Vísir - 10.11.1947, Qupperneq 4

6
wisin
DAGBLAÐ
Utgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN YlSIR H/F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Páisson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Síldveiðarnar.
jlnnan veturinn í röð birtist síldin upp við landsteina hér
■“ innst í Faxaflóa. Mörg skip eru þegar komin til veið-
anna og afla sum þeirra ágæta vel. Fleiri munu bætast við
á næstunni í von um að eitthvað verði bætt úr því tjóni,
sem útgerðin varð fyrir á síðasta sumri, er afli einstakra
skipa varð frekar lélegur, þótt heildaraflinn væri sæmi-
legur.
Það mun mega ganga út frá því sem vísu, að síld gangi
hér inn um víkur og voga á hvejrju hausti og vetri, svo
að nokkur búbót verði að því að „fara á sild“ öðru sinni
á árinu. Þegar síldargöngunnar varð vart í fyrrahaust,
fóru menn að rifja það upp fyrir sér, að síldar hafi oft
orðið vart hingað og þangað með ströndum fram hér
syðra á þessum tima árs. Þegar menn grúskuðu betur, koniu
og í ljós ýmis örnefni frá fomri tíð, sem bentu til þess,
áð síldargöngur hefðu þekkzt um þessar slóðir frá alda-
öðli. Má tik-dæmis geta þess, að í Hvalfirði eru götuslóð-
ar, sem heita Síldarmannagötur, og sjá allir, hvaðan það
nafn er dregið.
A tiltölulega skömmum tírna hefir risið upp stór iðn-
aður norðanlands í sambandi við sumarsíldina, sem gerir
vart við sig þar um slóðir. Margar, stórar og fullkomnar
verksmiðjur hafa risið upp á tiltölulega skömmum tíma
og á tveimur mánuðum á ári hverju skapa þær nhkið verð-
mæti fyrir þjóðina úr afla þeim, sem fiskiskipafloti lands-
manna flytur að landi. En'þetta er skammur tími, aðeins
sjöttungur úr árinu, og aflinn getur líka brugðizt, eins og
oftlega hefur komið á daginn.
Þar sem það hefir nú komið í ljós, að gera má fastlega
ráð fyrir reglubundnum sildargöngum hér syðra á hverju
hausti virðist auðsætt, að svo verði að búa um hnútana,
að hægt sé að hagnýta aflann sem bezt. Hér er að vísu
til síldarverksnhðja — á Akranesi —, en hún er svo af-
kastalítil, að hún getur ekki fullnægt nema litlum lhuta
þess bátaflota, sem mun stunda veiðarnar, þegar sýnt er,
að afli er svo mikill, að það borgai’ sig að fara á flo|t.
Virðist ekki annað koma til mála en að reynt sé á einhvern
hátt að bæta aðstöðuna til hagnýtingar aflans hér syðra.
Kemur þá ýmislegt til greina, svo sem að söltunarskilyrði
sé bætt, afköst Akranessverksmiðjunnar aukin til muna
eða geymslupláss fyrir sildina stækkað svo og fullkomnað,
að ekki geri til þótt vinnsla úr lienni dragist eitthvað
vegna lítilla afkasta.
Fleiri leiðir má vafalaust finna og munu þá þeir, sem
sérstaka þekkingu hafa á þessu sviði, geta bent á þær.
Hvað sem gert verður, hlýtur öllum að vera ljóst, að við
höfum ekki ráð á því að láta undir höfuð leggjast að gera
ráðstafanir, sem beinast í þá átt að hagnýta haustsíldina
hér við Faxaflóa. Verði menn jafnan við því búnir —
með aðstoð hins opinbera — að taka á móti síldinni á
haustin, er ekki um það að villast, að hægt verður að aHa
töluverðs erlends gjaldeyris og af honum höfum við aldrei
nóg, eins og bezt hefir komið í ljós upp á síðkastið.
Öífffl sjómanna.
fjótt margt báta sé að veiðmn á þröngu svæði á Hvalfirði
“ og Kollafirði um þessar mundir, hefir þó ekki hlotizt
af því neitt slys. Mátti þó litlu muna, að vélbáturinn Báran
færist á föstudagskvöldið, er hann rakst á sker í Hvalfirði.
Þar fór þó betur en á horfðist um skeið.
