Vísir - 16.06.1947, Blaðsíða 4

y i s i r
Mánadaginn 16. júní 1947
ÐAGBLAÐ
Utgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN YlSIR H/F
Ritatjórar: Kristján Gaðlaugæon, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjnnni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm linur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
1
17. júní.
ffm þetta leyti fyrir þremur árum streymdu landsmenn
” lil hins fomhelga staðar þjóðarinnar, Þingvalla. Veður
var leiðinlegt, rigning og dumbungur á suðvesturkjálka
Jandsins, en í hugum manna var birta og gleði, því að sá
17. júní, sem i-enna átti upp að því sinni, átti að vei’ðá
merkasti dagurinn í sö.gu þjóðarinnar. Það átti að endur-
reisa -hið íslenzka lýðvéídi, sem liðið hafði undir lok fyrir
nrerri sjö öldum.
Löng bárátta lieztu sona landsins hafði að lokum horið
þann gifturíka ávöxt, að sjálfstæðið vannst á ný. Þó voru
ekki allir á einu máli um það, hvort stíga ætti þetta spor,
sem þjóðin hafði þráð öldum saman. Meðal hénnar voru
meun, þótt undarlégt kurmi að virðast, sem gerðu sér ekki
Jjóst, áð'hinn rétti tími Vár upp runniun og væri }>etta
tækifæi’i látið ganga úr greipum, þá væri elcki vist, live-
nær það kæini aftur og yfirleitt livort það kæmi nokluiru
sinni aftur. Þessir menn Jiörðust gegn því, að skrefið til
aJgers sjálfstæðis væri stigið og vildu, að Jieðið væri og
málinu skotið á frest.
Að ráðuin þessarra mainia var þó ekki farið. Málið
vár lagt fyrir þjóðina og í atkvæðagreiðslu, sem mun ekki
eiga sinn líka í lýðfrjálsu laridi, lagði Iiún blessun sína
vfir þesSa fyrirætlan með slíkum meirihlnta, að annar eins
Jiefir hvergi þekkzt. Þá var skrefið stigið á Þirfgvöllum
1944 og höfðu stórveldin þá viðurkennt lilverurétt liins
unga lýðveldis, hins yngsta frjálsa ríkis í veröldinni.
Síðan eru liðin þrjú ár, ekki lángur tími í lífi þjóðar,
en þó talsvert viðburðarík l'yrir íslenzku þjóðina. Friður
liefir feugizt eftir langt og hlóðugt stríð, cn þó virðist
Jjessi i'riður enn vera aðeins vopnáhlé, því að róstusamt
er meðal sigurvegaranna og að mörgu leyti mjög ófrið-
vænlegl. Island verður vart við þá óvissu, sem ríkir í
Jieimirium. Það liefir erigin áhrif á gang heimsmálanna,
en þau geta haft úrslilaþýðingu fyrir þessa litlu þjóð.
Inrian vébanda hennar liefir einnig verið róstusaml, deilt
um margt og hafrót jijóðniálanna Jiefir oft verið mikið.
Allt hefir þó farið vel, en máltækið segir, að allt sé gott,
ef endirinn allra beztur vérður.
Enn verður vitanlega 'ekki séð fyrir endirinn á neinu,
Jivorki í baráttunni á sviði st*jórnmálanna né öðrum.
Jlitt er þó Öllum ljóst, að sundurlyndi innbyrðis getur orð-
ið svona ungu og veikbyggðu lýðveldi mjög hæUulegt, ef
jiað getUr elcki liókstaflega riðið því að fullu. Stærri og
sterkari ríki hafa liðið undir lok eða beðið óbætanlegan
Jmekki vegna þess að þjóðin var sjálfri sér sundiujjyklc.
Nú er svo lcomið. hér, að liafin er vinnudeila, sem getur,
!ef hún verður mjög löng, haft ófyrirsjáanlegar afleiðing-
ar fyrir þjóð og ríki. Áður en verkfall hófst vegna ])ess-
arar deilu voru gerðar tilraunir til þess að finna lausn
hennar og koma á sáttum. Þær tilraunir mistókust og
siðan hefir málið Jegið niðri.
Mönnum væri rétt að staldra við nú um 17. júní og
hugleiða þetta mikla vandamál, sem þjóðinni er að hönd-
um komið.'Sé hægt að finna leið til samkomulags, er rétt
að gera það og fljótlega. Framtíð lýðveldisins getur oltið
■á því, að friður sé innan vébanda þess.
