Vísir - 21.07.1943, Síða 2

Vísir - 21.07.1943, Síða 2
VISIR DAGBLAÐ Ctgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F. Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson. Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni Afgreiðsla Hverfisgötu 12 (gengið inn frá Ingólfsstrœti). Símar: 1 6 60 (fimm línur). Verð kr. 4,00 á mánuði. Lausasala 35 aurar. Félagsprentsmiðjan h.f. Vinsamleg sambúð. egar Norðmenn liáðu sjálf- stæðisbaráltu sína og voru í þann veginn að ná lokatakmark- inu, er sagt að álirifamaður þeirra á meðal hafi sent norsku stjórninni svohljóðandi skeyti: „Nú ríður á að lialda saman.“ Stjórnin svaraði: „Nú ríður á að halda sér saman.“ Það væri ekki úr vegi fyrir íslenzku Stalin- grad-hetjurnar að minnast þess- ara orða. Sé þeim alvara um að allar sjálfstæðiskröfurnar, sem blað þeirra Þjóðviljinn liefir þráfaldega rætt, — að vísu af takmörkuðum skilningi —, ættu þessir menn að forðast ástæðu- lausan andróður gegn þjóðum, sem okkur eru vinveiltar og hafa allt okkar ráð í liendi sinni. Það er viðurkennt af öllum, sem um sjálfstæðismálið liafa rætt, að sjálfstæðis getum við þvi að- eins notið, að við njótum lil þess beins og óbeins stuðnings hinna engil-saxnesku þjóða. Óvitar einir loka augum fjTÍr þessari staðreynd, — og svo leigð áróð- ursþý hins rússenska málstaðar. Umræður um sjálfstæðismál- ið eru að því leyti æskilegar, að nauðsyn ber til að þjóðin geri sér Ijóst, hver skylda hennar er í því efni, — ekki einvörðungu gagnvart heildinni nú, heldur og hinum, er síðar byggja land þetta og taka það að erfðum. Hinsvegar hafa kommúnistar fallið fyrir þeirri freistingu, að gerast of umsvifamiklir í um- ræðunum um sjálfstæðismálið, og hafa ekki getað stillt sig um að ganga annara erinda en sam- rímanlegt er hinum islenzku hagsmunum einum og út af fvrir sig. Þesir menn hafa, utan þings og innan, talið sjálfsagt að Islendingar leituðu halds og trausts hjá lýðræðisþjóðunum austan liafs og vestan, en þeir hafa Iagt á það meginkapp, að einnig yrði leitað á náðir ráð- stjórnarríkjanna og sjálfstæði landsins tryggt undir þeirra vernd. Kommúnistar óttast að öreigaríkið muni eiga örðugt uppdráttar hér á landi, ef vernd- ar ráðstjórnarríkjanna nýtur ekki, og telja lífsnauðsyn að fjandskapast við Bretland og Bandaríkin, með því að þjóðir þær, er þau lönd byggja, muni þess fyllilega um komnar, að hamla nokkuð gegn kommún- ismanum og áhrifavaldí hans í alþjóðamálefnum og þá einnig í íslenzkum málefnum. Þótt íslendingum sé nauðsyn að eiga vinsamlega sambúð við allar þjóðir og Rússana einnig, felst ekki í því að eðlilegt sé að við lútum sömu stjórnarhátt- um og þeir. Það, sem þeim kann að lienta, þarf ekki að henta okkur, vegna menningar og annarrar aðstöðu. Þetta skilja kommúnistar ekki, enda fer það að vonum, þegar þess er gætt, að flestir forystumenn þeirra eru skólagengnir í ráðstjórnar- ríkjunum, og hafa fengið þar ókeypis uppihald um langan tíma eða skamman. Þessir menn þykjast því standa í nokk- urri matarskuld við ráðstjórn- aríkin, og henni jafnvel svo mikilli fyr og síðar, að ástæða sé til að efla þau til nokkurra Bakarar nota raf- naagn I §tað kola. Bökunarofnarnir smíðaðir hér á landi. r ttKirevriioar Samtal við Gísla Ólafsson, fíormann