Vísir - 02.10.1943, Blaðsíða 2

VI S 1 R
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteii.n Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla Hverfisgötd 12
(gengið inn frá Ingólfsstræti).
Síroar: 1 66 0 (2imm línur).
Verð kr. 4,00 á mánuði.
Lausasala 35 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Nýja línan.
FJANDSKAPUR kommún-
ista lxér á landi í garð
Bretlands og Bandaríkjanna,
eins og hann liefir komi'ð fram
í Jtlaðr þéirra síðustu vikurnar,
liefir að vonum vakið undrun
manua. ÖUum er Ijóst að ÞjóS-
verjar hafa þegar tapað styrj-
öldinni fyrir sameiginleg átök
þessara tveggja þjóða og Rússa
og skyldti menn ætla að ekki
væri n.ema gott eitt um það að
segja. Ejn því fer svo fjarri að
kominarnir gleðjist yfir óförum
höfuðóvinar þeirra, að þeir ráð-
ast af fullri heift á bandamenn
Rússa og auðvaldið ameríska og
brezkai sem þeir telja engu betri
yfirböðara, en klíkur öxulríkj-
anna. Auðsætt er að konunún-
istar dansa nú í svipinn á nýrri
línu ogi skynsamir menn, sem
vel hafa fylgzt með viðburðum
i styrjöldinni, hafa jafnvel bor-
ið fram þá tilgátu að ýfingar
kommúilistanna við þessar tvær
meginstoðir bandamanna hlytu
að stafa af einhverri breytingu
á sambúð Þjóðverja og Rússa.
Ekki er þó óstæða til að telja þá
tilgátu rétta að óreyndu máli, en
hitt er Iíklegra, að kommúnist-
ar þykist nú sjá fyrir endalok
styrjaldárinnar, og vilji ryðja
rússneskum áhrifum braut í
tæka tíð, en reyna að sama skapi
að draga úr vinsældum Breta
og Bandarikjamanna. Þetta get-
ur einnig haft sína þýðingu hér,
enda er vitað að kommúnistar
líta svo á að eina sálulijálplega
leiðin fyrir þessa þjóð sé að fá
þriðja herveldið — Rússa — inn
í landið, til þess að skapa eins-
konar áhrifajafnvægi milli stór-
veldanna ó þessari hernaðarlega
mikilvægu eyju.
Kommúnistar gera einnig
ráð fyrir, að er skipt verði upp
reitunum eftir stríðið, muni
Rússar vilja láta áhrifa sinna
gæta fyrst og fremst, með skír-
skotun til þess að á þeim liafi
mest mætt Iengst af styrjöld-
inni og þeir goldið mest afhroð..
Einvaldshérra Þýzkalands virð-
ist einnig hafa í huga að greiða
þeim veginn til slíkra áhrifa,
með því að gefa upp baráttuna
,i Rússlaiidi óg leggja þar ekki í
þriðju vetursetu væntanlega
vegna vanmáttar þýzka hersins.
Gera kommúnistar ráð fyrir að
áhrifavald Rússa kunni einnig
að nó liingað til lands, og verði
haráttu flokksins hér lil fram-
dráttar, og er þá ekki ónýtt að
búið er að undirbúa I tæka tíð,
það sem verða vill. Allt er þetta
eðlilegt frá sjónarmiði komm-
únista, en það fellur engan veg-
inn í góðan jarðveg hjá íslend-
ingum, með því að flestir erum
við á þeirri skoðun að okkur sé
ekki lífsskilyrði að þrjár stór-
þjóðir liafi hér í seli, heldur öllu
frekar að engin þeirra hafi það,
en við veí'ðum látnir einir um
okkar mól. Landið, sem slíkt
hefir gert sitt gagn í styrjöld-
inni, og er þeim afnotum er Iok-
ið, sem nú er um að ræða vegna
stjrrjaldarinnar endurheimtum
við land okkar til frjálsra og ó-
skertra umráða. í þessu efni
liggja yfirlýsingar fyrir frá
þeim stórþjóðum báðum, sem
hér hafa setu, og ekki er nokk-
ur ástæða til að ætla' að vanefnd-
ltei'kia¥arnaclsis,ui‘-
imi sí morgun.
