Vísir - 29.07.1944, Qupperneq 3

VÍS'I'R
Tilræðiö við Hitler og
aðdragandi þess..
Fáir atburðir hafa vakið
meiri atliygli, en tilræðið við
Hitler,: sem gert var fyrir nokkr-
um dögum. Þótt fregnin kæmi
ýmsum á óvart var aðdragand-
inn langur. Vaxandi óánægja og
lólga iiafði igrafið um sig um
langt.slceið,en af ýmsum atburð-
um mátti marka að upp úr
myndissjóða þegar að herti og
.fyllingí tímans væri talin komin.
Almennt er talið fullvíst að
herforingjaklikan þýzka liti svo
á og hafiiraunar gert lengi, að
stríðinu hafi Þjóðverjar tapað
og viðreisnar sé ekki von. Eina
lausninsséraðileita eftir friði á
þeim grundvelli, að Hitler og
flolcksmönnum lians verði varp-
: að fyrir róða. Þá fyrst sé þess að
væn ta ;að! handamcnn Ijái máls
á friði.
Þreifað fyrir sér.
í grein, semibirtist í „Caval-
: cade“ nú nýlega er svo frá skýrt
:áð íGerá von Rundstedt mar-
skálkur muni hafa tekið for-
ystuna og verið hvatamaður að
andróðri herforingjanna. Því
itil sönnnnar ær jþess getið að
fyrir 6 mánuðum hafi tveir
Þjóðverjar, sem töldu sig vera
senda af von Rimdstedt, dvalið í
iLissábon og leitazt við að fá á-
lieyrn hjá bandamönnum. Það
lieppnaðist þeim hinsvegar ekki,
jafnvel þótt Franco, einvaldi
iSpánar, legðist á sveif með þeim
<og ennfremur Salazar. einræðis-
lierra Portugala. Þegar svo var
komið uiálum var það Hitler,
sem átti leik á iborði gegn laer-
foringjunum.
Viti til varnaðar.
Á þessu skeiði var von Rund-
stedt of öruggur .1 sessi til þess
;að HlUer tr.eystist .til að ráðast
gegn honum. Að baki honum
stóðu mestu áhrifamenn innan
þýzlca hersins, —- fyrrverandi
ihermálaíráðherra vonRlomherg,
von Leeb, von Rcauchitsch, vcm
Rlaskowitz, von Bock o. fl. Jafn-
vel er talið að von Zeitzler for-
jmaður herfoxingjaráðsins hafi
tekið þátl i samsærinu og
einkaráðgjafi Hitlers, von
Halder,. Hitler réðst.á vissanhátt
á garðinn þar sem hann var
lægstur, og setti Maustein hers-
höfðingja frá herstjórn í Rúss-
Jandi hinum tíl varnaðar, ,en
Iiann hafði engan þátt tekið í
stjórnmálum og hafði því lxlinn
stuðning að baki sér. Viti hans
átti samt að verða hinum tíl
varnaðar.
Einangraður,
Uppreistarseggirnir hærðu
ekki á sér. Blomberg, Brauch-
itsch, Leeb og Bock liöfðu feng-
ið lausn í náð nokkru áður en
skriðan skall á. Blaskowítz
hafði einnig verið látinn hætta
störfuin, sökum þess að liann
mótmælti afskiptum nazista-
flokksins af hernaðarmálum, en
Zeitzler liafði mjög bundnar
hendur, með því að liann liafði
verið tekinn inn í foringjaráð
Hillers, en þar átti von Halder
einnig sæti. Fyrri hluta þessa
árs var von Rundstedt þannig
gersamlega einangraður í
Hitlersinnuðu herf oring j aráði,
sem Keitel, Rommel o. fl. eftir-
lætisbörn nazistanna áttu sæti i.
Ráðagerð Rundstedts.
Þrátt fyrir þetta hélt von
Rundstedt uppi andófinu bæði
innan lierforingjaráðsins sjálfs
og á pólitíska vettvanginum.
