Vísir - 26.06.1944, Page 2

I
VISIR
Stærsta skipi, sem smíðað
hef ur verið á Islandi, hleypt
af stokkunum.
%
184 tonn brútto.
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BIAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla Hverfisgötu 12
(gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar: 1 6 6 0 (fimm línur).
Verð kr. 4,00 á mánuði.
Lausasala 35 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
filkunn
fyrirbrigði.
AÐ ER ALKUNNUGT fyr-
irbrigöi, aö menn -kunna
ekki að lesa, þótt þeir hafi lært
þá list, og jafnvel stundað nám,
sem lestrarkunnáttu þurfti til
um fjölda ára. Skilningurinn
brestur oft og eintt' svo herfi-
lega, að þeir þykjast sjá grímu-
klæddar eða hatrammar árásir
á menn og málefni, þar sem þær
engar eru. Sumir gera þetta, —
og þá einkum þeir, sem i eld-
inum standa — til þess eins að
dreifa athygli almennings frá
aðalatriðum í málum, og að
aukaatriðum, sem óverulega eða
enga þýðingú hafa. Aðrir kunna
að vera svo ákafir í þjónust-
unni, að þeir loka augum fyrir
bókstöfunum til þess að finna
náð á æðri stöðum sér til fram-
dráttar og fyllingar í verðleika-
eyðurnar. Við þessu er ekkert
að segja og hver reiðir sinn sess
svo sem honum sæmir.
Maður einn þjóðkunnur, lief-
ir tekið upp þann sið i lifsbar-
áttunni, að þykjast ekki heyra,
nema þvi aðeins að hann hafi
beinan eða óbeinan hagnað af.
Þá heyrir hann prýðilega og
virðist í engu áfátt.
Hér hafa verið nefnd ótviræð-
ustu veraldlegu dæmin um, að
sjáandi sjá menn ekki og heyr-
andi heyra þeir hvorki né skilja.
Sumir þykjast jafnvel eiga at-
vinnu sina undir slíku og haga
starfinu samkvæmt því.
Slíkir misbrestir í fari manna
geta valdið margskyns óþæg-
indum. Ekki alls fyrir löngu
kom það fyrir, að einn af elztu
og virðulegustu kennimönnum
landsins, hafði orð á því í stóln-
um, að mikil hrifning hefði
gripið islenzku þjóðina vegna
sjálfstæðismalsins, og beindi
jafnframt athygli safnaðarins
að því live mikið mætti vinna
fyrir kirkjuleg málefni, ef menn
væru brennandi i andanum á
því sviði einnig. Þá reis upp
fjöldi heyrnarlausra manna,
sem af hendingu höfðu hlýtt á
„guðs orð“, eða frétt af atliuga-
semdum kennimannsins, og sáu
í ummælum hans falin svæsn-
ustu landráð og áróður gegn
hinum íslenzka málstað. Heyrn-
arlausu mennirnr Iétu sér ekki
sæma einvörðungu að áfellast
prestinn fyrir athæfi hans,
heldur gerðu þeir beinan aðsúg
að honum, jafnt að nóttu sem
degi, höfðu í frammi óviður-
kvæmileg orð og andstyggilegan
munnsöfnuð svo sem hver þótt-
ist maður til. Presturinn hafði
yfir næsta sunnudag þau orð,
sem hneykslinu höfðu valdið, en
enginn heilvita maður gat haft
nokkuð við þau að athuga. Þrátt
fyrir þetta, kemur það fyrir, að
menn, sem gegna jafnvel trún-
aðarstörfum, sem nokkurrar
skynsemi þarf til, láta sér sæma
að veitast að kennimanninum
vegna ummæla hans. Slíkir
menn hafa ekki hálft vit á við
prestinn, litla þekkingu, en tölu-
verðan vindbelging þeirrar trú-
ar, sem sér hvorki né heyrir.
Hvor myndi almennt þykja á-
fellisverðari presturinn, sem
segir sannleikann, eða sá limur
safnaðarins, sem sér ekki né
SFÆRSTA skipi, sem smíð-
að hefir verið á Islandi,
var hleypt af stokkunum í
skipasmíðastöðinni „Dröfrí' í
Hafnarfirði síðastl. föstudag,
þ. 23. þ. m., að viðstöddu fjöl-
menni,
Skipið er að öllu leyti smíð-
að í skipasmiðast. „Dröfn“, og
er 184 tonn hrúttó. Er byrðing-
ur skipsins og livalbakur úr
eik, en yfirbygging þess úr stáli.
