Vísir - 04.02.1943, Blaðsíða 2

Vísir - 04.02.1943, Blaðsíða 2
V ISI H VÍSIR DAGBLAÐ Ctgefandi: JBLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F. Eitstjórar: Kristján Guðlangsson, Hersteinn Pálsson. Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni. Afgreiðsla Hverfisgötn 12 (gengið inn frá Ingólfsstræti). Símar: 1 660 (fimm línur). Verð kr. 4,00 á mánnði. Lausasala 35 aurar. Félagsprentsmiðjan h.f. Happdrætti Háskólans. TEKIST hefir á skötmnum tíma að koma hér upp myndarlegri háskólabyggingu og aivinnudeild viö háskólann, en auk þess hafa verið byggðir tveir prýðilegir „stúdentagarð- ar“, þannig að hægt verður livað liður ftð ræða um heilt háskóla- hverfi. Lóð háskólans hefir hiirsvegar ekki reynst unnt að lagfæra svo sem vera ber, og há- skólábygginguna þarf að ein- hverju leyti að fullgera, með þvi að enn liafa ekki allar deild- ir skólaiis yfir viðunandi lnisa- kynhum að ráða og hafa þvi ekki enn tekið til starfa. Happ- drætti háskólans á ríkastan þátt í því liversu giftusamlega hefir tií tekist um byggingarfram- kvsemdir allar, og einstaka heppni má telja það, að ráðist var í byggingarnar fyrir stríð, þannig að engin eða mjög ó- véruleg hækkun varð á bygg- ingarkostnaði. Sparaðist þar stórfé. Til þess að ganga endanlega frá byggingum og framkvæmd- um á háskólagrunninum, er tal- ið að l>örf sé fyrir allmikið fé, þannig að nauðsyn beri til að háskólinn njóti ágóða af happ- drættinu þar til þessum fram- kvæmdum er lokið. Alþingi hefir þegar samþykkt breyting- ar á löggjöfinni um happdrætl- ið, sem miða að því að auka nokkuð tekjur þess og færa starfsemi þess í meira samræmi við hinar öru breytingar, sem orðið hafa á öllu fjármála og at- hafnalífi. Verða vinningar liapp- drættisins hækkaðir verulega, og vérður þánnig hæsti vinn- ingurinn kr. 75 þúsund, en hefir að undanförnu verið kr. 50 þús. Tala vinninganna verður sem fyr 6000 og 29 aukavinningar, en velta bappdrættisins eylcst um þriðjung og verður nú kr. 2,1(K),000,00. Lægstu vinning- arnir verða kr. 200,(K) í stað kr. 100,00, en öðrum hærri vinning- um verður fjölgað. Þessu sam- fara liækkar verð á happdrætt- ismiðum um einn þriðja. Óhætt mun að fulþæða að mjög hafi það aukið á vinsældir happdrættisms, að háskólinn fékk leyfi til að starfrækja það, og má ætla að framtíð þessarar starfsemi sé tryggð, og eigi eftir að byggja hér upp fleiri stór- hýsi og hrinda af stokkum nýj- um framkvæmduin til þjóð- þrifa er timar líða fram. Þó verður fyrst að tryggja að sóma- samlega sé að háskólanum búið l>annig að hann fái staðið undir rekstri sínum. Er ráðist var i byggingu háskólans töldu ýmsir að menn reistu sér þar hurðar- ás um öxl, og að byggingin væri svo stór að hún myndi nægja um ófyrirsjáaiilega framtið og nefndu sumir nokkur hundruð ár. Allt hefir þetla þó farið á annan veg, og mun auðsætt að byggingin er sízt of stór fyrir starfsemi hskólans hú, en þó það vel við hæfi að frekari möguleikar fyrir þróuii hans eru fyrir hendi, enda er slíkt óhjá- kvæmileg nauðsyn. Þess er að vænta að happ- drætti háskólans njóti óskertra vinsælda hér eftir sem hingað til, enda eykur breyting sú, sem gerð hefir verið á rekstri þess, mjög á líkurnar fyrir aukinni Irátttöku almennings í happ- drættinu, sem og að afkoma þess verði sæmileg, en það er fyrir öllu. íslenzku þjóðinni ber að hlúa að háskólanum eftir frekasta megni, efla liann fjárhagslega og gera honum kleift með því móti og öðru að rísa með sæmd undir þvi hlutverki, sem skól- anum er ætlað. Er óhætl að full- yrða að háskólinn njóti vin- sælda meðal almennings svo sem bezt verður á kosið, og hann verðskuldar þær vinsæld- ir fyllilega. Hann liefir átt ágætu kennaraliði á að skipa, og þeir menn, sem útskrifast liafa úr binum ýmsu deildum skólans hafa reynst fyllilega samkeppn- isfærir við stúdenta þá, sem menniunar hafa nolið erlendis, og' hafa þar allar hrakspár