Svo virtist um skeið, sem liann
liéldi velli í baráttu sinni gegn
handbendum Hitlers og reis
gegn áætlunum þeirra um und-
anhald á austurvígstöðvunum
og allsherjarsókn gegn banda-
mönnum í vestri. Viðhorf von
Rundstedt byggðist á þvi að
Þýzkaland hefði þegar tapað
stríðinu. Hama viMi veita mó,t-
stöðu eftir frekustu getu á öllum
herstöðvum, til J>ess að bægja
styrjöldinni frá þýzkri grund,
en vinna bandamönnum allt það
tjón, sem verða mátti, meðan
verið væri að leita eftir friðar-
samningum. Með því að þreyta
bandamenn gerði liann ráð fyrir
möguleikum á friði, en ella ekkL
Látinn fara.
Hitler svaraði von Rundstedt
með því að gera Rommel að yf-
irhershöfðingja á vesturvíg-
stöðvunum undir stjórn von
Rundstedt. Rundstedt krafðist
þess hinsvegar að gamall og
góður prússneskur trúnaðar-
vinur hans, von Blaskowitz
gengi lionum næstur að völdum
og fékk því framgengt, en alls
engu öðru og þar með var út
séð um leikslokin. Tveimur
dögum eftir innrásina í Nor-
mandi, fékk hann orðsendingu
um að liitta Hitler í Berchtes-
gaden og þar fékk hann æðsta
tignarmerki frá foringjanum og
lausn í náð. Nú skyldu menn
ætla að herforingjarnir liefðu
risið upp, með því að von Rund-
stedt nýtur óskoraðs álits og
tausts, en Hitler kom í veg fyrir
það um skeið með því að fela
von Kluge yfirherstjórn á vest-
urvígstöðvunum, en með þvi
varð hann við kröfum þeirra í
lierstjórnarklíkunni, sem liæg-
fara voru, en klauf samtök
Iiinna. Kluge er fyrst og fremst
herniaður af gömlum prúss-
neskum ættum, sem enginn get-
ur liaft neitt við að athuga, en
hann nýtur einskis álits né
trausts hjá Hitler, enda er yfir-
herstjórnin raunverulega í
höndani herforingjaráðs naz-
istanna, sem von Halder átti
sæti í þar til tilræðið var fram-
ið. Það vekur óskipta athygli um
heim allan hve margir þýzkir
herforingjar hafa fallið eða far-
izt af slysförum frá því í byrjun
júnímánaðar. Útvarpsstöðin i
Berlín hefir þannig tilkynnl
dauða 34 hershöfðingja, en slíkt
er óvenjulegt fyrirbrigði í styrj-
öld og vekur undrun og jafnvel
grunsemdir um að átökin milli
Hitlers og hershöfðingjanna
fari ekki með öllu friðsamlega
fram. Teija sumir að með þessu
sé Gestapo að veikja andstöð-
una, sem vissulega mun gæta,
er bardaginn hefst um siðustu
varnarsvæði Þjóðverja og skip-
un Görings, sem yfirstjórnanda.
hernaðarframkvæmdanna, sýnir
Ijóslega að nazistar ætla ekki að
gefast upp fyrr en í fulla hnef-
ana.
Hefndín.
