Vísir - 02.12.1947, Síða 2

2
V I S I R
Þriðjudaginn 2. desember 1947
ÞINGMÁL :
Réttindi fsiendinga
á Græniandi.
SSwetS gjœw'iw* Ælþimfjí P
Tillaga til þingsálylctunar
sem Pétur Oltesen liefir bor-
gíð fram á Alþingi um rétt-
indi Islendinga í Grænlandi
virðist bafa vakið talsverð-
an óróa í Danmörku. Er
ekki ólíklegt að mál þetta
eigi eftir að valda miklum
déilum, ef íslendingar' ætla
ekki að gefa upp þegjandi
og hljóðalaust forn réttindi
sín í Grænlandi, og án þess
að fá úr því skorið fyrir al-
þjóðadómstóli hver réttindi
þeir hafa í þessu efni.
í þessu sambandi þylcir
rétt að birta greinargerð fyr-
ir ofangreindri tillögu sem
komin er fram á Alþingi.
„ Greinarger 1;
Enn liefir ekki verið gei’ð
gangskör að þvi af liálfu Al-
þingis og. ríkisstjórnar, að
viðurkenndur verði réttur
íslendinga lil atvinnurekstr
ar á Grænlandi og við
strendur þess. Við svo búið
má ekki sitja lengur. Verð-
ur nú án tafar að taka upp
mál þetta nxeð festu og rögg-
senii og leggja það fyrir
gerðardónx á - alþjýðavetl-
vangi, ef Danir, sem nú sitja
yfir rélti íslendinga í Græn-
landi, verða ekki refjalaust
við þessari kröfu vorri. Til-
lögu um þetla efni, sam-
hljóða þeirri, er hér birtist,
fiutti eg á Alþingi 1945.
Fyigdi henni þá svohljóð-
andi greinargerð:
„Það má allt til síðustu
ára virða fslendingum það
iil voi’kunnar, þótt þéir hafi
ckki gert gangskör að þvi að
krefjast óskoraðs réttar til
atvinnurckstrar á Græn-
landi og við strendur þess.
Stöðu íslands var sv-i uáltað
til ársins 1918, að vér höf-
um lyrst þurft að ieita rétt-
ar sjálfra vor og finlra yfir-
ráða í landi vor . \iður-
kenning sú, sem íslenHmgar
feiígu fyrir fullvcldi sínu
1918, gerðj oss í þessu efni
hægra um vik til að ná nokk-
uru færi á að leita annars
réttai’ vors, er oss var áður
með öllu fyrirmunað og i
salti hefir iegið um ár og
^akfir. Eftir lýðveldisstofn-
unína 1944 höfurn vér að
fuííii öðlazt aðstöðu til þess
að; krcfjast hér réttar yors
og fá úr málinu skörið' að
alþjóðalögum, ef lyklir á því
takast ekki með öðrum
hætli. Þegar svo er komið,
er það íslendingum engan
veginn vansalaust að láta
aðra þjóð þegjandi og átölu-
Iaust sitja yfir rétli vorum
til hagnýtingar á auðlindum
Græniands á landi og í sjo.
Fngan veginn er því þann-
jg Varið, að eigi ímfí' 'aður
vei’ið um það uppi raddir á
íslandi, að fslendiug.o: ættu
í’íkan rétt til atvinnur. kstr-
ar á Gi’ænlandi og yfirráða
þar. Skáldið og hugsjóna-
maðurinn Einar Benedikts-
son í’itaði fjölda þróttnjikilla
cg rökfastra blaðagreina um
rétt vorn á Grænlandi. A
síðustu árum hefir kunnur.
ménnta- og fræðimaðui’, Jón
Dúason, dr. pliil., vaxið til
þess th’júgum hluta af æv’-
starfi sinu að viða að liéim-
ildum, sem iiahn lxefir not-
að sem efnivið í mei’kar bæk-
ur xinx þetta nxál, þar sem
réttur vor lil Grænlands,
þessarar fornu íslenzku ný-
iendu, cr studdur sterkum
rökum. llcfir Alþingi viður-
kennt þetta nxei ka starf Jóns
Dúasonar með því að >eita
nú uxn nokkurt árabil fé xxr
rikissjóði á fjárlögum til út-
gáfu þessara íila.
f foniritum vorum og sam-
timaritum annar; a Norður-
I an d a b j óð a f y ri rf i n ns t
fjöldamargt, sen skýtur
stcx'kum stoðum uiidir rétt-
arkröfu vora til Grænlands.
Giæniand liggur næst ís-
landi allra Norðurálfulanda.
