Vísir - 05.03.1945, Blaðsíða 4

VTSTR
MámKlaginn 5, m;irx 194:1.
VISIB
D A G B L A Ð
Utgefandi:
BLAÐAC TGáFAN VÍSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1 6 6 0 (fimm línur).
Verð kr. 5.00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Á VETTVANG! SÖGUNNAR.
Þingslitin.
Erlent frétfayfirllt
dagana 25. febr.—3. marz.
Þessa viku er loks svo kom-
ið, að aUsturvígstöðvarnar
verða ekki lengur í forgrunn-
irum. Sókn Rússa er svo hæg
orðin, að aðrir atburðir
skyggja þar á. Merkustu við-
burðirnir gerðust á vestur-
vígstöðvunum, þar sem skrið-
ur komst á sókn banda-
manna. Eftirhreitur Krím-
fundarins eru einnig meðal
merkustu frétta.
Vesturvígstöðvarnar.
Þessa viku fór loks að koma
liraði í sókn bandamanna á
vigstöðvunum frá Saarburg
norður til sóknarsvæðisins
milli Maas og Rínar við Hoi-
landslandamæri.
Syðst frá Saarburg að
Priim sækir 3. lier Banda-
rikjamanna fram á 80—90
km. víglínu, að visu hægt á
köflum, en hann hefir þó tck-
HUGDETTUR HMILDÆ
ið borgirnar Priim
clztu
aiþingi er nú lokið, eftir lengstu þingsetu,
sem dæmi eru til á landi hér. Þingið hefir
afgreitt ýms stórmál, og þá öllu öðru írekar
stærsta mál þjóðarinnar: Sjálfstæðismálið.
Þótt ekki virtist byrlega blása um afgreiðslu
jjcss um skeið, rættist vel fram úr því, og mun
ríkisstjórnin einnig hafa átt drjúgan þátl í
að bera klæði á þau vopn, sem veifað var af
Jiáífu sumra átakahörðustu stríðsmannanna.
]\Iörg vandamál önnur liafa legið fyrir þinginu
og verður ckki sagt að jáfn giftusamlega Iiafi
tekizt um afgreiðslu sumra 'þeirra, svo sem
dýrtíðarmálanna.
Á síðustu dögum þingsins tókst því að af-
'greiða launalögin, sem veruleg átök höfðu orð-
ið um, og ýmsir töldu að hefðu ekki hlotið
nægan undirbúning. Hvað sem segja má umi-Er í viladokin svo komið, að
það, var ckki verjandi að draga afgreiðslu 11- herinn er nærri komirth
þessara laga enn á lánginn, með því að segja j
má með fullum rétli að þau hafi átt að endur-l
skoða fyrir 20 árum og ávallt síðan. Launin1
voru óeðlileg á ýmsan hátt, sem eðlilegt var,
þar eð ný og ný embætti voru stofnuð á bitl-
ingathnabilinu mesta, en viðeigandi launalaga-
ákvæði sett til þess eins að ofala gæðingana.
Þetta skapaði slíkt misræmi og ófremdará-
stand, að ekki varð við þagað, enda
þráfaldlega verið um málið ritað og rætt, án
þess þó að nokkur vcruleg leiðrétting féngist.: ])akka_ Ennfremur hefir liann
Afgreiðsla launalaganna heíir í íör með sér; s5(p (g norðurs og tekið
aukin útgjöld fyrir ríkissjóðinn, sem nema Múnchen-Gladbaeh, Krefeld
mun nokkrum milljónum. Þær breytingartil- stærstu borg, sem banda-
lögur, sem samþylcktar voru, munu allar hafa
miðað í hækkunarátt og flokkarnir verið inni-
lega sammála um að auka útgjöldin frekar en
að draga úr þcim. Framsóknarflokkurinn
Innlent íréttaylidit
dagana 25. febr.—3. marz.
i vikurni mun hafa verið I
tekin ákvörðun um orðsend- j
ingu þá, sem íslendingum
barst um að fara í stríðið með
bandamönnum.
