Vísir - 13.03.1943, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
33. ár.
Reykjavík, laugardaginn 13. marz 1943.
Ritstjórar
Blaðamenn Siml:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 llnur
Afgreiðsla
59. tbl.
ÞJÖÐVERJAR TILKYNNA TÖKU KARKOV.
Tiinis:
Þrem árásum von
Arnims hrundið.
ltoinniel liörfar hjá jflaretli-
línnnui.
Von Arnim hélt enn áfram sóknaraðg'erðum í Norður-Túnis
í gær. Send.i hann menn sína fram til þriggja árása, en þær fóru
ailar út um þúfur eftir snarpa stórskotahríð Breta. Hefir að-
staða herjanna ekkert breytzt í Norður-Tunis undanfarna daga.
Nýft skip á sjó
Undanfarna vilui liefir von
Arnim látið gera allmörg áhlaup
á norðurvígstöðvunum, en þau
hafa fært honum litinn á-
vinning. Þau neyddu Breta til
að höx*fa úr nokkrum þorpum,
þar á xneðal Sedjenan, sem hefir
komið allmikið við sögu að und-
anförnu, en síðan hafa þeir ekki
látið lirekja sig.
Fréttaritarar i Norður-Afrílui
sirna, að von Arnim hafi missl
3500 menn undanfarna 10 daga.
Af þessum fjölda hafa 2250 ver-
ið drepnir, en hinir verið teknir
til fanga.
I
i
Mið- og Suður-Túnis.
Þær fregnir berast nú frá Mið-
Túnis, að Frakkar sé farnir að
hafa sig aftur í frammi, eftir
að þeir hafa verið látnir fá ný
vopn og úthúnað. Frönsk fót-
gönguliðssveit gerði í gær árás
fyrir austan Ousseltia og naut
við það stuðnings skriðdreka
ihandamanna. Af þessu sést, að
Þjóðverjar eru þama komnir
aftur til himia upprunalegu
stöðva sinna, sem þeir höfðu áð-
ur en Rommel hóf sókn sína fyr-
ir um það bil þrem vikum.
Frakkár tóku nokkra fanga
i þessari árás.
Rommel lætur hersveitir sínar
hörfa aftur eftir árásina í fyrra-
dag, sem fór út um þúfur, enda
var hún ekki gerð með miklu
liði. Hörfa Þjóðverjar norður
Hetjudegi Þjóð-
verja frestað
Vegna veikinda Hitlers
„Hetjudegi" Þjóðverja —
þegar minnzt er þeirra, sem
fallið hafa á vígvöllunum —
hefir verið frestað um eina
viku, til 21. þ. m.
í vikunni, sem leið, skýrði
vfirherstjórnin nákvæmlega
frá því, hvernig hátíðahöldun-
um mundi verða hagað, en
þau hafa aldrei farið fram
síðar en annan sunnudag í
marz. Á síðasta ári fóru þessi
hátíðahöld fram 24. febrúar,
en árið 1941 voru þau haldin
16. marz.
Það hefir ekki enn verið til-
kynnt, hvort Hitler heldur
ræðu við þetta tækifæri, en
hann hefir venjulega talað
þenna dag. Þykir frestunin
vera sönnun þess, að hann
hafi fengið taugaáfall og sé
í Berchtesgaden til þess að ná
sér af því.
á bóginn hjá Ivassar Rilani, sem
er um 70 km. suðvestur frá
Maretli-hnunni. Þeir hafa misst
18 bíla og 7 fallbyssur.
Arásir á Rouen
og Liege.
Tvær allmiklar árásir voru
gerðar á hernumdu löndin í
Vestur-Evrópu í gær.
Fyrri árásina gerðu amerísk
fljúgandi virki á jánihrautar-
stöðvar í Rúðulxorg (Rouen).
Fjöldi Spitfire-flugvéla var
virkjunum til verndar og inntu
þær hlutverk sitt svo vel af
rendi, að ekkert virkjanna fórst.
Mikill reykjarmökkur náði um
5000 fet í loft upp, }>egar frá var
horfið.
