Vísir - 04.03.1943, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
33. ár.
Úr ræðu Alexanders,
f lotamálar áðherr a.
Alexander flotainálaráöherra
Brela liélt ræðu í neðri málstofu
þingsins i gær, er hann lagði
íram fjárhagsáætlun flotans.
Hann gaf ýmsar markverðar
upplýsingar, meðal annars um
það, að Þjóðverjar mundu nu
smíða fleiri kafháta en banda-
menn gætu grandað, þótt biliö
minnkaði jafnt og þétt og febrú-
ar hefði verið bezti mánuður í
baráttunui við þá til þessa.
Þá sagði Alexander, að fra
striðsbyrjun hefði Bretar smíð-
að um 900 herskip frá togurum
til orustuskipa og þeir ætti nú
eins mörg stór skip og þegar
stríðið liófst.
Loks sagði Alexander, að
framvegis mundu Bretar leggja
aðaláherzluna á að smíða lítil
skip, en Bandaríkin mundu
hinsvegar einbeita sér við smíð-
ar kaupskipa.
Stntt og: laggott
• Útvarpið í Berlín hefir borið
það til baka, að Ribbentrop
hafi hitt ameríska bislcupinn
Spellmann, meðan hann var í
Rómaborg í lok síðasta mánað-
ar. Spellmann kom til Róma-
borgar rétt á undan Ribbentrop.
•
Á laugardag var háður i
Wembley í London knatt-
spymuleikur milli Englands og
Wales. Leikurinn var afar
sjjennandi frá upphafi til enda,
en honum lauk með sigri Eng-
lands, sem setti fimm mörk
gegn þrem.
•
Fasta Gandhis var á enda
i gær. Verður hans nú aftur
gætt á sama hátt og áður en
hann hóf föstuna.
•
Frú Ghiang Kai-shek hélt
ræðu á almennum fundi i New
York í gær. Aðrir ræðumenn
voru La Guardia borgarstjóri
og Wendell L. Willkie, sem
kynnti frúna fyrir fundinum.
Stilwell hershöfðingi hefir
tilkynnt, að ameriskar sprengju-
flugvélar hafi gert liarðar árás-
ir á flutningaleiðir Japana i
Yunnan og Burma.
iðverjar biiljas!
r.
Biðja páfa að ganga
- á milli.
Heimildarmenn í Ziirich,
eem oft hafa reynzt áreiðan-
legir, hafa skýrt fréttaritara
United Press þar í borg frá
því, að Ribbentrop hafi beðið
páfa um að bera upp erindi
við stjómir Bretlands og
Bandaríkjanna.
Erindið er það, að þær fá-
ist til að draga úr loftárásum
á þýzkar borgir. Páfinn bað
um umhugsunarfrest.
Það efast víst enginn um
svör bandamanna við þessari
málaleitan, ef páfi fæst til að
flytja hana. _____
Ritstjórar
Blaðamenn Simi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 llnur
Afgreiðsla
Reykjavík, fimmtudaginn 4. marz 1943.
51. tbl.
pjóöverjor smíða fleiri
kalbóta en leir missa.
Virki búið undir árás
Hin risavöxmi fljúgaudi virki hafa nú bækistöðvar á Nýju-
Guineu, þólt erfitt sé að koma úpp flugstöðvum. Eru þær aðal-
lega umhverfis Port Moresby. Myndin 'sýnir fljúgandi virki
undir neti, sem strengt er yfir það, til þess það sjáist ekki
úr lofti. Verið er að koma 500 kg. sprengjum fvrir í lnik virkis-
ins.
Tiinls:
Bandamenn stefna
til Faid-skarðs.
Rommel setur allt traust sitt á Mareth-Iínuná
Hersveitir Rommels halda enn áfram undanhaldi sínu
austur á bóginn frá Sbeitla og er nú stefnt til Faid-
skarðs, en þar var fyrst barizt í sókninni á dögunum.
Þess er ekki getið í fréttum, að möndulhersveitirnar sé að gera
neinar ráðstafanir til að stöðva sókn bandamanna vestan skarðs-
ins og munu þær þá að líkindum hörfa alla leið til hinna fyrri
stöðva sinna austan þess, en skarðíð er um hundrað kílómetra
frá sjó.