Þá leikur ]xað eigi á tveim
lungum, að Grænland fanst
og byggðisl frá fslandi af ís-
lenzkum þegnunx eingöngu.
fslenzknýlenda stóð þar um
ÖUO ár. Þótt toi’Sótt væri
löngum sigjing miili Græn-
iands og íslands i þann tíma,
var óslitið viðslciptasamband
milli landanna unx langan
aldur. Þingið í Görðurn í
Einai’sfiröi samsvaraði að
suniu leyli vorþingum hér á
landi, og a Grænlandi géngu
íslenzk lóg. Þessu til sönn-
únar eru ýmsir siaciir í Grá-
gas, þar sem ákvæði eru um
þá nxenn, senx eru „hér í
landi eða i órum löndum“.
„Ef maðr vei’ðr sekr á Græn-
landi ok er hverr þeira
manna sekr hér, er þar er
sekr. En svá skal hér sækja
um bjöi’g cns sekja manns,
er út þar varð sekr fulh-i
sckd, sem lianix yrði liér sekr
á várþiíigi, þar lil sagt ex til
sckdar liaxxs á alþingi“ o. s.
fl’V.
Græxxiáhd héfir vérið tal-
•íi uýlenda íslands sð foruu
og er alnxennt nefnt svo í
ritum útlendum sem itm-
lendum fram á siðustu líma.
Nú ci', það alkunnugt, að ný-
lcndusantband getur verið
með misnxunandi hætti, og
þót í ])að 'géli lauslegl lalizt,
$ etur það eigi að síður verið
traust og háldgott. Má vísa
íii skilnings niestu nýlendu-
þjóðar heims. Eiiglcndinga,
i þeim efnunx.
Bókmcnixtir íslcndinga
bera þess Ijos vilni, bversu
þeir töldu landið nákomið
sér. Ari Þoi’gilsson liiiin
fróði ritar heilan kapííuia
unx fund og bygging Græn-
laxxds í hið örstutta ágrip ís-
landssögu, íslcndingábé'k,
seixx alls eru 10 kapítular.
Eins telja Landixámsbæktir
íslands ágrip landnánxs i
Grænlandi. íslendingar
fæx’ðu og í letur sögu Eiriks
rauða og aðra , nxerka at-
bui’ði í byggðum Grænlands
á þeim tínxa, rituðu foin-
sagnir unx siglingaleið þang-
að, kirknaskrá, bæjatölu o.
s. frv. Segja má að vísu, að í
þessu felist ekki sönnun um
stjórnskipulcgt samband
landanna, en það sýnir ótví-
rætt, hvað íslendingar töldu
þess liluta af sögu síns
heinxalands. Annálar segja,
að Gi’ænlendingar Iiafi
gcngið á liönd Hálconi gánxla
Noregskonúngi 12(51. Ilafa
sunxir talið það vilni tun full-
veldi Grænlands, en þctta
sannar ekkert um sljórnar-
legt fullveldi þess. Göðoi’ðin
islenzku konxu sanxa koxx-
ungi í hendur á ýmsum ár-
unx þessa tímabils, en á
þeim árunx er „gamli sátt-
lega. Því verður ekki í xnóti
mselt. Það orkar ekki tvi-
mælis, að það getur skipl
miklu nxáli fyrir fraxntíð fs-
lendingá, að þeir fái viður-
kenndán rétt sinn til Græn-
lands.
Enginn vafi er á því, að
veiðiskapur er mikill við
Grænland. Fiskveiðaþjóð-
um, sem leitað liafa á Gi’æn-
landsmið, ber sanxan um, að
fiskgengd sé þar ærin og
meiri á stundum en þeir
hafa annars slaðar kynnzt.
Nýjústu rannsóknir fiski-
fræðinga í noi’ðurhöfum
hafa leitt i ljós með mei’k-
ingu fiska og á annan lxátt,
að sami fiskstofninn sé við
Gi;ænlandsslrendur og
strendur ísxands og að nxikl-
ar og tiðar fiskgö xgur séu
á nxilli landanna. Enn frem-
ur leiða fiskifræðjngár rök
að því, að aðalklakstöðvar
þess nytjafisks, sem veiðisi
við strendur heggja land-
anna, séu við strepdur ís-
íands. Fiskigrunnið við
strendur íslands er sanx-
kvæiht þessu uppeldisstöð ’og
fóstra þess fiskstofns, sem
gengur í þéttunx torfuni upp
að Grænlandsströndunx. -—
Fiskiflota íslands nxundi
Nokkuð leikur á tveim
tunguixx uixi áðra laixdkosti
á Græhlandi. Þó er það al-
kimnugt nú orðið, að þar
eru málnxar í jörðu og
iiámugi'öftur þar nokkur
rekinn. Kol eru þar á suixi-
uixx stöðunx. Landbúnaður
var þar allmikill íxxeðan ís-
lendingar byggðu landið.