Iiina árásina gei-ðu Mosquito-
vélar á eimreiðasmiðjur í Liege
í Belgiu. Var ársásin gerð um
það bil, þegar fór að dimma.
Eni flugvélanna kom ekki aftur.
Bretar gerðu stórkostlega árás
á Essen í nótt og misstu 23 flug-
vélar.
Flugmenn segja, að |>eir hafi
aldrei lent í annari eins loft-
varnaskothríð, en þó fór svo,
þegar líða tók á árásina, að skot-
hríðin minnkaði og færri kast-
Ijós leituðu um hiinininn.
Miklir eldar kviknuðu á árás-
arsvæðinu.
Aðrar fregnir herma, að barizt sé
í miðbiki ------------<-----
Vikulega bætast mörg skip í
flota Bandaríkjamanna og sýn-
ir myndin, þegar einu liinu nýj-
asta er hleypt af stokkunum.
Það er beitiskipið Miami, sem
var smiðað í skipasmíðastöð
á austurströnd Bandaríkjanna.
írá 11. S. Iltitt
tiindrunartaust yfir
i.
I Rússlandi hefir verið skýrí
frá því, að hergagnaílutningum
sá haldið uppi frá Bandaríkjun-
um vestur yfir Kyrraraf til Sí-
beríu.
Japanir reyna ekki að hindra
flutninga þeSsa, þótl liergögnin
komi frá óvinum þeirra og eigi
að notast gegn handamönnum
þeirra, þvi að flutningarnii* fara
fram i rússneskum skipum.
Vilja Japanir ekki rjúfa hlut-
leysissáttmála þanii, sem Matsu-
oka gerði í Moskva 1041 — a.
m. k. ekki fyrr eu hep])ilegt þyk-
ir. —
Rússar hafa m. a. íengið flug-
vélar þessa leið frá Bandaríkj-
unum, og vafalaust sittlivað
fleira.
Róníáhorgarhlaðið Messagero :
segir, að/menn verði að vera við
því húnir, að innrás verði gerð
| á ítalíu, þvi að miklar líkur sé
fyrir því.
Eden ræðir sambúð Rússa
og annara bandamanna.
Verður nokkrar vikur í Ameríku.
Það var tilkynnt seint í gærkveldi, að ulanríkisínálaráðhcrra
Breta, Anthony Eden, væri komin lil Washington lil
skrafs og ráðagerða við forvigismenn Bandaríkjanna. -— Er
þelta fyrsta ferð Edens vestur um Iiaf, síðan striðið hrauzt út,
en liann hefir komið þangað tvisvar áður.
Eden flaug vestur í hoði
Bandaríkjastjórnar, en liann á
meðal annars að undirbúa fund
fulltrúa allra liinna frjálsu sam-
einuðu þjóða, þar sem ræða á
ýmis málefni, er rísa af styrjöld-
inni. Meðal þeirra, sem Eden
mun eiga viðræður við, meðan
hann dvelst vestra, er Roosevell
forseti, Cordell Hull utanríkis-
ráðherra, Sumner Welles vara-
maður hans og Litvinoff sendi-
lierra Rússa.
Meðal vandamála þeirra, sem
Eden mun ræða við forvígis-
menn Bandaríkjanna, er sam-
húð Rússa og Pólverja, sambúð
Rússa og Júgóslavíu og sambúð

í'd í<iiy
IV
sælcjsa tjíVain li á Vííinihu

Siðustu tVe.gnii' í'rá . Þjóðver ju-m í gærkveldi
hermdu, / að þeir hefði brotizt inn í Karkpv
mið ja Oíi; |wr geisiiðu nú æðisgengnir götubar-
(lagar. Rússar játa það, að þeir hafi ekki getað útmáð
l'Jeyííinn; sem Þ jóðvcr jar rá’ku i varnir þeirra og hefðii
þýzku hersveitirnar meira að ses.ja getað hreikkað hann
til hegg.ja handa og sótt frani nokkurn spöl. En fram-
sókn Þ jóðver ja er þcim afardýr, því að þeir gera sums-
staðar tíu til tóll' áhlaup saina daginu.
