Vísir - 27.12.1945, Blaðsíða 4

4
V I S I R
Fimmtudaginn 27, desembcr 1945
VISiR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Fjárlöfin og stjóraai-
' samvinnan.
fyrsta skipti í mörg ár er nú stórkostlegur
greiðsluhalli á fjárlögunum. Útgjöldin eru
sjö sinnum hærri en fyrdr stríð. Þctta sýnir
að smitun verðbólgunnar hefir hvergi verið
eins skæð og í þingsölunum, enda má hin
síðasta afgreiðsla fjárlaga teljast með slikum
endemum, að furðu sætir. Verður ekki annað
séð en að þingið sé algerlega stjórnlaust.
Meðan síðasta ríkisstjórn var við völd, var
henni af mörgum stjórnmálamönnum talið
það til óhelgis, að liún hefði ekki þingfylgi
til að hafa hemil á fjárlögunum. Var það tal-
in ein mesta hættan við að hafa utanþings-
stjórn. Þau fjárlog, scm hún hafði með hönd-
um, voru afgreidd á skaplegan hátt, enda
höfðu hin hyggnari og varfærnari öfl í þing-
inu yfirhöndina. En hvernig er þetta nú und-
ir forystu meiri hluta ríkisstjórnar?
Það hefur verið föst venja, að fjárveitinga-
nefnd hefur mótað afgreiðslu fjárlaganna í
samviimu við ráðherra, og sjaldan hefur ver-
ið gengið á móli tillögum ncfndarinnar. I
þetta skipti má segja að fjárlögin hafi verið
tekin úr höndum nefndarinnar, með því að
margar tillögur hennar voru felldar, en fjöldi
af útgjaldatillögum þingmanna samþykktar
án undangenginnar athugunar. Meðan á af-
greiðslunni stóð, vissi enginn hversu há út-
gjöld fjárlaganna mundu verða. Þingmenn
vissu það eitt, að með hverri útgjaldatillögu
voru þeir að bæta við greiðsluhallann. Það cr
haft eftir gömlum þingmanni, að hann hafi
aldrei verið viðstaddur jafn lausbeizlaða fjár-
lagaafgreiðslu scm þessa.
En hvernig hefur svo sAjórnarsamvinnan
lcomið i ljós við þessa einstæðu afgreiðslu?
Hún hefur lcomið fram sem væiita mátti.
Kommúnistarnir og jafnaðannenniriúi’ hafa
sýnt nú, eins og áður, fullkomið áhyrgðar-
leysi um allt, sem snertir fjárhag ríkisins.
Þcir setja fram kröfur um útgjöld og ábyrgð-
ir fyrir ríkissjóð án nokkurs tillits til af-
Ieiðinganna. Svo köld er samvinna ráðhcrr-
anna frá þessum flolckum, að þeir virða að
vettugi álit og tillögur fjármálaráðherra, sem
])eir eru í samstarl'i við, og þessir ráðherrar
setja fram tillögur um milljóna útgjöld í trássi
við fjármálaráðherra, svo að hann neyðist til
að biðja þingið að felía tillögurnar, verði þær
ckki teknar aftur. Þetta er nú samvinna ])ess-
ara manna við þann ráðherra, sem á að bera
ábyrgð á fjárliaginum. Slíkt spáir ekki góðu.
Greiðsluhalli fjárlaganna mun vera 15—20
milljónir króna. Auk þess eru á heimildar-
grein þeirra (22. gr.) milljóna-útgjöld, sem
vafalaust koma til útborgunar. Þótt talsverð-
nr tekjuafgangur vcrði á ])essu ári, hefði vcr-
ið varlegra að ráðstafa honum eklci fyrirfram,
eins og nú hefur verið gert. Ef eitthvað ber
út af með atvinnurekstur landsmanna á
næsta ári, mun ríkissjóður safna miklum
skuldum, og ef áfram verður haldið á þeirri
hraut, sem núverandi stjórn hefur farið inn á
í opinberum fjármálum, að tilhlutun lcomm-
únista, að setja ríkið í takmarkalausar ábvrgð-
ir, þá getur fjármálakerfi landsins liðast svo
í sundur, að það bíði þess aldrei bætur, og
])að gctur leitt . af sér algera .þióðnýtingu í
hvívelná, þegar óréiðan náír liamarkinu.
iJiimntucýUi':
^JCrióimunclup j^oJeijó
óóon
Fimmtugur er í dag Krist-
mundur Þorleifsson, bólcari
í Sjúkrsamlagi: Reykjavíkur.
