Vísir - 14.05.1945, Blaðsíða 7

Mánudaginn 14, maí 1945
VISIR

(f
’iá)
3%/oyd ~(o. ^áöoug/as.'
OT
S
115
íáknaöi glæpinn og sviviröinguna, sem hann
hafði bakað sér.
Þá hafði þessi ágæti afturbali komið siðdegi
eitt í Aþenu. Hann hafði verið algerlega ráð-
þrota. Hann gat ekki þolað það lengur. Eina
lausnin var sjálfsmorð. ‘En þá liafði kyrtillinn
liindrað hann.
I nokkrar stundir hafði Marsellus verið al-
gerlega ringlaður. Þegar hann fór að reyna að
gera sér grein fyrir þessum einkennilega við-
hurði, sem fyrir liann hafði komið, gafst hann
alveg upp. Ilann hafði verið svo himinlifandi að
losna vio þunglyndi sitt, að hann var alls elcki í
skapi íil þess að sökkva sér niður í rannsóknir á
ástæðunum. Það var jafn gágnslaust að hug-
var ekki að sjá á háttalagi hans, að hann hefði
ætlað sér að valda nokkru tjóni. Það var mjög
líklegt, að hann hefði ætlað sér að liitta Jústus
liérna uppi, en hefði tafizt á leiðinni. Og þar
sem tjaldbúar voru í fasta svefni, hafði hann
ákveðið að bíða, þar til þeir vöknuðu.
Þetta’ fannst honum sennilegt, því að Jústus
hafði einmitt verið að skima eftir einhverjum,
þegar þeir komu upp á fjallið í gærkvöldi. Að
visu var hann alllaf að þessu; alltaf að skyggn-
ast 111«, þegar þeir komu á einhvern hól; alltaf
að horfa eftir vegunum, þegar þeir komu á
krossgötur; og alltaf sneri hann sér snöggt við,
þegar dyr opnuðust áð báki honum. ,
Enaiþá var.of, dimmt tiLað litast um eftir þess-
um dularíulla komumanni. Marsellus gekk þeí
leiða þetla sem snöggvast og áii þess áð krýfjá "ÞJiægðum sinum að norðurbrún hásléttunnar,
það til mérgjar, eins og að reyna að gera sér
grein i fyrir einhverjum fáránlegum og hálf-
gleymdum draumi.
Þegar fram liðu stundir, fór hann að mynda
sér skýringar á afturbata sínum á sama bátt og
liann skýrði fyrir sér áfallið. Allt beindist að
kvrtlinum í báðum tilfelium. En átti kyrtillinn
yfirleitt nokkurn þáít í þessu? Breytti hann
nokkru um? Yar það ekki bara tilviljun, að
liann fléttaðist inn i þessa atburði, sem livort
sem var hefðu átt.sér stað?
Skýringin virlist liggja í augum uppi. Hann
bafði hlotið mikinn andlegan áverka, en var
nú orðinn heill. Þáð var auðsætt, að í liúsinu við
krána liafði hinum hrjáða huga hans tekizt að
kasta af sér ‘jicssu kveljandi oki. Honum fannst
þáð skynsamleg' ályktun. Náttúran gerði alltaf
úppreist gc'gn öllu-því, sem lúndraði hiná
blinþu fen nnarkvissu rás-hennar. í mörg ár gat
ti'é iUt Í' erjuirt Við múrvegg, sem það óx utan i,
hægj og þögúft pg;án þess áð nokkur árangur
sæist. En dag nokkurú hryúdi veggurinn; ekki
vegna þ’ess, að tiYnu liefði á' einhvern óeðlilegan
hátt aukizt ásmégin hfeldur Vfegna þess, að liið
þrauíseiga starf í sjálfsvarnarskyni og til að
leysa sig úr viðjum hafði náð liámarkj. Tréð,
sem svo lengi hafði verið i fjötrum, liafði brot-
ið sig laust. Náttúran liafði farið sinu fram.
Marsellusi hafði fallið þessi skýring. Líkingin
af trénu og veggnum var einmitt sú rétta.