að engu orðið. Mun það verða fylli- lega viðurkennt að stofnun og starfræksla háskólans liafi ver- ið eitthvert mesta þjóðþrifa- verk, sem unnið hefir verið hér á landi á þessari öld. Svifflugf élagið: Sviffluga fæst líklega frá Englandi. Aðalfundur Svifflugfélags ís- lands var haldinn síðastliðinh sunnudag. Félagið hefir átt við erfið- leika að stríða undanfarið ár vegna liúsnæðisleysis, en auk þess gat það ekki fengið inn- flult efni í svifflugur, sem það hafði hug á að afla sér vestan hafs. Nú hefir rætzt úr þessu að því leyti, að félagið hefir fengið húsnæði lil úmráða lil bráða- birgða. Markmiðið er ]ió að koma sér 'upp liúsi og hefir liingað til að mestu staðið á lóð uiidir byggingu, en nú mun vera að rætast'úr því. Félagar i Svifflugfélaginu eru búnir að safna sér álitlegrar upphæðar til húsbyggingar, en vinnuna ætla þeir að leggja til sjálfir að mestu eða öllu leyti. Þeir hafa áður sýnt þvílíkan dugnað við framkvæmd áhugamála sinna, að þeir sem lil þekkja munu ekki örvænta fyrir þeirra liönd um framgang byggingarmáls- ins. Eins og ofar getur, hefir það meðal annars verið félaginu til trafala, að það hefir ekki getað aflað sér nýrra svifflugna, en nú ei;u liorfur betri á þessu sviði. Það liefir góða von um að geta féngið flugu frá Englaudi. Ann- ars hefir verið unnið mikið að endurbótum og viðgerðum á flugunum, sem fyrir voru. Þótt aðstæður væri erfiðar á síðasta ári, gátu félagar samt farið í mörg góð flug, samtals 16 klst. Lengst varð flug Agnars Kofoed-Hansen lögreglustjóra, er var samtals 5 klst. á fluginu og komust i 1400 m. hæð. Mörg flug voru farin, er voru lengri em 20 min. og komust ýmsir piltanna í rúmlega 1000 m. hæð. í stjórn félagsins voru kosn- ir: Bent Bentsep, formaður, Björn Jónsson, varaformaður, Þorsteinn Þorbjörnsson, ritari, Guðbjörn Heiðdal, gjaldkeri og Sigurður Finnbogason, með- stjórnandi. Mikill áhugi ríkir meðal fé- lagsmanna eins og endranær og vonast þeir til þess, að hin bætta aðstæða geri þeim kleift að ná betri árangri en áður, á þessu ári. Fra wtvarpsnmrædnnnm í gærkvöld: FjárlagfafrnniYarpið er tekjuhæ§ta frumvarp, iem nokkru slimi hefii* legrið fyrir Alþingi hlendinga. Ræða Björns Olafssonar íjármálaráðherra, Við 2. umræðu fjárlaganna var í gær útvarpað ræðum forystumanna flokkanna á Alþingi og fjármálaráðherra, er talaði af hálfu ríkis- stjórnarinnar. Þessir voru ræðumenn: Lúðvík Jóseps- son og Sigfús Sigurhjartarson af hálfu Socialistaflokks- ins, Eysteinn Jónsson fyrir Framsókn, Ólafur Thors af hálfu Sjálfstæðisflokksins og Finnur Jónsson af hálfu x\lþýðuflokksins. Ræður fulltrúa vinstri fiokkanna máttu kallast „sami graut- ur í sömu skál“ og vant er, en hinsvegar flutti ólafur Thors mál sitt svo sem við átti, öfgalaust og á þann veg að þjóðin kynntist því sannasta og réttasta varðandi gang málanna og viðfangs- efni hið síðasta ár. Birtist upphaf ræðu hans í Morgunblaðinu í dag. Björn Ólafsson fjármálaráðherra gerði grein fyrir ráðstöf- unum Alþingis og horfum nú, en vék ekki að deilumálum flokk- anna innan þings. Birtist ræða ráðherrans í Vísi í dag og á morg- un, og fer upphaf hennar hér á eftir: Fjárlögin samin af fyrverandi stjórn. Fjárlög þau, sem hér liggja fyrir, voru Iögð frain af fyrr- verandi ríkisstjórn og Iiefir nú- verandi ríkisstjórn því sama og ekkerl um þau fjallað, að öðru leyti en því, að ríkis- stjórnin sem Iieild liefir í eitt skipti átt tal við fjárveitinga- nefnd og eg hefi þar að auki i nokkur skipti rætt við nefnd- ina, aðallega um tekjulilið fjár- laganna. Eg geri því ráð fyrir, að svo komnu máli, að núver- andi rikisstjórn beri 'hvorki lof né last í sambandi við þetta f járlagafrumvarp. Greiðsluhalli og óráðin útjöld. Frumvarpið eins og það ligg- ur hér fyrir frá fjárveitinga- nefnd, sýnir greiðsluhalla á sjóðsyfirliti, er nemur rúmlega 4 miljónum króna. Hefir þá ekki verið tekið með í útgjöld- um