjóra, er um þær mundir
liafði allstórar verzlanir, bæði á
Flatey á Breiðafirði og í Skarðs ■
stöð. En nokkrum árum síðar
keypti liann verzlunina í Skarðs-
stöð, og rak um leið stórbú að
Skarði, gamla ættaróðalinu.
Frá þessuni árum munu
margir minnast Guðniundar, og
miklu viðar en í Breiðafjarðar-
byggðum. Þá var liann ungur
og glæsilegur maður, skarpgáf-
aður og atliafnamaður hinn
mesti. Stóð hagur lians og með
miklnm hlóma Jxiu árin.
Jókst verzlunin jafnt og þétt,
svo að segja má að viðskipti
hennar næðu til flestra byggða
við innanverðan Breiðafjörð.
Framfaraliugur var þá mikill
í Guðmundi. Byggði liann fyrst-
ur manna, eða með þeim fyrstu,
mótorbát mig minnir árið l904,
og mun ætlun bans liafa verið
sú fyi-st og fremst að reka fisk-
veiðar og fiskverzlun, auk þess
sem bátur þessi var notaður
til þæginda fyrir viðskiptavini
verzlunarinnar. Guðm. heitinn
sigldi á þessuin árum oft til út-
landa, og kyrítist þá mörgum
Jieirra manna er mest bar á í
viðskiptalífi íslendinga. En síð-
ar urðu snögg umskipti, er ollu
því að hann tapaði stórfé, senni-
lega mest vegna útlána, er eigi
greiddust á réttum tírna, erf-
iðrar sölu íslenzlcra afurða, en
eklci sízt vegna takmarkalausr-
ar hjálpfýsi við alla þá er til
hans leituðu í nauðum, hæði
utanlands og innan. Verzlunin
i Skarðsstöð lagðist niður, og
Guðmundur heitinn fluttist að
eignarjörð sinni, Frakkanesi, og
bjó þar til æfiloka. Eina dóttur
barna eignaðist hann, frú Elín-
borgu, sem gift er merkis- og
dugnaðarbóndanum Magnúsi
Jónssyni á Ballará.
í ijáum dráttum eru Jiessi
hin lielztu æfiatriði Guðmundar
sál. Þegar landfestar eru höggn-
ar og sigling hafin út á haf
dauðans, þar sein öll för liverfa
fyrir hafsbrúnina, er liggur ut-
ar sjónum dauðlegra manna, J)á
glæðist sýn yfir æfiferil og störf
framliðins vinar.
Á bernskuárum mmum kynt-
ist eg Guðmundi aðallega, og
mun hann })á hafa borið hærra
en flesta samtíðarmenn á þeim
slóðuni. Vinur vina sinna var
hann öðrum fremur, stórgjöf-
ull og mátti ekkert aumt sjá.
Og gestrisnin í Skarðsstöð átti
vart sinn líka. Þangálð sóttu
inenn svo hundruðuni slcipti ár-
Iega, og' stóð öllum opinn heini
endurgjaldslanst, jafnt barns-
höndinni sem rétt var fram,
hinum fátæka jafnt og þeim
ríka. Þar var öllum miðlað af
góðri og göfugri karlmanns-
lund.
Eg minnist einnig Jiessa stór-
brotna manns, eftir að hann
liafði brotið skip sitt, og vonir
bans lágu í rústnin. Einmana
og vinafár. En slikt bar liann
| ekki utan á sér, inn í kjarnan
! mátti enginn skyggnast. Það
; ínátti enginn vita hve örðug
lionum stundum fundust lífs-
kjörin. Hann fann J)að manna
bezt að hann hafði eklci náð
því niarki er liann i kappi æsk-
unnar, þegar allt lék í lyndi,
1 bafði sett sér.
Skúldið segir einhversstaðar:
En örlætið glatar frændsemd og
fylgd
fagna skal hóglega kynni og
vinnm.
Svo stopult er margt í venzlum
og vild,
vinnirðu einn, ])á týnir ])ú liin-
um.
Hugsirðu djúpt, sé mund þín
mild,
og mælist J)ér bezt, verða aðrir
hljóðir —
öfund og bróðerni eru skyld,
ótti og virðing er faðir og móðir.
Eg hýst við að þessar hend-
ingar liafi að mörgu leyti verið
samliljóma lífsreynslu Guð-
mundar Jónassonar.
Síðast sá eg hann hér syðra,
gamlan, lúinn og lasburða. —
Dauða hans bar Jxinnig skyndi-
lega að höndum, að engin mild
Iiendi gat lyft höfði lians frá
köldum steininum, dó eins og
hann liafði lifað.
Lífið er tafl. Stundum töp-
um við þvi, þó svo virðist sem
við höfum vinning J)ess í liendi
okkar. Sé vel leikið, græða all-
ir er á það horfa. Máske hefir
Guðm. sálugi tapað sínu tafli,
cn af drengskap lék hann ávalll.