Ilonum hafði jafnvel fallið hún svo vel, að liann
fór að beita henni við fleiri vandamál í lífi sínu.
Hann hafði orðið fyrir ýmsu einkennilegu, sem
hefði neytt liann til að trúa á eitthvað yfirnátt-
úrlegt. En þegar huga hans tókst að komast í
samt lag aftur, fór hann að veita viðnám þess-
ari óbæriiegu hugsun. Það bar volt um sálsýki
að fullyrða um einbver yfirskvnvitleg öfl.
IJversu góðar sannanir, sem fengjust fyrir þvi,
að til væri eitthvað slíkt, þá myndi húgurinn
alveg af sjálfsdáðum og án þess að vart yrði við
það leitast við að hrinda þeirri fráleitu hug-
mynd af höndum sér, eins og trjárætur mola
vegg sem hindrar vöxt þeirra.
. Marsellus lá andvaka í rúmi sínu þar lil löngu
eftir miðnætti. IJann reyndi að skoða þessar
skýringar sinar i ljósi þess, sem fyrir Lydiu
hafði komið, en Iiann fékk engan bdtn. IJann
hafði í éinhverri hrifningu sagt Jústusi, að
hann tryði sögunni. Það var engin ástæða til að
tortryggja sannsögli gamla mannsins, en ein
hver hlaut samt skýringin að vera. Ef til vill
hafði sjúkdómur Lydíu náð hámarki sínu þann
dag og lmn hafði aðeins þurft þessa miklú geðs-
hræringu til að yfirvinna liana.
Ilann þuldi þetta fyrir sér aftur og aftur og
reyndi að orða það sem bezt og gera það sem
hugvillegast úr garði. En' hann fann að þessi
lausn var villcysa, og liann féll brátt i fasta
svefn.
Marsellus hrökk upp. Hann reis varlega upp
við dogg og gægðist út uirt hálfopnar tjalddyrn-
ar. Það var ekki enn farið að birta, og i grárri
næturmóðunni sá hann móta fyrir háum og
sterklegum manni með mikið skégg. Það var
of dimmt, til að liægt væri að greina andlits-
drætti mannsins.
Það var ekki að sjá, að liann væri þjófur.
Hann stóð eins og glópur og virtist vera að
gægjast á þá, sem í tjaldinu voru. Hann sá varla
mikið. Svo hvarf hann.
Strax og hann var- farinn læddist Marsellus
á fætur,, setti á sig ilskóna, spennti belltið og
fór út. Ilonuni fannst ekkert ískyggilegt við
þessa óvæntu heimsókn. Það var auðsætt, að
maðurinn var hvorki þjófur né ræningi. Það
Frá mönnum og merkum atburðum;
þar sem þeir Jústus liöfðu setið. í austri, langt
fyrif liandan myrkrið yfir vatninu, sást lítil
blá rörrd niður við sjóndeildarhringinn. Smám
saman rak hún grámöðúrta á brott og skínandi
hvít rifa kom í ljós. Rósafingurnir teygðu sig
hærra og hærra í hvolfið og brúnabirta ljómaði
um snævi krýnt fjállið. Marsellus settisl til að
sjá dagskomu.
Spölkorn frá sat ókunni ferðalangurinn og
horfði lika á sólaruppkomuna. Hann vissi ekki,
að á hann var liorft. Hann sat grafkyrr og hélt
höndum um hnén auðsjáanlega dáleiddur af
fegurðirmi í austrinu.
Marsellus sá nú, að maðurinn var tötrum bú-
intí og liafði engar pjönkur meðferðis. IJann átti
án efa heima í nágrenninú. Kánnské vár hann
fiskimaður, því að Iiann var með kaúðalega
prjónahúfu á Iröfði, sem lxann liafði dregið nið-
ur fyrir eyru. Slík höfuðfot Itáru fiskimehn oft.
Mársellus vildi alls ekki njósna urn mann-
inn ög ræskti sig því hátt. Ókunni maðurinn Icit
hægt við. En svo spratt liann á fætur og gckk
til Marsellusar. Hann nam staðar og beið þess,
að Rómverjinn yrti á hann.