Almenningur í Þýzkalandi
undrast mjög það framferði
nazista, að beita öllum kröftum
gegn herjum Breta og Banda-
ríkjanna, en láta hinsvegar
Rússa vaða áfram án verulegrar
andstöðu, allt að þýzku landa-
mærunum. í Berlín er talið að
Hitler muni fórna miklum hluta
Austur-Þýzkalands og selja það
í hendur Rússum af pólitískum
ástæðum, þ. e. ógna vestui’veld-
unum með þeirri staðreynd að
allt Þýzkaland verði kommún-
istiskt. Með þessu vaki einnig
fyrir Hitler, að hann kjósi lield-
ur, ef Þýzkaland tapar stríðinu,
að Rússar hafi sterkustu aðstöð-
una á meginlandi Evrópu. Hern-
aðarstyrkUr Þýzkalands er
smátt og smátt að fjara út. Rúm-
enía kem'ur að engum notum í
hráð í styrjöldinni. Yiðbúið er
að áður langt um liður muni
koma til verulegra átaka milli
Antonescu og Horia Sima for-
ingja járnvarðaliðsins og sá
síðastnefndi iriái jafnvel vöMun-
aim i sinar.hendur. Þótt svo yrði,
myndi Þjóðverjum enginn
styrkur að lier Rúmena. Fregn-
ir frá Istaribul herma, — áð
fiengmim mókvæmum upplýs-
ingum, — að ekkert gagn muni
verða að rúmenska hernum ;ur
þessn. Liðlilaup éiga sér staÖ í
störum *fil, — héil herfylki
renna undan merkjum frá því
er átökin við Jassi hjöðnuðu
niðnr ífyrir þremur imánuðnm,
og Antonescu er ólíklegur til
nokkrarrar áthafnasemi úr
þessu.. Svipað má segja um
BúIgaTÍu. Þar býr leppstjórnin
við mjög öhæga aðstöðu iog <er
völt i sessi. Ungverjaland er al-
gerlega ’lamað fjárhagslega, en
herijm, sem þjálfaður er af
Þjóðverjum, mun sennilega
reynast þéim trúr og Gyðinga-
ofsóknirnar, sem nýlega vorn
ræddar í brezka þinginu, benda
eínnig iþá átt.Þött Finnar létu
bugast af hö'tunum Ribben trops,
er aðstáða Þjöðverja í Finnlandi
engan veginn Sterk, og upp-
reist geturbro'tizt þar út á hvaða
tíma sem -er. Þjöðin öll mun að
vísu ekki rísa upp éirihuga, en
frjálslynðu öflin undir stjórn
Juho Paasildvi, sem trúir þvi
fastlega, að enn sé ekki of seint
að ná sanngjörnum friðarsamn-
ingum við Rússa. Hifler er ekki
við því búinn að ráðast gegn
Finnunum, frekar en að liefjast
handa gegn Dönum, sem sýnt
bafa frábært liugrékki í baráttu
sinni að undanfömu og þvingað
Þjóðverja til að láta undan siga
og hverfa frá fyrri réfsiaðgerð-
um.Þessi varnarlausa þjöð véitti
Þjóðverjum í rauninrii þyngsta
pólitíska áfallið. Þeir losuðu sig
við einkalið Hitlers eða danska
föðurlandssvikara, með þvi að
hjóða ofureflinu byrgin, og
Þjóðverjar voru ekki við því
búnir að bæ'la slíka andstöðu
niður í svipinn.
Innrásarfregnir.
Þýzki herinn á austurvíg-
stöðvunum veit í rauninni elck-
ert um innrásina að vestan.
Hermennirnir vita ekki annað,
en að henni hafi þegar verið
hrundið og verið sé að ryðja
síðustu leifum af herjum
bandamanna í sjólnn, en allt
Suður-England standi í björtu
báli vegna svifsprengjuskot-
hríðar. Fangar hafa skýrt svo
frá, að fyi’ir þá hafi verið lagt
að berjast eftir mættí, með því
að þeir fengju aukinn liðstyrlc
strax og húið værí að hreinsa
innrásarsvæðið, en innrásin
hefði farið gersamlega út um
þúfur.
Hitler hefir nýlega vikið Dr.
Werner Neumann, handbendi
Göbbels, frá störfum, eftir
tveggja mánaða þjónustu, sem
aðstoðar útbreiðslumálaráð-
herra. Göbbels kenndi honum
um að alltof mikið hefði verið
gert í upphafi úr árangrinum af
notkun leynivopnanna, en það
hefði kippt grundvellinum und-
an frekari árangri af slíkum
áróðri.
. >
Ofsóknaræði.
