Vísir - 12.08.1944, Síða 3

VISIR
keppinauta við að etja. —
Kringlukastið er nokkuð óviss
grein, þótt gera megi með
nokkurri vissu ráð fyrir að
Gunnar Huseby vinni. Ef hann
hefir æft vel, má jafnvel gera
ráð fyrir meti. En hann hefir
marga skæða keppinauta, eins
og t. d. methafann, Ólaf Guð-
mundsson, IR, sem vel gæti
slampast á að vinna — hann er
mjög ójafn kastari —, Braga
Friðriksson og tvo ágæta utan-
hæjar-keppendur, þá Ingólf
Arnarson, KV og Þorvarð Árna-
son, UlA, sem háðir eru 40-
metra menn, ef vel gengur. —
110 m. grindahlaup vinnur
Skúli Guðmundsson að líldnd-
um og ef til vill á nýju meti;
hann fór nákvæmlega á metinu
á Allsherjarmótinu og mó
kannske l)úast við framför, þótt
þessi grein sé venjulega lítið
æfð. — Sleggjukastið er óviss
grein og margir keppendur að
likindum nokkuð likir. Vil-
hjálmur Guðmundsson, methaf-
inn, er meðal keppenda, en ekki
lengur i eins góðu lagi hvað
getu snertir og áður. Vest-
manneyingar senda þrjá kepp-
endur í þessa grein, og getur
vel verið að einhver þeirra sýni
þá óvæntu getu, að vinna. —
Þrístökkið verður spennandi og
jöfn keppni. Flestir keppenda
hafa stokkið yfir 13 metra á
leikmótum, í sumar eða fyrra-
sumar, Skúli Guðmundsson
lengst — á Allsherjarmótinu —
13,64 m. — 400 m. hlaupið
verður einhver skemmtilegasta
og mesf spennandi kepþni móts-
ins og óvíst um úrslitin. Þar
keppa allir beztu lilauparar hér
á landi á þessari vegalengd.
Þarf ekki annað en nefna nöfn
nokkurra þeirra til að sýna, að
þessi ummæli eru á rökum
hyggð: Árni Kjartansson, Á, Jó-
hann Bernhard, KR, Brynjólfur
Ingólfsson, KR, Brandur Brynj-
ólfsson, IR, Kjartan Jóhanns-
son, IR (methafinn) og Gutt-
ormur Þormar, UlA. I þessum
félagsskap hlýtur metinu að
vera hætt.
Á morgun hefst mótið kl. 2
e. h.
Allir út á völl!
4 verkalýðsfélög
segja upp samn-
ingum,
Verkamannafélagið „HIíf“ í
Hafnarfirði hefir sagt upp
.samningum við atvinnurékend-
,ur samkvæmt heimild, sem fé-
lagið fékk til þess í atkvæða-
greiðslu fyrir skömmu. Gildir
uppsögnín frá næstu mánaða-
mótum,
Þá hefir Verkalýðsfélag Akra-
ness sagt upp samningum um
kaup og kjör verkamanna, og
gengur samningurinn úr gildi
.5. sept. n. k.
í Reykjavík hafa þessi verka-
lýðsfélög sagt upp samningum
við atvinnurekendur: Félag
blikksmiða við Félag blikk-
smiðjueigenda. Samningurinn
gengur úr gildi 11. sept. n. k.
Klæðskerafélagið „Skjald-
borg“ við Klæðskerameistara-
félag Reykjavíkur um kaup og
kjör ldæðskera við 1. fl. vinnu.
Samningur þessi gengur úr
Ný ©g hættulegri
eldsprengja.
Bandaríkjamenn hafa fundið
upp nýja tegund eldsprengja,
sem spýtir frá sér brennandi ol-
íu, þegar hún springur.
Sprengja þessi vegur sex og
hálft pund og er fundin upp hjá
Standard Oil félaginu ameríska.