Hann er Húnvetningur að
ætt, en hel'ir átt heima hér
í Reykjavík Siðan um 1020.
Kristmundur stundaði nám
i gagnfræðaskólanum. á Ak-
ureyri og lauk þar gagn-
fræðaprófi, en efnin leyfðu
eklci að lengra yrði haldið á
þeirri braut, og mun þó hug-
ur hans mjög hafa staðið
til mennta, þvi hann er góð-
um gáfum búinn og átti
Msm
auðvelt með að læra. En
hann er einnig manna hag-
astur við allar smíðar,
skrifar frábæra rithönd og
skrautritar ágætlega. Þegar
hann lagði námið á hilluna
snéri hann sér að gullsmíði
og stundaði það starf all-
mörg ár og þótti mjög fær
í þeirri grein. Þegar Sjúkra-
samlag Reykjavíkur var
stofnað, árið 1936, réðist
hann þangað og hafir starfað
þar síðan. Skrifstofumaður
er liann ágætur, einkar verk-
hygginn, úrræðugóður og
fljótur að sjá hagkvæmustu
vinnubrögðin í sérhverju
starfi.
Þá hefir Kristmundur og
tekið virlcan þátt í ýmsum
félagsmálum. 1 Góðtemplara-
reglunni hefir hann starfað
síðan 1922 og oft gengt þar
ábyrgðar miklum trúnaðar-
störfum, og leyst þau af
hendi með slcyldurækni og
skírleik. Ennfremur heí'ir
hann starfað nokkuð að
söngmálum, enda mjög
hneigður fyrir söng og
hljómlist. Andleg mál eru
Kristmundi og mjög hug-
næmt viðfangsefni. Hann
hefir um margra ára slceið
verið meðlimur Guðspeki- j
stúkunnar, sem starfar hér
i bænnm, og ennfremur er!
bann í stjórn íslandsdeildar
Guðspekifélagsins.
Kristmundur Þorleifsson
cr manna þægilegastur í um-
gengni, hann er fáskiftinn
og rólyndur, en fastur l'yrir
oog sjálfstæður í skoðunum.
Hann cr vinum sínum og
sams t a r f smö nnum t ry gg ur
og góður félagi og >lus til
að leysa hvcrs manns vand-
ræði, ef hann getur. Hann
er vinur „sem í raun reyn-
ist.“
Kvæntur er Rristmundur
Guðnýiu .Kjartansdóttur, ætt-
aðri úr Skagafirði, hinni á-
ágætustu konu, og eiga þau
fjögur mannvænleg börn.
Við, vinir og samstarfs-
menn, þcssa mæta manns
óskum lionum allra hdilla og
blcssunar í framtíðinni.
III
Samstai f.smaður.
i’. • fí5aU»HÍ««f i-------
Frú Bára Sigurjónsdóttir
Ivefir stofnað sjóð tit minn-
ingar nm mann sinn, Kjart-
an Sigurjónsson söngvara
frá Vik, og hsfir sldpnlags-
skrá sjóðsins verið staðfést
af forseia. íslands.-
Tilgangúr sjóðsins er að
slyrkja til framhaldsnáms
efnilega islenzka söngvara,
sem eigi eru þess megnugir
að kosta nám silt af eigin
rammleik.
Úthlutun úr sjóðnum ann-
ast þriggja manna nefnd,
sem slcipuð er söngmála-
stjóra þjóðkirkjunnar, tón-
1 istarráðunaut Rílcisútvarps-
ins og organleikara Dóm-
kirlcjiinánr í Reylcjavik. Þó
hefir frú Bára með höndum
alla stjórn sjóðsins, meðan
hennar nýtur við.
