Vísir - 10.04.1947, Blaðsíða 4

4
V I S I R
Fimmtudaginn 10. apríl 1947
WtSIR
DAGBLAÐ
Utgefandi: BLAÐAUTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteirai Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
fsland 09 SvalbarðL
TBrá Islandi geta Bandaríkjamenn sprengt í loft upp iðnað
* Bretlands, Vestur-Evrópu og Ráðstjórnarríkjanna,
segir Þjóðviljinn í gœr, en jafnframt bætir blaðið svo við,
að Keflavíkurflugvöllurinn yrði í styrjöld mikilvægari, en
bæði Gibraltar crg Singapore. Séu þessar fullyrðingar rétt-
ax% leikur lítill vafi á stórveldunum híýtur að leika hugur
á bækistöðvum á Islandi, en þá væntanlega ekki takmöi-k-
uðum og tímabundnum afnotai'étti af einum flugvelli,
heldur öllu frekar landinu í lieild með gögnum þessa og
gæðum. Ekkert stórveldi gæti verið svo hirðulaust um
eigin hag, að það reyndi ekki að ti’yggja aðstöðu sína hér,
ef eitthvað það lóð vægi ekki á móti á metaskálunum, sem
tryggði rétt landsins og þegna þess.
Islendingum er öllum ljóst að lega landsins er mikil-
væg á hernaðartímum. Þjóðinni væri á engan hátt ljúft,
að ekkert væri gert til þess að tryggja öryggi hennai’, en
landið stæði óvarið og öllum opið til innrásar. Fyrir því
mun algjör meii’i liluti hennar lxafa litið svo á, að eftir
atvikum væri æskilegasta lausnin að tiýggja sjálfstæði
landsins með vinsamlegum samningum um eina mikil-
væga bækistöð hér á landi, þar sem frumburðarrétturinn
væri ekki af hendi látinn, en einu stórveldi tryggður þar
takmai'kaður og tímabundinn afnotaréttur. I þvi einu er
nokkurt öi’yggi út af fyi’ir sig. Samningurinn var gerður
við mesta herveldi heirns, sem jafnframt hefur í einu og
öllu virt sjálfstæði okkar og haldið alla gerða samninga,
þannig að ekki þarf undan að kvarta. Sé það álit Þjóð-
viljans í’étt, að Island hafi slíka hernaðárþýðingu, sem
hlaðið vill vera láta, hefði verlð óverjandi að lóta landið
vcra öllum opið, eða semja við aðra þjóð um bækistöðvar
«n Bandaríkin og er J)ó rniðað við það eitt, sem á undan
«r gengið.
Hins verða menn einnig að minnast, að mönnum var
vel kunnugt uni, — bak við tjöldin, — að Ráðstjórnar-
ríkixx höfðu nokkurn áhuga fyrir Islandi, eix höfðri þegar
fyrir allmörgum órum reynt að tryggja sér hemaðar-
stöðvar á Svalbarða, sem liggur steinsnar norðan við land-
iö, en slíkar bækistöðvar hlutu í ófriði að tefla sjállstæði
Jxess og öryggi í voða, stæði það ekki í vinsamlegu sanx-
handi.við aðrar þjóðir. Ái’ásarcfni Þjóðviljans í gai’ð J)ess
Iiluta Jxjóðarinnar, sem vildi frekar tryggja.hag sinn með
samningum við Bandaríkin, eix önnur stórveldi, senx hér
vii’ðast hafa hagsmuna að gæta, hljóta að snúast við á
þann veg, að Ixver maður sannfærist um að slíkir samn-
ingar voru óhjákvæmilegir og eftir atvikum sjállsagðir,
meðan raunverulegl ófriðaránstand er ríkjandi í heiminum.
Jslcnka Jjjóðin kemst ekld hjá því, scm sjálfstæð Jxjóð,
að marka stefnu sína í utanríkismálum, og lilutleysi henn-
ar getur aldrei bjargað á ófriðartímuin, en teflt örvggi
hennar i voða eða tvísýnu. Þegar stórveldin varpa örlaga-
taflinu sín á milli, verðum við sem aðrar þjóðir að velja
okkur stöðu, vegna eigin öi-yggis fyi'st og fremst og með
tillili til þeirra hugsjóna, sem við teljum að nokkru sé
íórnandi fyrir. Þjóðin öll ann frelsi sínu og vestrænni
menningu, cn af því leiðir aftur að hún skipar sér í flokk
vestrænna Jxjóða.