Ekki hefir enn verið latið
U]>pi um afgreiðslu þéssa
máls, en það liefir aftur vak-
ið enn meira umtal og er
sennilegt, a2i til liafi orðið um
það fleh’i kviksögur en nokk-
urt mál annað, sem Iiér hefir
upp komið um langt skeið.
En þrátt fyrir þögnina hefir
sitthvað síazt út um það,
livaða afstöðu Alþingi hafi
tekið til málsins og hverju
Eg veit, að það er cnginn visdómur, þó
eg segi, að menn koma og fara hér í heimi,
sum verk einstakra manna lífa, en önnur
deyja, og fáir eru svo spámannlega vaxnir,
að þeir gcti sagt með sanni, þegar þau
eru sköpuð, hvort þau muni lifa eða ekki.
Þetta gera flestir sér ljóst, þó þeir séu
að spá liinu og þessu langlifi.
En týnist ekki oft fyrst eða fölnar það,
sem nær hæstu risi í samtíð sinni? \ oru
ekki sálmar ýmsra annarra en'Hállgrims
Péturssonar metnir meira en lians sálmar
á meðan hann var uppi?
Eg var að hugsa um það, hvort ungling-
arnir, sem nú eru nýbúnir að slita barns-
skónum, þékktu vel Þorstein Erlingsson
og læsu kvæði hans. Hann var á allra vör-
um, að mér fannst i mínu ungdæmi.
Þessa dáganá, þegar snjónum hlóð nið-
það Iiaíi svarað bandamönn- ur> dag eftir dag, þá komu upp í huga
horg Þýzkalands, Triér. Er
ekki ólíklegt, að einmitt þessi
her undir stjórn Pattons
í>kapi mestu viðburði rtæstu
viku.
Þar fyrir norðan hafa 1. og
9. her Bandárikjamanna sótt
fram méð miklum hraða
einkum seinni hluta vikunnar.
að Kín gegn Kölii. Er'háftn
kominn yfir síðustu hindr-
unina af náttúrunnar Iieiidi,
sem eftir var áðnr en til Köln-
ar-væri komið, áná Erft. Er
hann miðja vega milli árinn-
ar og Rinar, og hefir náð öfl-
ugri fótfestu þar. Ejnungis 6
kiii. eru eftlr ófarnir að Köln.
9. herinn hcfir hinsvegar
hafðilkomizt alla leið að Rín með
töku Neuss, sem er útborg
Dússeldorf á vestari Rínar-
uni. Skal elcki farið út í að
rekja það, sem almannaixini
ur hefir talið sénnilegast, að
svarað hafi verið.
Kommúnislgr munu hafa
verið nær einir um að viija
kaupa hina miklu sæmd,
sem þeir töluðu um i Dlaði
sínu, meðan verið var oð at-
greiða málið. Hafa þeir auð-
vitað farið éftir fyrirskipun-
minn, aftur og aftur, héndingar og.visur
eflir hann. Og þetta varð svo þrálált, að
eg tók nýjustu útgáfuna af Þyrnum og
las liana frá tipphafi til enda.
Ritgerðin, sem er framan við þessa út-
gáfu af Þvrnum, gefur henni mikið giltli.
Ilún er eftir Sigurð Nordal. Það er gaman
að sjá, hvérjum tökum hann tekur á skáld-
inu. Þau eru mótuð af persónulegri við-
kynningu — en þó ekki svo að skaði verði
að, eins og oft kemur fvrir, þegar líkt er
menn hafa tekið í Þýzkalandi
sveigt litilsháttar til vest-
urs og tekið hollcnzku bæina
Roermoiid og Venlo, og er
])elta var ritað á laugardag
um i því og nmn þeim þykD ástatt.
þögnin ura málið góð, því áð i pag Var einkum Siðasta nóttin, sem kom
liefði frá því verið sagt opin-1 mér 0fl i hug þessa dagana, þegar mest
berlega, þá hefði vcrið flett | snjóaði. Kvæðið byrjar yndislega, eins og
hetur ofan at þjónlcun þeirra margt, margt annað eftir Þorstein:
við érlend máttarvöld en gert
llefir verið áður.
Þingið.