Stærð vélarinnar er 378 hest-
öfl. Er þetta Dieselvél. Allt er
skipið útbúið nýtízku sigl-
ingatækjum, dýptarmæli, mið-
unarstöð og talstöð.
Yfirsmiður við byggingu
skipsins var Sigurjón Einars-
son, en teikningu að skipinu
hefir Hafliði Hafliðason, skipa-
smiður í Reykjavík, gert.
Skipið, sem i skírnini hlaut
nafnið „Edda“, er eign Einars
Þorgilssonar & Co., h.f., í Hafn-
arfirði, en forstjóri þess fyrir-
tækis er Ólafur Einarsson.
Á skipinu verður 20 manna
áhöfnr, en skipstjóri er Sigurð-
ur Andrésson. Fer skipið á síld-
veiðar nú eftir mánaðamótin.
Næturaksitur.
Hreyfill, sími'1633.
Trúlofun
Trúlofun sína opinberu'Öu 17.
júní sl. ungfrú Guðrún GuÖsmunds-
dóttir, Vogatungu viÖ Langholts-
veg og Haraldur Sigurðsson, hús-
gagnabólstrari, Lokastíg 5.
heyrir sannleikann í orðum
prestsins ?
Slík dæmi gerast daglega, en
stafa í og með af því, að unnið
hefir verið að þvi markvisst á
undanförnum árum að gera
þjóðina heimskari — heyrnar-
lausari og blindari — og sá einn
hefir talist góður borgari og
safnaðarhæfur, sem glatað hef-
ir þeim eiginleika aá hugsa
sjálfstætt. Starfsemi sumra
pólitískra flokka hefir beinlínis
byggst á slíku og gerir enn í
dag. Flokkar manna hafa gagn-
rýnis og skynsemislaust fallið
fram og tilbeðið persónugerv-
inga yfirborðsháttar og minni-
máttarkenndar, og sumir hverj-
ir hafa jafnvel leitað út fyrir
Iandsteinana til þess að finna til-
beiðsluvert kjöt og blóð.
Frelsisaldan, sem farið hefir
eldi um landið undanfarna mán-
uði, hefir opnað augu fjölda
manna fyrir ágölltmum í fari
þjóðarinnar samkvæmt ofan-
sögðu. Menn hafa vaknað við
vondan draum og gert sér Ijóst
að umbóta er þörf. Nýir tímar
krefjast nýrra siða, og að svp
miklu Ieyti nýrra manna, sem
þeir hafa glatað samlögunar
hæfileikum sínum við breyttar
aðstæður, Fyrsta skilyrði til
framfara er að menn geri sér
þetta Ijóst. Sjálfstæði er einsk-
isvirði, skapi það ekki þegnum
þjóðfélagsins meiri og betri
skilyrði og hvetji þá til nýrra
dáða. Sinnuleysið skiptir það
engu, hvort það er frjálst eða
ófrjálst, — það flýtur' sofandi
að feigðarósi hvort eð er. Það
þarf enga byltingu til að leggja
í rústir og byggja á ný, — menn
geta tekið þeim hugarfarsbreyt-
ingum sem jafngilda slíku og
kemur fram í aukinni djörfung,
persónulegu sjálfstæði og at-
hafnasemi. Þjóðin hefir öðlast
heyrn og sýn, en hún verður að
standa vel á verði um hvort-
tveggja og falla ekki fyrir þeirri
freistni sinnuleysisins að hætta
að hugsa og láta öðrum eftir að
gera það fyrir sig.
Landgræðslu-
sjóður 93.5
þús. kr.
Tvær gluggasýningar.
Landgræðslusjóður nemur nú
93544.50 krónum, en aðeins
nokkur hluti af safnendum út
um land hafa sent skilagrein
enn sem komið er.
I Reykjavík hafa safnazt kr.
66.622,45, í Hafnarfirði la'.
9238.55, Borgarnesi kr. 4215.00,
en annarsstaðar minna þar sem
enn hefir til spurzt.
Fyrir skömmu kom ónefnd
kona lil formanns Skógræktar-
félags Islands og færði Land-
græðslusjóði að gjöf forkunn-
arfagran skautbúning. Óskar
gefandinn eftlr því, að hann
megi á einhvern hátt verða til
þess að klæða landið gróðri.