Bilið er orðið svo langt milli
framsveita bandamanna og
haksveita Rommels, að jiað
kemur ekki til hardaga lengur
og stórskotalið hinna fyrnefndu
er ekki framar í skotfæri.
í gær voru gerðar þrjár smá-
árásir á stöðvar Breta á norður-
vigstöðvunum, en j)eim var öll-
um hrundið. Langdrægar fall-
byssur Brela hafa haldið uppi
skothríð á stöðvar möndulveld-
anna.
Ronunel laétur vinna mikið að
því að styrkja Mareth-línuna,
síma blaðamenn, sem fylgjasl
með 8. hernum. Hinsvegar sjást
Jæss engin merki, að liann Jáli
vinna að víggirðingum milli
saltvatnsins Scliott el Jarid og
sjávar, enda þótt eiðið Jiar sé
mjög mjótt. Hann niun }>ví ætla
sér að láta Mareth-línuna nægja.
Færð liefir stórum batnað sið-
ustu daga og eftir fáeinar vik-
ur verða saltvötnin orðin þur,
svo að hægt verður að aka yfir
J>au.
Mareth-línan.
Þegar Mareth-línan fór fyrst
að skjóta verulega upp kollin-
um í fréttum undanfarna mán-
uði, var sagt, að hún væri byggð
eins og Maginot-linan franska.
| Þetta var ofur-eðlileg skýring,
}>vi að Mareth-línan varð til á
eftir víggirðingunum á fransk-
þýzku landamærunum og þegar
verið var að koma þeiin upp,
var það almenn skoðun, að }>au
væri óvinnandi. Þegar Mareth-
línan varð til, töldu inenn víst,
að hún'yrði sniðin eftir „meist-
araverkinu“ Magnotlínunni.
Mareth-línan er hinsvegar
töluvert frábrugðin Maginot-
Opustan á Bismarkshafi:
línunni, því að hún er raunveru-
lega í tvennu lagi. Hún er í lög-
un eins og Y og er Y-ið þó svo
glcili, að það líkist einna helzl
T. Léggurinn af „stafnum“
teygir sig suður á bóginn í eyði-
mörkina, en greinarnar eru
meðfram þurruni árfarvegum.
Liggur annar til sjávar og heitir
Wadi Zig Zaou, en Iiinn lieitir
Wadi Houffrá og liggur til
vatnsins Schott el Jerid.
Aðallinan er sú, sem liggur
meðfram árfarvegumun. og er
samfelld, en hin gr það ekki,
hún er röð virkja, sem hafa
ekki beint samband sín á milli,
nenia ofanjarðar. I>að er þvi
hægt að fara á hiilli þeirra, en
}>ótt })að takist er hjörninn sanit
elcki unninn, því að þá eru að-
alvirkin eftir. Attundi lierinn
er nú kominn að nokkurum
hluta aðalvirkjanna og liann
mun að líkindum Iðggja aðal-
áherzluna á að mola þau.
Bandamenn íá 4 millj.
smál. matvæla fráU.S.
Síðan í marz-mánuði 1911
hafa tíandaríkin sent bandá-
inönnum sinunv um fjórar
inilljónir smálesta af matvælum
ýmiskonar. Þá er meðtalið
smjör, sem sent hefir verið til
Bússlands og ætlað liernum þar.
Stettinius, sem sér um fram-
kvæmd láns- og leigulaganna
fyrir Roosevelt, gaf þessar upp-
iýsingar í gær. Hann skýrði
einnig frá því, að Bandaríkja-
menn og Bretar hefði sent
Rússum 5600 flugvélar, 6200
skriðdreka og 85.000 önnur
hernaðartæki.
22 japönskum skipum
sökkt eða stórlöskuð
Ekkert skipanna komst til Nýju Guineu.
15.000 Japanir farast.
kipalestin, seni .lapanir sendu af slað lil Nýju-
Guineu unt helgina er nú úr siigunni, að því
er segir í tilkynningu frá aðalbækistöð
MacArlhurs í morgun. Höfðu fleiri skip bætzt í hana.
eftir að birt var tilkynningin í gær og liafa Japanir þvi
orðið fyrir iniklu nieira tjóni en upphaflega var ráð
lyrir gert.