Baka’rmeistarafél. BÖKUNARHÚSIN I REYKJAVlK liafa nú flest fengið raf- magnsofna í stað kolaofnanna. Af 17 brauðgerðarhúsum hafa nú 11 rafmagnsofna, og liafa margir þeirri verið reistir, síðan stríðið skall á. Af þessum rafmagnsbökunarofnum eru aðeins þeir þrír, sem fyrstir voru setlir upp, smíðaðir utanlands. Hinir eru smíðaðir af islenzkum fyrirtækjum, Raftækjaverksmiðjunni i Hafnar- firði og raftækjaverzluninni Ljósafoss í Reykjavík. Vísir átti í gær samtal við Gísla lÓlafsson bakarameistara, en hann er formaður Bakara- meistarafélags Reykjavíkur. Gaf liann blaðinu þær upplýs- ingar, sem að ofan getur. Það eru bakari Jóns Símon- arsonai', Sveins Iljartarsonar, Bridde, Björnsbakarí, Óskars Thorbergs, Gísla Ólafssonar, Á. Jónssonar & Nielsens, G. Ólafs- sonar & Sandholts, Davíðs Ól- afssonar, Höfðabakarí og Al- þýðubruðgerðin, sem rafmagns- ofna hafa fengið en auk þess er verið að setja upp rafmagnsofn í Þingholtsstræti 23. Bakari Jóns Simonarsonar liefir fengið lang-stærsta bökunarofninn sem upp liefir verið settur hér. Smíðaðir hér á landi. Raftækjaverksmiðjan í Hafn- arfirði (Raflia) hefir smíðað 4 bökunarofna fyrir brauðgerðar- hús í Reykjavík og einn fyrir Alþýðubrauðgerðina í Hafnar- firði. Hafa ofnar þessir ýmist verið járn-ofnar eða steinofnar með rafmagnselementum. Raf- tækjaverzlunin Ljósafoss hefir staðið fyrir smíði fjögurra ofna i Reykjavik, þar á meðal ofns valda hér á landi og jafnvel al- ræðis. Hitt skilja þeir ekki, að íslendingar æskja þess fyrst og fremst, að njóta óskerts sjálf- stæðis, með því að þeir einir séu þess um komnir, að stjórna málum þjóðarinnar á hinn af- farasælasta veg, og íslenzka þjóðin heyir ekki sjálfstæðis- baráttu sína til þess að skipta um lierra, heldur til hins, að verða eigin lierra. Þegar lokaskrefið verður stíg- ið í sjálfstæðismálinu, þarf þjóðin vissulega að lialda sam- an, en hún verður'jafnframt að minnast þess, að henni er lífs- nauðsyn að eiga vinsamlega sambúð við aðrar þjóðir, ekki einvörðungu Norðurlandaþjóð- irnar, lieldur og stórveldi heims- ins hvar og hver sem þau eru. Hinsvegar ber ekki að leyna því, að sjálfstæðismálið liggur ís- lenzku þjóðinni svo ríkt á hjarta, að hún kýs sjálfstæði, jiótt hún kunni að falla í ónáð lijá Dönum eða öðrum Norður- landaþjóðum, en út af fyrir sig er engin ástæða til að gera ráð fyrir slíku. Fyrsta skilyrði fyrir sjálfstæði er að þjóðin í heild geri sér ljósa grein fyrir hvað hún vill og sameinist í sjálf- stæðisbaráttunni og víki livergi frá rétti sínumt hvað sem á dynur. Æsingaskrif um sjálfstæðis- máhð eru á engan hátt æskileg. Þau geta ekki gagn gert, en frek- ar orðið til tjóns. Þess er ekki að vænta af kommúnistum, að þeir geti skrifað af nokkurri skynsemd um þjóðernismál, en ekki virðist til of mikils mælst, að þer haldi sér saman, þannig að þeir skaði þjóðina ekki bein- linis með þvættingi sínum og fjandsamlegum ummælum í garð þeirra þjóða, sem sýnt hafa okkur íulla vinsend. Jóns Símonarsonar, sem að of- an er getið um, og er að smíða þann fimmta. Auk þess hefir liún smíðað ofn fyrir Ásmund Jónsson i Hafnarfirði. En báðar verksmiðjur hafa einnig smíðað rafmagnsofna fyrir bökunar- hús úti á landi, í ísafirði, á Ak- ureyri, Blönduósi, Sauðárkróki og víðar. Samband