Annars fer tvennum sögnum af því, hvers vegna slys
þetta varð. Sumar herma, að þai’na hafi vantað dufl við
skerið, aðrar að duflið hafi verið fyrir hendi en ekkert
Ijósið. Skal ekki um það fjölyrt, hvort sé réttara, en víst
er, að meðan svo margir bátar eru þama að veiðum eða
á ferð, er nauðsynlegt að öll hættusvæði sé greinilega
merkt, því að oft má ekki mikið út af bera, þegar allra
veðra er von. Þótt Hvalfjörðurinn og nágrenni sé alla
jafna ekki fjölfarin skipaleið, þá eru þó fáar fjölfarnari
um þessar mundir.
V 1 S I R
Mánudaginn 10. nóyember 1:9.47
Að visu var aðeins eitt ár á
milli okkar i Menntaskólan-
um, en Jón heitinn var mað-
ur hlédrægur og tranaði sér
livergi fram, því var það, er
við hittumst fyrst út í Höfn,
vorum við aðeins málkunn-
ugir.
Það var margt, sem batt
hugi okkar saman á liáskóla-
árunum. Auk hagfræðináms-
ins voru sameiginlegur áhugi
fyrir músík og öðrum fögr-
um listum. Auk þess að hár-
Um þessar mundir varð
honum ljóst að lifsbaráttu
sína yrði hann að heyja á
tvennum vígstöðvum, ann-
arsvegar gegn hinum válega
hvíta dauða, hinsvegar bar-
áttu sína til þorska og lífs.
Á þeim árum, sem Jón varð
að dvelja á Sölleröd heilsu-
hælinu, undir nákvæmri
handleiðslu hins pi-ýðilega
læknis og ágæta íslendings,
Péturs Bogasonar, heimsótti
eg hann oft, og eru mér í
fersku minni gönguferðir
okkar um hið fagra umhverfi
Sölleröd, meðal annars er þar
einhver fegursti kirkjugarður
á Norðurlöndum. Ræddum
við þá um allt milli liimins og
jarðar, allt frá nýjustu fyndni
prófessors Birck og til há-
fleygustu heimspekiþanka
Sören Kirkegaards.
Avallt var Jón liinn Iireif-
as'ti og mælti ekki æðruorð,
lionum var svo gjarnt að við-
hafa „Smilet bag Taaret“. í
glímunni við „hvíta dauða“
tókst Jóni heitnum með þrek-
lund og sálarstyrk sínum að
vinna stundarsigur.
Hann lauk embættisprófi í
hagfræði árið 1936 með
prýðilegri fyrstu einkunn, og
kvæntist síðan Viktoríu Guð-
mundsdóttur, hinni ágætustu
myndarkonu, er hann batt
tryggðir við á námsárunum
í Höfn. Þau hjónin komu til
íslands á miðju árinu 1936,
og tók Jón heitinn til óspilltra
málanna, og lilífði sér livergi.
í fyrstu varð liann fulltrúí í
Tiyggingarstofnun ríkisins,
en siðan forstjóri frá árs-
Ibyrjun 1938. Hánn vann
einnig í fjölda nefndum og
öðrum ábyrgðarmiklum
störfum á opinberum vett-
vangi.
Má þar til nefna milliþinga-
nefnd i skatta- og tollamál-
um, í stjórn Stríðstrygginga
ísl. skipsliafna, í nefnd um
tilhögun félagslegs öryggis
að styrjöldinni lokinni, auk
fjölda flokkslegra trúnaðar-
starfa fyrir Alþýðuflokkinn.
í öllum þessum störfum
hlifði Jón sér hvergi, nema
síður sé, enda var hann
þreyttur, þegar hann ásamt
ástríkri konu sinni, sigldi til
Danmerkur til að leita sér
heilsubótar.
Það var því ekki litið gleði-
Frh. á 6. síðu.
- MINNINGARDRÐ -
Jf«&m J'Miömdal.
CÍEttti.
Fæddur 6. okL 1S06.
Dáinn 30. okt. 1947.
Við Jón heitinn kynntumst
fyrst verulega haustið 1927
út i Kaupmannahöfn, vorurn
þá báðir að hefja nám í hag-
fræði við Kaupmannahafnar-
háskóla.
