Vísir - 18.10.1946, Blaðsíða 4

4
V I S I R
Föstudaginn 18. október 1946
VISIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VlSlR H/F
Ritstjórar: Kristján Giiðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
____Félagsprentsmiðjan h.f._
Fjárlögin.
Tljárlag'afrumvarp það, sem nú hefur verið
* lagt fyrir þingið, er um 20 milljónum
króna hærra en fjárlög þessa árs. og hærra
■en nokkurt annað, sem þjóðin hefur hafl af
að segja til þessa. Gjöldin eru í flestum til-
J’ellurn óhjákvæmileg, miðað við rekstur þjóð-
arbásins, en til þess að mæta þeim bafa tekju-
Jiðirnir ver áætlaðir hærri en nokkru sinni,
þótt vel geti farið svo, að þeir bregðist til-
finnanlcga, þótt gjöldin verði ekki umflúin.
Sem dæmi inætti nefna, að ef dregið verður
veralega úr innflutningi, miðað við það, sem
gerzt hefur í á’r, hlýtur sá tekjuliður að bregð-
ast. Kreppi mjög að þjóðinni vegna óhægra
og erfiðna niarkaða, segir sig ennfremur
sjálft, að tekjur af ríkisstofnunum, svo sem
áfengisverzkm og tóbakseinkasölu, hljóta að
i-eynast lægri cn verið liefur til þessa, og
þannig mætti lengi telja. Ríkisreksturinn er
orðimj svo umsvifamikill, að hann ldýtur að
i'eynasi þ'jóðinni um megn, ef stefnt verður
áfram í sömu átt. Líklegt er, að tekjuskatt-
uriim lækki tilfinnanlcga á næsta ári, sem
stafar af hallarekstri útvegsins, með þvi að
rkki verður séð, að tekjuskattsgreiðslur ann-
arra skattgreiðenda geti vegið þar upp í móti.
Fjánnálaráðherra er á engan hátt um að saha,
jiótt fjárlagafrumvarpið sé þannig úr garði
gert. Það er samið og miðað við núverandi
•ástand og byggist á þeirri stefnu, sem ríkj-
iindi befur verið í tíð núverandi ríkisstjórn-
ar, og sem fengið hefur margfalda blessun
Jtlgers mei*lduta iantan Alþingis. Uin einstaka
liði og heildarstefnu fjárlaganna verðnr rætt
siðar.
Ekki er ástæða til að gcra of mikið úr
j eim erfiðleikum, sem framundan eru, enda
væri J?,að aðeins lil að „skemmta skraltan-
mn“. 1 erlendum blöðum hefur þráfaldlega
M-rið rætt um sjálfsteaði Islands og dregið í
<'fa, að þjóðin niundi ]>ess megnug, að rísa
undir því. Þannig ræðir danska blaðið „Fin-
nnstidende“, sem laMð er eittlivert merkasta
blað Dana, um sjálfstæði okkar nú nýlega,
og líkir því við lituidadaga Jörundar, sem
liafi af lu'jáisemi gert hér stjórnarbyltingu
og set-ið að völdum í tvo rnánnði. Við Islend-
ingar liöfum verið á annarri skpðun um bless-
imark'ga langan aldur ®g erum það enn. Sjálf-
stæði landsins liyggást ekki á brjálsemi þjóð-
arinnar, heldur á frelsisást liennar og viljn-
styrk. Hún liefur sýni, að oft getur hún slað-
ið sern einn maður, er út af licfur borið, ekki
si/.t i margra alda viðskiptum sínum við Dani.
Islenzka þjóðin örvæntir á engan liátt. Þurfi
ið J'æi'a fórnir, gcrir hún það. Brjálsemí Jör-
xindar InmdadagakoB-ungs var aldrei teldn hér
alvarlega, en fyrir byssunum bar vopnlaus
jijóð þá virðingu, sena slík vopn skapa, enda
náði sambærileg virðing minnig til danskra
valdkafa i Kópavogi «g viðar. Tetji gálaus
s.tj<).r»nrstcfna hagsmunum þjóðarinnar í
voða, verður að hvcrfa af þeirri braut.
Þrengingar okkar í dag eru barnaleifeur mið-
að við þjáningar fyrri alda. Sjáll’slæðið verð-
!U' verndað af þjóðinni, ekki skt í fjárliags-
íegum efnum, sem eru undirstaða alls frelsis.
Þ.ióðin mun leggja að sér eins og me4’ þarf
og reynast sjálfri sér trú, og eiagan veginn
er eim of seint að iðrast uokkurra mistalca.
Miðillinn Hafsteinn
Björnsson.
Elínborg Lárusdóttir
hefir safnað og skráð.
Bókaútgáfan Norðri li.f.
1946. --
Það voru engir meðalmenn
að gáfum, þroska og öðrum
maniikostuin er hófu rann-
sóknir á sálrænum og dul-
arfullum fyrirbrigðum, hér
á landi, laust eftir aldamptin.