bakarameistara. Bakarameistarafélagið hefir með sér innkaupasamband, sem rekið hefir verið um allmörg ár. Stefán Sandholt bakarameistari er formaður þess og átti frum- ltvæði að stofnun þess, ásamt Birni Björnssyni, sem átli Björnsbakarí áður. Magnús Kjaran stórkaupmaður hefir verið framkvæmdastjóri þess frá öndverðu. Smbandið annast innkaup á öllum vörum fyrir brauðgerðarhúsin, bæði beinan innflutning ok kaup af innlend- um birgðum.Auk þess rekur það eitt stærsta hæsnabú landsins (á 2. þúsund liænsni) og sultu- tausgerð. Hafa bæði þessi fyrir- tæki létt mjög starf einstakra brauðgerðarhúsa, einkum liæsnabúið, þvi að oft hefir verið ókleift fyrir bakarana að fá egg annarsstaðar. Rúgbrauðagerð og kornmylna. Eg spurði Gísla Ólafsson hverjar væru lielztu ráðagerðir bakarameistara um framtíðina, og svaraði hann: — Eilt af því sem lengi hefir verið ofarlega á liaugi innan stéttarinnar er að reisa sameig- inlega rúgbrauðagerð fyrir öll bakaríin. Með stofnun liennar 'mynd vera stigið stórt spor í þá átt að gera framleiðsluna ódýr- ari og tryggja betur reksturinn. Björn Björnsson mun fyrstur hafa komið liugmyndinni á framfæri, en þá var málið ekki tímabært. Samtökin vora eklci eins góð og nú er og þá var heldur ekki eins auðvelt að fá rekstarfé fyrir svo stórt fyrir- tæki. En mér er óhætt að full- yrða, að strax og tök verða á, mun þessari hugmynd verða komið í framkvæmd, og þá er heldur alls ekki úlilokað að sambandið eignist sína eigin kornmylnu í sambandi við verksmiðjuna. — Framleiðsla okkar á sæta- bratiði og kökum takmarkast auðvitað af sykurskammtinum, og gætum við framleitt meira af þeim vörum — og selt, því að eftirspurnin er næg, ef við hefð- um ríflegri skammt. — Félagsskapur okkar stend- ur mjög föstum fótum, segir Gísli að lokum. Samvinna og samhugur er mikill innan stétt- arinnar og við höfum fullan hug á að fylgjast með tímanum og notfæra okkur allar nýj.ung- ar i tækni, sem fyrir finnast, og eg er sannfærður um að sam- vinna okkar á fyrir sér að vaxa enn og dafna. sækja uzn dýralæknis- embætti. Dýralæknisembættið á Akur- eyri var auglýst laust til um- sóknar í vor og var umsóknar- frestur út runninn 1. apríl 1943. Um embættð hafa sótt Bragi Steingrímsson dýralæknir á Austfjörðum og Guðbrandur Illíðar dýralæknanemi i Kaup- mannahöfn. Þeir eru báðir fæddir á Akureyri. Bragi er son- ur Steingríms Maltliíassonar, fyrrverandi héraðslæknis, en Guðbrandur er sonur Sigurðar E. Hlíðar dýralæknis. Eltingaleikur barsmíð. og Brezkar svartlistarmyndir. Margir þeirra, sem keyptu mynd- ir á brezku listsýningunni, hafa spurt Vísi, hvenær þeir ættu von á að fá þær afhentar. Dr. Jackson skýr'ði blaðinu frá því í morgun, að myndirnar yrðu afhentar síðar í vikunni og þá nánar tilkynnt hvar og hvenær. Kvaðst hann ekki hafa getað komið þvi við fyrr, að af- henda myndirnar. í gærkveldi voru tveir ölvað- ir útlendingar teknir fastir fyr- ir að elta tvær 15 ára gamlar telpur og auk þess barði annar þeirra Islending í andlitið. Laust fyrir ld. 11 kom maður nokkur á lögreglustöðina og kvað tvo útlendinga vera að elta tvær telpur í Hljómskála- garðinum. íslenzk og erlend lögregla fóru þegar á vettvang, liitti telpurnar og vísuðu þær 4 útlendingana. Skýrðu telpurnar frá því, að þær hefðu verið