aukauppböt til starfsmanna ríkisins fyrir síðari helming ársins, er nemur 1750 þús. kr„ sem stjórnin hefir lagt til að greitl verði og að lieimild verði framlengd til 31. des. 1943. Þá er enn fremur óráðið um upp- bætur til lækna, presta, sýslu- manna og prófessora, sem hingað til hefir verið greitt án heimildar í fjárlögum. Mun eg gera tillögu um þennan lið fyr- ir 3. umræðu, enda má teljast óviðunandi, að svo stór liður seni þessi sé greiddur án heim ildar í fjárlögum. Auk þessa mun talið nauð- synlegl að hækka framlag vegna mæðiveikinnar um alll að 2 miljónum króna. Eftir eru þá aukin tillög til verklegra framkvæmda, sem frumvarpið gerir ekki ráð fyrir, en æskileg- ar væri, og getur það numið miklu fé, svo miljómim skipt- ir, ef í er ráðizt. Af þessu er Ijóst, að úrtlit er fyrir stórkostlegan greiðslu- halla f járlaganna, nema á móti komi tekjur umfram það, sem frumvarpið gerir ráð fyrir enn sem komið er. Tekjuáætlun fjárlagafrumvarpsins. Áætlun fyrrverandi fjár- málaráðherra er samin með skynsamlegri varfærni,_ sem sízt verður lastað, eins og nú standa sakir, þegar allt er á hverfanda hveli og alger óvissa ríkir um afkomu landsmanna. Hins vegar má lengi um það deila, hvort áætla beri miljón- inni meira eða minna tekjur ríkissjóðs af sköttum og toll- um, sem eru stærstu tekjulið- irnir og fara eftir árferðinu i landinu. Samkvæmt frumvarpinu er tekju- og eignarskattur og I stríðsgróðaskattur áætlaður 15 t miljónir á móti tekjum af þess- j um sköttum 1942, sem áætlað | er að nemi um 21 milj kr. Nú j er ógerlegt enn sem komið er , að segja um, livort skattarnir , 1943 verði svipaðir og árið áð- j ur. Að vísu hafa tekjur manna liækkað talsvert vegna síhsékk- | andi vísitölu, en þar á móti kemur efasemd um það, að vinna liafi verið jafnmikil og hún var 1942. Mér þætti því skynsamlegt að farinn væri liér millivegur við frv. og greiddra skatta fyrra ár, og áætlað um 18 miljónir. Hinn aðalliðurinn er vöru- magnstollur og verðtollur, áætl að samtals 20 miljónir króna. Þessir tollar liafa orðið sam- kvæmt bráðabirgðauppgjöri 44 miljónir árið 1942. Hér er þvi um mikinn mismun að ræða milli þessara tveggja ára. En þess verður og að gæta, að út- lit um vöruflutninga til lands- ins á þessu ári er allt annað en var 1942. Má fyrst og fremst búast við að stórfelldur sam- dráttur verði í vezluninni, og að ýmist verði bannaður, eða stórkostlega skertur, innflutn- ingur á þeim vörum, sem hæst- ir tollar eru greiddir af í rik- issjóð. Síðastliðið ár nam innflutn- ingurinn 247 miljónum króna og liefir hann aldrei fyrr kom- izt í námunda við það að krónutölu. 1941 var innfluln- ingurinn 129 miljónir. Það er erfitt að áætla, hvað innfluln- ingur næsta árs gefi af sér i tollum, en eg tel alveg fráleitt, með því útliti sem nú er um vörukaup og vöruflutninga, að áætla liærri tekjur en varð af innflutningnum árið 1941, en það var 23% miljón króna. Þetta væri liækkun um 3% milj- ón frá því, sem er í frum- varpinu. Eg hefi þá að nokkru rætt þá tekjuliði frumvarpsins, sem þola mundu nokkra hækkun og ætla má að helzt muni valda ágreiningi, hversu áætla skuli. Við þessa umræðu mun eg ekki fara nánar út í tekjuhlið frum- varpsins né ræða þær breyting- ar á gjöldunum, sem fjárveit- inganefnd hefir þegar komið fram með. Nauðsyn að afgreiða fjárlög án greiðsluhalla. Fjárlög má afgreiða á tvenn- an liátt. Með eða án greiðslu- lialla. Þegar eins stendur á og nú, að þjóðin, svo að segja, berst fyrir tilveru sinni, gegn flóði verðþenslu og dýrtíðar, þá er ljóst, að mikill greiðslu- halli á fjárlögum ríkisins mundi verða þungt lóð á vog- arskálinni með verðbólgunni og jafnframt verka truflandi á þær aðgerðir, sem nauðsyn- legar eru til þess að lækka dýr- tíðina og verja atvinnuvegina áföllum. Fjárlög, sem afgreidd væri án greiðsluhalla, með því að liækka áætlun teknanna óeðli- lega ogfjarri skynsamlegu