S. í. JB. S. geng<»t fyrir íjársöfnun um
allt land.
Singu stjórnarráðsins á almennum berldavarnadegi fyrsta
amband ísl. berklasj úklinga, S.Í.B.S., hefir fengið staðfest?
sunnuddag í októbermánuði ár hvert. Á morgun verður því fjár-
söfnun um allt land i tilefni af þessu, og hafa forráðamenn sam-
bandsins einskis látið ófreiðstað í þessu skyni.
í fyrra söfnuðust tæp 45.000 kr. á berklavarnadaginn, og er
svo til ætlazt að árangurinn verði ekki síðri í ár.
’Vísir átti í morgun tal við
Maríus Helgason loftskeyta-
mann, varaforseta S. í. B. S. og
skýrði hann svo frá:
— Sambandið var stofnað fyr-
j ir fimm árum og hefir vaxið og
dafnað á tiltölulega sköinmum
tíma.
— Eignir samliandsins 1. jan.
1942 námu kr. 172 067,86, en í
árslok kr. 262 109,26, og liafa
því nettótekjur ársins orðið kr.
90 041,40. Tekjur af berkla-
varnadeginum urðu kr. 44 771,-
29 og er þá frádeginn allur beinn
kostnaður vegna dagsins, svo
sem prentun á blaði og merkj.,
svo og borðar o. fl. Gjafir og á-
heit hafa borizt að upphæð kr.
35 914,16 og auk þess minning-
ir vei’ði á þeim loforðum enda
hæg lieimalökin til að afla sér
sömu aðstöðu, ef út af ber og
nauðsyn krefur, enda þyki það
að öðru leyti við eiga.
Eftir ósigrana í Afríku og
innrás Breta og Bandaríkja-
herja á meginland Evrópu hefir
kreppt svo að Þjóðverjum að
þeir treystast ekki til að halda
uppi vörnum á tveimur eða
fleiri vígstöðvum, en neyðast til
að láta undan síga. Sigrarnir í
Rússlandi eru því ekki einvörð-
ungu sóknarmætti rauða hers-
ins að þakka, heldur og Bretum
og Bandaríkjamönnum, sem
búið hafa þann her að vopnum
og vistum og nálgast nú sjálfir
landamæri Þýzkalands með
hverjum degi sem liður og með
sama sóknarþunga og fram kom
í Afrikuviðureigninn eða raunar
meiri. Þrátt fyrir allt þetta telja
Rússar slíkt ófullnægjandi að-
stoð og kommúnistarnir hér
taka undir í sama tón, en gera
þó betur með þvi að birta
margskyns svívirðingar um
þessar störþjóðir báðar. Sóknin
í Rússlandi er rauða hernum til 1
sóma og sóknin i Suður-Evrópu
stendur það sem af er hinni í
engu að baki. Viðleitni komm-
únista til að fjandskapast við
bandamenn Rússa er því barna-
skapur einn, sem miðaður er við
hentugan áróður eftir stríð en
ekki i því. Kommarnir hafa tek- j
ið danssporin á línunni of
snemma, en ef lialdið verður
jafnkappsamlega áfram dansin-
um sem af er, kann svo að fara
að línan komi ekki að verulegu
haldi þegar hentugra hefði verið
til að taka, en það eru sjálfskap-
arvítin, sein verst eru.
Forystumenn bandamanna
liafa varað almenning við að
gera sér of glæstar vonir um
skjótan sigur, með þvi að enn
sé harðvítug barátta fyrir hönd-
um. Vel kann þeirri bai’óttu þó
að Ijúka fyrr en varir vegna
innra hruns einræðisríkjanna.
