Vísir - 21.04.1948, Blaðsíða 2

2
V 1 S 1 B
Miðvikudaginn 21. april 1948.
WINSTOIM S. CHURCHILL:
Bliku dregur á loft 4
Bretar berjast fyrir afvopnun, Þjóðverjar vígbiiast.
l>unn 21. marz 19d.‘l setti Hitler 'fyrsta Ríkisdag „kriðja milljónum ihúa og Þýzkalandi, se.m var nærri tvöfalt niaim-
ríkisins“ í setuliðskirkjunni í Potsdam, rétt hjá gröf fleira.
Friðriks mikla. Framkoma Breta gaf- Þjóðverjum hyr undir vængi.
1 kirkjunni sátu meðal annars fulltrúar hersins. tákn Þýzka jtjóðin taidi hana stafa af jivi, að jafnvel nor-
framhaldaudi stríðsmáttar Þvzkalands og æðstu. foringjar
SA og SS, hinir nýju leiðtogar landsins, sem var tekið
að rumska.
Þann 24. marz samþykkti Bíkisdagurinn hrokafullur
meirihlufi. sem hraut alla mótspyrnu á hak aitur með
411 atkvæðum gegn 94, að veita Ilitler kan/.lara alræðisvald
í fjögur ár. Méðan kosningahitinn var sem mestur, fór
fvlking sigri hrósandi þjóðernisjafnaðarmanna hlvsför um
Berlin, til jvess að hylla loringja sinn með þessum heið-
ingjahætti. Baráttan hafði verið löng og lítt skiljanleg
fyrir útlendinga, sízl jnt, sem vissu ekki liver örvænting
gríjvur j)jóð, sem híður ósigur.
Adólf llitler hafði loks komizt jtangað, sem hann hafði
ællað sér, en hann var ekki einn síns liðs. Ilann hafði
seitt lram úr örvílnunardjúpum ósigursins hatur það ög
grimmdaræði, sem hjó með fjölmennasta, duglegasta, sam-
vizkulausasla, mótsagnafyllsta og ógavfusamasía kynþætti
Evrópu. Hann hafði skapað ægilega ímynd Moloks, sem
allt glevj)ti og hafði hann lyrir æðsta prest og holdlega
inynd.
Það er ekki á mínu færi að lýsa þeim ótrúlega lirotta-
skajfog fúlmennsku. sem heitt liafði verið'vjð sköpun jæssa
verktæris haturs og kúgunar, cr átli nú að hljóta lull-
kouuiunina. Það er ekki nauðsyn á öðru en að minna
Jesaxwlann á hina nýju og ógnþrungnu staðreynd, sem
heimurinn hafði ekki enn gert sér grein fyrir: HITLER
HAFÐI NA« VÖLDUM Á ÞtZKALÁNDI OG Þ.lOÐ-
VERJAR VOPNUÐUST.
Bretar halda áíram að alvopnast.
Meðan þessar geigva-nlega hæltulega hreytingar áttu sér
stað í IJýzkalandi, fanust MacDonald-Baldwin-stjórninni
sér hera skylda til að draga cnn úr hinum hóflegu land-
vörnum sínuin vegna fjármálavandræðanna og lokaði
jafnframt auguin og eyrum fyrir hættuinerkjumnp frá
Evrópu. -f'
MaeDonald og íhaldsmenn jæir og frjálslyndir, sem
studdu hann, gerðu ítrekaðar tilraunir til að fá fram-
gengt jafnmikilli afvopnun sigurvegaranna og sigruðu
rænn kynþáttur gæti orðið værukau- og voikgeðjn fyrir
áhrif lýðræðis og þingræðis. Hitler æsti upp J)jóðreinhing-
inn í henni og Þjóðverjar urðu fullir af hroka og stærilæti.
I júlí tók nefnd þeirra saman hafurtask sitt og fór af
ráðstefnunni og það varð j>á eitt helzta keppikefli hinna
sigursælu handamanna að fá Þjóðverja til að lcoma aftur
á íáðstefnuna.