viti, mundi hafa sömu verkanir og beinn greiðsluhalli, þó að út- liti fjárlaganna væri með þvi borgið. Það, seni jafnan er nauðsyn- legt, er skynsamleg og varleg áætlun tekna og útgjöld í sam- ræmi við þær. Er á þessu sízt minni nauðsyn nú, þegar óviss- an um framtíðina er meiri en nokkru sinni. Verklegar framkvæmdir. Að þvi er snertir verklegar framkvæmdir, vegagerðir, brú- arsmíði, hafnargerðir og þess háttar, eru allir sammála um það, að slíkt sé mjög æskilegt, — og erfitt væri nú að starfa og lifa í þessu landi, ef ekki liefði verið ráðizt í slikt, þótt oft hafi af litlum efnum verið gert. Hins vegar stendur nokkuð sérstaklega á um slikar fram- kvæmdir á þessu ári. Verðlag í landinu er nú svo liátt, að telja má, að í algert óefni sé komið. Þess er þó að vænta, að verð- bólgan liafi náð liámarki sinu og hjaðni niður smátt og smátt, ef þjóðin leggst nú á eitt með að svo megi verða. Leiðin til baka i áttina til heilbrigðara verðlags getur þó orðið erfið og seinfarin. Það eru því öll Iík- indi til að verklegar fram- kvænKÍir muni verða talsvert ódýrari næsta ár en þær eru nú. Af því leiðir að meiri og stærri framkvæmdir fengist á næsta ári fyrir sama fé og nú. Brúargerðir eru nú taldar 3% sinnum dýrari en þær voru fyrir stríð. Vegalagning er 4 sinnum dýrari. Vegarspotti, sem 1939 lcostaöi 10 þúsund krónur, kost- ar nú 39 þúsund krónur. Með öðrum orðum, við fengjum einn fjórða lilula nú gerðan af vega- lagningu 1939 fyrir það verð, sem þá var greitt. Eg tel því eklci aðeins aiski- legt, heldur nauðsynlegt að fresta framkvæmdum um nýja vegi, brýr, hafnargerðir og aðr- ar byggingar, það sem er ekki alveg sérstaklega aðkallandi, meðan verðlag allt er eins og nú. Að því er snertir þá atvinnu- aukningu, sem slíkar fram- kvæmdir liefðu í för með sér, þá verð eg að telja, að allt útlit sé um það, að nægileg vinna i l verði í landinu á þessu ári, ef það lánast, að draga úr verð- bólgunni. Framkvæmdir eru því ekki nauðsynlegar vegna at- vinnuskorts. Þær gælu haft öf- ug áhrif með þvi að draga til sín vinnukraft úr sveitum og þannig skapað samkeppni við landbúnaðinn um vinnukraft, sem hann ætti eðlilega að hafá. Eg er elcki að mæla í móti að fé sé lagt til verklegra fram- kvæmda, heldur á móti því, að í þessar framkvæmdir verði ráð- ist á þessu ári. Eg teldi réttast að ákveðin fúlga yrði lögð til hliðar af tekjum þessa árs, í því skyni að ráðast í tilteknav framkvæmdir á næsta ári, eða strax og tiltækilegt þætti. Gæti þá svo farið, að slíkar franv kvæmdir kæmi þjóðinni að tvö- földurn notum síðar, með þvi að bæta úr samgönguþörf — og með því að skapa vinnu, þeg- ar aftur fer að þrengjast um atvinnu meðal almennings. Ný tekju-' öflunarfrumvörp. Nú kann einhver að spyrja í þessu sambandi, hvort stjórnin ætli sér ekki að bera fram ein- hver þau dýrtíðarfrumvörp, senv áhrif hafa á afgreiðslu fjárlag'a, eða hvort rilcisstjórnin ætli elcki að bera fram sérstakar tillögur til nýrra tekna á fjárlögum. Fumvarp það, sem liér ligg- ur fyrir, er tekjuhæsta fjárlaga- frumvarp, sem nokltru sinni hefir Iagt verið fyrir Alþingi Islendinga. Einstakir tekjuliðir l>ess eru hærri en nokkur mað- ur innan þessara sala hefir fyrir einu ári látið sér til hugar koma að gera ráð fyrir. Eg lit því svo á, að það væri ekki ósvinna að halda fram, að jafnvel varlega áætlaðar tekjur ársins 1943 eigi að geta staðið undir öllum nauð- synlegum gjöldum ríkisins á þvi ári. Eg hefi því elcki liugsað mér að til þess þyrfti að koma, að hugsa fyrir nýjum tekjulindum í þessu sambandi. Eg skal viðurkenna, að áfram- haldandi verðbólga gæti komið rikissjóði á kaldan klaka, eins og allri afkomu landsmanna. En fyrir slíku verður ekki séð á neinn hátt svo dugi, þótt nýir, takmarkaðir tekjustofnar værn fundnir, enda mundi það ná skannnt til halds og trausts i vaxandi flóðöldu dýrtíðarinnai'. Það, sem Alþingi og lands- menn