Hitler er mjög hræddur um
líf sitt. Nagel, ungverskur hers-
liöfðingi, sem flýði á náðir
Titos, skýrir svo frá að er hann
kom í heimsókn til Hitlers í
Berchtesgaden, eða rétlara sagt
í fjallahöll hans þar í grennd
hafi hann átt við hann 20 mín-
útna viðræður. Að þeim loknum
studdi Hitler á linapp til að
kalla á foringja einkalífvarðar-
ins, en ]>ess i stað urðu þau mis-
tök að hann studdi á rangan
hnapp og stáldyrnar lokuðust af
sjálfu sér en á bak við Hitler
opnuðust aðrar dyr og inn óðu
10 eða 12 SS-menn með skamm-
byssur á lofti. Allir aðkomu-
menn verða að sætta sig við að
leitað sé á þeim að vopnum, áð-
ur en þeim er hleypt inn, og
sama er að segja um flesta
þýzku liershöfðingjana.SS-menn
liggja í leyni meðan viðtöl fara
fram og miiða byssum á geslina
stöðugt, þannig að nógu fljótt
verði gripið inn í, virðist eitt-
hvað ætla öð bera út af.
Maástofa
NÁTTÚRULÆKNINGAFÉ-
LAG ÍSLANDS vantar
stúlku. Uppl. hjá forstöðu-
konunni Skálholtsstig 7. —
Fiskikaup
rýmkuð.
Samningur sá, sem gildir um
fiskkaup skipa á höfnum
landsins, hefir verið rýmkaður
lítið eitt.
Hefir nefnd sú, sem fjallar
nm þessi mál, samninganefnd
utanríkisviðskipta, fengið þvi
framgengt, að íslenzk og fær-
eysk skip mega framvegis
kaupa fisk til útflutnings á Isa-
firði. Hefir það ekki verið leyft
áðnr.
Áætlunarferðir um
Borgaríjarðarhérað
Höfum áæliunarferðir um Borgarfjarðarhérað, sem
hér segir:
Frá Akranesi kL Íl 2,15 um Borgames og Reykholt, mið-
vikudaga, fimmtudaga, föstudaga og laugardaga.
Til Akraness um Reykholt og Borgarnes, sunnudaga, mið-
vikudaga, fimmfcudaga og föstudaga.
Borgarnes — Hreðavatn, eftir komu skips í Borgarnes,
laugardaga og suimudaga og einnig aðra daga ef með
þarf.
5—26 manna bifreiðar að jafnaði til í lengrí og skemmri
ferðalög.
Afgreiðsla Akranesi: Hótel Akranes.
Bifreiða stöð
K. B. Borgarnesi
Höfm
tll §öln
nokkra liði af 1,3/4"
akkeriskeðjn. .
D. f. Ha
iar
Höfum beztu tegund af amerískum
kaffibæti fyrirliggjandi,
Þórður Sveinsson & Co. H.L
Tilkyiiiiiiig
Viðskiptaráðið hefir ákveðið nýtt hámarksverð á grænmeti
sem hér segir:
f heildsölu kr.: í smásölu kr.:
Tómatar I. flokkur . 8.00 pr. kg. 10.50 pr. kg.
do. II. flokkur . 6.00 8.00
Agurkur I. flokkur . 2.50— stk. 3.25 — stk.
do. II. flokkur . 1.75 — 2.50
Toppkál I. flokkur . 3.25 4.25
do. II. flokkur . 2.00 — 3.00
Guh-ætur Extra . * 3.00 — búnt 4.25— búnt
do. I. flokkur . 2.25 — 3.25
do. II. flokkur . 1.25 2.00
Salat (nxinnst 18 stk. í ks.) . . 13.00 — ks. 1.00 — stk.
Ákvæði þessi ganga i gildi frá og með mánud. 31. júli 1944.
Reylcjavik, 28. júlí 1944.
