Vísir - 07.10.1943, Blaðsíða 1

i Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
33. ár.
Ritstjórar
Bladamenn Slmi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 iinur
Afgreiösla
Reykjavík, fimmtudaginn 7. október 1943.
228. tbl.
Skriddreki úr 8. hernum.
• .....íir-
Þann 3. september gekk 8. lierinn á land hjá Reggió, en
það er ekki f'yrr en núna, sem hann er farinn að lenda í
verulega hörðum bardögum. Myndin er af einum af skrið-
drekum J)eim, sem hann hefir til umráða.
Ameriskur floti ræðst á
Wake-eyju vestur
af Hawaii.
Iijiiin iiluÉi IþrefulclríM’ sóknai' á
liendur Japönnin.
SEINT i gærkveldi var það lilkvnnt opinberlega í
aðalbækistöðvum Kyrráhafsflotadeilda Banda-
ríkjanna, að öflug' flotadeild hefði byrjað árás á Wake-
eyju. Tekið var fram, að í flotadeildinni væri flug-
stöðvarskip, auk margra annara velbúinna skipa, og
hefði flugvélar frá því varpað sprengjum á land.
Hin herskipin hafa skotið á stöðvar Japana á eynni, og
er það tekið fram, að bæði hafi verið ráðizt á strandvirki og
herliðið sjálft, sem hefir bækistöð á eynni. Fyrsta tilkynn-
ingin frá höfuðstöðvum Nimitz flotaforingja var ekki lengri,
en búizt er við frekari tíðindum þá og þegar...
Þjóðverjum vex ásmegin
á öllum vigstöðvum Italíu.
S. herinn komin fast að Volturn-fljóti.
Bardagar harðna óðum á vígstöðvunum á Ítalíu. Kessel-
ring hefir bersýnilega sent allmikinn liðsauka tii þeirra
sveita sinna, sem verjast inni í landi í fjallahéruðun-
um. l»ar hefir viðnámið verið minnst fram að þessu.
Áttundi herinn á í mjög hörð-
um bardögum fyrir vestan
Termoli, þar sem Þjóðverjar
heita miklu af skriðdrekum, og
óþreyttu fótgönguliði. Harðasta
gagnárás Þjóðverja á þessum
slóðum var gerð í dögun á
þriðjudag. Tókst þeim að i’júfa
skarð í varnir Breta hjá Ter-
moli, en þeir gerðu sjálfir á-
lilaup og undir kveld voru Jieir
J)únir að lirekja Þjóðverja úr
þeint stöðum, sem þeir náðu og
liéldu þeir undan.
Fimmti iierinn sækir liægt að
Volturno-fljóti, þrátt fyrir
margvíslegar liindranir. Sunn-
an fljótsins er slétta allbreið,
sem er hinn ákjósanlegasti víg-
völlur fyrir skriðdrelca, en milh
5. liersins og fljótsins er skipa-
skurður, sem getur orðið erf-
iður farartáhni. í gær barst um
það óstaðfest fregn að fram-
sveit úr hernum. hefði komizt
yfir fljótið.
Loftárásirnar.
Árásin á Bologna, sem getið
var i blaðinu í gær, var einhver
sú harðasta, sem hefir verið gerð
á ítalska borg. Flugvirkin flugu
inn yfir borgina í fjórum sveit-
um og um 50 þýzkar flugvélar
tóku á móti þeim. Áhafnir flug-
virkjanna eru allar þrautreynd-
ar í bardögum, en þó sögðust
þær aldrei hafa átt í höggi við
eins einbeitta andstæðinga. Or-
ustuflugvélarnar eltu virkin
ineira að segja inn yfir borg-
ina, þar sem þeim stafaði mikl
hætta af loftvarnaskotliríðinhi.
Hafnarbætur.
Sveitir iir verkfræðingadeild
5. hersins vinna að því með
björgunarsveitum úr brezka
flotanum að gera liofnina í
Neapel nothæfa aftur. Lítill
liluti liennar var notliæfur þegar
bandamenn náðu borginni, og er
Jiar mikil umferð. Blaðamenn
segja, að viðgerðir gangi furðu
fljótt og sé það eldd ósennilegt,
að bráðaJiirgðaviðgerð verði
loldð fyrr en ráðgert var í upp-
liafi.