TJtigangur var mikill og góð-
ui’. Hefir þróazt þar ágæt-
lega fé það, senx þangað var
flutt frá íslandi fyrir nokkr-
um árunx og lifað hefir að
•miklu lcyti á útigangi. Þá
er þar og loðdýraveiði mik-
il og gagnsanxleg. Gxxægð er
þar sela og rostunga á isn-
uixx við strendur landsins.
Hreindýr og sauðnaut þríf-
ast þar vel.
Á Grænlaixdi eru nxarg-
liáttuð framtíðárskilyrði fyr-
ir lirausta og harðfeixga
menn.
Eiixs og’ fyri’ greinir, íxxá
engan vegimi slá því lengxxr
á frest, að Islendingár krefj-
ist i’éttar síns á Grænnlandi,
lxinni fornu nýlendu vorri,
og láti þar til skarar ski’íða.
Retturinn er vor, livort sem
litið er á fornstöðu eða ný-
stöðu landsins í sambandi
við rikjandi réttarhxignxynd-
máli“ var ger, liafðist hér við
Ó1 af u r G rænlen d i ngabisk-
up (1262—64) og kom hing-
að utan af Grænlaixdi. Það
verða engin rök fundín gégn
því, að Grænlaixd hafi vérið
nýlcnda frá íslandi á þessu
timabili.
Þeir atbui'ðir, sem gerast
í sögu Grænlands á næstu
öldunx, eru engan veginn
þess eðlis, að þeir rýri cða
geri að eixgu hinn forna rétt
íslands til þessarar nýlendu.
Nýlendan týndist og eyddist
fyrir samniixgsrof koxxunga,
siglingabann þeirra lil ann-
arra manna og fullkomið
skilningsleysi af sjálfra
þeirra hálfu. Ilver vill halda
því fram, að þessar ráðstaf-
anir konunganna lxafi svipt
ísland fornum rétti sinuni til
Grænlands?
Eða mundi stjórn Dana á
Grænlandi og allar aðgerð-
ir þar xx síðari tímum, lokun
landsins, verzlunareinokun
og aðrar hliðstæðar leifar
frá einveldisthnanum, scm
alls staðar annars stáðar á
norðurhveli jai’ðar liafa fyr-
ir löngu verið hrotnar á bak
áftur og kveðnar niðui’, hafa
frekar en hið fyrrnefnda
svipt ísland rétti til þessarar
fornu nýlendu sinnar? Eg
hygg, að það beri hiklaust að
,svara þeiri’i spurningu neit-
andi.
Þessi stjórnartilhögun
Dana á Grænlandi á enga
stoð í siðgæðishugsjón meinr
ingarþjóða og kemur ekki
heínx við alþjóðarétt. Um
það geía tæplega vérið skipt-
ar skoðanii’
Undii’ röklegan rétt ■ Is-
lands til Grænlands hníga
jdyrkar stoðii’, hæði sögulega,
í’éttarfarslega og landfræði-
bíða íxxikið vei’kefni á Græn ir nútímans."
lamlsmiðum að suixxarlagi.
6fm jafhendin$tB Biafiiskírleina
MeS iilvísun til reglugerðar frá 27. október
1947 um litgáfu og afhendmgu naínskírtema vegna
fram’kvæmdar á lögum um eignakennun ti’lkynnist
hér með, aS afhending nefndra nafnskírteina til
þeirra, sem heita skírnar- eða ættarnöfnum, sem
byrja á bókstafnum A eða Á, fer fram í Góðtempl-
arahúsinu við Templarasund, þriðjudagmn 2. des~
cmber n.k. kl. 10—17.
Erlendir ríkisborgarar vitji nafnskírtema í Ut-
lendingaeftirhtið, lögreglustöðinm, Pósthússtræti 3.
Síðar verður tilkynnt um afhendingu nafnskír-
teina til fólks, er heitir cðrum nöfnum en að fram-
an greimr.
Lcgreglustjórinn í Reykjavík,
29. desember 1947,
Sigurjón Ságurðsson
— settur. —
VTSl vahtar .börn. imgíinga efta roskið fólk
t.il að bera biaðið til kauxxenda um
LEIFSGÖTIL
SKARPHÉÐINSGÖTU
RAUÐARÁPvHOLT
ÞÖRSGÖTU
/ „SKJ0LIM“.
SELTJÁRNÁRNES