Upprunalega voru aðeins 11 skip í lestinni, en í gær bættust
8 við og voru af þessum hóp 12 herflutningaskip og tín tundur-
spillar og beitiskip. Þeim til verndar voru auk ]>ess orustuflug-
vélar svo að tugum skipti.
Bandamenn sendu fljúgandi
virki, Lightning orustuflugvélar
og flugvélar af mörgum öðrum
tegundum til árása á skipin og
var þeim haldið uppi myrkranna
á milli í gær, en þá var svo kom-
ið, að eikkert skiipanna, 'sem
enn var á floti, var þannig á
sig komið, að það muni nokk-
uru sinni geta komizt i höfn áft-
Örðugjisti
lijalliun.
J slenzka þjóðin stendur rní
á vegamótunt. Þetta er
mörgum ljóst, en ekki öllum.
Sumir virðast ekki enn gera
sér grein fyrir þeirri hættu,
sem nú vofir yfir allri af-
komu landsmanna. Þegar
hallar undan fæti og allt virð-
ist kornið í óefni, hrópa þeir
hæst á róttækar björgunar-
íáðstafanir, sem eiga allt sitt
undir, því, að atvinnan stöðv-
ist ekki. Það er ekki nema
eðlilegt. En þegar núverandi
ríkisstjórn hefir stanzað
skriðu dýrtíðarinnar um
stundarsakir og vísitalan hef-
ir lækkað nokkuð, er eins og
menn trúi því, að nú sé öllu
óhætt. Þeir, sem áður buðu
fram fórnir af hræðslu við
ógnir dýrtíðarinnar, kippa nu
að sér hendinni og telja að
cngin bvrði eigi að lenda á
þeirra herðurn. Nú er fjöl-
tnennum stéttasamtökuni
skipað að kref jast þess af Al-
þingi, að það felli viðreisnar-
ráðslafanir ríkisstjórnarinn-
ar. Er þetta ábyrgðarleysi, eða
vita beir ekki hvað þeir eru
að gera? — Vísitalan stendur
ekki í stað þar sem hún er
nú. Það eitt er víst. Ef frum-
varp stjórnarinnar verður
fellt eða gert að engu í með-
ferð þingsins, mun dýrtíðin
aftur færast í aukana á mæli-
kvarða, sem hér hefir ekki
áðui' sézt.
Þjóðin á enn eftir að kom-
ast yfir örðugasta hjallann í
dýrlíðarmálunum. Framtíð
landsmanna um margra ára
skeið byggist á hveinig úr
þeim verður leyst. Þeir, sem
nú spyrna af alefli á móti því,
að gerðár Séu skynsamlegar
ráðstafanir, mun brátt sjá
hver ávöxturinn vsrður, ef
andstaða þeirra ber áiangur
Þá verður of seint að bæia ráð
sitt.
Þess vegna er hazt að at-
huga málið af fullri alvöru
meðan tími er til.
* i
i
i
uiv Möig vyru sokkin, en hin
höfðu, orðið fyrir svo miklu
íjóni, að þau voru að því komin
að sökkva.
Hvert e'inasta skip i liópnum
var hæft mörgum •sprengjum,
] ví að fíugvélarnar skiptust i
hópa og tók hver hópur sérstakt
skip „fyrir", svo að engin hætta
var á, að n'eitt þeirra yrði útund-
tm. Eftlr því sem leið á daginn
dreifðist skipale'stin æ meira, eil
eftirförinni var haldið áfram
hvíldarlaust og flugvélarnar
Jiættu ekki árásum fyrr en þær
voru búnar að „ganga svo frá''
Japönum, að þeir kæmust áreið-
fii'ilega ekki í liöfn - skipin ann-
aðhvorl sokkin eða að sökkva.
Vernd oi'iistuflugvéla Japana
varð a» minni, því að engar flug-
véiar konvú i stað þeirra, sem
skotnar voru niður.
Eit t herf lutningaskipanna
varð til dæmis fvrir fimm 500
punda sprengjum og kviknaði
strax í því. Það var um 10 þús.
sinál. að stærð. Annað, sem var
um 8 }>ús. smál. á stærð, varð
einnig. fyrir fleiri en efinni
sprengju og brotnaði það í
tvennt.