Á tveim stærslu flugvöllunuín
við Neapel, sem bandámenn
hafa náð, var mikill fjöldi lask-
aðra J)ýzla-a flugvéla, á öðnlm
þeirra livorki meira né minna
en 125 flugvélar.
/
Sforza
farinn frá New York.
Carlo Sforza greifi er farinn
frá New York til Evrópu. Hann
liefir um langt skeið verið helzti
merkisberi andfasista meðal
italslcra manna í Bandaríkjun-
um og er brottför lians talin
merki Jiess, að liandamenn liafi
í hyggju að skipta um stjórn á
Ítalíu. Það er víða illa séð, að
Badoglio situr áfram og jafnvel
talið líklegra til að aulca sam-
vinnu við ítali sjálfa, ef Sforza
tekur við af lionum.
N.-Guinea:
Bandamenn ná ílug-
velli af Japönum.
Bandamenn nálgasl óðum
Madang og voru í gærkveldi
tæpa 80 km. þaðan.
j í gær tólcst Jieim, að ná á
vald sitt þorpi einu, Jiar sem
lítill flugvöllur er og er gert ráð
fyrir Jiví, að liami muni létta
mjög síðustu áfanga sóknarinn-
ar. Fóru handamenn um 11 km.
í gær.
Flugsveitir Jiandamanna lialda
uppi sifelldum árásum á Jap-
ani og Iiafa alger yfirráð í lofti.
Árásin hófst í dögun í gær-
morgun og er stjórnað af Mont-
gomery flotaforingja.
Það er talið eftirtektarvert, að
Jiessi fregn liemur í kjölfar
þeirrar fregnar, sein birt var í
gær, að Jieir King yfirflotafor-
ingi, Nimitz flotaforingi á Kyrra-
liafi og Halsey flotaforingi liafi
komið saman á ráðstefnu til áð
ræða um sóknaraðgerðir á bend-
ur Japönum.
í
Álit tveggja
útvarpsfyrirlesara.
Tveir amerískir útvarpsfyrir-
lesarar hafa þegar látið uppi á-
lit sitt á þessum nýju hernaðar-
aðgerðum. Baymond Gram
Swing, sem er talinn bafa flesta
hlustendur allra útvarpsfyrirles-
ara í Bandaríkjunum, sagði, eft-
ir að fregn Jiessi liafði borizt,
að þetta myndi vera fyrsta skref-
ið í þeirri sókn, sem bandamenn
liafa jafnan haft í huga til að
sigra Japani.
Josepli Harsch, sem einnig
nýtur mikils álits, liefir látið svo
um, mælt, að árásin á Wake sé
einn þáttur í þrefaldri tangar-
sókn gegn Japönum. Fyrsti þátt-
urinn er Jiegar hafinn fyrir
löngu, og er Jiað sóknin á Salo-
monseyjum og þar í grennd.
Annar þátturinn er nú að liefj-
ast með árásinni á Wake og sá
þriðji befst, Jiegar bandamenn
hefja sóknina inn i Burma.
Wake varðist í 16 daga.
Wake-eyja er um 3200 km.
fyrir vestan Hawaii. Japanir réð-
ust á hana 7. desember og þótt
Jieir tefldu fram, ofurefli liðs
gegn varnarliðinu, sem i voru
aðeins 378 menn úr landgöngu-
liði ameriska flotans, gátu Jieir
samt ekki yfirbugað Jiað fyrr en
eftir 16 daga.
Yfirmaður varnarliðsins liét
Jimmy Devereux. Þegar menn
bans liöfðu varizt lengi gegn of-
ureflinu, sendi flotastjórnin
skeyti til bans, Jiar sem liann
var spurður, hvort eitthvað væri
bægt að^era fyrir hann. Svarið
kom um, hæl: „Sendið okkur
fleiri Japani.“ Eftir það heyrðist
ekkert til varnarliðsins.
ioasti
r
3 millj. smál. umfram
áætlun.
Siglinganejnd öldúngadeild-
ar Bandaríkjaþingx skýrir frá
því, að skipastóU bandamanna
nemi nú 50 milljónum smá-
lesta.
í þessum skípastóli eru tal-
in öll flutningaskip og að auki
oliuskip óg strandf erðaskip.
