Vísir - 05.05.1944, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteipn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
Ritstjórar
Blaðamenn Simii
Auglýsingar 1660
Gjaldkcri 5 llnur
Afgreiðsla
/
34.
ar.
Reykjavík, föstudaginn 5. maí 1944.
99. tbl.
Nýjar
manna vestur af
banda-
Loftárásip á Vivak, Rabaul og Truk.
Bandamenn hafa gengið á
land á tveim nýjum stöðum á
norðurströnd Nýju-Guineu.
í iierstjórnartilkynningunni
fl'á MacArthur í morgun er sagt
frá því, að gengið hafi verið á
land við tvo smábæi. Annar er
við Tanah Meraliflóa,, sem er
um 20 km. fyrir norðvestan
Humboldt-flóa, en við liann er
Hollandia. Hinn landgöngu-
staðurin'n er um 25 km. fyrir
norðvestan Tanali Merah-flóa.
Japanir liöfðu setulið á báð-
um þessum stöðum, en það
veitti aðiein.s litla mótspyrnu og
flýði hrátt til skógar. Hafa
bandamenn komið sér upp
varnastöðvum lil að hindra allar
árásir Japana þarna.
Loftárásir.
Flugher bandamanna lieldur
áfram árásum á helztu bæki-
I
stöðvar Japana þarna um slóðir
og í gær var varpað á Vivalc
og 129 smálestum á Rabaul.
Japanir liafa nú að lieita má
engar flugvélar þarna suður frá.
Flugvélar Bandaríkjamanna
á Salomoneyjúm iialda áfram
árásum á Truk.
Yfirflotaforingi Japana hefir
"farizt í orustu á Kyrrahafi.
1 tilkynningu, sem gefin var
út í morgun segir, að liann liafi
beðið bana, er iiann liafi verið
að stjórna flota sínum í orustu
úr flugvél. Flotaforingi þessi
heitir Koga og féll liann í marz-
mánuði.
Eftirmaður bans heitir Toy-
oda, en sá sem var á undan
Koga, Yamamoto, fórst með lík-
um hætti fyrir einu ári.
Áætlun um rafveitu
Austurlands.
Raforkumáianefnd ríkisins
hefir sent blaðinu'bráðabirgða-
áætiun um rafveitu fyrir Aust-
firði.
Gert er ráð íyrir því, að raf-
veita þessi nái í fyrstu til 5000
manns í þorpum og sveitum, en
til eru virkjanir fyrir aðeins lít-
inn hluta þess mannfjölda, eða
600 hestöfl móts við 4100, sem
nefndin áætlar að þurfi að
virkja.
Kostnaðinn áætlar nefndin
alls tæplega 16 milljónir króna,
en sé reiknað með helmingi
lægra efnisverði og fjórðungi
lægri vinnulaunum, þá fer
kostnaðurinn rétt niður fyrir 10
milljónir króna. Er hér reiknað
með virkjun Gilsárvatna.
Ef um stærstu virkjun er að
ræða og mestu fyrirhugaða
dreifiúgu, þá nær virkjunin alls
til 7800 manns og þarf þá að
bæta við nýrri virkjun við Eg-
ilsstjiði, 12,400 hestöfl.
Yerziunarráð gerir
lýðveldis-samþykkt.
Verzlunarráð ísiands hefir
gert samþykkt um sjálfstæðis-
máiið.
Ráðið hefir lýst fylgi sínu við
stofnun lýðveldis á Islandi á
þessu suinri og skorar á alla
landsmenn, að sluðla áð því, að
þátttaka í kosningunum verði
sem almennust.
Árni £rá Múla
segir sig úr
bæjarstjórn.
Árni Jónsson frá Múla hefir
nú sagt sig úr bæjarstjórn
Reykjavíkur.
Áður en gengið var til dag-
skrár á furidi bæjarstjórnar í
gær, las borgarstjóri upp bréf'
það, sem hér fer á eftir:
Rvík, 4. maí, 1944.
Eg leyfi mér að tilkynna yð-
ur, lir. borgarstjóri, að eg segi
mig hérineð úr bæjarstjórn
Reykjavíkur og nefndum þeiín,
er bæjarstjórn liefir kjörið
mig í.
Virðingarfyllst
Á r n i J ó n s s o n.
Ftírseti bar bréfið undir
fundinn að lestri loknum og
samþykkti bæjarstjórií úrsögn-
ina með samhljóða atkvæðum.