Bæjarbúar geta skoðað þessa
verðmætu og böfðinglegu gjöf
í glugga Blómaverzlunarinnar
Flóru í Austurstræti. Að sýn-
ingunni lokinni verður búning-
urinn seldur hæstbjóðanda. Hér
er tilvalið tækifæri fyrir ein-
hvern smekkmann að klæða
konu sína hinum fegurstu klæð-
um um leið og hann klæðir
landið gróðri.
Það þarf varla að taka það
fram, að klæði þessi eru nú ó-
fáanleg og afar dýrmæt. Tekið
er á móti tilboðum á skrifstofu
skógræktarstjóra Laugaveg 3
og í blómaverzl, Flóru.
Skóverzlun Lárusar G. Lúð-
vígssonar, en stofnandi hennar
hafði mikinn áhuga fyrir trjá-
rækt, hefir sýnt Landgræðslu-
sjóði þann velvilja að lána
sjóðnum sýningarglugga yfir
Þjóðhátíðarvikuna. — Hefir
gluggasýning þessi vakið milda
athygli, og má þar meðal ann-
ars sjá, hversu gróið land hefir
minnkað síðan á landnámsöld
— eða um röskan helming. Er
þetta sýnt á stóru gróðurkorti
af íslandi. Einnig eru sýndar !
margar myndir af því, hversu
landið eyðist og blæs upp svo |
og nokkrir gróðursælir staðir,
og er það mjög athyglisvert að •
Garðyrkjuráðunautur bæjarins.
Almenningsvellir og garðar.
inn nýskipaði gar'Öyrkjuráðu-
nautur bæjarins, SigurÖur
Sveinsson, hefir ekki setið auÖum
höndum frá þvi hann tók við starfi
sínu, og er árangurinn sýnilegur
víða um bæinn, en þó einkum á
Austurvelli og Arnarhólstúni, auk
mikilla endurbóta á Hljómskála-
garðinum.
Eitt höfuövérkefni ráÖunautarins
er að skipuleggja og fegra opinbera
grasvelli og gróðurreiti, sem litið
hefir verið sinnt til þessa, enda þótt
fáir séu og smáir á viÖ þaÖ, sem
tíðkast í borgum flestra annarra
þjóða.
*
Qkipulag almenningsvalla og skrúð-
“ garða er á byrjunarstigi hér, eins
og margt ánnað, í hinni ungu höf-
uðborg okkar, og ber því að fagna
hverjum góðum starfskrafti, sem
falin eru leiðbeiningarstörf í fegr-
un bæjarins.
— Almenningsvellir bæjarins eru
og verða jafnan mælikvarði á um-
gengnismenningu og smekkvísi bæj-
arbúa. Verða þeir því, ef vel á að
fara, að sýna, að það sé metið að
verðleikum, sem vel er gert, og kveð-
in sé niður skemmdarfýsn og kæru-
bera saman þessar myndir af
gróðri og örfoki.
Gluggasýning þessi ætti að
verða til þess að hvetja menn
til þess að efla Landgræðtelu-
sjóð, sem er einn hinn nauð-
synlegasti og fegursti minnis-
varðí hins íslenzka lýðveldis.
Sjóðurinn hefir skrifstofu á
Laugavegi 3, og þar geta menn
lagt fram sinn skerf til liðsinnis
þessu bráðnauðsynlega máli
allra þjóðárinnar.
Skattar og útsvör í Hafnarfirði.
Átta hæstu gjald-
endur greiða alls
kr. 3,250,682.
Utsvars- og skattaskrá Hafn-
arfjarðar fyrir árið 1944 er
komin út. Eftirtaldir gjaldend-
ur greiða yfir 50.000 kr.:
Venus h.f.:
Tekju- og eignarsk. . 290.867
Stríðsgróðaskatt . .. 709.992
Utsvar............. 78.200
Kr. 1079.059
Júpíter h.f.:
Tekju- og eignarsk. . 270.888
Stríðsgróðask....... 647.772
Utsvar.............. 78.450
Kr. 997.110
Bæjarútgerð Hafnarfjarðar:
Utsvar........... kr. 327.000
Marz h.f.:
Tekju- og eignarsk. . 91.432
Stríðsgróðask....... 154.590
Utsvar............... 55.740
Kr. 301.762
Einar Þorgilsson & Co. h.f.:
Tekju- og eignarsk. . 83.704
Stríðsgróðask....... 98.162
Utsvar............... 69.100
Kr. 250.966
Vífill h.f.:
Tekju- og eignarsk. . 41.321
Stríðsgróðask....... 21.285
Utsvar.............. 50.635
Kr. 113.241
Hrafna-Flóki h.f.:
Tekju- og eignarsk. . 38.014
Stríðsgróðask....... 17.316
Utsvar.............. 40.060
Kr. 95.390
Árni Þorsteinsson bíóstjóri:
Tekju- og eignarsk. . 35.312
Stríðsgróðask...... 25.842
Utsvar............. 25.000
Kr. 86.154
Alls nema útsvörin kr.