Forvígismenn spírilista á ís-
landi voru þeir Björn Jóns-
son ritstjóri, Haraldur Níels-
son prófessor og fyrst og
fremst, skáldið Einar Hjör-
leifsson Kvaran. Fjöldi ann-
ara ágætismanna léðu þessu
mikilsverða máli lið frá byrj-
un, eru sumir þeirra enn
á lifi; má meðal þeii ra nefna
ágætismanninn síra Kristinn
Danielsson, —- einhveijn binn
mætasta og bczta mann, sem
eg befi kynnzt.
Spiritismi er þannjg fræði-
grein, að hann liggur mjög
vel við Iiöggi og árásum,
cnda liefii' óspart verið á
jhann ráðizt. ýmisl aí viljandl
eða óviljandi þekkingar-
skorti, trúarofstæki e<8a þá,
hreint og beint af illvilja og
gorgeir. Óvandaðir mcnn og
svikamiðlar Iiafa æfið og i
öllum löndum nolað sér trú-
girni fólks, -— en sú slarf-
semi er svo fjarskvld sönn-
I um og einkegum ran»sé>kn-
iiun göðra spiritista sem mest
imá vera. Auðvitað liafa Jiess-
jir vesælu nienn, sem við
|blekkingar fást, gert hinu
iháleita, visindalega siarfi
jsannra spirtisia stórljön og
orðið þess valdaudi að þetta
mcrkilega mál hcfir verið líl-
ilsvirt i hugum margra og
ekki slikur gaumur gefinn
sem æskilegt væri. Sjálfeagt
hafa margir góðir vísinda-
menn talað og skrifað gegn
„andatrú‘r, sem þcir nefna
svo, af því að þeim þykir
sannlrúaðir spiritistar full-
yrða of mikið. En aldrei hefi
cg rekið mig á ]>að, að þessir
and-spiritistar hafi borið
fraai rök gegn sönmmum
spi ri lista, sena liafi verið
verulega sannfærandi. Af-tur
á móli TÍrðist margt ])ai<S,
sem gerist á sambandsfund-
um spirilista mjög sannfær-
ándi um það, að framliðnir
menn geti komizt i smnband
við okkar sýnilega liehn. Og
eg liefi aldrei gelað skilið ])á
menn, sem liafa á mþti því
að þetta mál sé rannsakað og
örugg vissa fengin fyrir þvi,
að líf mannanna haldi áfram
að þroskast, bjá liverjum
einstaklingi, eftir liinn lik-
amlega dauða. Ilverjum lieil-
brigðum manni lilýtur að
finnast það öniurleg tilhugs-
il*i ef þcssi oft mjög mis-
heppnaða jai’ðneska tilvera
er allt — og ekkert „hinum
' megin“. Og þótt fáeinir ínenn
jtrúi, þótt þeir sjái elcki, eru
jlþó Tómasarnir fleiri, sem
i þurfa að þreifa á.
Þessi bók eru frásögur um
mörg dularfutl fyrirbrigði.
sem gerzt liafa í sambandi
! við miðilinn Hafstein Björns-
son, sem lengi var undir um-
jsjá hins ágæta og varfæina
sálarrannsóknarmanns Ein-
ars H. Kvaran og síðan, eflir
andlát Einars, befir stundað
miðilsstörf í liópi færustu og
bcztu manna er við slíkar
rannsóknir fást nú. Bókin er
skipulega og vel samin, og á
allan bátt leitazt við að vott-
festa ]>að sem gerzt liefir.
Það er auðsætt, að frú Eíin-
borg Lárusdótlir liefir lagt
mikla vinnu og aliið i að fá
allar frásagnir sem réttastar
frá fyrstu liendi þeirra er
bezt vita. Enda byggist gildi
alburða sem þcirra, er liér
fjallar um, algerlega á þvi,
að rétt sé sagt frá, sam-
kvæmt nákvæmri atliugun
sjónar- og heyrnarvotta.
Margl er nijög merkilegt i
béikhíiii og víða fullsannað,
að gegnum miðilinn, Ilaf-
stein Björnsson, liufa koniið
boð, sem ekki verða skilin á
annan hált, en að þau liafi
komið frá öðrum lieimi. Og
ekki dettur mér í liug að
rengja það góða og merlca
fólk, sem þar segir frá
reynslu sinni, enda þólt ekki
séu fullkomnar „vísindaleg-
ar“ sannanir fyrir bendi,
ætíð. —-
Þetta er bók fyrir liugsandi
inenn sem vilja skyggnast
um, eitthvað úl fyrir liið
Jnönga svið þessarar tilveru.