55 stig.
Fyrir nokkuru var liér í
blaðinu minnzt á þá hug-
mynd bæjarstjórnar Reykja-
vikur, að bærinn hlaupi und-
ir bagga með nokkurum
læknum, sem liöfðu ráðizt i
það fyrirtæki, að stofna til
kúabús að I-íixnesi i Mos-
íellssveit.
Eg tel vist, að bæjarstjórn
hafi eklci lcynnt sér þetta mál
nægiléga vel áður en þáð var
böi’ið lindir filrid, jfví að það
liggur ljóst fyrir hverjum
þeiin, sém kynnir sér mála-
vöxtu, að bærinn hcfir aðeins
skaða og bæjarfulltrúar
skönnn af þvi, að blarida
Reykjavilaubæ inn í þetta
mál. Ilafi þeir, sem starida
að Laxnesbúinu, ráðizt í fyr-
irtæki, sérii verður þeirii til
tjóns, þá ættu þeii' eins ög
aðrir, sem likt stendur á
fyrir, að taka því með karl-
mennsku, en reyna elclci að
Jcoma skaðanum á áðra. En
sé þetta fvrirtæki lifvænlegt,
þá ætti ekki að vera riein
nauðsyn á að hráða máliriu
svo iriilvið, að eklci riiégi at-
huga það frá ölluiri liliðum.
Eftir þeim upplýsirigum,
sem fýrir líggja, múriu nu
hvila á Laxness-búinri skuld-
ir nokkuð á aðra millj. kr.,
auk hlutafjár, sém talið er á
fimmta liundrað þúsund kr.
Eins og riú stendur eru þar
43 kýr og misjafnar að gæð-
um. Kýrnar hafa hingað til
verið færri, en aldrei fleiri.
Fjósið er timburbygging,
þiljuð að innan með panel-
borðum, en bárujárn áð út-
an. Grunnur hússins er mjög
lágur, svo að li’tlu er meira en
spannarhæð frá járni að
jörðu. Fjósið er ékki liólfað
að innan, en kýrnar eru sti-
aðar sundur méð slá úr sí-
völu járni.
Mjólkurhúsið er sömu-
leiðis byggt úr timbri og vaiv
ið að utan með hárujárni.
Þar eru fáar eða engar vélar
til mjólkurvinslu og engin
áhöld, sem sýnileg cru.
Ibúðarhúsið er gamalt
með nokkurri viðbót, sem
nýlega er byggð. Búið a
helming jarðarinnar, og vita
allir, sem þekkja Laxnes i
Mosfellssveit, að sú jörð er
ekki til tvískiptanna, ef þar
á að reka mikinn búskap.
Aðstæður eru þarna að
ýmsu leyli óhágstæðar. Frá
Mosfellssveitarveginum heim
áð búinu er drjúgur spölur.
Er þar á Jeiðirini yfdr á eða
læk að fara, sem þyrfti að
brúa, ef heimkeyrsla á að
vera örugg. Fjósið sténdur
uppi á hjaíla, og er brött
brekka frá keknum npp að
fjósinu. Er þetta til mik-
illa örðugleika fvrir alla að-
drætti.
Þeir, sem liafa viljað styðja
þá lnigmynd, að bærinn
keypti Laxness-búið, hafa
bent á, að þá mælti nytja aðr-
ar jarðir bæjarins og flytja
heyið upp að Laxnesi. Má
með sanni segja, að það er
áð fara ýfir lækinn til að
sækja vatnið. Laxnes er efst
þeirra járða, sem þarna
kæiriu til greina; yrði þá að
flvtja heyið fyrst 10—-"20'lciló-
métra 'léið upp í Mosfellsdal,
til þess áð geta ekið irijólk-
inni þeim mun fleiri kíló-
'metrum lengri leið niður til
Reykjavíkur. Væri þetla þó
éf til vill gerlegt, ef eitthvað
verulegt kæmi á móti. En
þar sem allt virðisl þurfa að
reisa frá grunni i Laxnesi, en
bærinn á hinsvegar bæði
margar jarðir og mikinn
liúsakost miklu nær sér,. þá
getur engum heilvita manni
blandast hugur um, að því fé
væri betur varið, sem lagt
væri í endurbætur á liúsum
og mannvirkjum á þeim jörð-
um, sem bærinn á og skvlt
er að halda viði en að kasta
miklu fé í bolnlausa hit
Laxness-búsins.