leysi sumra óþroskaðra borgara.
Sá árangur næst skjótlega, ef
menn hafa það jafnan hugfast, að
allt, sem gert er til fegrunar bæj-
arins og endurbóta, er beinlínis gert
fyrir borgarana sjálfa á þéirra
kostnað, og er þeirra einkaeign, og
þeim, alls ekki óviðkomandi, ef mis-
þyrmt verður.
*
f'* *ætum þess því, að fylgjast af
áhuga með allri viðleitni ráða-
manna bæjarins i því að gera bæ-
inrt fegurri og vistlegri, og sýnum
í verki, að við kunnum að meta
það að verðleikum. Allt annað er
vesaldómur og menningarskortur.
*
Útiskemmtistaður við Tjörnina.
ísli Halldórsson verkfræðingur
hefir nýlega sett fram tillögur
um skemmtisvæði og útibaðstað, sem
hann vill láta gera við Tjarnarend-
ann, í Hljómskálagarðinum.
Tillögur Gísla eru um margt eftir-
tektarverðar, og sjálfsagt að gefa
þeim gaum.
Á meðan Gísli vann að undir-
búningi málsins, átti ég þess kost
að kynnast hugmyndum, hans nokk-
uð, en síðar hefir margt bætzt við,
sem gert hefir tillögur hans ítar-
legar og margbreyttar, og þegar
verið.lýst í öllum blöðum bæjarins.
>(<
Wiða í erlendum borgum hefi eg
• séð útibaðstaði og skemmti-
svæði inni í hjarta byggðarinnar, —
Samsýning
Listsýning Félags íslenzkra
myndlistarmanna í Sýningar-
skálanum hefir nú verið opin
í nokkura daga og oftast við
ágæta aðsókn.
Þar eru alls til sýnis 70—80
listaverk, málverk, vatnslita-
myndir, teikijingar og högg-
myndir eftir nær 30 listamenn.
Flest verk eiga þeir bræðurnir
Ríkarður og Finnur Jónssynir,
sjö myndir hvor, en annars
eiga menn þar yfirleitt 1—4
myndir.
Hér er um að ræða allgóða
yfíriítssýningu og eru þarna
verk frá ýmsum tímum, en þó
aðeins eftir núlifandi listamenn.
Þarna eru meira að segja mál-
verk eftir Islendinga, sem nú
dvelja erlendis og hafa ekki ár-
um saman haft aðstöðu til að
koma listaverkum sínum heim
til ættjarðarinnar. Þar er því
um eldri málverk að ræða. Hitt
er aftur á móti næsta Ieiðinlegt,.
að sjá þarna eldri málverk eftir
máfara, sem hafa alla aðstöðu
til að senda nýrri verk. Hlut-
verk slíkrar sýningar sem þess-
arar er að gefa nokkurt sýnis-
horn af því, hvernig íslenzkri
list er háttað í dag, stefnum
hún getur, af skiljanlegum á-
hennar og straumum nú, því
stæðum, ekki gefið neitt yfirlit
yfir þróun málaralistarinnar né
framfarir eða stefnubreytingar
einstakra listamanna.
Annars er gaman að sjá verk
þeirrar listamannakynslóðar,
sem nú starfar hér á landi, í ein-
um og sama sal, sjá hin marg-
víslegu viðhorf þeirra til listar-
innar, sjá hvernig sumir túlka
fyrst og fremst línur og liti og
ihnbyrðis samræmi»þess, en aðr-
ir leggja sig meira eftir „motiv-
unum“.
Það verður ekki um það deilt,
að íslenzk myndlist hefir tekið
mikilli framför á fáum árum og
það verður tilhlökkunarefni að
sjá yfirlitssýningu á íslenzkum
listaverkum á 10 ára afmæli
lýðveldisstofnunarin'nar.