55 flugvélar
skotnar niður.
Af orustuflugvélunum, sem
voru skipunum til verndar, voru
að minnsta kosti 55 skotnar nið-
ur, en auk þess urðu margar
þeirra fyrir margvíslegu tjóni.
Hinsvegar var flugvélatjón
bandam’anna mjög lítið, þvi að
þeir misstu aðeins- eina
sprengjuflugvél og þrjár orustu-
flugvélar. Margar urðu þó fyrir
-ýmsum skemmdum.
Talið er að um fimmtán þús-
und japanskir hermenn hafi
verið á Jierflutningaskipndum,
sem sökkt var. Rnginn þeirra
komst til Nýju Guineu, þar sem
þeim var ællað að stöðva sókn
bamianianna um Mubo til Sala-
maua og þaðan til Lae,
í hei'stj órnartilkynningunni
frá MacArtbur í mór-gun var
sagt, að með þessum ósigri
væri hættan á innrás i Ástralíu
miklu minni en áður, en ef
skiplestin liefði komizt á á-
fangastað sinn, ]>á hefði hættan
vcrið mjög mikíl.
Níðnstu frcttir
Rússar sækja suðvestur frá
Reshev. Hafa tekið 11 þorp.
Þjóðverjar eru þá hvergi á bökk-
um Volgu.
Bretar gerðu árás á Hamborg
og fleiri þýzkar borgir í nótt.
Tíu sprengjuflugvélar vantar.
450 km. af Moskva-Riga-
brautinni á valdi Rússa.
Fall Reshev — ásamt Demiansk —
skapar Rússum mikla sóknar-
mös:iileika.
F
Jall Reshev, sem Þjóðverjar urðu fyrri til að tilkynna í
gær, skapar Rússum mjög svo aukna mögúteika til
frekari framsóknar þaraa norðurfrá einkum af því,
að þeir eru þegar búnir að taka annað rammgert vígi Þjóðverja,
Demiansk. Rússar hafa nefnilega með þessu móti náð á vald
sitt um 450 kílómetrum af brautinni frá Moskva til Riga, en
hún liggur um Reshev og Veliki Luki.
Þjóðverjar tilkynntu í gær,
að þeir hefði aðeins liaft bak-
verði síðustu vikuna til varnar i
Reshev og hefði þeir getað kom-
ið undan öllum birgðum sínum.
Rússar segja hinsvegar, að her-
fang þeirra sé mikið. Það er
é'kki ennþá búið að telja það, en
vitað er, að meðal þess eru 112
skriðdrekar, 76 fallbyssur, 85
eimreiðar og 1200 járnbrautai'-
vagnar, auk fimm birgðahlaða
nieð birgðum af ýmsum nauð-
synjum og hergögnum.
i
Sótt að Orel úr vestri.
Yestur af járnbrautinni milli
Kursk og Orel hafa Rússar tek-
ið tvær borgir. Heitir önnur
Lgov, en hin Dmitri Lgovski.
Fyrri borgin er 'á einu járn-
brautinni milli Kiev og Bryansk.
Þær eru nærri hvor annari, um
100 km. frá Kursk. Rússar eru
þarna komnir svo langt vestur
á bóginn, að menn Oru farnir
að bollaleggja um það, hvort
þeir muni nú ekki fara að
beygja í norður eða suður til að
geta komizt aftan a'ð þeim vöm-
um Þjóðverja, sem þar eru.
Fleiri hallast að þvi, að þeir
muni beygja norður á bóginn,
til að geta komizt vestan að Orel.
Hláka er enn i Yestur-Káka-
sus og gerir allar hernaðarað-
gerðir mjög efiðar, en þó
þjappa Rússar Þjóðverjum enn
saman, þó að hægt gangí. Þar
sem láglendi er, verða hermenn-
irnir oft að sækja fram' i vatni,
sem er allt að þvi í hné á dýpt.
Bardagarnir fyrir norðan
Donetz-hérað geisa enn með
sama ofsa og áður, en hvorugur
getur náð ýfirhöndinni svo
greinileíga, að hann geti hrakið
hinn á flótta.