Ilún er miklu hættulegri og
verri viðureignar en sprengjur
þær, sem Brctar og Þjóðverjar
nota.
Jón Siguiðsson í læðu og iiti.
Villijálmur Þ. Gíslason skóla-
stjóri liefir unnið að því í ígrip-
um undanfarin ár að velja
merkustu kafla úr ritum og
ræðum Jóns Sigurðssonar for-
seta, þannig að draga mætti
upp mynd af slefnu lians og
starfi í handhægri og aðgengil.
bók öllum almenningL Verkið
hefir tekizt vel og verður áreið-
anlega kærkomið alþjóð manna.
Saga Jóns Sigurðssonar er saga
um trúna á frelsi Islands og
framtíð, eins og skólastjórinn
segir réttilega. Það var því vel
lil fallið að gefa bókina út, ein-
mitt nú er lýðveldið var stofn-
að og því lokamarki náð, sem
Jón Sigurðsson barðist fyrir, —
fullu og óskertu sjálfstæði ís-
lenzku þjóðaririnar.
Vilhjálmur Þ. Gíslason hefir
ritað inngang að bókinni, þar
sem lýst er í stórum dráttum
æfi og lífsviðhorfvim Jóns Sig-
urðssonar, einkum á stjórn-
málasviðinu, sem að líkum læt-
ur, en einnig er lýst að nokkru
fræðistörfum hans og fyrirætl-
unum, sem ekki lcomust i fram-
kvæmd nema að nokkru. Efni
bókarinnar er skipað i kafla,
þannig að afskifti Jóns Sigurðs-
sonar af opinberum málum og
þá ýmsum sjálfstæðum þátt-
um þeirra komi sem skýrast í
ljós og lesandinn þurfi ekki
sjálfur að leita að niðurstöðu í
hverju máli hér og þar í bók-
inni, er þetta mikill og sjálf-
/sagður kostur.
Fyrsti kafli bókarinnar nefn-
ist Jón Sigurðsson, dæmi lians
og áhrif. Er þar um inngangs-
ritgerð Vilhjálms Þ. Gíslasonar
að ræða, sem skrifuð er létt og
lipurlega, fyrst og fremst til
skýringar efni því, sem á eftir
fer. Þá koma kaflarnir Um Al-
þing Islendinga, sem endar á
þinglausnarræðu forsetáns 1849,
en þá var ráðgjafarþing haldið,
en þjóðfundurinn fór á eftir, en
um hann fjallar næsti kafhnn,
enda má telja hann einn af stór-
viðburðum íslenzkrar sögu. 1
þeim kafla er ekki einvörðungu
rakin röggsamleg framkoma
Frá Sjómanna- og
gestaheimili
Siglnfjarðar.
Sjómanna- og gestaheimili
Siglufjarðar hefir nú starfað í 5
sumur við vaxandi vinsældir.
Það hefir frá því fyrsta lagt á-
herzlu á að geta gert sjómönn-
um og verkafólki sem mest
gagn um síldveiðitímann. I
fyrrasumar var byrjað að lána
bækur í skip úr bókasafni heim-
ilisins. I surnar er hafin önnur
ný starfsemi, sem eflaust verð-
ur vinsæl, ekki aðeins meðal
sjómanna, heldur einnig meðal
Siglfirðinga. Það eru steypiböð-
in, sem nýlega hafa verið opnuð
til afnota i heimilinu.
Síðasta vetur var unnið að
því, að innrétta kjallara hússins
fyrir böðin.
Fastar tekjur heimilisins eru
ekki nieiri en svo, að þær
hrökkva ekki likt því fyrir
reksturskostnaði árlega. Allar
framkvæmdir þess hafa því
byggst á fjáröflun* stúkunnar
Framsókn nr. 187 og fjárfram-
lögiim frá sjómönnum, útgcrð-
arfyrirtækjum og öðrum þeim,
sem sýnt hafa þessari stofnun
skilning og vinarhug.
