Vísir - 29.01.1943, Blaðsíða 1

!
Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. haeð)
33. ár.
Wasnington (U. P.). — Út-
■varpssendingar frá Filipseyj-
um og aðrar fregnir, sem hafa
síazt út, þrátt fyrir stranga rit-
skoðun, benda til þess að eyja-
•skeggjar sé Japönum lítt leiði-
tamir.
Útlagastjórnin, sem liefir að-
setur í Bandaríkjunum, er ófús
til að kveða upp dóm yfir ein-
stökum þegnum sínum, að
minnsta kosti meðan ekki er
vitað meira um liegðan
jíeirra. Hitt virðist hinsvegar
mega sjá af fregnum, að fáir,
ef nokkur af Filippseyingum
hafa af frjálsum vilja gengið á
mála hjá Japönuin.
Allskonar áróðursfregnir Iiafa
ÍKtrizt þaðan frá Japönum, en
í þeim hefir verið getið aðeins
um hálfrar tylftar eyjaskeggja,
<er eigi einhvern þátt i stjórn
Japana á eyjunum.
Litlar fregnir
nf Agiunaldo.
Þekktastur þeirra eyja-
skeggja, sem ekki liafa flúið
Tand, er Emilio Aguinaldo,
byltingarseggurinn, sem barð-
ist bæði gegn Spónverjum og
Bandarikjamönnum, unz liinir
síðarnefndu höfðu liendur í hári
bans um aldamótin. Skömmu
eftir að Japanir tóku eyjarnar
talaði Aguinaldo i útvarp og
bvatti amerískar og innfæddar
bersveitir til að hætta mótspyrn-
unni. Síðan hefir ekkert frá
honum heyrzt.
Annar þekktur eyjaskeggi,
sem starfar fyrir Japani, er
Jorge Vargas, fyrrum ritari
Queizons forseta. Útvarp eyj-
anna birtir oft tilskipanir með
undirskrift Vargas, en ]>ess er
að gæta, að það voru þeir
Quezon og MacArthur, sem
iengu hann til að vera um kyi’rt,
þegar þeir fóru.
Aðrir liafa verið nefndir, en
aðeins örlítið. Meðal þeirra er
Guinto, núverandi borgarstjóri
í Manila og fyrrverandi ráð-
herra, og hershöfðingjarnir Fi-
del Segundo og Mateo Capin-
pin. Segja Japanir, að þeir sjái
um að útvega innfæddum stríðs-
föngum vinnu, er þeir eru látnir
Tausir.
Mótsagnir.
Útvarpssendingar Japana frá
stöðvum eyjanna* gefa nokkur-
ar upplýsingar um afstöðu eyja-
skeggja. 1 sendingum til Banda-
rikjanna segja Japanir, að öll
þjóðin starfi með þeim og veiti
þeim alla aðstoð. í sendingum
til eyjaskeggja sjálfra er hljóð-
íð öðruvisi, þvi að við þá segja
Japanir, að mótspyrna þeirra
sé til einskis og þeim sé bezt að
hætta henni.
Japanir eru fáorðir um fram-
tíðarstöðu eyjanna gagnvart
Japan. Samkvæmt lögum, er
Bandaríkjaþing liefir sam-
þykkt, áttu eyjarnar að verða
alveg sjálfstæðar 4. júlí 1946.
Getur því verið, að þær hljóti
„sjálfstæði“ sitt, meðan þær eru
enn undir stjórn Japana.
Útlagastjómin í Washington
lieldur oft fundi og er Quezon
þá í forsæti.
Ritstjórar
Blaðamenn Simi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 Itnur
Afgreiðsla
Reykjavík, föstudaginn 29. janúar 1943.
23. tbl-
Japanir finna fáa
Quislinga á
Filipseyjum.
Coningham og Montgomery
Myndin sýnir Arthur Coningliam flugmarskálk og Sir Bern-
ard L. Montgomerv hershöfðingja athuga landabréf, meðan á
sókninni stendur. — Coningham er af mönnum sínum kallaður
„Mary“, en það er afbökun af Maori, sem er nafn hinna lier-
skáu frumbvggja Nýja Sjálands. Coningham er nefnilega þaðan.
