Vísir - 05.10.1946, Blaðsíða 6

Vísir - 05.10.1946, Blaðsíða 6
4 V I S l R y DAGBLAÐ Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSlR H/F Ritstjórarr Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson. Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni. Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur). Lausasala 50 aurar. Félagsprentsmiðjan h.f. Truðar og loddarar leika þar um völl. Wquuuúuistar og hjálpcæðisher þeirra eru að spila á síðustu nóturnar og ekld drógu þeir af sér í gærkveldi. Eftir miklar þreng- ingar hafði minnsti hluti utanx-íkismálanefnd- <ar skilað áliti, ]xar sem ekki bólaði á nokkurri nýjung, en þó mun flugmálastjóra hafa gcfist kostur á að skila fræðilegu innleggi um málið, sem einskonar hala á* stjörnu kommúnista. Svo var allt sctt í „scenu“ upp á annarlega vísii. Portfundur var haldinn í barnaskóía^ portinu, en svo mjög höfðu kommúnistar og fylgífé þeina l'undið til fyrirlitningar almenn- ings vegna upphlaupsiiís á dögunum, að nú var skorað á menn í Þjóðviljanum, að haga sér sldkkanlega, og á sama liátt var þess getið í Ríkisútvarpinu, svo sem lög gera ráð íyrir. Að öðru leyti er fundur þessi ekki um- talsverður. Nú í dag fara fram útvarpsunir x æður á Alþingi, en lengi vcl voru kommún- istar í miklum vafa um hvort þeir ættu lieldur að æskja umræðnanna, cða láta kyrrt liggja, en nota flugvallarmálið til framhald.andi æs- ingastarfsemi. Munu þeir hafa horfið að út- varpsumræðum, af þeim sökum, að þeir sjá jafnvel sjálfir, að þjóðin sinnir ekki áróðri jxeirra, nema takmarkaðan líma. Nú i dag eru síðustu l'orvöð fyrir kommún- •isla til að efna til uppþola. Arásarliðið og Alpaskytturnar munu vera til taks, til þess að þjarma að Alþingi, en jxetta var vitað fyrir- fram og veldur engum stórbyltingum í líug- arfari manm. Þjóðin vill veg Alþingis sem mestan og fordæinir alla uppreisnarstarfsemi Og umbrot, scm miða að ]>ví að fótum troða lög og rétt í landinu og svívirða æðstu og ^ irðulegustu stofnanir þess. Þjóðin vill að Al- ]>ingi fái að starfa óáreitt af slíkum öflum, < n sá almennngsvilji er svo sterkur að engum mun þolast uppvöðslusemi, meðan Alþingi aæður ráðum sínum, og-afgraiðir örlagarík- nsla mál, sem ];að hefur fengið til algreiðsíu, mi um langt skeið. Þjóðin, - eða Alþingi fyr- ir Iiennar Iiönd, á að velja um starfsfélaga innan fjölmenns þjóðahóps, en þó aðallega tveggja fylkinga. Valið er auðvelt. Landfræði- Iega er Island setl á leið milli Brctlands og BanckríkjanHa, og þjóðin hefur sótt megnið af menningu sinni þangað, eða til Norður- landa sem bcra mjög keim af brezkum menn- ingaráhrifum. Þannig hefur þessu verið varið allt frá landnámsöld, og þannig hlýtur þetta uö verða um ókomin ár. Islendingar vilja taka fullan þátt í alþjóðasamvinnu, en það verður < kki gert, ncma með því móti að slá nokkuð al’ þjóðrembingi einstakra stcingerfinga, sem Mifa í fortiðinni og skjlja ekki nútímann og gerbreytt viðhorf frá því, scm var fyrir fáum ái um. Kommúnistatrúðarnir og þ.jóðrendiings- loddararnir liafa leikið lausum hala af of mik- illi einfeldni til þess að þjóðin hallisl að þeim. Mún kýs veraldlegt öryggi og andlega sam- vinnu þar, sciw hún telur sér bczt henta. Hún kýs frelsið í nútíð og l'ramtið. Vitað er að þjóðin hefur valið sér vini meðaf þjóðanna eftir fáar stundir. Það kann að þykja örlaga- ríkt spor og er það viswulega, — en valið tekst vel, þannig að sjúlfstæíi landsins og frclsi er itryggt í fi’amtíðinni. Bálför í Khöfn - Framh. af 2. síðu. urinn sýnist hvíla á kórgólf- inu, sem er dálítið hærra en gólf kapellunnar og bekkja- raðirnar á því. Á tilsettum tímá koma vandamenn og vinir liins látna, og hefst athöfnin með því, að sunginn er sálmur. Siðan lieldur prestur ræðu og ejrs moldu á kistuna, eins og venjulega Qi' gert í kirkju- garði. Moldin og rekan er í fötu við hliðina á ríeðnstól