Þingláúsnir fóru fram sið-
degis á laugardag. Ilefir þing
þetta verið hið lengsta, sem
nokkuru sinni liefir átt setu,
því aðeins vantaði viku á, að
því væri slitið 1 1 mánuðum
eftir að l)að var sett.
„í vor, er hann hopþaði hreiðrinu frá
])ar hlíðarnár iðgrænar lágu,
og vorgolan lék sér um lautirnar þá
og lyl’ti undir vængina smáu“,
en svo syrti að, algerð andstæða í kjörum
er dregin upp, það þyrmir yfir martn, strax
i fyr.itr. c.'indinu:
„En þar, sem bann söng þá sitt sælasta lag,
hann se'rtna virt hnðarnar harðist,
og veikari og veikari dag eftir.dag
þar dauðanuin hjálparlaust varðist.“
Það er viðkvæmnin og andslæðurnar,
hafði þó þá sérstöðu, að hann greiddi atkvæði inn, voru að herast fregnir
með öllum hækkunartillögunum, en í gcgn uni, að tramvarðasveitii' 9.
t . ‘ , „ .. , hersins -hefðu nað saman við
frumvarpinu i hcild, og var það al ymsum framvaríSasveiti,- Kanada-
talið eðlilegt, mcð því að þingmenn flokksins nianna, sem sækja frá norðri.
gætu ekki unað.því, að sómasamlegt jafnrétti Mun þelta liafa skeð skammt
skyldi gilda í opinberum launagreiðslum. fjn-ir nórðvesían Geldern,
Hvað sem segja má um ánægju þingílokk- scm 'ier*n1.1 vai k()in>nn að
anna vegna afgreiðslu launalaganna er hitt þo vjg Maas
víst, að ánægjan er ekki óskipt hjá opinberum
starfsmönnum. Einluim hefir gætt mágnaðar-
ar óánægju hjá lægstu launaflokkunum. Má
ycl vera að éir þessu verði bætt, er
fæst á framkvæmd laganna, en slík lieildarlög
þarf að endurskoða öll í.heild, en ckki einstaka
liði, svo sem gert var áður fyrr, þannig að mis-
rétti og öngþveiti skapaðist, sem ekki varð við
unað. Jafnframt afgreiðslu launala’ganna hefir
þó þingið samþykkt að athuga sluili á hvern
hátt megi draga úr rekstrarkostnaði ríkisins
á ýmsum sviðum og starfsemi hins opinbera i arsvæðið kómizt á lokastigið,
samræmd þörfum ])jóðarinnar. Hafa oft vcrið °S Þjóðverjar eru á allsherj-
gefin fögur fyrirheit í þvi efni, ún þess að Iil'fr austan yfir Rin Má
aiangurs hah leitt, með ]>vi að eriitt liefir, vei.^j langt til búið að hrekja
reynzt ýmsra orsaka vegna að stinga á kýl- j Þjóðverja austur yfir Rín á
unum, sem bráðnauðsynlegast hefði verið að, svæðinu frá Köln (e.t.v. Ronn
Sókn Rreta og Kanada-
1 manna liefir gcngið greiðara
þessa viku en áður, og síðustu
,, | daga vikunnar voru Þjóð-
• ‘ aiverjar á flótta þariia, en
bándamenn náðu . mikltim
' liluta af vesturbakka Rínar á
i vald sitl. Eins og fyrr var
sagt, náðu sóknarherir banda-
1 manna þarna saman við 9.
lierinn fvrir sunnan.
Talið er, að með þessum
j sigrum Iiafi orustan um Rín-
Fannkoman.
Snjókoman her sunnan-
lands hefir valdið miTdUm
erfiðleikum og- töfuiii á öll-
um flutningum. Hefii hnn sem gera þe(ta kVæði svona sterkt,
sýnt, að við erum mcð olhi |
|„Hann hugsaði fram á þá
og hvernig liún xnundi nú líða;
en svefninn hinn liknsami löksíns liann
j þreif
j og leysti frá sulti og hríðum;“
óviðbúnir miklum snjoa-
vetrum, að því er snertir tæki
I lil að halda vegum opnum, til
dæmis austur yfir fjall og
])arf raunar ekki að fara svo
langt, því að jafnvel innan-
hæjar var ófært milli hverfa
um líina. Rilar sátii fastir
hingað og þangað i hænum
hörmunganótt
indum leiðai
ar gölur í bsénum,
veðrið stóð sem hæsl.