2.593.800.00 á 1403 gjaldendur..
Tekjuskatturinn nemur kr.
1.641.110.45, eignarskatturinn
kr. 172.048.10, stríðsgróðaskatt-
urinn kr. 1.690.704.00 og líf-
eyrissjóðsgjad kr. 259.516.00.
Alls nema því skattar og útsvör
i Hafnarfirði kr. 6.357.078.55
og þar af greiða 8 hæstu gjald-
endurnir meira en helming allra
skatta og útsvara eða samtals
kr. 3.250.682.00.
kærkbmin friðlönd eða vinjar í
hringiðu borgarlífsins, t. d. um-
hverfis tjarnir og inni í trjálund-
um.
í tillögum G. H. er þó ýmislegt,
sem að mínum dómi þarf vandlega
að athuga. Þykir mér þar t. d. um of
blandað saman fjarskyldum efnum
á takmarkað svæði.
Hljómskálagarðurinn er tilvalinn
fyrir útibaðstað á þann hátt, sem
Gísli leggur til, er tengdur væri
skemmtisvæði, Tivoli, en með ein-
lyftum veitingaskálum (Pavillion)
og skilyrðum til útihljómleika.
Hitt er aftur efamál, hvort vel
fer, að hafa þar að auki stærsta
gistihús landsins, hljómlistarhöll og
æskulýðshöll, enda eru þær tillögur
G. H. settar fram til umræðu og
athugunar.
*
■pn hvað sem því líður, þá er G.
H. einn þeirra, sem aldrei hik-
ar við að setja fram djarfar hug-
myndir, og horfa skrefi fram í tím-
ann. Hefir hann til þess fjölhæfa
þekkingu og mikla reynslu.
Bæjarfélagið hefir ekki ráð á því,
að láta pappírskörfuna afgreiða til-
lögur þeirra manna, sem sýna hug
og vilja til endurbóta, og hafa skil-
yrði til að láta þær í Ijósi.
Án efa munu bæjarbúar fylgjast
vel með afdrifum og afgreiðslu
þessa máls.
listamanna.
Hágg setti nýtt heims-
met í gær.
Gunder Hagg, hinn frægi
sænski hlaupagarpur, setti nýtt
heimsmet í 2ja mílna hlaupi í
Svíþjóð í gær. Hljóp hann vega-
lengdina á 8:46,4 mín., en fyrra
metið var 8:47,8 mín.
Á miðvikudaginn kemur
munu þeir Arne Andersson og
Gunder Hagg — tveir frægustu
hlauparar Svíþjóðar — heyja
sitt fyrsta hlaupaeinvígi í ár.
Arne Andersson á tvö heims-
met, annað á 1500 m., en hitt
á 1 mílu, og setti hann þau bæði
á meðan Hágg dvaldi í Amer-
iku. Gunder Hágg á hinsvegar
fimm heimsmet á ýmsum milli-
vegalengdum. Mönnum leikur
því að vonum mikil forvitni á
að vita hvernig þessu hlaupa-
einvígi milli hinna frægu
liláupagarpa lýkur á miðviku-
daginn. •
I fjarveru
minni næstu tvær vikur
gegnir herra læknir Ólafur
Jóhannsson læknisstörfum
mínum.
Jón G. Nikulásson.
2 kaupakonur
óskast. Gott kaup. Uppl. á
Lindargötu 63A, kjallaran-
um, ld. 6—9 siðdegis næstu
daga.
GarOstóIar
Húsgagnaverzlun
Reykjavíkur
Vatnsstíg 3.
Sumarbústaður
óskast til leigu í nágrenni
Reylcjavíkur.
Jón Símonarson,
Bræðraborgarstíg 16.
Sími 2273.
15 t o n n a
mótorbátur
í mjög góðu standi, með
nýrri dieselvél, er til sölu.
Sölumiðstöðin
Klapparstíg 16.
Sími 5630.
Á kleppspítalann
vantar saumakonu og nætur-
vakt, vegna sumarleyfa í júlí
og ágúst. Mega sofa í bæn-
um. — Uppl. í síma 2319.
Nýkomnar vörur:
Broderuð rúmteppi, pils og
pils-skokkar, blússur, hvítar
og mislitar. Strigaefni einlit,
margir litir. Enskir prjóna-
kjólar fyrir smábörn. Hvít
kjólabelti.
V ef naðarvörubúðin
Vesturgötu 27.