verða nú að byggja von sina á, er það að takast megi að stanza verðbólguna og þrýsla henni niður. Vísitalan er nú 263, en þetta frumvarp til fjárlaga er byggt á vísitölu 250. Er þvi sýnilegt að eklci má mikið út af bera, og takist ekki að lækka vísitöluna frá því sem. nú er, þá eru útgjöldin, sem við ættu að bætast lijá ríkissjóði, vegna þessara 13 stiga, í kring um 1% milljón króna. Ríkisstjórnin hefir látið þess getið, að hún muni bera fram frumvarp um nýja slcatta. Fyrir henni vakir, að þær tekjur, sem á þann liátt fengist, verði ein- göngu notaðar til að vinna bug á dýrtíðinni, eftir því sem m,eð þarf. En það sem afgangs kynni að verða, yrði notað til verk- legra framkvæmda að striðinu Joknu. Niðui’l. Bezta dæaradvðiiD er að leika með DERBY-Teðreiðaskonpunni VlSÍR Slgurðnp Jónasson: Er annað líf til? Karl ísfeld rithöfund virðist skorta vissu um það, að annað líf sé til. Eg vildi að eg gæti sannfært hann um að maðurinn lif- ir persónulegu vitundarlífi eftir líkamsdauðann, vegna þess að eg er sannfærður um það sjálfur. En það verður líklega allerfitt verkefni, þar sem Karl heimtar sannanir en tekur ekki, að því er virðist, gildar staðhæfingar jafnvel hinna merkustu manna. Sannanir get eg ekki vísað honum á, nema að hann vilji reyna að sitja á miðilsfundum og vita hvort þar er ekki hægt að láta honum í té persónulegar sannanir, t. d. fyrir þvi að látnir menn, sem hann hefir þekkt hér í lífi lifi áfram „hinumegin“ sem kall- að er. Eg skal ekkert segja um það fyrirfram hvort takast mætti að sannfæra Karl á þennan bátt. Margir kváðu liafa sannfærst þannig og það jafnvel svæsn- ustu efasemdamenn. En aðrir hafa reynst svo „ijottliéttir" að þátttaka þeirra í miðilsfund- um hefir engan árangur borið. Það mætti benda Karli á fleiri leiðir til þess að sannfærast per- sónulega um tilveru annars lífs. eins og t. d. þá leið að iðka vissar yoga-æfingar. Þegar svo er ástatt um menn að þeir vilja hvorki trúa frásögnum og stað- hæfingum, jafnvel hinna vitr- ustu manna, og að þeir reynast ómóttækilegir fyrir sönnunum fyrir öðru lífi, hvort heldur þær eru fengnar á miðilsfundum, eða annarstaðar, er ekkert að gera annað en að bíða þangað til að „sálin vaknar“ hvort sem það nú verður fyrir eða eftir líkamsdauðann. Annam lít eg svo á að það sé yfirleitt þýðingarlitið að reyna að sannfæra þá menn um tilveru annars lifs, sem af ein- hverjum ástæðum eru sann- færðir um að ekki sé til líf eftir dauðann, hvort sem það er reynt með sönnunum eða frá- sögnum. Menn sannfærast yfir- leitt ekki nema þeir hafi opn- ast innan frá eða hinumegin frá eins og einnig mætti orða það. Eftir það liggur allt ljóst fyrir. Þá fara sannanir að koma að notum og þá verða frásagn- ir og staðhæfingar ýmsra hinna merkustu manna eigi lengur tóm markleysa. Með öðrum orð- um, menn verða að hafa ein- hverja dulræna reynslu til þess að þeir geti sannfærst um til- veru lífs eftir dauðann. En vegna þess að dulræn reynsla manna mun vera miklu al- mennara fyrirbrigði hér á landi en marga grunar, vil eg gera hana hér lítilsháttar að um- talsefni, jafnvel þótt eg eigi það á hættu fyrir vikið að Karl dragi dár að mér, svipað og hinn lieimskunni rithöfundiir að Gunnari sterka forðum. Menn fá dulræna reynslu ým- ist í draumi eða vöku. Draumar fyrir daglátum og draumar sem „koma fram“ löngu seinna, eru algeng fyrirbrigði og munu flestir menn liafa af einhverri slikri reynslu að segja. Eftir því sem sálrænir hæfileikar manna þroskast eða eftir þvi sem vilundin opnast eins og líka mætti orða það, taka draumar þeirra að skýrast. Fer þá stundum svo að það sem við manninn kemur fram i di'aumi er álíka raunverulegt, eða að því er lionum finnst jafnvel raunverulegra en at- burðimir í vökuvitundinni. Þá hittir sá sem dreymir bæði lif- andi og dána ínenn, að þvi er honum finnst á jafn virkilegan liátt og í vökuvitund væri og þá skynjar