Sömu forystumenn hafa lokið
lofsorði á baráttu rauða hersins
og farið vinsamlegum orðum
um rússnesku þjóðina að öðru
leyti. Þvi kemur það að vonum
mönnum einkennilega fyrir
sjónir, hversu mikið lcapp
kommúnistar leggja á að af-
flytja gerðir bandamanna
Rússa, þegar öllum heiminum
er ljóst að styrjöldin er töpuð
Þjóðverjum fyrir þær sömu að-
gerðir. Slíkur línudans geðjast
engum.
argjafir kr. 1 713,10. Vaxlatekj.
hafa orðið kr. 6 565,90. Fastar
tekjur sambandsins, skattar, ið-
gjöld og ríkisstyrkur námu sam-
tals kr. 3 387,00, en bein rekst-
ursútgjöld kr. 2 547,55.
Eg hygg að félagssamtök þessi
hafi þegar sýnt, að þau eiga fylli-
lega rétt á sér. Eg er líka jafn
viss um það nú og þegar þau
voru stofnuð, að þau geta mikið
gagn gert.
Síðuslu þrjú ár hafa verið
mjög crfið, hvað allri félags-
starfsemi við kemur, liúsnæðis-
vandræði mikil til fundahalda,
og svo fólk mjög bundið við sín
daglegu störf.
Vinnuheimili. •
Við slefnum að því að koma
upp nýtizku vinnuheimili fyrir
þá herklasjúklinga, sem útskrif- i
ast af spitölum. Það er alkunna,
að erfiðasti hjallinn fyrir sjúk-
linga er tíminn sem líður frá því
að þeir yfirgefa liælin og þar til
þcir geta tekið til fullra starfa á
ný. Auk þess verða margir \
sjúklingar að slcipta algerlega i
um vinnugrein, þvi að heilsu i
sinnar vegna geta þeir ekki unn- !
ið það starf, sem þeir liafa lært
og þjálfast í.
Vinnuheimilið verður þvi
nokkurskonar brú milli lieilsu-
hæla og athafnalífs. Á vinnu-
heimilinu geta þeir, sem bata
hafa fengið, öðlast aftur fullan
vinnuþrótt, bjartsýni og kjark,
og þarf raunar ekki annara út-
skýringa við. Öll þróun er hæg-
fara og það tekur talsverðan
tíma að byggja það upp aftur,
sem sjúkdómurinn liefir eyði-
lagt, þótt sigrast sé á sjúkdómn-
um sjálfum.
Við höfum allar beztu fáan-
legar upplýsingar um slík heim-
ili utanlands, og verður að sjálf-
sögðu stuðst við reynslu ann-
arra, þegar heimilið kemst á
fót. ^
í sambandi við fjársöfnunina
vil eg taka þetta fram, segir
Maríus að lokum:
Sendimenn sambandsins
munu heimsækja alla Reykvík-
Bceiar
fréfiír
V í s i r
er sex síður í dag. Sagan, Tarzan
o. m. fl. er í aukablaðinu.
Messur á morgun.
Dórnkirkjan: Kl. n f. h., hr.
Bjarni Jónsson og kl. iy sr. FriÖrik
Hallgrímsson.
Ncsprcstakall: Kl. 14 í kapellu
Háskólans. Ferming og altaris-
ganga. Sr. Jón Thorarensen.
Laugarnesprestakall: Messur falla
niður.
Hallgrírnsprestakall: Kl. 14 í
Austurhæjarskólanum, sr. Jakob
Jónsson. BarliaguÖsþjónusta fellur
niður.
Fríkirkjan: Kl. 14, sr. Árni Sig-
urðsson.
Frjálslyndi söfriuðurinn: Kl. 17,
sr. Jón AuÖuns.
Kaþólska kirkjan: Kl. 10 í
Reykjavík og kl. 9 í HafnarfirÖi.
Fríkirkjan í Hafnarfirði: Kl. 14,
sr. Jón Auðuns.
Elliheimilið.
Guðsþjónusta kl. ij4 e. h. Sigur-
hjörn Á. Gíslason prédikar.
Næturlæknir.
SlysavarBstofan, sími f020.
Næturakstur.
í nótt: B.S.R., sími 1720. ABra
nótt: Geysir, sími 1633.
Næturvörður.
Ingólfs apóteki.