Eg geri ráð fyrir að þeir séu*
margir. En auk þess cr bók-
in skemmtileg, frásögnin
lifandi »g ljéis. —
Útgáfan er snotur, ]>appír
góður, letiir fallegl og prent-
villur ekki fleiri e* gerist og
gengur.
Þorsteian Jónsson.
Enskir
AH! M AR
nýkomnar.
(Kammur)
ARÍNBJÖRN JÖNSSON, heiídverzísm,
Laugaveg 39, skrw 6003.
Stórtííindi.
Mikil tíðindi hafa gerzt hér á landi og er-
lendis.síðuslu daga og vikur. Menn hafa úr nóg-
um umræðuefnuuni að velja, svo að engin þörf
er ú að tala um veðrið. Enda er gott að hvíla
það umrmðuefni um sinn. Sumir tala um full-
nægingu dómanna í Niirnberg og í því sam-
bandi það, hvernig Göring tökst á síðustu stundu
að leika á biiðulinn. Aðrir tala um leyndardóms-
fullar upphringing'ar ór leynisíma í skrifstofu
sakadómara og enn aðrir uf stjórnmálaástajid-
ið í landinu, eins og það er nó.
„Pólitíkin“.
Já, af nógu er að taka, þegar menn koina
saman og spjalia yfir kaffibolla eða einhverju
sterkara. En þó er líklega elcki talað um neitt
meira en stjórnmálin. Stjórnin er farin frá, e«t
situr þó áfram um hríð. Fersætisráðherrann
hefir lagt til að reynt verJI að mynda stjórn
allra flokka og beir tilnefnt mgnn til að ræða
sín á milli, hvernig haga megi slíku samstarfí
og þó fyrst og fremst til að komast til botns í
því hvort hægt sé að samræma svo sjónarmið
flokkanma, að þeir geti unnið sama* að einu
marki, framtíðarheill þjóðarinnar.
Erfiðleíkar framundan.
Því hefir lengi verið haldið fram, að erfið-
leikar mundu framundan fyrir Islendinga, þeg-
ar stríðinu lyki og bólgan, sem það hef-iir or-
sakað á mörgum sviðum, færi að hjaðna aftur.
Sumir vildu aldrei heyra slíkt nefnt, töldu allt
fært eílíflega. Befrur værb að hinir bölsýnn hefSu
haft rangt fyrir sér. Svo ætlar þó ekki að fara
og munu æ fleiri sjá það með hverjum deginuni
sem líður og hað er þess vegna, sem allir fiylgjast
nó af áhuga með því, sem gerist á stjórnmála-
sviðinu.
Fólkié er þreytt.
En hvors vegna hetfir fólkið svona mikinn á-
huga fyrir stjórnmáluMum? Ætli það sé ekki
af því, að það er orðið þreytt og leitt á að bíða
eftir þrí, að eitthvað verði gert til þess að leiða
þjóðina ót ór þeim ógöngum, sem hún er að
komast í? I>að er ekki ósennilegt svar við spurn-
ingumni um það, hvað ljði nýrri stjórnarmynd-
un og hollaleggingum um það, bvort stjórnniila-
flokkarnir komi sér nó loksius saman um að
reyna nð bjarga því, sem bjargað ve-rðnr ór
þessH.
Þörf samstíHtra átaka.
Nó er þörf samslilltra átaka, að hver ein-
staklingur þjóðarinnar leggi fram alla kraffra
síina. Éf viljkin er fyrir hejidi HI að samstiHa
kraftana, þá má fá mikla góðu til leiðar kom-
ifS. Hingað til hefir viljinn ekki verið fyrir
hendi. Það er að segja, hann hefir verið fyrir
hendi hjjá þjóðinni, en hón ekki fenjjið að beita
sér. Oft hefir verið þörf, e*i nó er nauðsyn.
Saga frá Sríþjóð.
íslendingur, sem dvalizt hefir um árs skeið
1 Svýþjóð, sagði Be-rgraáli nýlega smásögu, sem
sýnir hversu liöllum fæti við stöndum í sams-
keppnini, eins og framleiðsiukostnaður er nú
orðinn g-ífurlegar hjá okkur. Hér kostar til dæm-
is kilódós af fiskabollum þrjár krámur eg átta-
liu og fimm anra. í Svíþjóð kosfrar kílódós af
norskum fiskab«ilum 70 — segi og skrifa sjö-
tíu — sænrslrti aura.
Þriðjtingur.
Þcssir sjötíu aurar rocða ísl. kr. 1.25—1.30.
En þar verða raenn líka að taka til greina, aS
þegar norsku bollurnar eru seldar í Svíþjéð, er
bóið að borga fyrir flutning þek-ra langar leiðir,
tolla o. s. frv. Sarat kasta þ«*r aðeins einn þr.MSja
:»f því, sem fiskabellur kosta hér — í sjátfu
fiwmleiðstalandinu. Svíar kaiaia Itklega ekki
margar »sl-e«fekar fiskaboHiw!