Sjómanna- og gestaheimili
Sigluf jarðar liefir enn með þess-
ari nýju starfscmi sinni sýnt
göðan skilning á hlutverki sínu,
og á stjórn þcss þakkir gkilið
fyrir þessar nýju framkvæmdir.
(Siglfirðingur.)
_____
forsetans á fundinum sjálfum,
hcldur og viðhorf hans áður en
fundurinn var haldinn. Þá kem-
ur kaflinn Þjóðfrelsi og þjóðar-
hagur. Þar er ger grein fyrir af-
stöðu Jóns Sigurðssonar að
Jijóðfundinum loknum, eri hann
taldi að þrátt fyrir samheldni
l'ulltrúanna á þjóðfundinum,
liefði „vantraust á þjóð vorri,
kunnáttu hennar, atorku, góð-
um vilja, samhcldni og kjarld“
verið aðalástæða þeirra, sem
ekld þorðu að fylgja fram rétti
landsins. Þarna ræðir forsetinn
um einangrun Islands, að ís-
lenzk lög eigi að vera á íslenzku,
um fundi og- landsmálaáhuga,
kirkjustjórn og klerka, þing-
mælsku, forna frægð og nýtt
frelsi, það sem mest er undir
komið, velmegun og atvinnu-
frelsi, tvo strauma, — danskan
og íslenzkan, lieillavænlegan
l'ramfaraveg, að vera nú ekki að
þessu jagi lengur, frelsi og
framfarir, hvað er auður, og
loks öll stjórn er grundvölluð
á þjóðarvilja. Hér kemur fram
viðhorf forsetans almennt, svo
sem fyrirsagnir þær hera með
sér, sem greindar eru. Þá kemur
kaflinn um verzlunarfrelsið, —
málið, sem Jón Sigurðsson hóf
með baráttu sína og barðist
manna djarfast fyrir. Um af-
stöðu hans til verzlunarmálanna
hefir verið rætt af ýmsum með
sýnilegri viðleitni til að rang-
færa hana, en hér er hún mörk-
uð svo Ijóst, að ekki verður um
villst hver hún var frá upp-
liafi. Er það mikill fengur fyrir
almenning. Þá kemur kafli um
skóla á Islandi, en þau mál
stóðu forsetanum nærri sem
fræðimanni og hefir hann
margt um þau ritað. Hann
krafðist skóla fyrir allar stéttir
og bar fyrstur fram liugmynd-
ina um þjóðskóla á þeim grund-
velli. Bókrpennlir og saga áttu
rik ítök í Jóni Sigurðssyni, enda
mátti telja liann brautryðjanda
á sviði nýrra íslenzkra sagn-
fræðivísinda. Hann vann i 45
ár á Árnasafni, starfaði fyrir
Fornritafélagið, Bókmenntafé-
lagið, stofnaði Þjóðvinafélagið
og lagði yfirleitt íslenzkri sagn-
fræði og hókmenntum öruggt
lið. Þá koma ritgerðir forsetans
um landbúnað, en flokkurinn
nefnist bóndi er bústólpi, bú er
landstólpi. Ritar hann þar um
nautpening og lcúabú fyrr og
síðar, hesta, sauðfénað, tóvinnu,
sauðakjöt, fjallagrös, fjörunytj-
ar, verzlunar- og búnaðarfélög
og loks samgöngur. Sömu skil
eru ger sjávarútveginum og
þar hvatt til umbóta og fram-
fara. Að síðustu kemur samtín-
ingur, er nefnist menn og mál-
efni og loks athugasemdir og
skýringar. Hefði verið æskilegt,
að slíkar smágreinar hefðu ver-
ið prentaðar neðanmáls.
Með þessari upptalningu liafa
menn fengið nokkra hugmynd
um afskipti forsetans af opin-
berum málum, en segja má að
hann hafi hlýtt rómverska
spakmælinu, að ekkcrt mann-
legt væri honum óviðkomandi.