Athygli
skal vakin á því, að hlutavelta
Kvenfélags frjálslynda safnaBarins
verBur 15. þ. m. og eru nefndar-
konur þvi l)eBnar aB mæta á ínánu-
dagskvöld n.k. i Aðalstræti 12:
Bústaðaskipti.
Þeir kaupendur blaSsins, sem
hafa bústaSaskipti nú um mánaÖa-
mótin, eru beBnir aS gera blaSinu
aSvart, svo aS hægt verSi aS kom-
ast hjá vanskilum á blaðinu.
K. F. U. M.
byrjar vetrarstarfsemi sína á
morgun. Kristilegir fundir verBa
haldnir á hverjum sunnudegi, fyr-
ir drengi og pilta á ollum aldri, í
hús.i félagsins á Amtmannsstíg 2B.
Berklavarnadagurinn.
Börn og fullorSnir óskast til aS
selja merki og blaS dagsins á morg-
un. AfgreiSsIa er í Kirkjustræti 12
(Likn). OpnaS kl. 9 f. h.
Dansleik
heldur Mótanefnd K.R. og Fram
fyrir knattspyrnumenn aS Hótel
Borg í kvöld.
Knattspyrnukappleikur
fer fram á íþróttavellinum á
morgun til ágóSa fyrir slysasjóS
knattspyrnumanna. ÞaS eru meist-
araflokkar Vals og Víkings, sem
ætla aS keppa.
Fimmtugur
verSur á morgun Þorvaldur R.
Helgason, skósmíSameistari.
inga á morgun með blað og
merki dagsins, og eg er þess full-
viss, að undirtektirnar verða
ekki síðri í ár en á undanförn-
um árum.
jfZ
Scrutator:
C N-
JloudAbr. aútn£lWM£S
Umferðin.
Eg sá um daginn tvo lögreglu-
þjóna leysá meS mikilli prýSi úr
umferSarhnút á Bankastræti. Um-
ferSin hafSi stöSvazt af því aS
nokkrum bílum hafSi veriS lagt aS
norSanverSu i götunni, og má raun-
ar sjá bíla halda þarna kyrru fyr-
ir allar stundir sólarhringsins, þrátt
fyrir ítrekaS bann. ÞaS má segja,
aS slíkt kæruleysi bílstjóra þurfi
ekki aS valda beinum slysum, en
þaS skapar alltaf vandræSi og ger-
ir öSrum óhægt fyrir. Þegar tillit
er tekiS til þess aS lögreglan hefir
undanfariS lagt sig alla fram til
aS „nappa“ menn fyrir ölvun viS
akstur, svo aS nærri stappar ó-
smekklegu þefarastarfi, veldur þaS
furSu hvílíkt langlundargeS lög-
regluþjónar sýna svo augljósum
brotum gegn umferSarreglum og
-menningu. 1 slíkum tilfellum á aS
beita sektum og myndi fljótlega
gera gagn, og yrSi engu síSur til
viSvörunar en tíu daga „lúxuslíf"
í steininum, sem sumir hinna æst-
ustu stæra sig nú af, til aS reyna
aS slá því föstu, aS slíkt sé alger-
lega cornme il faut.
Upplýsingastöð temnlara.
UppIýsingastöSin 'vár i fyrsta
skipti opin í fyrradag, og bárust þá
þegar beiSnir um aSstoS. Eins og
þingtemplar skýrSi blaSamönnum
frá í vikunni, er stöSinni meSal ann-
ars ætlaS aS leysa viSkvæm vanda-
mál innan fjölskyldná, einkum þeg-
ar aSstandendur kynoka sér viS aS
leita aSstoSar lögreglunnar og bygg-
ist starfiS á því, aS rneira fáist á-
orkaS með góSu en illu. Eitt dæmi
tók þingtemplar meSal annara. Eig-
inkona er í vandræSum út af
drykkjuskap manns síns. Hún ræS-
ur ekki viS haun, en getur ekki
fengiS af sér aS leita opinberrar
aSstoSar. Leiti hún til upplýsinga-
stöSvarinnar, má hún treysta því
aS öllu verSur haldiS leyndu, en
starfsmenn reyna síSan meS aSstoS
vina og kunningja hins sjúka manns
aS hafa áhrif á hann. Reynsla hefir
sýnt, aS slíkt hefir í mörgum til-
fellum gefizt ágætlega.