J. Sv.
Þjóðverjar vinna Svía
í hnefaleik.
Nýilega fór fram millilanda
keppni í hnefaleikum í Þýzka-
landi. Voru það Svíar og Þjóð-
verjar sem kepptu og báru þeir
síðarnefndu sigur úr býtum
með 12 stigum gegn 4.
Eru veitt 2 stig fyrir hvern
sigur, og eftir því liafa Þjóð-
verjar unnið 6 sigra en Svíar 2.
Þetta er í 7. skipti sem Svíar
og Þjóðverjar keppa sín á milli
i hnefaleikum. Hafa Þjóðverjar
unnið 4 sinnum, Svíar tvisvar
og einu sinni orðið 'jafntefli.
Árni Ólafsson
bóndi, Hlídarendakoti.
Minningarorð.
I
I
I dag er til moldar borinn áð
Hliðarenda í FljótsJilíð Árni Ól-
afsson bóndi í Hlíðarendakoti.
Hann varð bráðkvaddur að
heimili sínu 361311111011 9. ]). m.
Arni var sonur merkishjón-
anna, Ólafs Fálssonar í Hlíðar-
endakoti, og konu hans Guð-
rúnar Arnadóttur. Voru þeir
l)ræðrasynir Árni og Þorsteinn
skáld Erlingsson, sem eins og
kunnugt er var alinn upp í Hlíð-
arendakoti, og gerði þann bæ
kunnan alj),jt)ð með kvæði sínu
„Fyrr var oft í koti kátt“.
Ilelga föðnramma Árna (og
Þorsteins) var lcomin af Guð-
brandi biskup Þorlákssyni í
beinan karllegg (7. ættliður frá
lionum), en í móðurætt Árna,
stóðu að horíum bændaættir í
Fljótshlíðinni. Foreldrar lians
voru alkunn innan béraðs og
víðar, fyrir gestrisni og góðvild.
Er J)eim er J)etta ritar minnis-
stætt hvc gott og ánægjulegt var
að koma á lieimili þeirra, og
bitta J)au og fallega lífsglaða,
söngelska barnahópinn er })au
áttu, sem nú er horfinn sjónum
nema systurnar: Helga i Bráð-
ræði við Reykjavík og Ólöf i
Baldursbága í Vestmannaeyj-
um.
Árni var fæddur í Hliðarenda-
koti 3. okt. 1881 og var næst
yngstnr systkina sinna. Og Jiar
átti liann heima alla sina ævi-
daga; rúm 60 ár. Hann ólst upp
bjá foreldrum sínnin og var
snemnia látinn fara að bjálpa
til við sveitastörfin: reka kým-
ar, smala ánum, sækja lirossin,
-—■ og eins og rangæiska góð-
skáldið (Guðm. Guðm.) gat
hann sagt: „Þar á vorin varði”
ég tún, vakti einn á heiðarbrún.“
Þetta voru fyrstu störf sveita-
barnanna fyrir 50—60 árum,
og sjálfsagt hugsum við mörg
til Jiessara æskustarfa með
gleði, og eins þess, að við innt-
uin J)au af hendi eftir getu við
hlið góðra foreldra, systkina og
tryggra, fórnfqsra vinnubjúa,
— og mun svo verða unz lokast
brá. — Siðar er þroski var til
})ess, fór Árni til sjóróðra um
vetrarvertíðir, einkum til Vest-
mannaeyja, og þar vorum við
um tíma hæði sjófélagar og
spngfélagar, og þó að leiðir oklc-
ar slcildu að mestu um lengri og
skemmri tima, hélzt vinátta
oklcar alla tíð, og gott var að
heimsækja liann og konn lians,
og var þá stundum í „koti kátt“
eins og á dögum Þorsteins.
1 Vestmannaeyjum kynntist
Árni fyrst sinni ágætu konu,
Guðríði Jónsdóttur, ættaðri frá
Hofakri í Hvammssveit í Döl-
um. Er hún systkinaharn við
Dalahöfðingjann þjóðkunna
Bjarna í Ásgarði. Giftust þau
vorið 1908 en tóku við húskap
af gömlu hjónunum í Hlíðar-
endakoti 1909, og hafa húið þar
síðan mjög myndarlega. Þau
eignuðust fimm hörn: Guðrúnu,
konu Jóns Arnasonar hónda á
Sámstöðum, Sigríði, konu Lár-
usar Sigurbjörnssonar rithöf.,
Ólafíu, konu Hákonar Jónsson-
ar málarameistara, Asdísi, sem
er beima, lieitin Halldóri Arna-
syni frá Reyðarvatni, og Pál
verzlunarm. í Reykjavik. Einn
dreng ólu þau upp, Guðjón
Jónsson, nú trésmið hér í hæn-
um.
Þegar Þorsteinn Erlingsson
kom á æskulieimili sitt 1912,
varð lionum að orði m. a.:
„Þverá tekur túnið mitt
en tryggðinni nær hún ekki“.