Fregnir biaðamanna henna, að hardagar niuni íddrei hafa
verið háðir af meiri grinnnd í Rússlandi og er þá mikið sagl.
Engiim biður um grið, euda þýðir ekki um grið að biðja. Siðan
bardagarnir hárust inn- i borgína, hafa návígisbardagar verið
háðir víða og mannfall verið iuikið á báða hóga.
Sumar iregnir, sem eru ekki opinberar, herma, að
Karkov sé öll eða að mestu á valdi Þjóðverja, en eng-
in staðfesting hefir fengist á því frá Rússa hálfu.
Hafa Þjóðverjar tilkynnt þetta í útvarpsfreg-num sín-
um á sumum tungumálum, en ekki öllum.
Rússar hafa sagt frá því, að
Þjóðverjum liafi orðið mesl á-
gengt fyrir snnnan og yestan
borgina. Alveg við liana og i
lienni tefla Þjóðverjar fram að
minnsta kosti 900 skriðdrekum.
en þeii' Iiafa mörg lumdruð i ná-
grenni hennar, l>a*ði sunnan og
iKtf'ðan, seni þeir geta flutt til
eftir þörfum. Þeir geta hara ekki
leflt fi;a,ni öilu fleiri skriðdrek-
um í ejqu á þessu litla svæði, en
jieir mundu vafalaust gera |>að,
ef lamlrými væri til j>ess.
Við eitt j>ori> fvrir vestan
borgina urðu Rússar að verjast
átta áhlaupum í ga>r. Þeim var
öllum lirundið, en 20 skriðdrek-
ar voru eyðilagðir og um .800
þýzkir hermenn lágu i valnuin,
jiegar áhlaupunum var hætt
vegua náttmvrkurs.
Bandarikjanua og Rússlands.
Yfirleitt veirðnr rætt vandlega
um stöðu Rússlands meðal
banílamanna, J>ví að jieir hafa
að undanförnu tekið afsjtöðu til
ýinsra manna og málefna, seiu
er lítt fallin til J>ess að bæta sam-
búð handanianna. Méðal annars
liafa þeir stimplað Midiailovitcli
Serbakappaj seni inálaliða Þjóð-
vérja og jieir liafa liafið útgáfu
hlaðs í Moskva, sem vinnur gegn
hagsmunum þólsku stjórnarinn-
ar í London.
Er mörgum forvígismönnum
]>að áhyggjuefiii, hvernig Rúss-
ar hat'a komið f.rain upp á síð-
kastið.
Eden miiii ferðást viða um
Bandarikin og fara til Kanada,
áður en hann hcldur heim aftur.
Ummæli Standleys,
Roosevelt vár all tviræður á
fundi bláðamanna i gær, ]>egar
talið harst að ummæluin Stand-
leys sendiherra í Moskva. Sagði
forsetinn, að Rússar töluðu
stundum of niikið og stundum
of lítið, en útkomim • yrði að
j>eir segðu ekkert. Roosevelt .va*
sþurður um horfurnar á því, að
hann og Stalin hittust. .Ha*'n
kvaðst ekkert nýlt hafa að seg a
um j>að.
Sama aðferð og
við Stalingrad.
Rússar segja, að Þjóðverjar
bei'ti sömu aðferð og reyndist
J>eim hezl við Stalihgrad, enda
j>ótt hún hefði ekki getað kom-
ið í veg fyrir að horgin yrði um-
kringd og hernum j>ar torlimt.
Þessi árásaraðferð er í J>ví fólgin
að ski]>ta svo ofl um sveitir i
fremstu linu, að hægt sé að
lialda uppi stöðúgum árásuni.
Með ]>essu móti er hægt að
þreyta vanialiðið og ]>að var ein-
niitt ]>ess vegna, að Þjóðverjum
tókst að mjakast áfram smám
saman í Stalingrad-sökninni.
Rússar geta einnig um Isyum
í síðustu fregnum af hardögun-
uin í Ukrainu. Þjóðverjar gera
]>ar mjög áköf álilaup og eru
horfur allalvarlegar fyrir
Rússa.