Eg heyri sagt —
aS brezkur stjórnmálamaSur hafi
kalIaS Rudolf Hess „ofvaxinn
skátadreng". Kannske maSur ætti
aS hiSja dr. Helga Tómasson aS
líta á hann?
MeS skátakveSju,
ísák ísax
ylfingur.
Á sunnudaginn
þann 3. þ. m. sel eg merki og
blöS fyrir Samband ísl. berklasjúk-
linga og heiti á alla góSa menn aS
kaupa af mér og öSrum, sem sölu
þessa hafa á hendi. Haukur Guð-
rnundsson.
Leikfélag Reykjavíkur
sýnir Lénharð fógeta kl. 8 ann-
aS kvökk ASgöngumiBar eru seldir
í dag. —
Útvarpið í kvöld.
Kl. 20,30 ÚtvarpstríóiS : Einleik-
ur og tríó. 20,45 Leikrit: „MeBeig-
andi“, eftir Svartbak (Lárus Páls-
son, Þorst. Ö. Stephensen. Leikstj.
stjóri Lárus Sigurbjörnsson). 21,30
Hljómplötur: TilbrigSi eftir Saint-
Saéns viB lag eftir Beethoven. 21.50
Fréttfr. 22.00 Danslög til 24.
Útvarpið á morgun.
Kl. 11,00 Morguntónleikar (plöt-
eftir Mozart, 1. og 2. þáttur. 12.20
ur) : Óperan „BrúBkaup Figaros“
—13.00 Hádegisútvarp. 14.00 Messa
í Hallgrímssókn (síra Jakob Jóns-
son). 19.25 Flljómplötur: Hnotu-
20.00 Fréttir. 20.20 Einleikur á pí-
brjóturinn . eftir Tschaikowsky.
anó (Fritz Weisshappel) : Sónata
í Es-dúr eftir Hummel. 20.35 Er-
indi: Tómstundir og menntun
(Ágúst SigurSsson cand. mag.).
'21.00 Hljómplötur: NorSurlanda-
söngvarar. 21.15 Upplestur: „Dúna
Kvaran“ eftir GuSmund Kamban
(Sveinn V. Stefánsson leikari,
HafnarfirSi). 21.35 Hljómplötur:
Ballet-svíta eftir Bach. 21.50 Frétt-
ir. Danslög til 23.
ÍBÍJÐ
í nýju húsi til sölu.
Haraldur Guðmundsson,
löggiltur fasteignasali.
Hafnarstræti 15.
Sími: 5415 og 5414, heima.
Vörubifreið
í góðu standi, til sölu og sýn-
is á Lindargötu 7 í dag og
næstu daga.
Stúdetna*"
taka að sér kennslu.
Upplýsingaskrifstofa stúd^-
enta, Grundarstíg 2 A. Opin
mánud., miðvikud., föstud.
kl. 6—7 síðd.
1111!!
Ford, model 1938, 22 ha. I
ágætu lagi, er til sölu og
sýnis i dag frá 2—4 í Vallar-
stræti.
Stór stofa
lil leigu i nýju húsi með öll-
um þægindum, 6—7 þús. kr.
fyrirframgreiðsla. — Tilboð,
merkt: „Strax 6—7“ sendist
afgr. Vísis fyrir þriðjudags-
kvöld.
heldur félagið að Félagsheim-
ibnu í kvöld kl. 10.
Húsinu lokað kl. 11.
Félagar vitji aðgöngumiða
i kvöld kl. 6—7.
Skemmtinefndin.
Stúlka
óskast til uppþvotta.
Hressinosrslcáilfin
BJARNI GUÐMUNDSSON
löggiltur skjalaþýðari (enska)
Suðurgötu 16 Simi S82S
Ágóði rennur í slysasjóð knattspyrnumaima.