Undir J)essi orð gat Árni tek-
ið. Þverá tók alltaf meira og
meira af túninn í Hlíðarenda-
lcoti, og síðast varð hún svo
nærgöngul bænnm, að um 1920
varð Árni að flyta liann efst í
túnið upp undir brekknna. Hef-
ir Þverá brotið landið alla leið
upp í kálgarð er var fyrir fram-
an gamla hæinn. Var hér öðru
vísi um að litast fyrir aldamótin
er eg leit fyrst Fljótshlíðina.
Þá var allstórt tún fyrir framan
bæinn í Hlíðarendakoti, og gró-
in grund J>ar fyrir framan. Eins
og geta má nærri, var Árna það
eklci sársaukalaust, að liorfa upp
á eyðileggingu æskustöðvanna
sem honum J)ótti svo vænl um,
og voru svo samgrónar lifi hans.
En þó Þvérá tælci tún hans og
reyndar bæ lílca, gat hún elcki
tekið tryggð harís lil „kotsins“
sem hann liafði lielgað lífsstarf
sitt, og átt svo margar gleði og
ánægjnstundir, enda lilynnti
harín að J)ví eftir }>ví sem unnt
var, með góðum húsuni og öðr-
um umbótum.
Árríi var vel greindur maður,
skýr i hugsun og máli. Átti hann
sæti um skeið i hreppsnefnd og
sóknarnefnd. Vel fylgdist hann
með opinberum þjóðmálum, og
myndaði sér þar um ákveðnar
skoðanir. Friðsamur var liann
og óáleitinn, en þéttur fyrir ef
]>ví var að skipta. Vinfastur og
géstrísinn í bezta lagi. Féll hon-
um illa ef fólk fór fram hjá
garði lians án þess að gera vart
við sig. Verkmaður var liann á-
gætur; gekk að liverju starfi af
alhug og leyfði elcki af, enda fór
svo með vaxandi aldri að störf-
irí fóru að verða of erfið. Heils-
an smábilaði, og tel eg vist að
ofþreyta og slit hafi flýtt fyrir
að Iiann varð eklci eldri maður.
En „sá er löngum endir á, Is-
lendingasögum“.
Árni var gæfumaður. Átti
góða foreklra og gott æsku-
heimili; eignaðist ágæta lconu,
óg efnileg börn. Hafði mikla
hjúahylli. Var alla tíð fjár-
VILJUM KAUPA NÝLEGA
vörubifreið
Skipti á gamalli fólkshifreið
getnr komið til greina. —
Heildverzlun
Krístjáns G. Gíslasonar
Hverfisgötu 4. — Sími 1555.
hagslega sjálfstæður, virtur og
vel metinn af sveitungnm sín-
um og öðrum er J>elcktu liann. ;
Farðu í friði tryggi, trausti
vinur. Góður guð leiðbeini þér í
ljóssins löndum, og sendi geisla
vonar og trúar í liug og lijörlu
ástvina þinna og vina, er nú
sakna þin.
A. J. J. l
Húsnæði
1—2 heribergi og eícíhús
óskast nú Jiegar eða 1. maí. 3
fullorðnir i Jieimili. Tilboð,
sendist Vísi fyrir föstudags-
kvöld, merkt: „Skilvís.“. —•
Okkur vantar börn til að beira
blaðið til kaupenda um eftir-
greind svæði:
LINDARGÖTU
NORÐURMÝRl
Talið við afgreiðsluna.
DAGBLAÐIÐ
VÍSI
UlildOW'SlHH
1 liters dunkum
íyrirliggjandi
H. Benediktsson & Co.
Sími 1228
NkriMofnr okkar
eru fluttar
_ ’ t
í nýja Hamarshúsið við Tryggvagötu.
H/f. SHELL Á ÍSLANDL
Tilkynning^
frá Ríkisútvarpinu
Rikisútvarpið vantar starfsmann, karl eða konu, til þess. að
starfa i innlieimtuskrifstofu stofnunarinnar. Áskilin er gaign-
fræðamenntun eða önnur menntun jafn-gild, góð rithönd og
vélritunarkunnátta.
Ski’iflegar umsóknir, ásamt upplýsingum um fyrri störf seríd-
ist skrifstofu Rikisútvarpsins fyrir lok þessa mánaðaiv
Skrifstofa Rikisútvarpsins, 25. jan. 1043.
' Útvarpsstjóri.
§I«L1H«AR
milli Bretlands og Islands halde, áfram,
eins og að undanförnu. Höfum 3—4
skip í förum. Tilkynningar um vöru-
sendingar sendist
Cnlliforð’s Associated Lines, Ltd.
26 LONDON STREET,
Fleetwood.

Faðir minn,
Grimur H. Snœdal
vitavörður,
andaðist á Siglufirði 25. þ. m.
Fyrir mina hönd og annara vandamanna.
Jakobína Grímsdóttú’.