Vísir - 23.05.1946, Blaðsíða 2

2
V 1 S I R
Fimmtudaginn 23. maí 1946
íþróttafulltrúi ríkisins er
jkominn úr för sinni til
Bandaríkjanna.
Þorsteinn Einarsson
íþróttaíulltrúi er nýkom-
inn úr för til Bandaríkj-
anna, þar sem hann kynnti
sér ýmis atnði varðandi
ibyggingu sundlauga, leik-
valla og íþróttahúsa.
Jafnframt Jiessu kynnt'
Þorsteinn sér framkvæmdir
iþróttakennslu í skólum, svo
•og fyrirkomulag leikstarf-
„semi þeirrar, sem Banda-
ríkjamenn hafa komið upp
lijá sér á undanförnum ár-
nm, og er stöðugt að færast i
vöxt.
Vísir liefir átt tal við Þor-
.titein um för lians vestur og
.skýrði hann svo frá:
„Það kom til orða á miðj-
xun vetri innan iþróttanefnd-
ar ríkisins, að eg færi til
Jfandarikjanna. Úr þessari
för gat ekki orðið fvrr en i
márz s. 1.. vegna ýmissa
anna.
Eg flaug báðar leiðir. Dá-
samlegt ferðalag.. Vélarnar
traustar, vel út búnar og
úhöfnin vingjarnlegir og
svnilega mjög árvakrir og
leiknir flugmenn.
Eg dvaldi fyrst í New
Vork i liálfa aðra viku. Skoð-
nði þar 8 mismunandi skóla,
sundhallir, baðhús (health
club) skautahallir og á veg-
mn garðadeildar New Yorlc
j(Department of Parks) skoð-
aði eg útisundlaugar.
í Washington heimsótti eg
f ræðslumálaskrifstofuna og
lcynnti mér fyrirmyndir
iAmeríkana á skólastólum og
íjorðuni, aflaði upplýsinga
mn eftirlit á heilsufari nem-
cnda í skólum, fyrirkomulag
skólamáltíða og rekstur
^kólabíla. Þar sá eg einnig
iskautahöll og sundhöll.
f St.-Louis fékk eg leyfi til
|>ess að sitja fund íþrótta-
ikennara og íþróttafulltrúa.
1A þessum fundi voru mættir
2000 fulltrúar frá skólum,
félögum og saniböndum.
I>etta var fyrsti fundur
íþróttakennara eftir strið, en
til hans var stofnað af víð-
tækasta íþróttasambandi
ÍBandarikjanna (American
association of health, pliy-
s-ical education and recrea-
tion). Samband þetta bindur
i sér samtök iþróttakennara
jskólanna, samtök skólanem-
<enda, saintök iþróttafélaga
ntan sem innan skóla (Ama-
teur Athletic Union), sam-
tök Iv. F. U. M. félaganna,
ísundsambandið o. s. frv.
Viðfangsefni þingsins var
,.Tlie American way of kee-
ping fit“.
Var mikið rætt um livort
Jiverfa skyldi aftur í skóla-
jþróttum að þvi námsefni
sem beitt var fyrir strið, eða
jialda áfram á þeirri leið,
sem stríðið hafði krafizt af
skólunum í þjálfun.
Skoðanirnar voru mjög
! skiptar.
Skiptust menn i þrjá
flokka.
I fyrsta flokki voru þeir,
sem vildu kröftuga þjálfun,
— minni leika; annar flokk-
urinn vildi aukna leik-
kennslu, en sá þriðji var mitt
á milli og óskaði eftir hóf-
legri samblöndun beggja
þátta. Alit flokks tvö virtist
vet-ða ofan á, því að kennar-
arnir báru þvi við, að- her-
mennirnir, sem nú fvlltu alla
skóla, væru búnir að fá nóg
af heraga og kröftuguni æf-
ingum og vildu ekkert annað
en leika.
Mér virtist amcrisku kenn-
ararnir ntjög leitandi og ekki
á eitt sáttir og i skólunum
varð eg mjög var við ósam-
ræmi í íþróttakennslunni.
í einu virtust þeir á sama
máli og það var heilsufræði-
kenúslu og lieilsuverndar-
störfum skólanna (Healtli
Svork). Eg lcynntist þessari
fræðslu nokkuð (sat í tim-
um) og var þetta hið mark-
verðasta, sem eg kynntist í
skólastarfinu.
Samfara þessum fundi
fóru fram íþróttasýningar og
ýmis verzluiiarfyrirtæki
sýndu varning sinn (íþrótta-
tæki, iþróttabækur, bygging-
arefni o. fl.).
í íþróttasýningunum gætti
mjög dansa og íþrótta sem
voru framkvæmdar undir
músik.