á gangi í Hljómskálagarðinum, er tveir útlendingar tóku að veita þeim eftirför. Urðu þær hræddar og flýðu til tveggja íslendinga, er þar voru á gangi, og var annar þeirra sá, er kom á lögreglu- stöðina og kærði. Hafði hann, samkvæmt hans eigin frásögn, verið með lítinn vasahnif i liendinni er útlendingana har að. Skipaði annar úllendingur- inn lionum að láta hnífinn í vasann, og á meðan hann var að þvi, laust útlendurinn liann í andlitið og hlutust af smá- vægilegar skrámur. Báðir útlendingarnir voru undir áhrifum áfengis. Ameríska útvarpið. í dag: 16,00 Píanókonsert í a- dúr eftir Liszt. „Einn heimur“ Willkie. Á morgun: 16,00 Amerísk nútímatónlist. Listir í Ameríku. n Scrutator: JloucLdlx cJímwniJnjtyS Orrustan um Stalingrad. Á Tjarnarbíó getur nú að líta kvikmynd, er segir sögu hinnar hetjulegu varnar Stalingradborgar, frá því er Þjóðverjar ré'Sust aÖ borginni og umkringdu hana og þar til er fyrsti feldmarskálkur, sem til fanga hefir veri'Ö tekinn, gafst upp ásamt gersigruðu litSi sínu. Skýringarmyndir fylgja kvikmynd- inni og köflum þeim, sem Rússar náðu óskemmdum hjá kvikmynda- liði Þýzkara, og auk þess er fjör- leg frásögn á ensku. Ber hún mjög af frásögn fréttablaðsins, sem er frá innreið bandamanna i Túnis, en þar talar þulurinn í þrautleiðin- legum nöldurstón og dregur seim- inn. Ef einhver skyldi annars vera í efa um, hvernig herteknum þjóð- um líkar við möndulinn, þá ætti hann að athuga þær móttökur, sem bandamannaherinn hlýtur, og reyna að leiða getum að, hvort nazistum yrði nokkurs staðar svo vel fagnað. Lýsing Þjóðverja. Það getur verið nógu fróðlegt að athuga lýsingar íslendinga á Þjóð- verjum frá því áður en námsferð- ir hófust til Þýzkalands fyrir al- vöru eftir síðasta stríð. Eg var i gær að blaða i ævisögu Eiríks Magnússonar i Cambridge eftir dr. Stefán Einarsson, og er þar birt bréf þetta, sem Eiríkur skrifaði Jóni Sigurðssyni forseta frá Leip- zig veturinn 1864—65 : „Eg kann ekki við Þjóðverja hér yfir höfuð. Eg er mjög hrædd- ur um að þeir sé Dönum líkari en margurætlar (hœc inter nos: okk- ar á milli sagt). Getur verið að þeir, sem eru fæddir og aldir upp i þessum bæ hér á sléttunni, sé nokkuð frábrúgðnir öðrum Þjóð- verjum, og skyldi mig ekki undra það. Menn eru hér óþolandi vana- þrælar, og á það illa við mig, vana- lausan smaladreng austan úr fellun- um á Austfjörðum, enda álít eg satt að segja sumar venjurnar í Leipzig óvenjur. Menn eru hér heldur ekki frjálsir. Feudalistiskur servi li sme (lénsmennskulegur þrælsótti) gengur í gegnum allt líf- ið, og það hefur aftur i för með sér fávizkulega vanafestu, sem menn hanga við blindir, eins og leð- urblökur á feysknum greinum. Slíkt hefi eg aldrei orðið var við í Englandi. Heima hjá sér lætur hinn hæsti lávarður blátt áfram eins og guð hafi skapað hann líkan öðr- um mönnum, en hér eru aðalsmenn- irnir töluvert meira en menn, að eg ekkþtali um hermennina, hinn sam- vizkulausasta skríl, sem sól nokkru sinni hefur skinið á.