Vegna þess, hvað dregið hefir
úr árangri kafbátahernaðar
Þjóðverja og einnig vegna Jiess,
hvað skipasmíðar liafa aukizt,
er Jietta 3 millj. smál. stærri
skipástóll en áætlað var að
bandamenn mundu ráða yfir
á þessum tíma. Þá mun upp-
gjöf ítala raunverulega hafa
bætt um hálfri milljón smá-
. lesta við skipastólinn, ineðal
annars vegna þess, hvað sigl-
ingaleiðir hafa stytzt.
Nefndin skýrði einnig frá
Jivi, að vegna Jiessarar bættu
aðstöðu væri nú liægt að fram-
kvæma flutning fimm millljóna
1 liermanna úr landi sex mán-
uðum á undan áætlun. Það liafi
aftur í för með sér, að hægt
sé að flýta framkvæmd allra
hernaðaraðgerða og Jiað flýti
fyrir sigrinum.
Loks varaði nefndin við of
mikilli dreifingu skipastólsins
og segir, að það sé nú of seint
að breyta ákvörðuninni um að
sigra Þjóðverja fyrst.
Erkihiskup'inn af York, sem
nú er staddur Kairo, hel'ir sagt
hlaðamönnum, aþ kirkjusókn
sé mikil i Moskva.
Moskito-vélar með áslrölskum
áhöfnum liafa Sökkt þrem þýzk-
um varðsldpum undan Bor-
déaux.
Japnnir
fanga.
Herstjórn bandamanha í Ástr-
alíu hefir komizt að þyí, að
Japanir hafa tekið af lífi amer-
ískan flugmann, sem var tekinn
til fanga á Nýju Guineu.
Það komst upp um Jietta
morð, Jiegar upplýsingadeild
hersins komst yfir daghók fall-
ins japansks hermanns. Skýrði
liann frá því, að hann og allir
félagar hans hefði verið látnir
Iiorfa á, meðan foringi Jieirra
dró Sverð úr slíðrum og lijó
liöfuðið af flugmanninum. Seg-
ir japanski hermaðurinn, að
liann hafi orðið vel við dauða
sínum og ekki sézt bregða, Jieg-
ar honum var tilkynnt, að hann
ætti að hljóta japanskan „her-
mamisdauða“.
U tanríkismálaráðuneytið i
Washington tilkynnti í gær, að
J>að mundi sjá um, Jiað, að hefnd-
um yrði komið fram á öllum
þeim, sem hefði verið’við þenn-
an glæp riðnir, því að vitað væri
um nöfn Jieirra.
Breíar berjast, unz
Japan en sigrað
i Morrison innanríkisráðherra
hélt ræðu í gær og beindi máli
sínu einkum til Bandaríkjanna,
Ástralíu og Nýja-Sjálands.
Aðalatriðið i ræðu hans var,
að Bretar mundu herjast, þang-
að til húið væri að sigra Jap-
ani, en mundu ekki hætta, þegar
húið væri að sigra Þjóðverja.
Astæðan væri sú, sagði hann,
að Bretar mundu aldrei geta
verið rólegir, ef Jieir brygðust
Ástralíumönnum og Ný-Sjá-
lendingum, . seni veittu lijálp
sína svti fúslega, Jiegar Rretlánd
var i hættu statt. En auk Jiess
hefði Bretar gefið loforð um að
! berjast við Japani.
Engin breyting í
Rússlandi.
Rússar tilkynntu í gær, að
engar breytingar hefði orðið á
vígstöðvunum.
Herstj órnartilkynning þeirra
liefir ekki verið svo stuttorð síð-
an 5. júlí, daginn áður en Þjóð-
verjar lögðu til atlögu við iKursk.
Þjóðverjar segja, að mikið sé
um að vera að haki viglinu
Rússa norður undir Leningrad.
Má vera, að Rússar sé að undir-
húa sókn þar með Jiað fyrir
augum að vera tilbúnir, Jiegar
jörð verður orðin frosin og
færð batnar.
Kafbáti sökkt
við N.-Afríku.
Fyrir nokkru sökkti brezkur
tundurspillir þýzkum kafbáti
undan ströndum N.-Afríku.
Tundurspillirinn var að
fylgja 17.000 smálesta skipi,
Jiegar liann varð kafbátsins
var. Sigldi hann milli skipsins
og kafbátsins- og gerði margar
árásii’ á hann með djúp-
sprengjum. Allt í einu skaut
kafbátnum upp í 7—800 m.
f j arlægð. Stefnið stóð beint upp
úr sjónum, 20 m. í loft upp.
