Vísir - 23.06.1948, Síða 7

itíijj 8S ilíJÍgEÚílJÍYftlM
MtðYikUTtaglnn 23. jiiní '1948
V I s l H
Viðskiptawnál:
Aðalfundur V. í. krefst breytinga á
tilhögun viðskiptamálanna.
Undinót áfiemd-
aiástandsins af
pólitískum toga
spunnin.
Á aðalfundi Verzlunar-
ráðs Islands, sem lauk 10.
þ.m. var eftirfarandi tillaga
samþykkt með öllum þorra1 erfiður er liann lalaði á þess-
þveiti en þá var. Eg ætla að
undanskilja liér skömmtun-
armál þau er heyra undir
skömmtunárstjóra, vegna
þess að í þeim máluni liafa
fengizt verulegar úrbætur, þó
ennþá vanti nokkuð á, sem
enn er eigi útkljáð. En því
segi eg þetta hér að eg vil lála
skömmtunaustjóra njóta
sannmælis. Bæði mér og
ýmsura öðrum þótti hann all
atkvæða. (Mótatkvæði að-
eins 3).
„Aðalfundur Verzlunar.
ráðs íslands 19-J8 skorar á
stjórn Verzlunarráðsins að
beita öllu afli og öllum
sínum áhrifum til þess að
fá róttækar breytingar á
því misrétti og ranglæti,
er nú ríkir i viðskiptainál-
um þjóðarinnar, en höfuð-
greinar þeirra verður að
telja: Gjaldevris- og inn-
flutningsmál, verðlagsmál
auk skattamála.
Fundurinn telur að und-
irrót þessa ástands sé af
pólitískum toga spunnið
og að þær stéttir, sém sér-
staklega er ráðizl á og
einkum verzlunarstéttin
og iðnaðarstétlin, séu svo
varnalausar á þeim vetl-
vangi, að ekki verði lengur
við unað. Heitir fundurinn
stjórn V. f. jafnframt full-
uin stuðningi í þessari bar-
áttu, enda séu lágmarks-
kröfurnar, senr barizt
verður fyrir, í meginatrið-
um þær sömu og sam-
þykktar voru á fundi kaup-
sýslumanna, sem lialdinn
var í febrúar s. l.“
Tillögunni fylgdi Óskar
Norðmann úr hlaði með
um fundum okkar í vetur, en
þess skal getið seiri gert er,
að i skömmtunarriiálum
þeim, er undir hann heyra
liafir margt áunnizt, livort
sem það er fyrir lilslilli hans
eða Iians yfirmanna. Það féll
i minn hlut, ásamt tveiiri
mönnum öðrum, sem nú eru
hyorugur hér á laridí, að
ræða við hann, og verð eg að
segja, að mér farinst hann
færa fram ýms góð rök og
mæla skynsamíéga, miðað
við það að við þurfuni á anri-
að borð að búa við skömmt-
un. Eg vil þvi eklvi að þessi
tillaga eða greinargerð nái til
skömmtunarmálá sem heyra
undir liann, að svo komnu
máli. Við eigum að lialda á-
fram að sækja þáu mál á
sairia liátt og verið hefir, og
freista þess að ná fullnaðar-
árangri. Um skömmtun bygg-
ingarefna sein heyra undir
fjárhagsráð sjálft i Reykja-
vik, og umboðsmenn þessi úti
um land, má nokkuð svipað
segja, með einni undantekn-
ingu þó, en sú undantekning
snertir skömmtun á sementi,
og er svo vitlaus að um liana
er ekki hægt að fara svo
þinglegum orðum, að hæfi
þessum fundi.
, í öðrum höfuðgréinum við-
mjög athyglisverðri greiar- slGptamálarina, sem nefndar
r i „ “* eru [ tillögunni voru gérðar
út-
gerð og fer hér á eftir
dráttur úr henni:
Greinargerð fyrir ofan-
greindri tillögu felst að
verulegu leyti i framsögu-
ræðum sem haldnar voru á
all víðtækar samþykktir á
fundi kaupsýslumanna, en
mér þykir bersýnilegt, að til
þess að berjast fyrir fram-
gangi þeirra þurfi aðrar
fundi kaupsýslumanna í starfsáðferðir en notaðar
febrúar síðastl., og raunar til-
lögum, sem þar voru sam-
þykktar. En vegna þróunar, innan skamms tíma, ef menn
þessara mála síðan, þvkir viija reyna eitthvað frekar
hafa verið fram að þessu,
annaðhvort nú þegar, eða
mér rétt að fara nokkurum
orðum um tillögftna, ástæður
fvrir henni og lilgang.
Eins og fundarmenn liafa
Iieyrt af skýrslu llelga
Bergssoriar, er hann liefir
flutt hér fyrir hönd fram-
kvæmdanefmiar fundar
kaupsýslumarina, sem stóð i
15 daga í fébr. síðastl., þá hef-
ir íttjög litið fengizt fram-
gengt áf ' kröfum þeirn, er
fundarmenn sámþykklu. og
sum af aðalmálum
og t. d. veitingar inrif
þæf starfsaðferðir, sem not-
aðar hafa verið. Og þetta er í
rauninni aðalástæðan fyrir
því að tillaga okkar er fram
komin í þeim buningi, sem
fundarmenn nú hafa heyrt.
Um veitingu gjaldeyris- og
innflutningsleyfa má segja,
að flestir fundarmenn vita
hvernig ástatt er. í stuttu
máli má segja að fæstir þeir,
sém við innfliitning fást,
hotni rcitt í neiuu, niiðað við
, cins það að innflutningur 1947
nings-1 hafi numið 519 míllj. kr.,'eri
og,gjaldevrislévfa hafa
ícéyrð í ennþá íneira
.æriðl;, . aætláorir allt að IQÖ milljj
ong-iþetta ár. í lok erindis'þess, ef
viðskiptamálaráðlierra flutti
liér á fundmum mælti hann
\
á þá leið, að meðan gjald-
eyrisástæður gerðu okkur
kleift að flytja inn vörur fyr-
ir 400 millj. kr., þyrftum við
engu að kvíða í'þessu efni.