Næstu daga verður hér í
blaðinu nokkiíð rælt um
KorpúH'sstaði, búið sem þar
er nú, og framlíðarmöguleika
þar á mjólkurbúi fyrir bæ-
inn, og jarðepla og grænniet-
isráékí.
Borgari.
^amkvæmt tilkynningu ríkisstjórnarinnar eru það hvorki
meira né minna en 55 - fimmtíu og fimm stig,
■sciii vísitalan mundi hækka um, ef niðui’gfeiðslum væri
ha*tt. Hún mundi verða nærri l'immtungi hærri en hún er
nú og mun þó flcstum þykja nóg um, hversu há hún er.
Þrátt fyrir þetta eru til merin, sem vilja ekkert frekar en
Jttð dýrtíðinni sé gefinn laus taumur. L'm hvers Jiag eru
l eir menn að hu’gsa' sém þetta viljá?
Francis Barnett
veiknygii resdiiiel
fynrhggjandi.
^JJeiÍcluerzivthin ^JJehia L.j^.
Sími 1275. — Reykjavík.
Skymasfterinn —
Frh. af 1. síðu.
stund. Sæti eru i vélinni fyr-
ir 46 farþega og auk þeSs all
stór rúm fyrir farangur og
póst. Hún er búin öllum
hugsanlegum öryggistækj-
uni, m. a. 20 sendi- og mót-
tökutækjuiu, svo áð liægt er
að senda á flestum bylgjn-
sviðum. Vængjabaf ei’ 118
fét, lengd boísins 94 fet.
Áhöfnin.
Aböfn vélarinnar er alts
sjö menn, tveir flugmenn,
vélamaður, sigJingafraiðing-
ur, loftskeytamaður og tvær
flugþernur. — Iiappkostað
verður, að undirhúa ísleiizka
flugmenn, svo að þeir geti
téldð við stjórn fliigvélar-
irinar að öJlu leyti, en fyrst
urii sinn verðUr því þannig
háttað, að flugkapteinn verð-
ur Ryron Moore, þrautreynd-
ur og öruggur flugmaður, 2.
flugmaðlir íslenzkur, véla-
maður, siglingafræðingur og
lóftskeýtamáður bandarísk-
ir, en flugþernur islenzkar.
Ileita þær EJinborg Óladótt-
ir og Málfriður ÓJáfsdóttir.
H'éfir f logið í
19 'Jnís. klukkustimdir.
I'Tugkapteinn Byron Moore
er einn af elztu og reyndustu
fiugmönn rnn Bandari k j-
anna. Ilann var einn af
fyrstu flugmönnuiri flugfé-
lagsins Ameriean AirJines er
þáð var stofnað, en er nú i
árs frii. Hann liefir samlals
flogið í 19 þúsund klukku-
sturidir. Ilann er kunnugur
íslenzkri veðráltu og stað-
Jiáttum, þar sem liáriu flaug
liingað á vegum lóftfluln-
ingadeildar ameríska flng-
liersins á stríðsárunum.
Eins og fyrr greinir eru
sæti fyrir 46 farþega i vél-
in'ni, þannig útbúin að hægt
er að talea skilrúmin milli
þeirra úr, svo að liægl er
að úthúa þar svefnsófa. FJr
þelta sérstaklega lientugt,
þegar fJogið er langar leiðir.
Flugleiðir.
ITugvélin fer strax í byrj-
un þessarar vikn í fyrstu
ferðina. Tvær ferðir verða
farnar til Iíaupmannahafn-
ar, tvær til Stokkhólms og
Oslo. Þá hefir einnig verið
ákveðið, að vélin fljúgi til
Bretlánds og Frakklands,
Fikki hefir enn verið á-
kveðið með fastar áætlunai-
ferðir, en það verður gert
innan skainms. Sama er að
segja uin iargjóldin. Þau
hafa ekki verið ákveðin
nemá til Kaupmannahafnar,
en þangað kostar farið 850
krónur. Fargjöld á öðrum
leiðum verða í samræmi við
það.
Nýlr kanpendnr
Vísis fá blaðið ókeypia til nnestu
mánaðamótu. Hringið I síma 1660
og ttlky uni.ð . nafii og heiipiUs*
fang.