Víðsýni hans cr einstæð, sann-
girni og' mat í veraldlegum efn-
uiri. Hver maður hlýtur að geta
i lært mikið af bókinni og fræðst
! þá frekar síðar um einstök at-
| riði, sem þar hefir ekld verið
unnt að gera full skil. Hér er
í rauninni dregin upp mynd af
i Jóni Sigurðssyni sem manni og
stjórnmálamanni, en liann vex
stöðugt við nánari kynni. Mat
: íslenzku þjóðarinnar á honum
er ekki ofmat. Ilann er og á að
I verða þjóðinni fagurt fordæmi.
Bókaútgáfan Norðri h.f. hcfir
gefið bókina út og farizt það
| myndarlega. Þetta er einhver
hezta og þarfasta hókin, sem nú
er á markaðinum á íslenzkri
tungu.
K. G.

Reykjavík - Ölver
Bílferðir verða fyrir Hvalfjörð á SjálfstæSismannaskemmt-
unina aS ölver í Hafnarskógi n. k. sunnudag. FarseSlar
seljast í dag. Ábyggilegir bifreiðastjórar. Góðar bifreiðir.
Bilieiðastöðin Hekla.
Sími 1515.
ítsöluverð
á amerísku reyktóbaki má ekki vera hærra en hér segir:
Sir Walter Raleigh 1 lbs. pappadós kr. 30.00
— — — y2— — — i5.oo
— — — 1 % oz. pappadós — 3.75
— — — sliced 1 3/5 oz. pappadós — 4.00
Edgeworth ready rubbed 1 lbs. blikkdós —^ 40.00
— — — \]/2 °z. pappadós — 4.00
Dills Best rubbed \/2 lbs. blikkdós — 15.00
— — — 1 7/8 oz. pappdós '— 3.50
Utan Reykjavíkur og HafnarfjarSar má útsöluverSiS
vera 5% hærra, vegna flutningskostnaSar.
Tóbakseinkasala ríkisins.
Tilkyniiiiig
íiá
ríkisstjéminni.
Brezka flotastjórmn hefir tilkynnt íslenzku ríkis-
stjórninni, aS nauSsynlegt sé aS öll íslenzk skip,
10 til 750 smál. aS stærS, fái endurnýjuS eins
fljótt og hægt er eftir 1. september 1944, ferSa-
skírteini þau, sem um ræSir í tilkynningu ríkis-
stjórnarinnar, dags. 7. marz 1941.
Skírtemi þessi verSa afgreidd sem hér segir: í
Reykjavík hjá brezka aSalkonsúlnum, á Akureyri
hjá brezka vice-konsúlnum, á SeySisfirSi hjá
brezku flotastjórnmm og í Vestmannaeyjum hjá
brezka vice-konsúlnum.
Atvinnu- og samgöngumálaráðuneytið,
______11. ágúst 1944.
Dagblaðið Yísir
á eftirtöldnm stöðam:
Bergstaðastræti 10 — Flöskubúðin.
Bergstaðastræti U0.
Ávaxtabúðin — Týsgötu 8.
Stefáns Café — Skólavörðustig 3.
Nönnugötu 5 — Verzlun.
Hverfisgötu 69 — Flórida.
Hverfisgötu 71 — Verzlunin Rangá.
Laugaveg 45 — Kaffistofan.
Laugaveg 72 — Svalan.
Laugaveg 126 — Holt.
Laugaveg 139 — Verzlunin Ásbyrgi.
Þorsteinsbúð — Hringbraut 61.
V esturgötu 16.
Konféktgerðin Fjóla.
Vesturgötu 45 — West End.
Vesturgötu 48 — Svalan.
Blómvallagötu 10.
Bókastöð Eimreiðarinnar.