I nóvember lögðu Frakkar fram tillögur, sem kallaðar
liafa verið „Herriot-áætlunin“, þótt óréttmætt sé, en Bretar
höfðu þá nauðað á þeim lengi og mikið. Aðalefni tillagna
þessarra var, að Evrópuríkin skyldu öll hafa takmarkaða
heri með stuttum herskyldutíma. Var jjannig við j)að
kannazt, að J)au skyldu öll vera jafnhá að jæssu leyti, j)ótt
ekki væri j)ar með sagt, að öll fengju eða þyrftu að hafa
jafnstóra heri. En raunin varð sú, að þegar húið var að
viðurkenna að veita jafnrétti að jiessu l^yti, var ekki
hægt að neita þjóðunum til lengdar um jafnan rétt að
j)ví er stærð herjanna snerti. Bandamenn gátu nú hoðið
Þjóðverjum: „Jafnrétti á grundvelli skipulags, sem mun
veita öllum |)jóðum öryggi.“
Frakkar voru fengnir til að samjiykkja jætta, jægar
þeim hafði verið heitið tryggingum, sem voru í rauninni
aðeins hugsmiðar. Þjóðverjar voru þá fáanlegir til að
taka aftur j)átt í afvopnunárráðstefnunni. Það var talinn
verulegur sigur í þágu friðarins.
Bretastjórn varð allvinsæl af jæssu og gaf það henni
kjark til að leggja fram þ. 16. marz 1933. „MacDonald-
áætlunina“, sem dró nafn af höfundi sínum. Þar var til-
laga Frakka um heri með stuttum lierskyldutíma lögð til
grundvallar ákveðið, að herskyldutíminn skyldi vera
átta mánuðir og síðan tilgreindur leyfilegur herstyrkur
hverrar þjóðar. Franska friðarherinn átti að minnka úr
liálfri milljón i tvö hundruð þúsxmd og jafnframt átti að
levfa Þjóðverjum að áuka her sinn i jiann fjölda.
Hlaupvídd fallbyssna ákveðin vegna Þjóðverja.
Enda þótt þýzki herinn liefði ekki um þetta leyti fjölda
þjálfaðra varaliða, sem aðeins var liægt að afla með þvi
að þjálfa hvern árlegan nýliðahóp af öðrum, er ekki ó-
sennilegt, að í honum hafi verið um milljón kappsamra
þjóðirnar höfðu verið neyddar til með Versalasamningnum. ( sjálfhoðaliða, sem höfðu hluta af nauðsvnlegum útbúnaði
Lögðu ,j)eir margar lillögur lyrir Þjóðahandalagið og té)ru og áttu senn von á nýjustu vopnum úr verksmiðjum
auk þess allar aðrar leiðir. sem Jærar þottu, 1 Frakklandi þeim, sem hægt var að hreyta í hergagnaverksmiðjur og
var.lítil festa í stjórnmálunum |)ótt það hoðaði engin
stórtíðindi' — og Frakkar héldu dauðahahii i her sinn,
j)ví að jiéir töldu hann meginstoð tilveru sinnar og handa-
laga þeirra, sem ]>eii* höfðu gert við aðrar þjóðir. Fyrir
jætta hlutu jieir ámæli hjá hæði Bretum og Bandarikja-
mömuim. Skóðanir hlaðanna og alls almennings voru
engan veginn byggðar á raunveruleikanum, en sjávarföll
voru andstæð og straumurinn jjungur.
Meðan hin svonet’nda j)jóðstjórn sat að völdum fór
j)að mjög í vöxt með alþýðu manna i Bretlandi, að hún
vildi losna við öll heilahrot og áhyggjur vegna Þýzká-
lands. Það var til einskis, að ITakkar hentu á i orðsend-
ingu |). 21. júlí 1931, að engin samningsskyida fælisf’í
þeirri vfirlýsingu, sem gefin var í Versölufn, Hm að alls-
lierjarafvopnun ælli að fylgja einhliða afvopnun Þýzka-
lands. Víst var, að ckki var hægf'að nevða neinn til að
uj)pfvlla skvldu þessa, hvoit sem tími og ta*kif«cri hefði
verið lil j>ess.