„Hver ert(þú?“ spurði Marsellus. „Og hvað
er þér á höndum?“
Komumaðurinn strauk skeggið og hrosti út
undir eyru. Síðan tók hann af sér húfuna svo
að úfinn hárskúfur kom í Ijós.
„Dulargerfið dugði betur en eg liélt,“ sagði
hann hlæjandi.
„Demetríus!“ Marsellus stökk á fælur og
þeir tókust innilega í hendur. „Demetríus —
hvernig fannst þú mig? Hefir þú lent í vand-
ræðum? Er þér veilt eftirför? IJvar fékkst þú
þessa liúfu? Ert þú svangur?“
„Eg komst að því í Kana í gærkvöldi, að þér
væruð á leið til Kapernaum. Eg hefi ekki lent
i alvarlegum vandræðum og er ekki eltur. En
fötih,“ Demetríús rétti fram rifna erirti, —
„hæfa þau ekki flæking vel? Eg fékk nóg að
borða i gærkvöld. Asnarekinn ykkar gaf mér
mat og lánaði mér ábreiðu.“
„Af hverju lézt þú ekki vita af þér?“ spurði
Marsellus i ávítunarróm.
„Eg vildi tala við yður í einrúmi, lierra minn,
áður eg eg hitti Jústus.“
„Leys þá frá skjóðunni," sagði Marsellus.
„Ilann rumskar hráðum.“ ,
„Stefanos sagði yður frá því, að eg flúði frá
Jerúsalem ?“
„Hefir þú komið þangað síðan?“ skaut Mar-
sellus inn i.
„Nei, herra, en írtér tókst að kofna hréfi til
Stefanosar, og hann skrifaði mér allt um fund
ykkar.“ Demetríus horfði á húshónda sinn frá
hvirfli til ilja. „Þér eruð liraustlegur að sjá, en
samt hafið þér lagt lítils háttar af.“
„Það gerir gangan,“ sagði Marsellus. „Gott
fyrir lungun, óhollt fyrir fæturna. Jæja, halt þú
áfram með söguna. Tíminn líður.“
Demetríus reyndi nú að segja frá með sem
slytztum orðum. Hann hafði flúið til Joppa í
þeirri von að liitta liúsbónda sinn, þegar skipið
kæmi. Hann liafði verið sollinn og heimilislaus
í nokkra daga ög reynt að fá vinnu við liöfnina,
en enga fengið.
„Morgunn einn sá eg hvar gamall maður var
að bisast með sjtóran böggul af grænum húðum
á bryggjunni,“ liélt Demetríus áfram. „Til þess
að gera eittlivað og ef skfe kyirni að hann léti
mig hafa vinnu, þá setti eg þessa daunillu feldi
á axlirnar og bar þá -upp i borgina. Gamli Gýð-
ingurinn mótmælii þessu, en gékk samt nieð
mér. Hann bauð mér tvo smápeninga, þegar eg
lagði frá mér þessa þungu byrði. Eg sagðist ekki
DINO GRANDI:
AÐ TIALDABAKI.
„Eg er sextugur,“ sagði hann. „Eg gæti tekið
þá afstöðu, að líta á þessi 20 ár, sem furðulegt
ævintýri, sem nú er á enda, en eg gæti jafnvel
látið mér detta í huga, að búa sjálfur til endann
á þessu ævintýri, en — eg ætla ekki að gera það.
Eg ætla ekki að fara frá. Konungurinn, ekki sið-,
ur en þjóðin, styður mig.“
Þettg var tilraun til blekkingar i ákveðnum til-
gangi. Mussolini þóttist hafa stuðning konungsins,
vitandi það, að eg gat ekki komið konungi í neinn.
vanda.
„Þegar eg segi konúnginum frá þessum fundi, á
morgun, mun liann segja:
„Sumir stuðningsmenn yðar liafa yfirgefið yður.
En eg, konungurjnn, er með yður.“
Eg sá, að menn voru nú allmjög liikandi.