Kinnar um yms-
icgar
útrýma með öllu. P tgjaldahækkunin vegna
launalaganna ætti ekki að þurfa að verða til-
finnanleg, ef jafnframt verður gætt sparn-
aðar á öðrum sviðum ýmsum. Æslcilegst væri
að ríkið gæti notið sem heztra starfskrafta, en
ékki er að vænta að svo megi vera, þegar
ríkið greiðir starfsmönnum sínum lægri laun
en einstök fyrirtæki sjá sér fært að greiða yfir-
Jieitt.
120 kin. sunnar) norður að
t landaöiærum Ilollands.
Skýrslur Churchills
og Roosevelts.
Churchill, forsætisráðherra
Breta gaf neðri deild brezka
þingsins skýrslu uni niður-
stöður Krínifundarins og fór
fram á samþvkki déildarinn-
ar á gerðuni lians í því máli,
Daugaslys.
Eitt dauðaslys varð i hæn-
um í síðustu viku. Lítill
drengur varo undiPbíl í \resl-
urbænúm, áð líkindum af
þeirri ástæðu, að liann liékk
aftan í honum, en íuissti tak
sitt af bílnum og varð undir
lionum. Andaðist hann um
bálfmn sólarhring síðar.
Komnir heim.
Nokkrir fslendingar komu
Iiéim frá Svíþjóð i vikunni.
Höfðu þeir a'llir verið erlend-
is síðan fyrir stríð, en ekki
komizt heim fyrr. Kunna þeir
frá inörgu að segja um hagi
íslendinga erlendis, sem liður
öllum vel. Munu nær allir
beir mennláinenn, sem er-
lendis voru, er stríðið lokaði
leiðum, liafa lokið prófum og
hafa atvinnu.
Allmiklar umræður urðu,
sem Clnirehill hóf. Aðaland-
slöðu mættu ákvarðanirnar
um landamæri Póllands. Og
viðáuatill., sem fól í sér gagn-
Framh. á 6. síðu.
Og aumingjann litla dreymir uni sumar
og blómgaðar lilíðar, söng og gainan, og
sólin skín á fíflana og fiðrildin „og fugla-
i grös þúsundum Saman“. En þetta er bara
draumur, sem hann váknar af, þrautum
þessa stntta lií's hér á jörðinni er ekki lokið,
fjúkið ];rengist inn í holuna hans og hríf-
ur liann úr draumsælunni —
„Hann vildi nú sofa og sofa sem lengst,
en sulturinn rak ltann á fætur.“
Og svo fer, að stormurínn hrífur þenn-
au þróttlausa aumingja og þyrlar honum
um kaída fönnina; hann leggttr að sér
vængina og lokar bránni og svo er hel-
stríðið unnið, en Þorsteinn endar kvæðið
eins íállega og hann byrjáði það, því að
þetta eru síðustu linurnar:
„er hugurinn deyjandi sólina sá
og sumar á hlíðarnar runnið.“
Mér hefir alltaf ])ótt þetta dásamlega
l'allegl kvæði, þó að það sé lýsing á „hel-
strirti En það er nteira en saga fugls, sein
er að deyja, ]tað sýnir innra rtiann höfund-
ariits, Jiað er ljómandi fögur mynd af
skáldinti sjálfu — skáldinu, sem kvaddi
sér ltljóðs með sárbeiltum ádeilum, en álti
svona fagra og mjúka tóna. Þorsteinn
kunni að vekja það hezta i mönnuni, láta
þá finna til með öllu, sem hágt átti, kenndi
þeim, er lásu ljóðin hans, að muna eftir
málleýsingjunum og hann mundi eftir
])cim sjálfur, var sannur i hoðskap sinum
og hrevtni.
tvénna mæðurnar nú börnunum
kvæðin hans?
Eg vona það.
fögru