Það tilkynnist hér með, að jarðarför hjartkærrar dótt-
ur okkar,
Sigurborgar Þórlaugar Káradóttur,
fer fram mánudaginn þ. 14. þ. m. frá heirnil okkar, Hverf-
isgötu 100 B.
Fyrir hönd foreldra og systkina.
Jón Kári Kárason.
50 ára.
Fiú
Elín Kolbeinsdóttir
húsfreyja að Hæringsstöðum
er 50 ára að aldri í dag. Hún er
gift Þorgeiri Bjarnasyni, ættuð-
um frá Mjóafirði vestra, dóttur-
syni séra Þórarins Kristjánsson-
ar prests í Vatnsfirði; eiga þau
Þorgeir og Elín þrjá sonu og;
tvær dætnr, hin efnilegustu og
mannvænlegustu börir.
Frú Elín er dóttir öðlings-
mannsins Kolheins sál. Þorleifs-
sonar kaupm. á Stóru-Háeyri á
Eyrarbakka, systir Þuríðar sál.,
konu Gretar Fells rithöfundar;
var hún ágætiskóna hin rnesta,.
en andaðist innan fimmtugsald-
urs 9. okt. f. ár. Móðir þeirra
Elínar og Þuríðar var Sigriður
Jónsdóttir frá Loftsstöðum, er
andaðist 4. jan. f. ár, systir Jóns
á Loftsstöðum, sem nú nýlega,
6. þ. m., er fallinn frá. Systur
þessar áttu þvi til góðra og
merkra manna að telja í báðajr
ættir og um marga Iiðu fram.
Féllu þar eplin eigi fjarri eikum
þeim, er þær voru komnar frá.
Fengu þær uppeldi gott og
mönnuðust vel. Báðar voru þær
sönghneigðar mjög og Elin
lærði orgelspil hjá Isólfi hróður
minum, sem taldi hana hafa
jafnvel meiri hæfileilca í þá átt
en almennt gerist og venja er
til um unglinga. Hæringsstaða*-
heimilið hefir m. a. það orð á
sér, að það sé myndarlegt mjög
og meðal hinna bezlu þar um
slóðir: Atorkan og iðjusemin
sitja þar í fyrirrúmi og hjálp-
semi sé þar mikil í garð manna
og málleysingja. Húsfreyjan
mun og eiga sinn góða þátt í
þessu, enda er hún föst fyrir
skyldurækin og meira gefin fyr-
ir að vera en að sýnast. Manni
sínum og hörnum þeirra er hún
samhent mjög um allt það, er
verða má þeim og öðrum til
nytja, ánægju og yndisbóta,
Hlutverk hennar er því, sem
margra annara húsfreyja á
mannmörgum og stórum heim-
ilum, ærið erfitt og vandasamt,.
eigi sízt nú á tímum, þegar að-
fenginn vinnukraptur er svo
takmarkaður og ýmsum tor-
veldum háður, sem nú er. En
frú Elín liefir reynzt þessu
starfi sínu vel vaxin og þeúna
hjónum tekizt það ágætlega, að
leysa það af hendi svo, að þau
eru, og það með réttu, talin
prýði og sómi stéttar sinnar,
bændastéttarinnar gömlu og
góðu.
Vandamenn og vinir þessara
merku hjóna senda Jieim og
börnum þeirra hugheilar ániað-
aróskir sínar í dag, og hiðja
þess, að þau megi le'ngi Iifa í
landinú og láta enn sem mest
gott af sér leiða, öldum og ó-
bornum landsins börnum ti!
gengis og gæfu, sjálfum þeim,
börnum þeirra og heimilisfólki
öllu til farsældar í bráð og
lengd. En sérstaklega mun þó
j slíkum og þvílíkum óskum
heint til húsfreyjunnar, frú El-
ínar Kolbeinsdóttur, á þessum
merldsdegi ævi hennar.
Reykjavík, 12. ágúst 1944.
Jón Pálsson.