Horfur afar
ÍKkyg-giIegar.
í i'regnum bandamanna er
ekki dregin dul á ]>að, að horfur
sé afar alvarlegar Iijá Karkov,
þvi að Þjóðvejar hafa teflt fram
svo miklu liði á mjóu svæði, að
lítil eða engijtt tök eru að stöðva
]>á. Er talið, að sá mögideiki sé
ekki útlokaður, að Rússar verði
hraktir úr horginni, um stund-
arsakir að minnsta kosti, en það
er ekki dregið í efa, að það muni
verða bariztjengi og grimmilega
um borgina, enda þótt Þjóðverj-
arhái henni að þessu sinni. Hún
cr þess "verð, að enn sé fórnað
fyrir hana mörgum mannslif-
uin.
Sókpin á
miðvig-stöðvunum.
Rússar halda áfram i vestur-
átt i nágrenni við Viasma. 1 bar-
dögum um borgina misstu Þjóð-
verjar 9000 menn fallna, að sögn
Rússa, en að auki náðu Rússar
aljmiklu herfangi, svo sem 8
flugvélum, 83 skriðdrekum, 70
fallhyssum, 57 eimreiðum og
515 járnbrautarvögnum .
Framsveitir Rússa eru enn
komrnr nær járnbrautinni og
veginum milli Smolensk og
Viasma. Hafa þeir sótt suður í
áttina til hans frá Byeli.
•••! h'.iúv-h
■ ■ i • • ■■ •: '. ú'h'.i-
Seðlauitiferðin f
inu er kömin upp í 108
milij ónir króná. Fýrír
þremur áriim voru seðlar
í umferð fyrir 10—12
millj. króna.
Ekkert sýnir betur en
þetta hversu verðmæti
krónunnar héfir stór-
kostlega rýrnað. J>ví
minna virði sem krónan
verður, þvi fleiri krónur
þarf til að fullnægja
veltufjárþörf landsins.
Éf dýrtíðin og verðbólg-
an á eftir að vaxa þá rýrn-
ar . að sama skapi verð-
mæti krónunnar og því
meira vex seðlaumferðin.
Þegar þýzka markið
féll í verði eftir fyrri
heimsstyrjöld og varð að
lokum gersamlega verð-
laust, höfðu seðlaprent-
smiðjur þýzka ríkisíns
ekki undan að prenta
seðlana. Að siðustu varð
fólkið að bera seðlana í
stórum handtöskum tif
að greiða fyrir kaffiboila
eða farmiða í sti*ætis-
vögnum.
Þeir sem telja æskiíégt
fyrir íslenzku þjóðina að
öðlast slíka reynslu og
eignast mikið af veVð-
lausum krónum, ætttt að
skora hárðlega á Alþingi
að fella dýrtíðarfrum-
varp ríkisstjórnarínriar.
Það er vísasti vegurínri
til þess að fá vasana fulla
af seðlum, fulla af verð-
lausum seðlum.
Göring á Ítalíu.
Göring er sagður liafa verið
fyrir. skeniinstu á ferðalagi á
ítalíu. ,
I laun korn til. Rórnaborgar
skömnnu eftir að Riþbentrop fór
þaðan, qn haim vay þar ,til 28.
febrúar síðastUðinn. Var Gör-
ing þar.um yiku tima og ræddi
meðal annars við Mussolini; qg
aðra háttsetta ítali. • i <
Talið er liklegt, að Göring hafi
hafi rætt um loftvarnir, Italíu,
þvi að þær eru i miklum ólestri.
Níðiistii frcttir
Sholto-Douglas, flugmar-
skálkur í Kairo, er á ráðstefnu í
Ankara.
Grískt eftirlitsskip hefir sökkt
þýzkum kafbáti á N.-Atlanta-
hafi.
Norska stjórnin í London til-
kynnir, að varðskipið Harstad
hafi farizt á Barentshafi.
Eden hefir rætt við Halifax lá-
varð í Washington og hittir
Roosevelt í dag.