Svo seig báturinn aftur niður
í undirdjúpin. Litlu síðar kom
hann aftur upp og þá hóf tund-
urspillirinn skothríð á hann.
Hæfðu þrjú skot bátinn, tvö
þeirra turninn, og gáfust kaf-
bátsmenn þá upp.
4 Indverjar líílátnir,
Fjórir Indverjar voru í gær
teknir af lífi fgrir drottinsvik.
Menn þessir höfðu verið bú-
settir á Malakka-skaga. þegar
Japanir réðust á bandamenn.
Gerðust J)eir njósnarar Japana
og komu til Indlands fyrir fá-
einum mánuðum lii að njósna
og vinna skemmdarstörf í
landinu.
Valinn staður íyrir
byggðasafn Vest-
fjarða.
Vestfirðingafélagið er búið að
velja stað undir fyrirhugað
byggðasafn Vestfjarða, og hefir
Torfnes, sem er skammt innan
við ísafjarðarkaupstað, orðið
fyrir valinu. Torfnes er á að
gizka 10 mínútna gang frá bæn-
um.
Byggðasafnshúsið verður
byggt í gömlum torfhæjarstíl,
en ekki verður liafizt lianda um
framkvæmdir fyrr en dýrtíðar-
aldau er að mestu liðin Iijá.
Fjársöfnun til safnsins er sem
stendur í fullum gangi. Er bók
látin ganga manna á meðal og
rita Jieir nöfn sín. í hana, sem
gefa vilja til safnsins. Er nú
húið að safna alls 25—26 Jiús.
kr. og lætur nærri, að bókin hafi
íarið liálfa leið um Jiað svæði
sem henni er ætlað að fara.
Seinna mun hún koma hingað
til Reykjavíkur og knýja á dyr
gamalla Vestfirðinga og ann-
arra velunnara.
05 sýntngjar
á 5 leiki’iíiiiKi.
Framhaldsaðalfundur Leikfé-
lags Reykjavíkur var haldinn 3.
þ. m.
Fjárhagsafkoma leikársins
var mjög góð. Nettó-hagnaður á
rekstrarreikningi var kr. 17.368.-
40. Félagið er alveg skuldlaust
og liefir afskrifað að fullu allar
gamlar eignir (syo sem búninga,
tjöld, handrit o. fl.) og hefir
eignazt álitlegan varasjóð. —
Félagið hafði 95 sýningar á síð-
astliðnum vetri og sýndi alls 5
leikrit.
A fundinum var þjóðleikhús-
málið rætt og voru samþykktar
tillögur, þar sem skorað var á
Alþingi, ríkisstjórn og þjóðleik-
hússnefnd að liraða fullnaðar-
smíði liússins, ennfremur að
Leikfélagið liafi ihlutun um þau
mál framvegis.
8 skipum sökkt
við Noreg.
Fregnir frá Svíþjóð hcrma,
að floti bandamanna hafi sökkt
skipum við Noreg.
Meðal þessara skipa var stórt
lierflutningaskip, en liin voru
flest með birgðir lianda þýzku
lierskipunum í fjörðum Nor-
egs. Rúmlega 1100 menii fórust
af Jiýzku skipunum.
Nítján skip voru að sögn í
floladeildinni: Tvö flugstöðv-
arskip, þrjú loftvarnaskip, tvö
stór beitiskip og tólf tundur-
spillar.
Síðnitu fréttír
Herstjórnin í Alsír tilkynnir
aðeins, að 8. herinn hafi hrund-
ið hörðurn áhlaupum í grennd
Við Termoli.
Brezki flotinn hefir skotið á
strandvegi og járnbrautir norð-
vestur af Termoli.
Aðalloftárásin í gær var gerð
á flugvöllinn í Mestre, skammt
frá Feneyjum.
í Kairo-fregnum segir, að enn
sé barizt á Kos. Bandamenn hafa
gert árásir á flugvelli á Rhodos.
BreZkir kafbátar hafa sökkt v
6 skipum á Miðjarðarhafi.
Ú tvarpið í Paris hefir skýrt
frá þvi, að Þjóðverjar hafi síð-
astliðinn laugai’dag tekið af lífi
50 óbreytta borgara fyrir alls-
konar spelívirki.