Vísir - 17.05.1944, Blaðsíða 2

VISIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BIAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla Hverfisgötu 12
(gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar: 166 0 (fimm línur).
Verð kr. 4,00 á mánuði.
Lausasala 35 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
17. maí.
^IÐ íslendingar höfum á-
vallt borið hlýjan hug til
norsku þjóðarinnar, enda hafa
örlög þessara tveggja þjóða
verið nátengd frá upphafi
vega. Er hér ekki miðað við
það eilt, að við íslendingar er-
um norskir að uppruna, lield-
ur öllu frekar hitt, að saga
landanna hefir verið að öðru
leyti samtvinnuð og báðar hafa
þjóðirnar átt sameiginlegt
blómaskeið og hnignunar. í dag
halda Norðmenn hátíð að vísu
með óvenjulegum hætti, en há-
tið samt, sem fagnað er af inni-
leik og samhug af þjóðinni
allri. Norðmenn minnast sjálf-
stæðis síns, og þótt land þeirra
sé nú í hers höndum, skiptir
það ekki máli, enda hefir
norska þjóðin aldrei sýnt bet-
ur en nú, hve sjálfstæð hun er
í anda og athöfnum, en 1 mót-
lætinu skal manninn reyna.
Það er vandalaust að lifa líf-
inu þegar allt leikur í lyndi, en
erfiðleikarnir sýna fyrst hvað
í einstaklingnum býr og þjóð-
unum, sem einstaklingarnir
mynda.
Noregur er hernumið land af
þýzkum Iier. Það er ekkí i
fyrsta sinni. Sagarl enuurtek-
ur sig. Norska þjóðin hefir áð-
ur staðizt árásir af hálfu Þjóð-
verja, — að vísu ekki sainbæri-
legar við þessa á ytra borðinu,
en þó í eðli sínu eins, og Norð-
menn hafa sýnt, að allar slík-
ar árásir liafa þeir staðizt, og
komið raunar heilsteyptari og
öruggari af hólminum. Þótt
dimmt sé yfir Noregi þessa
stundina, skín sólin ofar skýj-
unum og hún mun eyða þeim
og njóta sin í allri sinni dýrð.
Frelsið bíður norsku þjóðar-
innar, enda berst hún fyrir því
einhuga og óskipt. Hver skyldi
eiga frelsi skilið frekar en þeir,
sem fórna því öllu.
Við íslendingar ölum inni-
lega samúð í brjósti með Norð-
mönnum og árnum þeim allra
heilla í baráttu þeirra. Svo ná-
tengdar eru þjóðirnar, að veg-
ið er í einn og sama knérunn,
þegar önnur er órétti beitt.
Sennilega vildi hver einasti ís-
léndingur leggja fram krafta
sina í sjálfstæðisbaráttu Norð-
manna, ef nauðsyn krefði og
myndu þá verkin vifna um
hugarþelið. Til þess er ekki
ætlazt, og því vottum við
norsku þjóðinni samúð með
orðunum einum.
Konungur, ríkisarfi og hin
löglega stjórn Noregs dvelur
nú utan lieimalandsins og
stjórna baráttu norsku þjóð-
arinnar fyrir sjálfstæði sínu og
frelsi. í f jögur ár hefir svo orð-
ið að vera, en sú stund nálg-
ast, er Noregur fær frelsi sitt
aftur. Er það ósk allra Islend-
inga, að Norðmenn megi fagna
þessum degi framvegis í frjálsu
heimalandi sínu. Þá verður
annar blær yfir hátíðahöldun-
um, en liann verður ekki sann-
ari né innilegri en nú. Sjálf-
stæði Norðmanna hefir aldrei
sannast betur en einmitt nú,
þegar til alls er að vinna. Þá
er engin fórn of mikil, en marg-
ar hafa þær færðar verið.
Hetjusaga Norðmanna er skráð
með athöfnum á degi hverjum.
Ferðafélag: ísland§
Fleiri ferðalög í sumar
en nokkru sinni áður.
12 snmarleyfisferðir og: 30
helgrarferðir.
SUMARLEYFISFERÐUM Ferðafélags Islands verður fjölgað
um þriðjung í suinar frá því í fyrrasumar, bæði vegna orlofs-
laganna nýju og svo líka vegna þess, að áhugi fólks fyrir ferða-
lögum fer með ári hverju mjög í vöxt.