Rú§§ar §æk|a nú að
Tikoresk i tveim
fylkfngiun.
Sveitir þeirra eru 12 km. frá Kropotkin.
BINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS, New York, í morgun.
s
lókn Rússa heldur áfram af sama kappi syðst á
sóknarsvæðinu í Kákasus, þar sem þeir sæk ja
í tveim fylkingum til járnbrautarbæjarins
Tikhoresk. Fer önnur fylkingin eftir þ jóðvetp og er
hún 30 km. frá borginni, en hin fylgir jámbraut og er
heldur lengra á brott eða 45 km. vegalengd. Þessar
sveitir leitast við að komast til Tikhoresk, áður en her-
sveitir Þjóðverja þar fyrir sunnan geta farið þar um
og komizt þannig iindan norður á bóginn.
Undanhald Þjóðverja sunnar í Ivákasus heldur einnig áfram.
Þeir hafa þar yfirgefið eða verið reknir úr Naptigorsk, aðalborg-
inni á Maikop-olíulindasvæðinu. Þar fyrir norð-austan börfa þeir
frá járnbrautarlinunni milli Maikop og Armavir, og hafa Rúss-
ar tekið þar járnbrautarstöð. Enn lengra fyrir norðaustan
sækja Rússar meðfram járnbrautinni frá Armavir til Kropot-
kin. Eru þeir nú aðéins um 12 km. frá síðarnefndu borginni. —
Sótt að Mareth-Iíannni
úr tveim áttnm.
8. herinn kominn 100 km. vestur
fyrir Tripoli.
EHNKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS, New York, í morgun.
I’rófprédikun.
Gunnar Gíslason, guðfræðiskandi
dat flytur prófpr’édikun sína í dag
Td. 5 y kapellu háskólans.
H:rsveitir bandamanna í
Norður-Afríku sækja nú
úr tveim áttum að Mareth-
víglínunni, sem talið er að
Rommel ætli að koma sér
fyrir í, til að stöðva 8. herinn.
8. herinn er kofhinn um 100
km. vestur fyrir Tripoli og hefir
■háð stórskotaliðseinvígi við
baksveitir Rommels í nánd við
Suara. Hami hefir ekki tekið
þann bæ ennþá.
Hersveitir Bandaríkjamanna
sækja hinsvegar austur að Mar-
ethlínunni og eiga ófarna um
120 km. að borginni Máreth.
Hafa þeir tekið hæ, er heitir
Maknati, sem er mikilvæg sam-
göngumiðstöð rúmlega 70 km.
frá s,ý>.
„Tripoli Times“
hefur göngu sína.
Blaðamenn, sem fylgjast með
8. liernum í Libyu, síma um
það, að tæpiun tveim sólar-
liringum eftir að búið var að
taka borgina liafi nýtt blað baf-
ið göngu sína í Tripoli, undir
eftirliti og með forgöngu her-
stjórnarinnar. Blað þetta beilir
„Tripoli Times“.
Það var gefið út með aðstoð
starfsmanna ítalska blaðsins
„Corriere di Tripoli“, sem áður
lcom út í borginni.
Fé lagt til
höfuðs Rommel.
Ein'Tiiima brezku liersveita,
sem taka þátt í sókn 8. hersins,
er riffilskyttudeildin „Rifle
Brigade". Meðal foringja i lienni
er 25 ára gamall höfuðsmaður,
sem lieitir Edgar Lee Bibson.
Fyrir skemmstu fékk hann svo-
hljóðandi skeyli frá London:
Riffilskyttudeildin hefir stað-
ið sig ágætlega. Er hersveit þín
handsamar Rommel, færð þú
10.000 sterlingspund í verðlaun.
Ástarkveðjur. — Afi.“
Afinn er kaupmaður í Lon-
don, Charles Lee að nafni, og
ætlast liann til þess að dóttur-
sonurinn liafi pundin til að
„byrja á nýjan leik“ að striðinu
loknu. Fær höfiiðsmaðurinn
þau, Jiver af mönnum hans, sem
nær Rommel og tekur bann til
fanga.
dan barizt á
TÍIIKOB*.