Keflavíkurflugvöllurinn slcapar okkur öi'ýggi en engan
háska: umfrdxn l)að, sem þjóðin lxefði búið við, stíeði land-
ið öllúm hei’naðarjxjóðum opið til afnota. Hitl er annað
xnál, að flestir munu líta svo á, að æskilegast væri að enga
rxfnotasamninga um vöilinn Jxyrfti að gera við stórjrjóð-
iniar, að 'öðru en því, sem leiðir af íiiðsaxnlegum fai'-
þegaflutningum. Enn. senj komið qr virðasl horfur í al-
þjóðamálúm svo ísk'yggilegai’, en auk þessa nauðsyn
Bandaríkjanna til .heiflutpiuga syo brýix, að ekki liel'ði
verið stætt á, enda óverjandi vegna almenns öryggis, að
I'ærast undan takmiirkuðuin og tÍQiabundnum samningum
xim afnótarétt af fltxgvelíinúm. Vel er skiljanlegt að sunxar
Jxjóðir telji ástæðu til að gex-a samninginn torlryggilegan,
-og þá Jxær Jxjóðir helzt, sem óttast kunna ágengni nálægra
jstórve.Ida og hafa fengið til J)ess beina astæðu.
Minningarorð :
oharmeó
oharmeáóon
prentari.
I dag ganga prentarar og
aði'ir vinir siðasta spölinn
með jai’ðneskum leifum eins
af xnætustu yngri inonnum í
prentai’astétt, Jóhannesar
Lárusar Jóhannessonai’,
Bjargi við Skólavörðustí«, er
lézt 27. mai’z s. 1. eftir all-
langa og’ þunga vanheilsu.
Það er jafnan erfitt að átta
sig á þvi, er kveðjustundin
er allt í einu upp runnin.
Myndir samvei’ustundanna
koma allar í einu i liuga
manns og ekki verður hönd
á neinu fest. Og það tekur
langan tíma að sætta sig við,
að nú er oi'ðið skarð fýrir
skildi og eitt bezt skijiaða
rúmið autt.
Jóhannes L. Jóhannesson
hóf prentnám í Félagsprent-
smiðjxfrini á siðari hluta árs-
ins 1927. Kom fljótt í ljós
við nám hans, að þar var
réttuf maður á réttum stað.
Átti hann fi'á fyrstu tið vin-
áttu og vinsældum að fagna,
bæði meðal samstarfsmanna
sinna og Jxeiri'a viðskipta-
manna prentsmiðjúunai', er
hann átti samskipli við.
Hann lauk íiámi á miðju ári
1932 og starfaði við iðn sína
ávallt síðan, fyrst í Félags-
prentsmiðjúnni og siðan í
Steindórsprenti, Jxar til lxeils-
an bilaði á s. 1. ári.
Sá, er Jxetta ritar átli sam-
leið með Jóhannesi allt frá
barnæsku og er Jxvi kunnugt,
að Jxað var engin tilviljun,
live fljótt hann laðaði menn
til bjargfasti’ar vináttu og
vakti á sér traust ókunnugra
með virðulegi’i og lxöfðing-
legri fi’amkonxu og var Jxó
liógvær og hlédrægur i uxxx-
gengni.
Stéttarfélagar Jéxhannesar
koniu líka' snemma auga á
nxannkosti hans og mikla og
örugga stai’fsliæfxxi til
vaixdasaixxi’a ábyrgðarstai'fa.
Enda niun á engan prentara
kastað i’ýrð, þótt sagt sé, að
aldrei liafi neinn nxaður í
Jxeirri stétt hlotið jafn ein-
róma og kornungur eina
mestu ábyrgðarstöðu í stjórn
IJins islenzka prentarafélags.
En í því starfi sem annars
staðar sýndi Jóhamxes, að
hann óx nxeð verkefninu, og
leysti livern vaixda með prýði.
Eg minnist Jxess, að eitt
sinn, er cinn af kennurunx
Iðnskólans, sem Jóbannes
starfaði lcngi og nxikið með
í Félagsprentsmiðjunni, var
að kvniia liaixn, að ágætunx
fyrir prenlnema í Iðnskólan-
11111 og Jxótti seint koma skiln-
ingurinn, mælti m. a. á þessa
leið: „Þekkirðu ekki hann
Jóhannes prentara, sem
skrifar þessa ljómandí fall-
egu koparstungu“. En rit-
liönd lians bar honum gott
vitni senx annað. Hún var
stílhrein, gerðarleg, lxrein-
mannleg og skapfestulega
jöfn.
En með heilsunni fara allir
góðir hlutir hérna megin
grafar. Siðast Jxegar eg sá rit-
lxönd Jóhannesar, var henni
nxjög aftúr farið, en þó bar
hún augljósan vott unx hetju-
lega baráttu góðs og göfugs
drengs við banvæna sótt, sem
að lokum sigraði sterkan
vilja ungs manns til lifsins.