“ Ljót lýsing. Eiríkur skrifar Jóni samt ljótari lýsingu í öðru bréfi frá svipuðum tíma. Segir þar svo um Þjóðverj- ann: „Hann er einhvern veginn fyrir minni sál svartagaulslegur vana-skriðlingur, sem elur sig á sinni eigin fátækt og þjóðarhroka. Þeir eru ekki neinir gentlemenn Þjóðverjarnir, allt er eitthvert moldvörpu-murr og óeinlægnis kvikinzka, konurnar þráheimsku- lega stoltar af þvi að vera þýzkar, karlar sjálfbyrgingslega sérgóðir (fyrirgefið ljótt orð) og alvitrir. Þeir þekkja allt, hafa heyrt allt, séð allt, kannað, rannsakað, út- grundað og gagnskoðað allt.... Þetta Iand er privilegianna (sérrétt- indanna) heimkynni og þar af leið- andi ranglætisins. Margmygluð og grautfúin privilegia standa úpp úr rústum miðaldanna, hæðandi frelsi og framfarir hinna nýrri tíma, já, og oft eins og voldugt nið, snúið á hendur menntun, mannúð og rétt- læti. Þessar mygluhrúgur eru nú Þjóðverjar að verja með hnúum og hnefum í stað þess að yngja þær upp með nýju lífsfrjóu sæði, er borið geti ávöxt i nýrri jörð undir berum himni. — Allt þetta leiðist mér. Það er svo storkunar- legt vegna þess að þjóðin heldur að það sé eitthvað svo frábærlega fornemt og háþýzkt við það.“ Hernaðarandinn. Þess ber að minnast, að þegar þessi bréf voru rituð, var þýzka hernaðarveldið að undirbúa sókn sína hina fyrstu undir forystu Bis- marcks. Fyrsta skrefið var þá, eins og raunar siðar, að forheimska þjóðina og ofsækja frjálsa hugsun. Að mörgu leyti er eins og bréfið væri skrifað í dag, þótt tímarnir sé breyttir. Ef nokkur munur er, þá er hann líklega til hins verra. Það er vel hugsanlegt, að Eiríkur hefði ekki orðið fyrir tiltakanleg- um óþægindum, þótt hann hefði birt slíkar skoðanir þá — en það er hætt við að slík rit yrðu fljót- lega brennd nú... .og höfundurinn gerður höfðinu styttri. Veiðar. Margir voru þeirrar skoðunar, að þegar vatn fór að minka í Elliða- ánum, myndi laxveiðin minka. Hið sama skeði þegar minkaveiði fór að vaxa, en ekki virtist laxinn minka að heídur. Nú auka menn þar bæði laxveiði og minka. Yðar einlægur, ísdk tsax stórlax. Vísitala júlímánaðar Iiefii' verið. ákvörðuð 245 %. Lækkunin nemur einu stigii Gengið á Hvanna- dalshnúk- Fimmtán Reykvíkingar gengu' f)rrir skemmstu á Hvannadals- hnuk í tveim flokkum, sjö í öðr- um og átta í liinum. Flokkarnír fóru austur í Ilornafjörð á Esj- unni og lögðu leið sína þaðan vestur í Öræfi að Fagurhólsmýri og Hofi, en þaðan gengu lióp- arnir á jökulinn. Jökulgangan lók 15 klst. Skyggni var afburða gott. I öðrum flokknum voru þrjár stúlkur og fjórir piltar, en í hin- um álta skátar, allt Reykvíking- ar. Hvannadalshnúkur er 2119 metra hár, liæsti tindur Öræfa- jökuls og liæsta fjall Iandsins. Sumarleyii gervi- smiða. Dómur Félagsdóms. Félagsdómur liefir dæmt í máli sem Alþýðusambandið fyr- ir hönd Dagsbrúnar liöfðaði gegn Axel Sveinssyni. Deilan var um það hvort gervismiður, eða menn sem: unnið liefðu fyrir gervismiða- taxta í fyrra (kr, 2.90) ættu kröfu til sumarleyfis fyrir vinnu sína á síðastl. ári. Var það talið álitamál, hvort kaupuppbótin næði til annarrar vinnu en þeirrar, sem unnin væri með venjulegum verka- mannataxta. Alþýðusambandið vann mál- ið og eiga því gervismiðir sum- arleyfisuppbót eins og aðrir verkamenn. „Matur er mannS' ins megin." Blóðmör Lifrarpylsa Svið Kotelettur Steik soðið stfiikt og fiest annað. sem þér þarfni^t I terða- lagið og sumardvöl- ina fáiö þér í Kjöt & F sknr Símar, 3828 otj 4704. (hornlö Baldursn;tn og hð” jötu)

x

Vísir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.