Áreiðanlegar fregnir hafa nú
borizt um það, að ástralskir
herflokkar berjast ennþá á Ti-
mor.
Ástralíumennirnir höfðu ný-
lega verið settir á land á liinn
hollenzka hluta eynnar s. 1. vor,
þegar Japanir sendu þangað
fjölmenni. Siðan Iiafa Ástraliu-
menn haft lítið samband við
umheiminn, þangað lil fyrir
skemmstu.
Tókst þeim þá áð ræna dyna-
mó í japanskri varðstöð og með
þvi móti gátu þeir notað stutt-
Iiylgjustöð, sem Hollendingar
liöfðu liaft langt inni i frum-
skógunum.
Fyrsta skeytið, seni heyrðist
í Port Darwin í Astralíu, var á
þessa leið: „ITokkurinn berst
ennþá. Skortir tilfinnanlega
skófatnað, peninga, ldnín, liríð-
skotabyssur og skotfæri.“
Níðmstu fréttir
LONDON: öryggismálaráðu-
neytið tilkynnir, að þrír þýzkir
stríðsfangar hefðu sloppið úr
fangabúðum í gær. Víðtæk Ieit
stendur yfir.
Russar telja, að Þjóðverjar
hafi um 25 herdeildir á Maikoj)-
svæðinu og ]>ar í kring. Er liætt
við þvi, að mikill hluti þess liðs
eigi sér ekki undankomu auðið,
ef Rússar geta rofið járnbraut-
ina hjá Tikhoresk. Mun þá að
líkindum ekki um aðra leið að
ræða en sjóleiðina frá Novo-
rossisk eða vestur yfir Kercli-
sundið.
Voronesh-
vígstöðvarnar.
Þar er sókn Rússa en mjög
hröð. Hafa ]>eir tekið lx>rg eina
Kastornaya — sem er mjög
mikilvæg, því að hún er við
samskeyti járnbrautanna milli
Moskva til Don og milli Ivursk
og Voronesh, Er hún 75 km.
fyrir vestan Voronesli.
Á þessu svæði liafa Rússar
króað inni allmikið þýzkt og
ungverskt lið.
Sfalingrad.
Rússar halda áfram að
hreinsa til fyrir norðvestan
| borgina og i henni miðri. A
i fyrrnefnda staðnum náðu þeii'
i gær 46 skriðdrekuni og.kom-
ust yfir 6000 bíla.
Hersveitum þeim, sem enn
verjast, fækkar stöðugl og í gær
gafst ein upp. Var ]>að foringi
hennar, Reppke hershöfðingi,
seiii ]>ví réð.‘
Norður við
íshaf.
I Fregnir frá Stokkhólmi
! herma, að Rússar hafi hafið
I sóknaraðgerðir norður hjá Pet-
samo og hafi hersveitir þeirra
brotizt í gegnum varnir Þjóð-
verja á þessum slóðum eftir
barða bardaga.
Hvorki Rússar né Þjóðverjar
Japönsk landganga
í Kína hindruð.
Japanar liafa gert enn eina
tilrtúm til að setja lið á land á
strönd Kína, en hún mistókst.
Tilraun þessa gerðu þeir í
Kwantung-fylki. Komitsl þeir á
land, áður en kínveiskt lið kom
á vettvang, en síðan sló í harð-
an bardaga. riuik þeirri viður-
eign með þvi, að japanska liðið
flýði til skipa sinna eftir mikið
mannfall.
liafa getið um þetta í fregnum
sinum og er það að likindum
úr lausu lofti gripið.
■ Fyrstu tvær vikur ]>essa árs
liafa flugvélar ísliafsflota Rússa
sökkt 9 þýzkum flutningaskip-
um og einu varðskipi, samtals
59.000 smál.
Ameríslc skipalest er nýkom-
in til Norður-Rússlands og var
engu skipi sökkt á leiðinni.
töastí
Hersveitir Frakka frá Chad
hafa tekið Gadames-virki í
sandauðnum Libyu.