Eg sá í Jxessuin línunx hinn
sára trega yfir að þurfa að
kveðja ástviniixa, senx átlu
hjarta lians og hug: móður-
ina, konuna og barnið, og
síðan aðra, er næsl standa.
Hann hefir vitað að sín
muixdi sárt og innilega
saknað.
I í’öðum prentaranna mun
lians lengi minnst og ljónxi
verða um nafn hans í sögu
IJins islenzka prentarafélags,
Jxótt liann hafi orðið að
kveðja svo ungur. Jóhannes
var fæddur 16. des. 1912 og
var Jxví aðeins rúmlega 34
ára, er hann lézt.
Eg kveð þig, gamli félagi
og starfsbróðir með Jxessum
orðunx Matlh. Jochumssonar:
Guð leiði Jxig, en líkni mér,
sejn lengur má ei fylgja þér.
En ég vil fá þér englavörð,
míns innsta Iijarta bænargjörð:
Guð leiði þig.
Guð leiði þig. Ilans iífsins vaid
á lög og jörð og himintjald,
Iians auga sér, hans arrnur nær
um allan geiminn nær og fjær.
Guð leiði þig.
Ellert Ág. MagnAsson.
Það þarf að reka á eftir.
„Bolli-< skrifar: „Mér finnst
stjórnin vera heldur sein á sér»
Þau korna liægt frá henni
írumvörpin unx viðreisnina,
sem hún hefir lofað þjóðinni,
en fólkiö bíður og Jxykir biöin
löng. Það þarf aö reka betur á
eftir stjórninni, íáta hana hafa
hitann í haldinu. Afköstih éru
alls ekki nægjanleg hjá henni.
Þótti breyting góð.
Eg' taldi, aö stjórnarbreyting
yrði til bóta, Jxegar hún var
gerö, vonaðist hálfvegis til
þess að mannaskipti mundu
valda því. aö eitthvert fjör
kæmi í pólitíkina hjá okkur eöa
pllu frekar baráttuna viö draug-
inn, sem allir flokkarnir hafa
magnaö, dýrtíðardrauginn. En
eg verö aö segja Jxaö, aö eg hefi
oröiö íyrir vonbrigðum og eg
heyri Jxað á nxörgum, að Jxeir
eru sömu skoðunar. Þeir bjugg-
ust við meiri aíköstum.
Vinsældirnar minnka.
Hvort sem viökomandi líkar
betur eöa ver, þá held eg aö
rétt sé að láta stjórnina vita, að
hún átti talsverðum vinsæld-
um aö fagna, Jxegar hún tók
við, en hún getur nxisst tangar-
lialdið á fólkinu, ef hún Ixregzt
vonum Jxess. Eí hún vinnur
ekki fljótt og djarft, Jxá er hætt
við að ýnxsir endiurskoði af-
stööu sína til hennar."
Verkefnin mörg og erfið.
Þaö er eitt, sem menn verða
að lxafa hugfast, þegar Jxeir líta
á afköst stjórnarinnar, að hún
færist íiiikið í fang, því aö hún
ætlar ekki aðeins að lxalda á-
franx að ti'yggja nýsköpunina,
lieldur og að lxafa hemil á dýr-
tíðinni. Hvort út af fyrir sig
er ekkert snxáræðis verk, eins
og' á stendur ,en i sameiningu
má kalla Jxað Grettistak. En vel
nxæ.tti stjórnin láta fólk fylg'jast
með störfum sínurn nxeira en
hún gerir, lialda t. d. blaða-
mannafundi.
Ve! á minnzt!
Já, vel á minnzt, stjórnin ætti
að halda fundi nxeö blaöa-
mönnum, til þess aö skýra Jxeim
og Jxá jafnframt öllum almenn-
ingi frá þvi, hvernig hún |tend-
ur sig við rekstur Jxess fyrir-
tækis, sem henni lxefir verið fal-
iö — ríkisins. Þaö er títt alls
staöar erlendis, að alnxenningi
sé á Jxenna hátt gefinn kostur
á að fylgjast nxeð Jxví senx ger-
ist —- aö nokkuru leyti að
tjaldasbaki. Þótt ekki verði-ságt,
að allt sé gott, sem erlendis er
upp rminið, er Jxessi venja Jxó
lofsverð.
Áskorun blaðalnanna.
Blaðamannafélag' Islands
skoraði á rikisstjórnina ekki
alls fyrir löngu, að taka upp
þann sið. Ekki hefir Jxó verið
haldinn neinn fundur enn, Jxví
að ráðherrarnir nxunu ékki
vera á einu máli um hag-
kvæmni þeirra. En almeixning-
ur telur Jxaö áreiðanlega skyldu
stjónxarinnar að láta Jxjóðina
í J
fylgjast sem nánast 'meö storf-
11 m sinum. •