Alls verða orlofs- og sumarleyfisferðirnar 12 i sumar, í stað 8
í fyrra, en helgarferðar verða um 30 talsins.
Þessa dagana er verið að flestar helgar verða tvær ferðir
ganga frá áætlun Ferðafélags-
ins um ferðir í sumar, en liún
verður ekki tilbúin til útsend-
ingar fyrr en um næstkomandi
mánaðamót.
Fyrsta orjofs- eða sumarleyf-
isferðin í sumar verður norður
að Mývatni, Detlifossi og As-
byrgi og hefst 1. júlí n.k. Það
er átta daga ferð. Seinna verður
önnur ferð farin á söniu slóðir.
Tvær ferðir eru ráðnar vest-
ur í Barðastrandarsýslu, önnur
í júlímánuði, en hin i ágúst.
Það eru 7 daga ferðir hvor i'yrir
sig.
Um miðjan júlímánuð er ráð-
gerð óbyggðafcrð úr Þjórsárdal
í Arnarfell hið mikla og Kerling-
ai'fjöll og ráðgert að hún standi
yfir í 8 daga. önnur óbyggða-
ferð er ákveðin síðast í júlí um
Kjöl og verður ferðazt á milli
skálanna jiar. Það verður 7 daga
ferð.
Þá eru tvær ferðir ákveðnar
austur í öræfi, báðar í síðari
hluta júlímánaðar, en þannig að
þær verði farnar hvor á eftir
annari. Það eru 10 daga ferðir
og verður þannig fyrir komið,
að dvalið verður austur í öræf-
r ■*
tim í 5 íiága, m. a. í þeim til-
gangi, að komast á Öræfajökul.
Ákveðið hefir verið að fara
með Ferðafélagi Akureyrar á
Herðubreið og öskju, ennfrem-
ur verður farið tvisvar austur
á Síðu í byrjun ágústmánaðar.
Þær ferðir standa yfir í 4 daga
farnar, önnur styttri, hin
lengri. Meðal annars má geta
þess, að þrisvar í sumar verður
farið austur að Gullfossi og
Geysi og í öll skijitin leggur
| Ferðafélagið til sápu í Geysi.
I Ferðafélagið fór sína fyrstu
i ferð á sunnudaginn var á Heng-
j il. Þátttakendur voru nær 50.
Næsta ferð verður á morgun
(uppstigningardag) á Reykja- J
nes, en n. k. sunnudag verður
ekki efnt til ferðar vegna lýð-
veldiskosninganna, sem þá fara
í hönd. Hinsvegar verður farið
um hvítasunnuna á Snæfellsnes,
svo scm venja hefir verið til.
io nneofooaai
Nær 1000 manns í
Náttúrulækningaíél.
Félagar Náttúrulækningafé-
lags íslands eru nú orðnir sam-
tals nærri þúsund.
Á síðasta fundi félagsins
gengu inn 120 nýir félagar.
Fundurinn samjjykkti áskorun
til ríkisstjórnarinnar um að
hún beitti sér fyrir innflutningi
heilnæmari korntegunda.
Þeir Jónas Kristjónsson og
Björn L. Jónsson fluttu fróðleg
erindi á fundinum og |)að vaf
cinnig upplýst, að aðsókn væri
svo mikil að matstofu félagsins,
að hún mundi að líkindum ekki
geta selt utanfélagsfólki fæði og
lausar máltíðir að likindum
ekki helur, a. m. k. ekki fyrst
í stað.
Kaupið blóm og
blöð á mopgun.
Sumarstarf Mæðrastyrks-
nefndarinnar fer nú að hefjast
og hún heitir á alla góða menn
til stuðnings.
Mæðradagurinn er á morg-
un — og eins og venjulega
verða hlóm seld til ágóða fyrir
sumardvalarheimili nel'ndarinn-
ar þann dag. Það fé, sem menn
láta af hendi rakna til blóma-
kaupa J)á um daginn, rennur til
góðs málefnis.
Árið 1936 var sumarstarfið
hafið, en ])á tók nefndin á leigu
skólahúsið í Hveragerði fyrir
börn og mæður Jieirra. Fyrsta
sumarið voru þar um 60 konur
og börn, en næsta sumarið næst-
um helmingi fleiri, því að þá
var einnig búið í tjöldum.
Sumarstarfið er nú orðið
tvennskonar. Annarsvegar
barnaheimili, sem verið hefir og
verður að líkindum enn í sum-
ar að Reykholti í Borgarfirði.