. .í Ivansas City dvaldi eg i 4
daga. Skoðaði þar sundlaug,
sem talin er ein meðal 10
beztu sundlauga Bandarikj-
anna. Laugin er bv’ggð með
svipuðu fyrirkomulagi og t.
d. Astoira-pool, ein stærsta
útisundlaug New Yorlc.
I báðum þessum sundlaug-
um fara árlega fram stór
sund- og dýfingamót og þús-
undir karla og kvenna leita
til þeirra lieitasta tíma sum-
arsins.
í Kansas-citv skoðaði eg
auk íþróttamannvirkja
„æskulýðshallir“ (teenage-
clubs, county-clubs og Boy-
clubs). Ivansas-city er talin
hafa æskulýðsstarfsemi einna
bezta i Bandaríkjunum. Yiss
deild (Departm. of welfare)
innan stjórnar borgarinnar
hefir þessa starfsemi með
liöndum.
Eg varð næstum hissa yfir
því hve borgaryfirvöldin
lögðu mikið af fé, starfskröft-
um, húsakynnum og land-
rými fram til þessa starfs.
Borgaryfi rvöldin þakka þess-
ari starfsemi lika minnkandi
glæpi, drvkkjuskap og slæp-
ingsskap.
Þegar eg lét þessa undrun
mina í ljós við lögreglustjóra
bórgarinnár,;,.þá sagði hánn:
„Eftir því sem lagt er meira
fram til þessa, því færri
glæpir. Þegar við getum veitt
fóllcinu, ungu sem gömlu nóg
holl tómstundastörf, þá höf-
um við minna að óttast.“
Eg rak mig víðar en i
Ivansas-city á þessa starfsemi,
t. d. í New Yorlc alla leikvell-
ina, aukningu garða, bvgg-
ingu sundlauga, sem La
Guardia. fyrrv. borgarstjóri,
lét framkvæma. Þetta er
framsemi (Recreational-
movement) sem vert er að
gefa gaum.
í Cicago dvaldi eg stutt.
Skoðaði þar sundhöll, sem
talin er ein sii fullkomnasta
í Bandarikjunum.
Athyglisvert fyrir mig sér-
staklega var að i lauginni
gætti einskis bergmáls.
Ivynnti eg mér þennan berg-
máladeifandi útbúnað og
fékk sýnisliorn og fyrirsagn-
Íl'.
1 Minneapolis skoðaði eg
iþróttamannvirki háskólans.
í Winnipeg í Kanada dvaldi
eg í 3 daga. Þar stóð vfir
fundur lcennara. í sambandi
við fundinn fóru fram
iþróttasýningar, sem var
bæði fróðlegt og skemmtilegt
að liorfa á.
Eg hitti þar íslendinga og
naut gestrisni þeirra i rikum
mæli.
Mér finnst eftir að liafa
ferðast í 5 undanfarin ár um
allt íslancl, að eg hafi, eftir að
(hafa hitt íslendingana í
jWinnipeg og Gimli aukið
miklu við kynni mín á þjóð
minni og' eðli liennar.
Gömul kona á elliheimilinu
í Betel sagði við mig, eftir að
liafa sýnt mér málverlc af
Svartárkoti: „O, eg dey bráð-
um, en þá fer eg lika beint
heim til íslands“.
Islendingarnir Halldór
Methusalemsson, Swan Guð-
mundur Levý og Jokurn Ás-
geirsson skýrðu mér frá ýms-
um liögum Vestur-íslendinga
og það sem vakti mesta at-
livgli mina var að þar vestra
skuli glíman liafa haldist við
allt fram á fyrsta stríðsárið.
Og gaman var að verða þess
var að íslendingar temja sér
þar mjög íþróttir og eru í
sumum greinum þeina vel-
kunnir, t. d. Halldór Swan í
bogfimi.
Þá dvaldi eg að Iokum aft-
ur um vilcu tíma í New York
og lauk við þær atliuganir,
sem eftir voru af verkefni
mínu.
Það sem mér virtist Ame-
ríkana f urða sig mest á, er eg
ræddi við þá um mín mál,
var að við skyldum liafa opn-
ar sundlaugar starfandi alll
árið. (Hjá þeim eru þær við-
ast livar, t. d. austur og mið-
rikjunum, opnar frá 30. mai
til 7. sept), liitaveiturnar,
sundskyldan og fjöldi sund-
lauga.