Sjóðnum hafa þegar bor-
izt margar minningárgjafir,
og má vænta þess að ýmsir
verði fúsir til að styrlcja hann
með fágjöfum, stórum eða
smáum, svo að hann geti sem
fyrst tekið til starfa.
Mi n n i n arsp jöl d s j óðsins
fást lijá Sigurði Þórðarsyni
akr i f s t of us t j ó ra Rikisú t-
varpsins, Reylcjavík, Valde-
ar Long, Hafnarfirði, Bjarna
Kjartanssyni, Siglufirði, og
Sigu rj óni Kj artanssyni,
kaupíélagsstjóra, Vílc.
fíweðjaa frá
VillijáSenI Finseir,
Mér var i haust færð dá
samlega falleg, stór os
skrautleg silfurskál með á
letrun: „Frá íslendingum
sem þér glödduð með þvi ai
hera kveðjur á milli á stríðs
árunum“. Engin nöfn gef
énda fylgdu, en Guðmundui
Iílíðdal, vinur minn, afhent
mcr gjöfina, fyrir hönd_gef
enda. Eg get þannig engun
þakkað persónulega, en.fær
hér með á þennan hátt öll
um gefendunum mitt lijart
anlegasta þakklæti fyrii
hugulsemina Qg þá alúð, sen
i henni felst.
Eklcert af því, sem eg sen
sendifulltrúi íslands liér
Slokkhólmi bar gæfu til a?
ipna af hendi á stríðsárun-
um fyrir fslands og íslend-
inga, gladdi mig meira ei
einmilt það, að geta í hundr-
uðum eða þúsund tilfellun
lcomið bréfum og boðum oí
jafnvel gjöfum milli manns
heima og ættingja erlendis
Sú gleði, var mér ómetan-
Iegur styrkur í ölllu öðrn
slarfi mínu fyrir ælljörðina
striðsárin.
vStokkhóImi, 14. dcs. 1945.,
Vilhj. Finsen.
Sendiráð íslands í Kaup-
mannahöfn hefir bent á það,
að samkvæmt núgildandi á-
kvæðum sé ekki hægt, vegna
gjaldeyrisskorts, að kaupa
farmiða frá Damnörku lil
Sviþjóðar, nema I ey f i
danska þjóðbankans lcoini
tit og áíveg séfstakléga
standi á. Þó-eru söldir far-
miðar frá Kaupmannahöfn
lil -Málmeyjar og Helsing-
borgar........ .... ....-
„Gleðilega Mér er meinilla við þetta orðatil-
rest..“ tæki — „gleðilega rest“ — sem
. hljómar í eyrum manmrsíðustu daga
ársins. Fyrri' hlutinn er islenzka, en „restin“
er iíka danska. Eg. geri ekki ráð fyrir þ.yí, að
eg geti úfrýmt þessu orðatiltæki, enda er eg
elcki búinn að finna neitt í staðinn og þótt sjálf-
sagt væri að reyna að kveða þetta niður, þá
væri.þó betra að.geta jafnframt komið með eitt-
hyað á. móti, ,því að það er gömul og góð ís-
lenzk venja, að. lcastast á kveðjum, þegar menn
hittast á förnuin vegi.
*
Síðustu Nú eru aðeins fjórir dagar til áramóta.
dagarnir. Þrjú hundruð sextugasti og fyrsti
dagur ársins er að líða og fara með
árið „í aldanna skaul“, eins og skáldið tók
til orða forðum. Og þá tekur nýja árið við —-
ganila baráttan byrjar á nýjan leik — segja ein-
hverjir. Og þá — en, nei, eg má elcki fara að
bollaleggja um það strax, því að þá verð eg
áður en varir búinn með það, sem eg ætla að
bergmála um fyrstu dagana eftir áramótin. Mað-
ur verður að fara sparlega með efnin, þegar
andagiftin er ekki meiri en raun ber vitni.