liann svo undursam- leg tilverusvið að lionum finnst hversdagslega lífið í vökuvit- undinni samanborið við þau, vera eins og skuggi hjá björtu sólskini. Um þetta efni er hægt að vitna i frásagnir fjölda manna fyrr og síðar, þeirra er dulrænnar reynslu hafa orðið aðnjótandi og sjálfur get eg um þetta borið af reynslu, þótt m,ín reynsla í þessum efnum sé mjög lítilfjörleg samanborið við reynslu annara og samanborið við það sem eg þvkist vita fyrir víst að hægt er að komast í þess- um efnum. En svo er hin dulræna reynsla er menn verða aðnjótandi i vöku. Hún er allmargvisleg. Er þar fyrst að nefna skyggm. Skyggni er svo alþekkt fyrir- brigði hér á landi að eg þykist eigi þurfa að eyða neinu rúmi til þess að sýna fram á að hún eigi sér stað. Skyggni er marg- vísleg. Stundum liafa menn þennan hæfileika á unga aldri en missa hann er þeir eldast. Sumir menn eru þann veg skyggnir að þeir sjá atburði er gerast langt í burtu, en aðrir sjá verur alveg hjá sér. Til er æðri og lægri tegund skyggni. Þá er það dulheýrnin. Sá hæfi- leiki er í því fólginn að lieyr- andinn heyrir við sig talað, hvort sem það nú heldur eru lif- andi menn eða menn sem eigi dvelja í þessum heimi, sem, við hann tala. Dulheyrnin mun oft vera eins skýr og venjnleg heyrn, ei> að því leyti frábrugð- in að heyrandanum finnst eins og hann heyri jafnframt það sem við liann er sagt inni í sjálf- um sér. Þá eru liin margvíslegu álirif em menn verða fyrir. F or*war ef nishyggj umanna hér á landi hafa gert mikið gys að því sem þeir i háði kalla „straum og skjálfta" og mun vera dregið af áhrifum er menn þóttust verða varir við í sam,- bandi við dulrænar lækningar. Hin dulrænu áhrif koma að sjálfsögðu fram á ýmsan hátt. Menn finna þessi áhrif venju- lega sem straum t. d. á höfuð- ið. Hinar sjö höfuðstöðvar sál- arlilcama manna, virðast vera móttökustöðvar slikra straum- áhrifa. Eg hygg að hér muni vera að ræða um orkustreymi frá hærri tilverusviðum. Stund - um finnast áhrifin eins og hiti og kuldi t. d. á miðilsfundum. Þeir sem slíkra áhrifa verða varir, vita oft eigi um eðli þeirra eða hvaðan þau koma, en þau eru oft svo skýr að eigi verður um villst og get eg borið um það af eigin reynslu. Dulrænar lækningar hygg eg vera svipaðs eðlis. Menn sem hafa þann hæfileika að hægt er að láta lækningaorku strevma í gegnum þá eru notaðir sem tæki til þess að láta orkuna streyma í gegn hinumegin frá, til J>ess að nota hana til lækninga hérnameg- in. Grunar mig að miklu meira sé um slíkar orkulækningar en menn almennt vita um, og að jafnvel sjálfir læknarnir séu oft notaðir meira og minna sem farvegur fyrir lækningaorku án þess að þeir viti af því sjálfir. Að dulrænar lækningar eigi sér stað tel eg varla þurfa að ræða um. Það eiga sér sjálfsagt stað svik í þeim efnum og ber að sjálfsögðu að varast þau, en staðreynduuum má ekki neita, jafnvel þótt erfitt sé að koma við slcýringum, sem eru tak- markaðar af því að menn trúa þvi að ekki sé til framhald lífs- ins eftir líkamsdauðann. Þá eru það hinir „hiálfrökkv- uðu“ miðilsfundir sem Karl tal- ar um og telur sem sálfræðing- ur að varla geti verið „fullgild laboratorium til rannsókna á sálinni“. Eg dreg að óreyndu ekki í efa að Karl hafi setið á mörgum miðilsfundum úr þvi að liann telur sig þess umkom- inn að fella þennan dóm um miðilsfundi almennt. Eg veit ekki hvé almenn er l>ekking manna á miðilsfundum og þyí sem þar fer fram. Vai'la getur hún verið svo almenn að ekki sé líklegt að margur spyrji: Hvað eru eiginlega miðilsfund- ir? Hverskonar fólk eru miðlar og hvað er svo „andatrú“ eða „spíritismi“ eins og almenning- ur kallar sálarrannsókuir þær sem fram fara í sambandi við miðla og miðilsfundi? Eg vil vísa fólki á að lesa ýmsar góðai- bækur um spíritisma, sem til eru á íslenzku. En eg ætla að reyna að svara þessum spurn- ingum stuttlega af minni litlu reynslu. Eg liefi að vísu