Allir sem eg hitti að máh
könnuðust vel við nafnið
„Iceland“, ; „Keflavík“,
„Reykjavík“ og svo örnefni
á Keflavíkurflugvellinum
„Meeks-field“, Oft rakst eg á
greinar um Island og flestar
voru þær um herstöðvarmál-
in. Eg er afar þakklátur öll-
um þeim •Ameríkönum, sem
eg varð að leita á náðir um
aðstoð. Allir veittu liana af
fúsum vilja og greiddu götu
mína sem bezt þeir gátu. —
Sundráðið i Wasliington
og aðalræðismannsskrifst. í
New York voru mér mjög
lijálpleg og veittu mér mik-
ilsverða aðstoð.
Á ferðum minum hitti eg
nokkra Islendinga. Eg liilti
þrennt af því námsfólki sem
stundar íþróttafræði í Banda-
ríkjunum. Jónas Halldórsson
og konu lians hitti eg. Eg
varð var við það hjá merkum
sundkennurum að þeir
þekktu Jónas. (Jónas er for-
maður sundflokks slcólans).
Braga II. Magnússon, sem
lýkur magistergráðu í
íþróttafræðum hitti eg. Ilann
liefir stundað nám sitt með
mikilli prýði og hefir honum
verið trúað fyrir forstöðu
íþróttaflokka innan skólans
(formaður sldðafélagsins) og
hefir tekið erfitt íþróttamerki
skolans.
Sigríði Yalgeirsdóttur, sem
stundar íþróttafræði í Berke-
ley í Californiu liitti eg ekki,
en talaði við liana. Hún lýkur
námi um næstu áramót.
(Magistergráðu). Námsferill
hennar er einnig glæsilegur.
Ivristínu Halldórsdóttur
hitti eg i New York. Hún er
nú lcomin heim eftir að liafa
lokið prófi í nuddi og sjúkra-
leikfimi með góðuni einkun-
um.
Haraldur Sveinbjörnsson,
sem er iþróttakennari við
Colombia-háskólann M-ífsew
Yrorký var mér hj®Íf)Íeg«r á
margan hátt. Hann liefir ver-
ið kennari við marga skóla í
Bandaríkjunum og var eg
þess greinilega var er eg
heimsótti skólana, að liann
var velþekktur meðal
íþróttakennará.
Haraldur er fjölhæfur
kennari og var lionum trúað
fyrir hinni erfiðari þjálfun
sjóliða á striðsárunum, en
eins og kunnugt er tók her-
inn liáskólana á stríðsárunum
sem þjálfunarstöðvar.
Haraldur ók mér í bíl sín-
um til New Haven og skoð-
uðum við þar íþróttamann-
virki Yale-háskólans. Eg
liafði lesið og heyrt um þessi
íþróttamannvirki, en mig
hefði ekki getað dreymt um
að önnur eins salakynni væru
til fyrir íþróttaiðkanir.
Eg dvaídi í Bandaríkjun-
um á þeim tíma, sem innan-
liúsæfingar eru að liætta og
verið er að flytja nemendur
út til æfinga. Körfuknatt-
leiks- og „hockey“-keppnun-
um var nýlokið, en timi á-
fangaknattleikjarins (base-
ball) að hefjast.
Eg var í Ivansas-city við-
staddur fyrsta leikhini þar í
borg.
Iveppni i frjálsíþróttum fór
fram í 2 daga í Pittsburgh og
maraþonlilaup í Boston.
Eg liitti ýmsa forustumenn
í skóla- og félaga-íþróttum, t.
d. aðalritara „Amateur
Athletic Union“, Dan Trúes.
Hann þekkti vel til þátttöku
okkar í Ólympíuleikum og
mundi sérstaklega eftir glim-
unni á Olympiuleikunum
1912. „Það var glæsilegur
hópur iþróttamanna og
íþróttin var liörkuleg en fög-
ur,“ sagði liann.
Saga Islendinga í
Vesturheimi
3. bindi, eftir Þorst. Þ. Þorsteinsson, er komið
bmgað. Þjóðrækmsfélag Islendmga í Vestur-
heimi gefur bókina út. Hún er 407 bls. í stóru
broti og kostar aðems 33 kr. í vönduðu bandi.
Enn eru íáanleg nokkur eint. af E og 2. bmdi.
Notum tækifænð hér heima til að endur-
gjalda margvíslega ræktarsemi þeirra, sem
vestur fóru, með því að gera þetta sagnfræði-
rit fjölkeypt og fjöllesið.
Bókin fæst í bókaverzlunum í Reykjavík og
hjá flestum umboðsmönnum BókaútgáfuMenn-
ingarsjóðs og þjóðvinafélagsins, sem annast
aðalútsölu.
SENDISVEINN
Okkur vantar duglegan sendisvein strax
MltJPÖít v€>rs iu n
^dndrésar L>4nd)
ndressonar