prestsins. Að lokinni ræðu og bæn jxrestsins er aftur sung- inn sálmur, og strax þar á cflir ei; jxallurinn með lik- kistunni látinn siga ofurhægt niður fvrir kórgólfið, og hverfur þannig fyrir fullt og allt sjónum ættingja og vina. Alhöfninni er lokið, og fólk- ið hverfur á hrott úr kapell- unni. Allt hefir þetta fai’ið mjög hálíðlega fram inni í hlýju og fagurlega lýstu húsi, en enginn hefir þurft að standa berJiöfðaður og fá- klæddur við opna gröf í kirkjugarði, en fylgd lil graf- ar liefir orðið mörgum til heilsutjóns. Þegar þessu er lokið, er líkkistan flutt aftur inn i geymsluherbergið, og geyind þar þangað til brennsla fer fram, þvi oft eru fluttar til hálstofunnar líkkistur úr bæjum og sveitum, og cru þær brenndar í þeirri «j'öð, sem tekið cr á móli þeim.. Á hverja ldstu er fest tölu- merki úr óbiennanlegu efiii, sem svo kemur aftur fram í öskunni að brennslu lokinni. Daginn sem eg kom i bál- stofuna voru 12 likkistur í geymsluherberginu, og sú 13. i brennsluofninum. Eg fór svo inn í brennslu- herbergið og skoðaði ofnana og öll þau tæki og tilfæring- ar, sem wotuð eru við lík- brennslu, og l'ékk nákvæmar upplýsingar um allt sem að þessu lýtur. Á framhlið ofns- ins er h'tið op (auga) og fyr- ir því loka, sem hægt er að draga til hliðar, og sést þá hvernig bruninn fer fram inni í hrennsluhólfinu. Þegar eg leit inn í hólfið var verið að brcnna konulík. Eg'beið svo eftir næstu brennslu, og var það karlmannslík, því mig langaði lil að sjá lík- Ixrennslu frá upphafi til enda. Áðll r en hrennsla hefst er líkkistunni ekið að ofninum og ýtt inn í brennsluhólfið. Undir lcistuna er skotið fjór- um trérimlum, sem livíla á bríkum inni j hólfinu, og brennan þeir með kistunni. 1 hinunt gífurlega hita í eld- hólfinu kviknar þegar i kist- unni, og brátt verður hún al- elda, og á stundarfresti er eyðingin um garð gcngin i marglitum skærunt loga. Á botni hólfsins cr öskusló, ctg fellur likaskan í bana ogverð- ur þar eftir þegar brennslu er lokið, en tróefni og reykur sogast burtu gegnum sog- leiðslur i ófninum. Likösk- unni er svo skarað frant úr öskustónni og látin í ntálin- hvlki, og kælxl í. þar til gerð- uni kæliskáp, og síðan látin í blikkílát með loki, og vír bundinn yfir. lokið og inn- siglað með blýbnapp, sem hefir.saina tölumerki og vap á kistunni þegar liún var lát- in í ofninn. Líkaijisleifar.nar vega 2—3 kiló. Vandamcnn hins látna fá líköskuna til ráðstöfunar, og ráða því, hvort þeir láta grafa lutna eða geyma í gljábrenndum leirkerum. í viðbyggingu við bálstofuna fásl leigð hólf fyrir sjík. öskuker. Flcst eru leirker þessi mjög snotur, og suin eru hreinustu listaverk, gljábrennd og smellt í ýms- úin Jitum, rósum og gvll- ingu. Bálfarafélagið danska er mjög öflugur félagsskapur. Félagatalan var 1. jan. 1946 153.013. Það hefir byggt 20 bálstofur víðsvcgar í landinu, þar af 4 í Kaujxmannahöfn. Líkbrennsla hefir farið mjög í vöxt í Danmöi’ku siðustu 25 árin. Árið 1920 voru brennd 555 lík, en árið 1945 voru brennd 6646 lík. Enn- fremur voru brennd 5297 lík Þjóðverja í dönskum bál- stofum. Eg er í enguni vafa um, að einnig hér muni fara svo, að ráðandl menn þjóðarinn- ar og allur almenningur sjái hve óskynsamlegt og fram úr hófi kostnaðarsamt og meiningarlaust sé að búa um þá dauðu á sama hátl og gert hefir verið hingað til. Þegar menn ferðast'um landið sést lika f-ljótt, að hér mætast öfg- arnar á miðri leið: Hinn geysimikli fjáraustur i við- liald og hirðingu kirkjugarð- anna í Reykjavik og umbún- að grafreita, og hirðuleysið og skipulagsleysið í kirkju- görðunx sveitanna, þar sem spígsporað er á leiðum lát- inna manna eins og um ó- ræktayþýfi. • Kirkjugarðar þurfa mikið landrými, ef þeir eru skipu- lagðir af myndarskap, og mjög dýrir í i’ekstri, cf liirð- ing þeirra og umsjón er i sæmilegu lagi, eins og er t. d. hér í Reykjavík. Kirkju- garðsgjaldið cr nú