Hinsvegar er hvíldarheimili fyr-
ir mæður að Laugarvatni. Búa
mæðurnar ])ar viku í senn og fá
algera hvíld frá erfiði og vafstri
dagsins.
Nú er cnn kominn sá tími, að
safna á fé til að halda þessu á-
gæta starfi áfram. Hver og einn
getur hjálpað, með því að kaupa
blóm nefndarinnar, sem seld
verða á götum bæjarins, kaupa
blað nefndarinnar eða senda
mæðrum sínum blóm úr blóma,-
verziunum, því að nefndín fæi*
ágóðahluta af blómasölu þeirra
um daginn.
I fyrra söfnuðust kr. 30,000,
og rúmlega það, á mæðradag-
inn. Tekjurnar mega ekki verða
minni nú og verða ekki, ef vilji
Reykvíkinga er fyrir hendi.
hvor.
Loks verður í byrjun ágúst-
mánaðar farið í 7—8 daga ferð
um Snæfellsnes.
Helgarferðar verða um 30
talsins. Er þar um að ræða ým-
ist eins dags ,tveggja daga eða
hálfs þriðja dags ferðir. Um
Skátar læra að stjórna
umferð.
Undanfarið hefir lögreglan í
bænum verið að kenna skátum
að stjórna umferð á götunum.
Er í ráði að þeir aðstoði við
stjórn umferðar ó þjóðhátíðinni
á Þingvöllum 17. júní, en auk
þess mun verða lögð áherzla á
það hér eftir, að kenna æsku-
lýð bæjarins umferðarmenn-
ingu og jafnvel að stjórna um-
ferð við sum tækifæri..
Skátarnir hafa staðið sig á-
gætlega við nám sitt í þessum
efnum og eru líkur til að þeir
geti veitt piikilsverða aðstoð
síðar meir við að kenna skóla-
börnum og öðrum unglingum
undirstöðuatriði umferðarregln-
anna með aðstoð lögreglunnar,
en í ráði mun vera að hefja
kennslu fyrir skólabörn í þeim
efnum á komandi hausti.
Baráttunni eins og hún er,
verður ekki lýst fyr en að lok-
inni styrjöldinni, en þá mun
heimurinn eignást fagurt for-
dæmi og gera sér það betur
Ijóst, en kostur er á þessa
stundina. í friði hafa Norð-
menn unnið afrek og i ófriði
einnig. Til þess er nú barist, að
þjóðin fái að njóta friðar og
frelsis. Vonandi verður þess
ekki langt að bíða. Heill og
hamingja fylgi norsku þjóðinni
um ókomin ár.
Q (------
Scrutator:
G v.
'QjoudAbi aJbnjwvúyuys
Miss Kathryn Overstreet, sem
hér dvaldi um nokkurra mánaÖa
skeið á vegum Rauða kross Banda-
ríkjanna, og þráfaldlega skemmti
með ppíanóleik sínurn, sem vakti
mikla aðdáun, er nú komin til
Bandarikjanna. Hefir hlaðið „The j
Minnesota Daily“ leitað fregna hjá
henni af förinni, og kemst hún m. j
a. svo að orði: „Skortur á sam- ■
kvæmislífi, slæmar samgöngur og i
hryllilegt veðurfar eru þrennar or-
sakir þess, að ekki er æskilegt að
húa á íslandi. Það rignir næstum
alltaf eða er dumhungsveður. Á
sumrin eru bjart allan sólarhring-
inn, en sólin skín þar ef til vill
fimmta hvern dag. Eina skemmt-
analífs, sem hermennirnir njóta, er
stofnað til af ameríska Rauða kross-
inum.“ Þá segir ungfrúin að mestir
erfiðleikar'séu á því að stofna til ]
dansleikja og fá þangað íslenzkar j
stúlkur. Islenzka þjóðin er mjög
mikil með sig og óháð í lífsskoð-
unum og er því litið um innrás er-
lends setuliðs. Foreldrar ungu meyj-
anna vilja ekki leyfa dætrunum að
umgangast hermenn. Um 150 stúlk-
ur sækja nú dansleikina, en það
svarar til að áttundi hver maður
hafi „dömu“. „Allir þeir hermenn,
sem eg hefi talað við, viija komast
heim,“ segir ungfrú Overstreet.