VERÐL AGSSTJ ÓRINN.
i flalldór Hðlldirsssi
frá Vatnsleysu
andaðist 22. þ. m, á Elliheimil-
inu Grund, rúmlega áttræður
að aldri. Hann var sonur xnerk-
ishjónanna Halldórs á Vatns-
leysu og Margrétar frá Bræðra-
tungu, konu hans. Minnist eg
nú þessa góðkunna lieimilis,
þótt langt sé um liðið, siðan eg
var þar í tvö sumur, 1889 og
1890; þar var háttprýði, vinnu-
gleði og góðvildin til alls og
allra, sem öndvegið skipuðu
undir stjórn hins gamla og góða
héraðshöfðingja. Hafði liann þá
misst konu sina og var veikur
orðinn, en bjó með duglegri
ráðskonu sinni. Halldór yngri
var og mætur maður, er í engu
mátti vamixi sitt vita, vinnusam-
ur mjög og ötull. Sambýlið
milli heimilanna á Vatnsleysu,
en þau voru tvö, svo og heimib-
isins að Felh, þar sem þao>
bjuggu merkishjónin Gislii
Matthíasson og Þórdis Áimxnda-
dóttir, var sönn fýrirmyad
góðrar og gagnkvæmrar vin--
áttu. Þar var og öldungorinn,
öðlingsmaðurinn Einar GtiS-
mundsson, einn hínn gagn-
merkasti og gáfaðasti maður, er
eg hefi komizt í kynni víð. Það,
sem sérstaklega var einkenn-
andi við öll þessí heimáI5r hús-
ráðendur og lxjú þeirra ölf, var
einlæg og fölskvalaus trúræknsi
og tryggð við alla gamla og
góða siðu. Nú munu það vera
systkinin fi’á Felli, Guðmundur
smiður og Margrét, æskuvinur
Halldórs sál., sem heiði’a útför
hans að Torfastöðum í dag og
kosta hanal að öHu Ieyfi; var þess
von af þeim. Eg talaði aft við
Halldór sál. frá Vatnsleysu, og
nú, fáum dögurn áður en hann
féll fi’á. Ávallt lét hann þess get-
ið með vinsemd og virðingu,
hversu vel færi um hann á EIli-
heimihnu Grund. Hann kvænt-
ist ekki og átti enga afkomend-
ur, en með honum er i valinni
*fallinn vandaður maður og vel-
viljaður, Jxótt eigi bærist hann
nxikið á eða léti mikið yfir sér.
Hann var dulur maður og fá-
skiptinn, en fylgdist þó vel með.
öllu því er við bar.
Blessuð sé minning hans P
Reykjavik, 29. júlí 1944;.
Jón Pálsson..
Drengjameistaxamót
ts.í. hefst á morgun.
Drengja-meistaramót 1. S. L
fer frarn í kvöld og á rnorgun.
Hefst það kl. 4 í dag á íþrótta—
vellinum og verður þá keppt h
þessum íþróttagreínuni:'
100 m. hlaupi, þar munur
verða 14 keppendur, 1500 m.
lilaupi, 9 keppendur, hástökki,
7 keppendur, kringlukast, 8
keppendui*, langstökki, 7 kepp-
endur, og 110 m. grindahlaupi,
6 keppendur.
Á sunnudaginn verður mót-
inu haldið áfram og liefst það
kl. 4 síðd. Þá verður keppt i
þessum iþróttum:
4x100 m. boðlilaupi. Þar
keppa tvær sveitir frá Ármanní,
1 sveit fi'á Í.R. og 1 sveit frá
K.R.
Þá verður og á sunnudaginn
keppt í slangarstökki, 4 kepp-
endur, kúluvarpi, 9 keppendur,
3000 m. hlaupi, 4 keppendur,
þrístökki, 7 keppendur, spjót-
kasti, 9 keppendur, og 400 m.
lilaupi, 8 keppendur.
í mótinu taka þátt keppend-
ur frá 8 iþróttafélögum, Ár-
manni, K.R., Í.R., FimleikaféL
Hafnarfj., Ungmennafél. Rvík-
ur, Ungmenna- og íþróttasam-
bandi Austfjarða, Ungmenna-
fél. Afturelding, Mosf.sv. og
Ungmennafél. Hvöt, Biskups-
tungum.
Knattspyrnufélag Reykjavík—
ur sér um mótið.