setið á yfir hundrað miðilsfundum, en aðeins með einum fimm miðl- um og með einum þeirra aðeins tvisvar. Á þeim miðilsfundum sem eg hefi setið á hafa aðeins verið fáir menn, (3 til 7). Sitja fundarmenn í hring með miðli á tilteknum stað, á fyrirfram ákveðnum tima. Miðillinn fell- ur ýmist í miðilssvefn (trance) eða að hann kemst undir áhrif án þess að sofna, sem mun vera að verða algengara en áður var. Miðill er sá maður nefndur, sem á einhvern liátt liefir orðið var við þá hæfileika hjá sér að koma megi i gegnum hann áhrifum hinumegin frá, með því að talað sé í gegnum hann eða á annan hátt (stundum með hreyfing- um, líkamningum o. s. frv.). Miðlarnir eru venjulega æfðir áður en þeir fara að hafa reglu- lega fundi, en það er mjög mis- jafnt hvernig hæfileikarnir eru og hve auðvelt er að æfa miðl- ana. Svo virðist vera að miðils- fundum sé stjórnað hinumegin frá af sérstökum stjórnendum og er eg raunar sannfærður um að svo sé. Þannig gæta stjórn- endurnir hinumegin þess að eigi verði truflun á sambandinu. Miðilsfundur hefst venjulega með þvi að fundarmenn syngja sálma, einn eða fleiri og er þá venjulega ekki langt að bíða þangað til miðillinn er fallinn í svefn eða kominn undir áhrif. Til skýringar skal eg geta þess að svo virðist sem kraftstraumi sé beint að fundinum hinumeg- in frá strax á sömu minútu og fundur á að byrja og eins að fundi sé venjulega ákveðinn til- tekinn tími og krafturinn l>á eigi lengur fyrir liendi er tím- inn er liðinn. Um hið síðara þori eg þó eigi að fullyrða, en það virðist vera fullvíst að kraft- straumi er beint að miðilsfundi á þeirri mínútu sem liann á að byrja, enda ber mörgum sem setið hafa á miðilsfundum.sam- an um það og eg get um það borið af eigin reynslu. Þegar miðillinn er kominn undir á- lirif eða fallinn i miðilssvefn hefir venjulega gerst það á þeim fundum sem eg liefi verið, að einhver hinumegin frá hefir talað í gegnum miðilinn. Stund- um hefir verið um lireyfingar að ræða. Stundum fá fundar- menn skyggni á fundum og hverfur andlit miðilsins þeim þá sýnum en í stað þess sjá þeir andlit þess sem lalar. Hefir það komið fyrir mig, en eg hefi hins- vegar aldrei séð líkamninga fyr- irbrigði. A fundum verða menn varir við margskonar áhrif, svo sem strauma, hita og kulda og stundum sjást ljósfyrirbrigði o. s. frv. Stundum koma einnig fyrir líkamninga- og lyftinga- fyrirbrigði sem svo greinilega liefir verið sagt frá í bókinni uni Indriða miðil. Það sem tal- að er í gegnum miðlana er vita- skuld mjög margvíslegt. Sumt er sagt til þess að veita sann- anir, sumt er andleg fræðsla og hjá sumum miðlum hafa að mér áheyrandi komið mjög | merkilegar frásagnir um ó- . orðna atburði, eins og t. d. um I gang styrjaldarinnar. Alltaf | verða nienn þó að gæta l>ess að 1 miðillinn getur sjálfur haft einhver áhrif á það sem kemur í gegn, jafnvel þótt honum' sé það eigi vitað. Eg mun svo eigi fara lengra út í þetta mál að þessu sinni — en um það mætti skrifa heilar bækur — en ljúka máli minu með þvi að segja: 1. Að eg er sannfærður um að eg hafi á miðilsfundum fengið samband við framliðna menn sem eg þekkti í lifanda lífi. 2. Að á miðilsfundum, sem rétt er farið með, má fá mikla andlega fræðslu. 3. Að miðilsfundir eru mjög merkilegar andlegar orku- stöðvar og að áhrifin á þátttak- endur, einnig miðilinn sjálfan, eru mjög góð ef rétt er að farið. 