Síðan jókst sú viðkynning
föstum og sterkum skrefum,
unz vegir okkar skildu árið
1935.
palit.
fín meðfædd kýmnigáfa og ó-
trúlega miklir námshæfileik-
ar og réttlætistilfinning skip-
uðu honum sess, sem lrvers
manns hugljúfa.
Hagfræðinámið lá frá upp-
liafi mjög vel við hæfileikum
hans, enda lauk hann fyrri-
hluta prófs með glæsilegum
árangri, á tiltölulega stuttum
tima.
Enda þótt liann væri að
eðlisfari hlédrægur, tók hann
eftir 1930 æ virkari þátt í fé-
lagslífi íslendinga i Ivaup-
mannahöfn, einkum meðal
stúdentanna, og var kjörinn
formaður Félags íslenzkra
stúdenta í Kaupmannahöfn,
og leysti það starf af hendi
með stakri prýði, entla virtist
öllum þeim málum vel borg-
:ð, sem Jón heitinn á annað
borð vildi taka að sér.
BERGMÁL
--♦-
Eg bið forláts.
Eg verð að biöja afsökunar
á þvi, aÖ eg lofaöi upp í emi-
ina á mér á föstudaginn. Eg
ætlaöi aö upplýsa leyndarmáliö
viövíkjandi svertingjanum Jack
Rosebery, en þaö hefir gengiö
verr en skyldi. Nú vona eg þó,
að það eigi ekki langt í land.
Enn um pappírinn.
,,Job“ hefir sent mér lítinn
pappirspistil og veröur hann lík-
lega sá síðasti, sein eg birti um
þaö efni að sinni. Maöur veröur
að spara pappirinn og svertuna.
„Job“ segir m. a.: „Mér finnst
þeir, sem minnzt hafa á papp-
írsskömmtunina í blööunum,
hafa gleymt einu veigamiklu
atriði, þegar talaö er um inn-
flutning á pappír og hann bor-
inn saman viö annan innflutn-
ing.
Skapar atvinnu.
Þeim prentpappír, sem inn er
fluttur, fylgir atvinna handa
landsmönnum, meiri og rninni
eftir ástæöum e.ða þvi hvernig
pappírinn er notaður. Prentar-
inn fær vinnu, bókbindarinn,
bóksalinn og vafalaust ein-
hverjir fleiri, senr eg kem ekki
auga á í fljótu bragði. Sumar
bækurnar eru til upplýsingar
þjóðinni, aðrar til skemmtunar
og mjög margar eiga þaö sam-
eiginlegt, hvort sein þær eru að
mestu fróðleikur eöa skemmti-
lestur, aö þær eru prýðilega
fallnar til.gjafa.
Meiri eftirspurn.
Það má gera ráð fyrir þvi,
aö eítirspurn eftir bókurn fari
vaxandi á næstunni, þar sem
innflutningur á mcirgu því, sern
áöur hefir verið notaö til gjafa,
hefir veriö svo að segja skor-
inn alveg niöur. Gjafahefðin er
nú einu sinni komin á og henni
reyna menn aö fullnægja, með-
an þess cr nokkur kostur. Góö
bók tekur flestum öðrum gjöf-
um frarn.
Eftirlit.
En svo langár mig að end-
ingu til að beina eftirfarandi til-
mælum til félags bókaútgef-
enda: Útgefendur eiga aö sýna
þann þegnskap að fara vel með
pappírinn, láta sem mest les-
mál vera á hverri síðu og gefa
út góöar bækur, sem menn
leggja ekki frá sér með þeirri
tilfinningu, að eiginlega heföi
þeir ekki átt aö eyöa tírna sín-
um í að lesa hana.“
Hvílum þetta mál.
Við látum þá þetta mál liggja
um hríö. Því má þó bæta við,
að fleiri en þeir, sem beinlínis
vinna við bókaútgáfu eða hafa
hag af henni á einhvern hátt,
harma það, ef pappirsinnílutn-
ingur verður skorinn svo vlð
nögl, aö rnenn fái ekki annaö
lestrarefni en gamlar bækur,
sem þeir hafa lesið áður.
Skemmtanirnar hér í bænum og
annars staðar eru ekki svo
fjölbreyttar, aö ekki sé sjálf-
sagt að halda bókaútgáfunni á-
fram, meðan þess er nokkur
kostur.