orðið 40—• 50 krónur á livern miðlimgs skaltþegn i bænum. Nú þykir bæði langt óg lcostnaðarsamt að fara með lík j Fossvogskirkjugarð. Að 50 árum liðnum verður tæp- lega liægt að grafa lílc í þeim garði, því ])á verður hann út- grafinn. Ilvar á þá að grafa? í Korpúlfsstaðalandi eða jafnvel lengra uppi í Mos- fellssveit? ' Með vaxandi skilningi á líkbrennslu mun bálstofan bæta mikið úr þessu ástandi. Og kostnaður við bállör ætti að geta Orðið helmingi minni fyrir aðstandendur en jarð- arför er nú. g Agúst Jósefsson. Laugardaginn 5, „pktóber 1946 Fyrsti sunnudagur í október. Samband íslenzkra berklasjúklinga hefir um nokkur undanfarin ár haft vissan dag á árinu til þess að safna fé til starfsemi sinnar og vinna fylgi því málefni, sem það hefir á stefnuskrá sinni. Þessi dagur sambandsins er fyrsti sunnu- dagurinn í október, dagurinn á morgun. Þann dag sker sambandið upp herör, leitar til manna víðsvegar urn landið og heitir á þá til stuðn- ings við gott og þarft málefni, sem varðar alla iandsmenn, hvar í flokki, sem þeir standa. • Mikið átak. Það er engan veginn hægt að segja, að Sam- band íslenzkra berklasjúklinga sé gamalt, því að það hefir varla troðið barnsskóna ennþá. En hinu verður ekki í móti mælt, að sambandið hefir fengið undursamlega miklu áorkað, ekki sízt þegar þess er gætt, að fjölmargir þeirra, sem vinna fyrir það, ganga ekki heilir til skógar. Það hefir sett merkið hátt og hefir unnið mik- ið á. En útþenzlan hefir ekki stöð’vazt, þótt mörgu hafi vérið komið í kring. Hún heldur áfram af fullum krafti. Skilningur alþjóðar. . .Þjóðin hefir líka sýnt málefni sambandsins mikinn skilning og að líkindum meiri styrk með fjárframlögum og gjöfum en nokkru öðru máli. Er það enda ekki að furða, því að vart mun sú fjölskylda til á landinu, að hún eigi ekki einhvern fulltrúa úr sínum hópi eða ná- skyldra, sem hvíti dauðinn hefir læst hramm- inum í, annað hvort svo, að sá hinn sarai hafi beðið algeran ósigur fyrir honum eða borið þess menjar upp frá bví til æviloka. Enn er margt ógert. Þótt starfsemi sambandsins hafi verið hrund- ið af stað með miklum myndarbrag, er þó ekki því að heilsa, að menn geti hætt að hugsa um það og snúið sér að einhverjum öðrum við- fangsefnum. Það dugar ekki að sofa á' verðin- um í þessu máli fremur en öðrum, þar sem mikið liggur við. Sókninni má ekki hætta í miðju kafi, sízt þar sem hún hefir gengið svo vel fram 61, Vissa og borið svo giftudrjúgan árangur. E:nft yj'rður að láta hendur standa fram úr erm- uný og það iná gera á morgun. Kornið fyllir mælinn. Samband íslenzkra berklasjúklinga fer ekki fram á það, að menn ryðji sig að stórfjárhaeð- um á morgun, því að það veit vel, að slíkt er ekki á allra færi. En það biður sem flesta að leggja lóð sitt á metaskálarnar, láta eitthvað af hendi rakna, því að safnast þegar saman kemur. Smágjafir einstaklinganna hafa saman- lagt vjsrið miklar á undanförnHm árum og þcer koma enn að jafnmiklum notum. En þeir, sem ráð hafa á mciru, eiga lieldur eltki að láta ,sinn hlut eftir liggja. Safn Einars Jónssonar. Listasafn Einars Jónssonar verður opnað á morgun. Það er orðið æði langt síðan mönn- um hefir gefizt kosetur á að heimsækja sáfnið og hressa anda sinn með því að sköða hin ágætu verk þessa listamanns, sem er í hópi hinna allra beztu, sem þjóðin á. Þótt stríðið færði mörum auð, hafði það þó einnig í för með sér, að menn gátu ekki anögað anda sinn me8 heitn- sóknum í Hnitbjörg. Mörg ný verk. En listamaðurinn hefir ekki setið aaðuM hönd- um, þótt safn hans hafi verið lo'kað að undan- förnu. Hann -hefir starfað scm áður og skapað listaverk handa þjóð sinni. Þau gefst gestum nú tækifæri til að sjá á morgun og um næstu helgar, þegar safnið verður opið. Mun það verða mönnum aukiu hvatning til að sækja safnið og kynnast iistaverkunum. '

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.