Tuliniusarmótið
hefst 7. þ.m.
Fr»m og Valur keppa
fyrst.
Fyrsta knattspyrnumót sum-
arsins — Tuliniusarmótið —
hefst næstkomandi sunnudag.
Valur og Fram hevja fyrsta
leikinn, en eins og menn muna
kepptu þau félög til úrslita í
þessu 'móti í fyrra, og sigraði
Valur. Liðin munu að líkindum
verða skipuð sömu mönnum og
í fyrra.
IR hefir þjálfað knattspyrnu-
lið undanfarið; mun þó ckki
taka þátt í þessu móti, cn mun
að líkindum taka þátt í íslands-
mótinu.
Það, er Víkingur, sem stemþ
ur fyrir Tuliniusarmótinu að
þessu sinni, en bikarinn, sem
keppt er um, gaí Hallgrímur
Tulinius, stórkaupmaður.
■ Mótið' er svonef'nd útsláttar-
kcppni, óg kemst það í'clag í
úrsli't, sem vinnur á Sunnudag.
Brezkur kafbátur liéfir fárizl
í leiðangri ýið SA.-Asíu.
Jugoslavar reyna að
umkringja Split
og Zagret
Jugoslavar vinna nú á í tveim
héruðum Jugoslaviu og kreppa
að Þjóðverjum.
1 tilkynningu frá Tito i gær
var frá því sagt, að hersveitir
lians væri i sókn til Split við
Adriahaf og Zagreb, höfuðborg-
ar Króatíu. Hafa þeir jafnvel
getað rofið flutninga að miklu
eða öllu íeyti til þessara borga.
I grennd við Zagreb hafa Jugo-
slavar tekið þrjár þýzkar
stöðvar.
Vichy-sÉjórniii
(Jrcpur 5 gfísla.
Vichy-stjórnin hefir nú gripið
til gagnráðstafana vegna lífláts-
dómanna í Alsír.
í fyrradag var dæmdur til
dauða og líflátinn þar syðra of-
ursti einn, sem Chrlstofini hét.
Hann liafði verið gerður út af
Vidiy-stjórninni, til þess að
safna flokki manna í nýlendum
Frakka í N.-Afríku og veita
Þjóðverjum hjálp gegn banda-
mönnum.
í gær vár tillcynnt í Vichy, að
10 gislar liefði verið dæmdir til
lífláts og fimm handteknir þeg-
Hoare v.11 liætta
sera, sendilierra
Samuel Hoare, sendiherra
Breta á Spáni, er nú á förum til
London í frf.
1 London er ekki gert ráð fyr-
ir því, að Iloare' fari aftur til
Spánar, hann sé orðinn leiður á
sendiherracmbættinu og vilji
setjast á þing á nýjan leik. A-
kvörðun verður tekin um þetta,
þegar Hoprc hefir rætt við Eden
og Churchill.
ar.
Þá hafa sex manns i aimari
franskri borg verið dæmdir til
dauða og liflátnir af Þjóðverj-
i um.
Stettinius er kominn aftur til
Wasíiington og sagði liann við
blaðamenn við komuna, að ár-
angur fararinnar hefði verið
mikill.
★ '
Franskur tundurspillir hefir
sökkt þýzkum hráðbáti á Erm-
arsundi.
Innrásin getur
haíizt á hverri
stundu.
Öll skilvrði eru nú fyrir hendi.
andamenn eru nú tilbún-
ir til innrásar. Þetta er
samróma álit hernaSarsér- ]
fræðinga bandamanna og bú- ,
ast þeir nú við innrásinni á |
hverri stundu. j
Það er margt, sem bendir ó-
tvírætt til þess, að nú verði stutt j
hið, unz iátið verði til skarar
skríða. Helztu rökin, sem hníga p
í þessa átt, eru þessi:
1) Veður hefir verið svo !
goft að undanförnu, að jarðveg-
ur er orðinn þurr og liægt að
beita þungum liergögnum.
2) Bandamenn eru farnir að
heina árásum sínum að stöðv-
nm, sem liafa bein og skjót á-
hrif, ef til liernaðaraðgerða
dregur á landi.
3) Það getur borgáð sig fyrir
bandamenn, að reyna að kom-
ast að haki vörnum Þjóðverja
(mpð fallhlífaher), áður en ráð-
izt verður framan að virkjunum
og þá eru hin beztu skilyrði til
slíkra aðgerða nú, því að fullt
tungl er á mánudag.