\‘ar það síðasta virkið í sand-
auðnunum, sem Frakkar voru
ekki búnir að taka í sókn sinni
norður á bóginn. Yfirgáfu ítalir
það, þegar Frakkar stefndu
þangað, án ]>ess að biða eftir
því, að til bardaga kæmi.
Roosevelt og
Vargas hittast.
Roosevelt oar Vargas hafa
ræðst yið í tvo daga.
Kom Roosevell við i Rrasilíu
á heimleið frá Casablanca, en
fyrst fór hann suður til Liberiu,
svertingjalýðveldisins, sem er
um 3000 km. fyrir sunnan Casa-
blanca. Ræddi Roosevelt þar við
Rarclay forseta og skoðaði síð-
an amerískar verkfræðinga-
sveitir, sem hafa bækistöð i
Monroviu.
Þaðan fór Roosevelt til Rio de
.Taneiro lil viðræðna við Vargas
forseta.
Grikkir berjast.
Grískir ættjarðarvinir hafa
háð 4ra daga bardaga við ítali
í Norður-Grikklandi.
Fregn ]>essi kemur frá Istan-
Iml í Tyrklandi og segir i lienni,
að Italir hafi misst 150 menn í
viðureigninni.
Tyrkneskar fregnir lierma
einnig, að skæruflokkar á Balk-
anslcaga fari ört vaxandi, því að
griskir borgarbúar vilji lieldur
freista gæfunnar með ]>eim en
deyja aðgerðarlausir úr Tiungri.
Kafbátur geröi
vörn Malta
mögulega.
Flutti benzín handa
flughernum.
I>ar eð Malta er nú ekki leng-
ur í varnaraðstöðu, heldur mik-
ilvæg bækistöð i sókn banda-
manna við Miðjarðarhaf, hefir
verið leyft að segja frá þeim
]>ætti, sem brezki kafbáturinn
„Porpoise“ átti í vörn eyjarinn-
ar, þegar sem mest kreppti að.
Engin skip gátu farijg til
Malta, þar eð flugvélar Þjóð-
verja og ítala héldu uppi lát-
lausum árásum og gerðu sam'-
göngur nær ómögulegar.
Benzin handa flugliði eyjar-
innar var orðið af mjög skorn-
um. skammti og sýnilegt, að
það mundi þrjóta fljótlega, ef
ekki yrði að gert, en ef það yrði,
þá var vörnin úr sögunni.
Var þá það ráð tekið, að
brezki kafbáturinn „Purpoise"
var látinn draga „björg i bú“.
Var hann látinn vera í sífeildum
henzinfhitninguni mánuðum
saman og þeir flutningar hans
gerðu Bretum kleift að yerjasl
svo vel, sém raun bar vitni.
Samherji
gjafi Banda-
ríkjastjórnar
Það hefir orðið uppskátt í
Washinglon, að maður, sem var
um skeið náinn samstarfsmað-
ur Hitlers, er nú ráðgjafi Banda-
ríkjastjómar.
Maður þessi heitir Dr. Ernst
Haufstaengel. Hann hjálpaði
Hitler til að komast til valda.
en 1937 urðu þeir ósáttir og
flýði Haufstaengel þá lancl, því
að Iiann var ekki óhultur um líf
sitt.
Var hann i Bretlandi, þegar
st^íðið hófst. Settu Bretar hann
í fangabúðir, því að þeir treystu
honum ekki, en siðar var hann
fluttur til Kanada.
Þegar sonur lians Egon gekk
í Bandarikjaherinn eftir árásina
á Pearl Harbor, lét Haufstaengel
þá ósk í ljós við utanrikisráðu-
neytið i Washington, að hann
fengi að aðstoða i baráttunni
gegn Hitler. Var hann látinn
laus í Kanada, en það varð ekki
uppskátt fyrr en í gær, að hann
væri ráðgjafi utanrikismála-
ráðuneytisins.
Er búizt við því, að báðar
þingdeildir krefjist skýringa af
Hull á fundum í dag.
Haufstaengel er ameriskur í
aðra ættina.