4. Að miðilsfundir eru bezta aðferð sem eg þekki til þess að sannfæra menn almennt um til- veru annars lifs. I fyrirsögn greinar þessarar er spurt: Er annað líf til? Eg fyrir mitt leyti efast ekki um að maðurinn lifi eftir likams- dauðann, enda væri annað ó- skiljanlegt og raunar ótrúlegt að nokkurum manni sem öðl- azt hefir sæmilegan vitsmuna- þroska skuli nokkurntíma liafa dottið annað i liug. Sigurður Jónasson. Ath. Grein þessi er skrifuð í til- efni af greininni „Sannanirnar innan um svikin“ eftir Karl Is- feld, er birtist i Alþýðublaðinu fyrra sunnudag. S. J. Ránstilraun í Hafnarfírði. í fyrrakvöld gerði arner- ískur hermaður tilraun til að ræna tösku og poka af stúlku í Hafnarfirði, en forðaði sér þegar stúlkan kallaði á hjálp. Samkvæmt upplýsingum er Vísir féklc hjá fulltrúa bæjar- fógetans i Hafnarfirði, voru þrjár stúlkur á leið upp að Þórsbergi við Hafnarfjörð laust fyrir miðnætti i fyrrakvöld, er amerískur hermaður kom til þeirra og gerði tilraun til að lirifsa tösku og poka, sem ein stúlkan hélt á. Stúlkumar kölluðu þá á hjálp, en við það hypjaði hei'maðurinn sig á brott, töskulaus og poka- laus. SUNDHGLLIN. FRAMH. AF 1. SÍÐU. tima, eða til 28. að hún verður opnuð aftur. Um þvottahúsið, sem bærinn hefir komið upp í sambaudi við Sundliöllina, gat frk. Sigriður þess, að aðsóknin að því hefði verið gífurleg. Allan desember- mánuð varð að vinna nætur sem daga til að anna verkefnunum. Og í janúarmánuði hefir verið meir en nóg að gera, þvi að eft- irspurnin liefir verið geyi>ileg. 4 :1.1 rrn.Æ4i:n Vörumóttaka til Vest- mannaeyja fyrir hádeg á morgun. Bœjar fréttír í.0.0.F 5 = 1242481/2=G.H. 65 ára er í dag frú Kristín Friðriksdótt- ir, Bergstaðastræti 54. Útvarpið í kvöld. Kl. 20,20 Útvarpshljómsveitin (I>órarinn Guðmundsson stjórnar): t) Vopnasmiðurinn eftir Lortzing. b) Vorboði eftir E. Bach. c) Radd- ir vorsins; vals eftir Joh. Strauss. 20,50 Minnisverð tíðindi (Axel Thorsteinson rithöfundur). 21,10 Hljómplötur: Göngulög. 21,15 íþróttaþáttur. 21,35 Spurningar og svör um íslenzkt mál'. (Björn Sig- fússon magister). Næturlæknir. Ólafur Jóhannsson, Gunnars- braut 39, sími 5979. Næturvörður i Laugavegs a{>óteki. Dánarfregn. 1 gær andaðist að heimili sonar síns, Bjarna alþingismanns, Ásgeir Bjarnason, fyrrum bóndi i Knarr- arnesi á Mýrum. Æviatriða hans verður síðar getið hér í blaðinu. Farfuglar. Aðalfitndur Farfugladeildar Reykjarikur og B.Í.F. verður hald- inn í Menntaskólanum annað kvökl kl. 81/2 stundvíslega. Þaulvanur verzlunarmað- ur óskar eftir innheimtustörfum Kaupódýr. Tilboð sendist Vísi fyrir 10. þ. m„ merkt: „Inn- heimta“. Stúlkur vantar í fiskvinnu. — Upplýsingar hjá verk- stjóranum. Sænsk ísl. frystihúsið Höfum enirajm fengið nokkra svítrta plyds- svaggera, peliakápnr F'alteg snið. iJiafiiur (horní fíÚBttisgötu og Bárönsstíg). Rafmagns pernr flU'Mgiili Vélbátnr til sölu Vélhátwa’ 10—11 smálestir, raflýstur, með 30 hesta Bol- indervél, lítutspili, dragnóta- spili,afdráttarvél, ásamt 100 stokkum af Utui til sölu fyrir sanngjarnt verð. ÓSKAR HÁ1.LDÓRSSÓN. Tilk.viinliig frá ríkissfjérninni Brezka sendiráðið hefir t.jáð ráðimeylinu að frá og með 3. þ. m. verði hvert íslenzkt skip, sem er 50 brúttó ,j smálestir að stærð, að hafa meðferðis brezkt siglinga- skírteini (Ship Warrants) en til þessa hafá ekki minni skip en 200 brúttósmálesta þurft þessa Með skíi'skotun til þessa sem að framan segir, er öll-1 um eigendum skipa, sem eru 50 brúttósmálestir eða þar ' yfir að stærð, bent á að fela umboðsmönaium sínum í Biætlandi að sækja þegar um brezk siglingaskírteini fyrir skipin og' þá sérstaklega fyrir þan skip, sem vá- ■: trvggð eru eða endurtryggð h.já brezkum eða amerísk- um skipaváti'ygg.jendum. Skipaeigendur, sem engan jj umboðsmann hafa i Bretlandi geta um iiivegun fram- | mgreinds siglingaskírteinis snúið sér til einhvei's af ’ eftirtöldum aðiljum; Brezka aðalkonsúlatsins í Reykjavfk, — varakonsúlatsins á Akureyri, — —— í Vestmannaeyjum eða skrifstofu brezka s.jóhersins á Seyðisfirði. Fiskiskip, sem stunda veiðar úr íslenzkum höfnum og flyt.ja afla sinn til íslenzkra hafna, þurfa ekki að hafa ofangreind siglingaskírteini. Atvinnu- og samgöngumálaráðuneytið, ;2. febr. 1943. Jarðarför Jósefinu Waage fer frairí frá dómkirkjuuni föstudaginn 5. þ, ro. kl. iy2 e. h. Fvrir hönd vandamaima, Óiafíir Teitsson.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.