Árásirnar.
í gær var minna um árásir en
oft áður á undanförnum hálfum
mánuði, sem loftsóknin hefir nú
staðið livíldarlaust. Flugvirki
réðust i gær á flugvöll einn i
Hollandi, Lenti i nokkurum
loftbardögum og skutu banda-
rikjamenn niður niu þýzkar or-
ustuvélar, en misstu sjálfir þrjár
af orustuvélunum, sem voru lil
verndar orustuvélunum.
Sprengjuvélar af miðstærð
fóru í árásir á ýmsar herstöðvar
í N.-Frakklandi.
1 nótt fóru flugvélar frá Bret-
landi i árásir á V.-I>ýzkaland og
l'lugvélar frá Italíu til Budapest.
12.000 kr. í minningax-
sjóði R. Sigmunds-
sonar.
Minningarsjóður sá, sem U.
M. F. I. stofnaði um Aðalstein
Sigmundsson kennara, nemur
nú um 12,000 kr.
i Sjóðnum hafa borizt gjafir
víðsvegar af landinu undaii^
: farna mánuð’i, bæði frá einstak-x
lingum og ungménnafélögum. I
greinargérð, sem stjórn Ung-
mennafélagsins hefir sent biöð-
imum, er skýrt frá .gjöfum; sem
1 nema samtals um 3100 krónum.
Stærsta gjöfin' cr frá Umf.
i Dreng í Kjós, sem gal' 100 kr.
Þangað til er-
lendir herir sé
fárnir af Islandi
og Danmörku. \
Sendir forsœtisráð-
heira skeyti um þetta
mál.
Eftirfarandi skeyti barst
Vísi í morgun rétt fynr há-
degi frá sknístofu Umted
Press í London:
æskí fsess, Islendm§ar stlgi /ekki
lefeasfeiii' í slltnm dansk-íslenzkra
sambandslaga, tyxf en erlendir herir
hal horið ér löndnm heggfa þjóða,
Bretar og Bandaríkin
ræða olmmálin.
Undirbúningsumræðum um
olíumálin er nú lokið í Wash-
ington.
Það voru Bretar og Banda-
ríkjamenn, sem stóðu að þess-
um umræðum og segir í til-
kvnningu frá Washington, að
athugaðir hafi verið hagsmunir
beggja þjóða.^
Eitt af því,*sem kom til um-
ræðu, voru umleitanir Banda-
ríkjamanna um olíuréttindi við J
Miðjarðarhafsbotn, ]iar sem
Bretnr Iiafa - verið einráðir til
þessa.
Gandhi hefir hrakað nokkuð,
segir í þýzkum fregnum. And-
ardrátturinn er érfiðari og
hjartað vcikara.
★
Uminæstu mánaðamót verð-
ur mj ólkurskainm tur almenn-
ings í Bretlandi aukinn úr 2l/j
1. á viku í 4 lítra.
~k
Fregnir frá Ankara hermá, að
þýzki sendiherrann hafi fyrir-
skipað þýzkum borguruni að
flvtjást til Istanbul.
Vínandi úr banönum.
Á Jamaica í Vestur-Indíum
er farið að framleiða vínanda
úr banönum.
Stríðið heí'ir alveg tekið fyrir
útflutning á þessum ávexti, en
hann var ein helzta tekjulind
evjarskeggja. Nú hefir hinsveg-
ar verið reist verksmiðja, sem
framleiðir vínanda úr þeim
hluta uppskerunnar, sem ekld
er neytt á staðnum og nota
bandamenn ,andann‘ við stríðs-
framleiðslu sína.
80.000 Frakkar drepn-
! ir síðan sumarið 1940
Síðan Frakkar sömdu vopna-
hlé við Þjóðverja hefir rúmlega
milljón Frakka verið drepin
eða hneppt í varðhald.
Fulltrúi frönsku þjóðfrelsis-
nefndarinnar í London hefir
gefið þessar upplýsingar. Hann
segir, að 80,000 Frakkar liafi
verið drepnir með ýmsu móti,
312,000 sendir í fangábúðir, en
um 700,000 sendir lil þvingun-
arvinnu í Þýzkalandi.
Fulltrúinn gat þess einnig, að
Þjóðverjai' liefði nú um 25,000
menn í Savoy og Jura-héruð-
uni, til þess að reyna að upp-
ræta baráttu Frakka. þar.