„Hermennirnir hafa fengið litið af
áfengum drykkjum, frá því er þeir
koniu til Islands, sökum þess að
Bandaríkjastjórn skammtar þeim
hirgðirnar, og áfengi er einvörð-
ungu selt íslendingum." Miss Over-
street lætur að öðru leyti vel af
dvöl sinni á íslandi, en kveðst ó-
gjarnan vilja fara þangað aftur.
Benjamín Eiríksson, sem ’margir
kannast við hér í bænum, og nú les
hagfræði við háskóla í Bandaríkj-
unum, gerir í sama blaði athuga-
semd við frásögn Miss Overstreet,
og telur hana helzt til hvassa. Bend-
ir hann á, að þótt samgöngur séu
ófullnægjandi á Islandi nú, stafi
það fyrst og fremst af fjölguninni
í landinu við komu herliðsins og
aukinni samgangnaþörf, en telur að
■ framfarir á Islandi hafi orðið meiri
1 síðustu 40 árin, en hjá nokkurri ann-
| ari þjóð, sem hann þekki til. Þá
telur hann að félagsstarfsemi hér
á landi standi sambæirlegri starf-
semi á Norðlöndum fyllilega á
sporði, þótt hún fullnægi ekki þörf-
um eða óskum hermannanna. Af
hernáminu hafi leitt margskyns
vandamál, og sum stafi beinlínis af
fjölda herliðsins í hlutfalli við
fjölda þjóðarinnar. „ísland er land
andstæðnanna," segir Benjamín.
! „Ymsum borgarbúum geðjast ef' til
] vill ekki að því, en amerískir sveita-
menn, sem komizt hafa í kynni við
; náttúruna sjálfa í þessu víðáttu-
! mikla landið hljóta að skilja sterk-
ar og hreinar raddir hennar á ís-
landi."
—o—
Miss Overstreet hefir réttilega
vakið athygli á erfiðu veðurfari,
tregum samgöngum og einhæfu
skemmtanalífi hér á landi. Veður-
farið ráðum við ekki við, en verð-
um að taka því á þann hátt, sem
bezt býðst, samgöngur standa til
bóta og skemmtanalíf á fyrir sér
að dafna innanlands. Þar eigum
við að sækja fyrirmyndir til sam-
bærilegra kaupstaða á Norðurlönd-
um, enda má telja vafalaust, að hér
hafi minna verið gert fyrir almenn-
ing að því er fjölbreyttni skemmt-
ana snertir en víðast annarsstaðar.
Stafar ])etta að nokkru af veður-
farinu, sem er óstöðugt, og veldur
erfiðleikum á útiskemmtunum ýms-
um, sem erlendis tíðkast, en þá er
að bæta sér þetta upp með auknum
inni skemmtunum eða á annan
framkvæmanlegan hátt. Reykjavík
er orðin það fjölmennur bær, að
vel ætti að vera unnt að halda hér
uppi auknu skemmtanalífi frá því,
sem verið hefir síðustu 15 árin, eða
frá því er Hótel Borg var reist.
Maðurinn lifir ekki á einu saman
brauði, en heilbrigð skemmtun eyk-
ur á lífsgleði hans og afköst við
alvarlega störf, hvers eðlis sem þau
annars kunna að vera.
Nýtt tímarit hefur göngu
sína í haust.
Ir VÆNDUM er útgáfa á nýju tímariti, sem mun hefja göngu
sína í haust. Er ákveðið að það verði því sem næst í Helga-
fells-broti, með 200 bls. lesmáli á ári, og er ákveðið að það
kosti 32 krónur árgangurinn.
Þessu nýja tímariti er ætlað
að fylla autt rúm í tímaritsbók-
menntum okkar, en það er í
fyrsta lagi að birta heimsvið- j
burðasöguna í samþjöppuðu !
formi, í öðru lagi verður þetta !
saga kirkjunnar frá ujjphafi, í
þriðja lagi þáttur íslenzku kon- ]
unnar gegnum aldirnar og loks j
greinar þjóðlegs efnis.
Otgefandi og ritstjóri tíma- 1
ritsins verður Ólafur B. Björns- j
son kaupmaður og fram- J
kvæmdarstjóri á Alcranesi og
verður tímaritið gefið lit í hinni
nýju prentsmiðju Akurnesinga.
Ólafur hefir skýrt Vísi frá
því, að hann rnuni reyna að
halda efninu innan þessara á-
kveðnu talunarka og muni
reyna að skipta rúminu sem
jafiiast á milli þessara fjögurra
höfuðþátta.