Þegar Þjóðverjar gerðu siðan skýlausá kröfu til þess
;i afvopnunarráðstefnunni 1932, að allar homlur á víg-
búnaði, þeirra yrð’u niður felldar, þá tóku hrezku hlö.ðin
allvel í það. Times ságði, að „tímabært væri að 'hæta fyrir
Jietta óréttlæti" og New Statesman talaði um „skilyrðis-
lausa viðurkenningu á þeirri grundvallarreglu, að ríki sé
jafn rétthá.“
Bretar bjálpuðu Þjóðverjum. v .
‘ Þetta táknaði, að 70 miIljónúm'Þjoðverju átti að vera
Jéyfilegt að hervæðast og húast lil stríðs. án Jæss að sigur-
vegaraiuir í liinu ægilegu stríði, sem nýlega var um garð
gengið, gæli fett fingur út í það. Jafnrétti með sigruðum
og sigúrvégáLóC Ljafnfétfí -méé ' FxálctlándlS-iiseÁAM'
hafði að nokkuru leyti verið breytt í því augnamiði.
I lok heimsstyrjaldariunar áttu Frakkar, eins og Bretar,
ógrynni fallhyssna,. en fallhyssur Þjóðverja höfðu verið
sj)rengdar í mola, eins og fyrir hafði verið mælt í sanín-
ingum. MacDonald reyndi að hæta úr jæssu aúgljósa mis-
rétti með því að gera j)að að tillögú sinni, að ekki mætti
smíða stærri færanlegar fallbyssur en 105 mm. eða 4,2
])uml. Þjóðirnar máttu lialda þeim hyssum, sem til voru
uj)p að 6 jmml. eða 150 mm. marki, en engin ný byssa
mátti vera með meiri hlaupvidd en. 105 mm.
Sá var munurinn á aðstöðu Breta og Fralcka í þessum
efnum, að Bretar áttu að njóta verndaf sanminga jæirra,
sem fjölluðu um hömlur á þýzka ftotanum, til 1935. en
j)á var.ætluniu að boða til nýrrar flotamálaráðstefiui.
Þjððyerjum átti að vera óheimiít að eiga hernaðarflpg-
vélar, meðan samningúrinn yæýi í gildi, en bandamanna-
ríkin þrjú áttu að fækka flugvélum sínum niður í 500
vélar hvert.
Tilboð óskast í
húsið nr. 70 við Sóivailagötu
Réttur áskilinn iil að taka hvaða tilboði sem er eða
iiafna þeinj öllum.
Tilboð inerkt: „Sóvallagata 7t)“, sendist undirrit-
uðum.fyrir 25. Ji.in.
tttft
Ólafur Þorgrámsson, hrl.
AusturstræU 14. ..............Jt*
1 ö ’{ V 510 L* r‘J >,*l;í i '• * T > ! - r

SKIÐAFELAG
REYKJAVÍKUR
íer skiðafcrí) i Hvera-
dali kl. o í fyrramáli'ö,
ef veður leyfir.
Ekift verður í- Smiðjulaut,
ef vill, og gengiö á Skála
’fell.
Fariö i'rá Austurvelli.
Farseölar hjá L. II. Muller
og við bilana.
((•Áiíecjt iumar /
Verzlunin Fálkinn.
Lopi.
ljós grár, dökk grár,
mórauður og' hvítur.
VERZL.
73SS
■ Raímagns-
pottar
3 stærðir.
VERZL. INGÓLFUR,
Ifringbraut 38. Sími'3247.
Barnaolíukápur
með sjóhatt,
rauðar og gular.
Glasgowbúðiit
Freyjugötu 26.
E.s. H0RSA
fer liéðan laugadaginn 24. þ.
m. til Vestur- og' Norður-
landsins.
Viðkomustaðir:
ísafjörður '
Siglufjörður
Akureyri
Húsavík j
'f
H.F. EIMSKIPAFÉLAU ;
, i ISLANDS. .