*
Jólin. Eg vona, að allir hafi notið jólahelginn-
ar í ríkuni mæli og eínkum, að þau hafi
komið „til allra jafnt“. Þá fyrst er gaman að
jólunum, þegar menn vita, að fleiri geta notið
þeirra en niaður einn. Margir hafa reynt að
gleðja náungann á jólunum, til dæmis fjölmarg-
ir með því að gefa í safnanir Mæðrastyrksnefnd-
arinnar og Vetrarhjálparinnar. Aðrir hafa lagt
sinn skerf til jólagleði náungans án milligöngu
þeirra stofnana. Öllum þessum er það sameigin-
legt, að þcir hafa hinn rétta jólahugsunarhátt
— að hugsa ekk ieingöngu um sjálfan sig, held-
u jafnframt um aðra.
Jólatrén. Eg held, að eg hafi aldrei séð aðra
eins ös og að þessu sinni, umhverfis
menn þá, sem seldu jólatré og greni. Alla lang-
aði til.að ná sér i þetta fagra og skemmtilega
skraut, "seni. setur svo mikinn jólasvip á hcimil-
in. En eg er hræddur um, að einhverjir hafi
ekki liaft heppnina nieð sér, ekki fengið neitt,
og þá liklega lielzt þeir, sem óframfærnastir eru.
Það er leiðinlegt að þurfa að brjótast um og
troðast til að ná í slíka hluti, en þarna er að-
eins um tvennt að ræða, grípa gæsina meðan
hún gefst, eðá verða af henni! Svo að eg lái
mönnum það ekki, þótt þeir troðist lítið eitt, —
það er ekki nema rétt mannlcgt, þegar svona
sérstaklega stendur á.
* >
Furðusögur. Það gengu ýmsar furðusögur uni
bæinn rétt áður en jólatrén koniu.
Eg heyrði það til dæmis einn daginn, að skipið
Anne, sem sagt var með jólatré innanborðs, liefði
strandað austur á söndum. Ekki veit eg, hvern-
ig sú saga varð, til, en svona var hún sögð, og
því var bætt við, að Skaftfellingar einir mundu
hafa jólatré á þessum jólum. En til allrar ham-
ingju var þetta úr lausu lofti gripið, skipið
komst lieilt í liöfn, þótt það lentM versta veðri
haustsins, og hæjarbúar fengu jólatrén, sem þeir
voru farnir að óttasL um.
* i
„Rosafrétt.“ Á laugardaginn gerðust merkileg
tíðindi, þótt menn veittu þeiin ekki
athygli vegná jólaannanna og þeim væri ekki
,.slegið upp“ í biöðunum, eins og ýmsum öðr-
um fregnum, sem ef til vill eru ekki alveg eins
nierkar. En þessi merkistíðindi snerta alla —
ekki aðeins mig og þig og kunningja okkar og
vini, hehlur yfirleitt alla. Á laugardaginn voru
nefnilega vetrarsólhvörf. Það var stytztur sólar-
gangur hér á norðurhveli jarðar og þá jafn-
framt lengstur hjá andfætlingum! okkar. „Geng-
ið“ á sólinni hefir farið smálækkandi síðan í
júní, en nú hefir hún látið slaðar numið á nið-
urleiðinni.
*
Deginn Nú-er daginn farið að lengja. Undan-
lengir. farið hefir hann og birtan verið á sí-
felldu undanhaldi fyrir nótt og myrkri.
En nú hefir hann .shúíð við taflinu og heldur
áfram að færa út veldi sitt, unz önnur árstiða-
skipti segja: „Ilingað, og ekki lengra!“ Þá verð-
ur.hann að sætta sig við að hörfa á nýjan leilc,
en stirigúr um síðir við fótum.á ný, og þannig
gengur þetta koll af kölli. —< En er þetta ekki
i'étt cins og líf mannanna? Ilið gó.ða og illa vinn-
ur á lil skiptis, en livorugu hefir enn tckizt að
sigra hilt lil fujls.