Það fór ekki lieldur fram lijá Mussolini. Hannj
sagði: , |
„Eg hefi aldrfei ált vini, en konungurinn er meðf
mér. Mér þælti gaman að vita, hvers þeir eiga^
von á morgun, sem snúast gegn mér .í nótt.“ t
Það vár erirt irtikil óvissa, liversu fará' myndi!
Mussolini brosti einkennilega og leit til beggja hliða-
Hann mun hafa lilið svo á, að liann liefði náð‘.
aftur yaldi sinu á þessum mönnum og hefði ráð'
þeirra í liendi sér. Hann var nú sigri hrósandi á:
svip. Og eg' var sannfærður um það á þessari stuniiu,
að við hefðum beðið ósigur. j
Scorza stóð'upp. Ilann sat riæstúr Mussolini áj
vinstri liönd honum. Hann liafði i upphafi lofað
að fylgja okkur að málum. En fvrstu orð lians
báru þess vitni, að hann hafði svikið okkur.
Hann dró uppkast að nýrri ályktun upp úr vasai
sínum. Iiaijg hþfðu þeir soðið saman, hann og|
Mussoliiii,. j þléinu. ’ |
Scorza jkyaðst tala sferii rilari 'fascisítafiökksinsý
og sagðist fára frarn á, að við staðfestum með þess-;
ari ályktun algert traust okkar á Mussolini og að;
flokkurinn skvldi hlýða honjim í cinu, og- öllu. '{■
Kuldaþögn ríkti í fundarsalnum. Voníeysi skeiiri
úr svip allra. Aðstaða olckar virtist vonlaus. Offi
nú reis Suarda upp — en hamj liafði lieitið méiý
í hléinu, að greiða atkvæði með okkur — og sagði*
fölur og skjálfandi, að hann gæti ekki aðhyllzt
ályktun mína.
Ciano stakk upp á heimskulegri miðlun. „Það
er bezt,“ sagði bann, „að þeir Grandi og Scorza
taki aftur livor sina ályktun og að nefnd ráðsins
geri uppkast að nýrri ályktun, sem leiðtoginn get-
ur sætt sig við.“
Nú spratt eg á fætur. Eg neitaði að taka aftur
ályktun ijnna. Eg sagði, að eg strikaði ekki út.édna
einustu línu úr lienni. Fcderzoni og Bottai strt'ddrá
njál mitt. /c ', H
Menn urðu æ æstari. Galibiati, yfirmáður-Tás-
cista-hersveitanna, hafði í hótunum, — hann hefði
fascistahermenn nieð alvæpni f}rrir utan dyrnar.
Tringali, forseti pólitíska dómstólsins, kallaði:
„Þið skuluð verða dæmdir til lífláts fyrir svik
ykkar og landráð.“
Hver einstakur, sem viðstaddur var, vissi, að
nú var um líf lians og dauða að tefla.
Skyndilega klukkan 3 tilkynnli Mussolini, að greiða
skyldi atkvæði um ályktun mína. Mussolini hafði
stundum gortað af þvi, að hann fyndi á sér livað í
vændum væri, og ekkert kæmi sér á óvænt, og flaug
mér i hug, að liann hefði nú fundið á sér, að liann
myndi bera sigur úr býtum. En nú reyndi Scorza
að beita nýju bellibragði Mussolini i liag. Hann las
upp ályktun mina, og að les.trinum lokniim æpti
liann:
„Eg greiði atkvæði á móti “
Því næst hað harin Suarda að greiða atkvæði, en
hanri kaus að sitja hjá.
De Bono sagði já og eg gerði að sjálfsögðu slíkt
hið sama og við reyndum að vcra eins öruggir og.
álcveðnir i máli og okkur var frekast unnt. Og svo
voru lesin upp fleiri nöfn og menn voru ýmist með
eða mofi, uriziþað ótrúlega kom í ljós, að við'höfð-
um sigrað.
, Eg liorfði á Mussolini.
Scorza rétti honum blað og svo las liann liægt