Gera má ráð fyrir, er tímar
líða fram, að þá þyki fólki
nokkurs um vert að geta á auð-
veldan hátt og í einu og sama
riti haft aðgang að frásögn um
alla höfuðatburði veraldarsög-
unnar á hverjum tíma. Þetta
Iiefir enn að mestu vantað í
okkar bókmenntir, ef dagblöðin !
eru undanskilin, en þeim er
sjaldan haldið saman, enda
þung í vöfunum.
Annar hlutinn verður lielg-
aður kirkjunni og sýnt hver á- t
hrif hún hefir haft á íslenzkt
þjóðlíf og íslenzka menningu
frá upphal'i og fram á okkar
daga. I
Þriðji kaflinn fjallar um þátt .
konunnar í þjóðlífí ökkár, unl *
starf hennar og áhrif, en því
efni hafa yfirleitt verið gerð ;
verri skil en íslenzka konan á
skilið. Þessi kafli hefst á löng-
um inngangskafla um konuna
yfirleitt og þátt liennar í ver- j
aldarsögunni. ■
Fjórða kaflanum er ætlað að
flytja alls konar þjóðleg efni, j
m. a. persónusögu og taka upp
áþekkan bókmenntaþátt og
þann, er féll niður með Óðni,
er hann hætti að koma út. Ann-
ars er þessum þætti ekki sett-
ar neinar fastar skorður.
Ólafur B. Björnsson hefir
þegar leitað til og ráðið nokkra
valinkunna menn til að ánnast
stjórn hvers þáttar. Þó eru ekki
allir fullráðnir ennþá.
Vandað verður til ritsins eft-
ir föngum, bæði að efni og frá-
gangi og m. a. prýtt fjölda
mynda.
Blað og blóm
MæÖrastyrksnefndarinnar verÖa
seld hér í bænum á morgun, upp-
stigningardag. Nefndin hefir beð-.
iÖ blaÖið aÖ biÖja börn, sem ætla
að selja blómin og blaðið, að koma
um kl. 9 f. h. í Þingholtsstræti 18,
Austurbæjarskólann, Laugarnes-
skólann, Seltjarnarnesskólann, Mýr-
arhúsaskólann eÖa ElliheimiliÖ.
Silfurbrúðkaup.
25 ára hjúskaparafmæli eiga í
dag þau hjónin frú Margrét Víg-
Iundsdóttir og Kristinn Halldórs-
son, Hátún 17.
í grein
Böðvars Péturssonar um „Upp-
eldisheimili í Öxney" • hafði slæðst
spurningarmerki aftan í nafn grein-
arinnar, en það átti þar ekki að
vera.
Stúlka
óskast strax til að ganga um
beina í Mötuneytinu Gimli.
Ilátt kaup og herbergi.
Uppl. hjá ráðskonunni.
Ribs, sólber, víðir,
georgíur og blóm
til sölu eftir kl. 6 síðdegis á
Fríkirkjuvegi 3 eftirleiðis
nokkur kvöld.
Bíll
Fiat 4ra manna, í góðu
standi, til sölu.
Upplýsingar gefur
JÓN ÞORSTEINSSON
skósmiður.
SIKA
sementsþéttiefnið
er komið.
J. Þorláksson & Norðmann
Bankastræti 11.
Sími 1280.
Gólff lísar
ýmsir litir
fyrirliggjandi.
J. Þorláksson & Norðmann
Bankastræti 11.
Sími 1280.
Steypúhrærivél
með rafmagnsmótor í 1. fl.
standi til sölu. Upplýsingar í
síma 2395 eftir kl. 7 í kvöld.
Stúlka
getur fengið atvinnu nú þeg-
ar við vefnað. Þarf ekki að
vera vön. Ákvæðisvinna.
Hátt kaup.
Bergstaðastræti 61.
Piltnr
12—16 ára óskast á gott
sveitaheimili til aðstoðar við
veiðiskap í sumar. Upplýs-
ingar í síma 3480 kl. 6—8
í dag.
Til sölu:
sumarbústaður í smíð-
um við Elliðavatn. 50
ferm. gólfflötur, 3000
ferm. land. Mikið af efni
getur fylgt.
Sölumiðstöðin
Klapparstíg 16.
Sími 5630.
CIL0REAL
E R L A, Laugavegi 12.