Um þetta atriði er eg svo
sammála honum, að þar skil-
ur ekki hnifsblað á,milli. Því
að verzlunarstéttin, iðn-
stéttirnar og iðnaður ættu
vissulega að geta koinizt
sæmilega af með þann inn-
flutning, ef allt væri með
felldu. En það er nú eitthvað
annað en að útlitið sé slikt
jfyrir þær atvinnustéttir.
1 Stöðugt eru gefin út gjald-
eyris- og innflutningsleyfi,
í og fæstir geta ráðið þá gátu
hverjir leyfin fá. Um af-
greiðsluskilyrði sem þeim
| mönnum eru búin, er þurfa
^að sækja mál sin undir nefnd-
irnar og ráðin má segja. að
ekki sé ósvipað þvi sem bér
væri að verki hið illræmda
gamla embætlisvald, sem
löngum þjakaði þjóð vora.
Þau bera að minnsta kosti
votl um óvenjulega lítilsvirð-
ingu fyrir því fólki, sem þarf
að sækja mál sín undir þau,
og það er ekki orðinn neitt
fámennur liópur, sém slíkt
þarf að gera eins og hafta-
farganið og ófrelsið er orðið
nú. Ekki bætir það úr skák,
að hér er liver silkihúfan
upp af annari, og ríkisstjórn-
in er ekki nema að nokkuru
leyti æðsta valdið, og ábyrgð
Iiennar þvj takmörkuð,
Verðlagsmálin liafa máskc
fremur öllum þessara mála
verið notuð til pólitískrar
baráttu. Um þetta gæti eg
marg't sagt af eigin reynslu,
sem raunar þvrfti að komast
á framfæri. en timi sá er eg
hefi hér til urriráða er of
naumuf til að þess sé kostur.
Vil eg aðeins geta þess, að
þegar svæsnasta árásin var
gerð á verzlunarstéttina í
þessum málrim, snemma árs
1947 var mér ljóst, að liér
var um lieina pólitíska árás
á þessa stétt að ræða. Og sem
dæmi jiess hve gersamlega
varnarlausir við vorum fvrir
slíkum árásum, má geta
. þess, að þegar ráðherra Sjálf-
I stæðisflokksins, sem þá fór
með viðskiptamál, var beð-
inn fulltingis nokkuru síðar,
kom það í ljós að bann liafði
svo bundnar hendur, að hann
gat ekki veitt okkur liðsinni.
Eg býst við, að sá maður,
sem hér er um rætt, eigi fáa
óvildarmcnn eða engan iym- j
an okkar stéttar, 'og ekk-i éf-i
• V. ' !
umst við um .góðán luig haris '
I til okkar vandamála. En það
I mun fáa' irifdra þótt verzlun-'
j ársféttinrii þafí stórgrámiztf
pottinn búið af ráðamönnum
þess flokks, sem samkv.
stefnuskrá sinni ætti að vera
málsvari verzlunarstéttarinn-
ar og einkaframtaks í land-
inu, og liefir kjörorðið: „Gjör
rétt, þol eigi órétt“.
Um útflutningsmálin get
cg vcrið fáorður. Góð grcin-
argorð um þau var flutt af'
Tryggva Ófeigssyni á fundi
kaupsýsluniárina i vetur. Þó
leikur orð á að um ýinsar
misfellur sé þar að ræða, og
einum sé leyft það sem öðr-
um er bannað. Væri fróðlegt j
að vita bvaða mannaval skip-
ar Samninganefnd Utanríkis-
viðskipa nú, ásamt skýringu
á valdsviði hennar og ýins-
um framkvæmdum. Er þetla
ekki sízt mælt vegna svars
próf. Magnúsar Jónssonar
hér á fundinum í dag við
spurningu er lögð var fyrir
hann, og þar sem kom i ljós
að hann vissi ekki heiti á
þessari nefnd, en af svari
hans mátti að öðru leyti ráða
að talsvert ætti þessi nefrid
undir sér. (Próf. Magnús
Jónsson er, sem menn vita,
formaður fjárhagsráðs).
Um þessi mál sem heild
vildi eg svo að lokrim segja,
að hvað sem viðvíkur þeirri
samvinnu flokka um rikis-
stjórn sem nú á sér stað, eða
viðhorfi manna til hennar, þá
liefi eg aldrei lieyrt það nefnt
stjórnvizku að setja heilar
atvinnustéttir undir stjórn
nefnda, sem eru þannig skip-
aðar að meiri hlutinn telur
það lilutverk sitt að vinna
þeim flest lil óþurftar, og em
sífellt í beinni andstöðu við
þæri Það væri gaman að sjá'
framan í sumar aðrar stéttir
þjóðfélagsins ef þær þvrftu
að stunda atvinnu sína undir
slikum skilyrðum, þar sem
í rau.n og veru mestu af því
verðmæti er þcssar stéttir
liafa aflað, er kastað á glæ eða
eyðilagt, jafnvel þó yfirskinið
sé að það sé nauðsynlegt fyrir
þjóðfélagsbeildina. Eg vil
nefna hér t. d. að þvi er inn-
flutningsverzl. snertir, eyði-
leggingu á nálega öllu því
sem húið er að byggja upp i
verzlunaraðstöðu eða kerfi,
allt sem nefnt er „goodwill“,
dýrmæt viðskiptasambönd o.
fl. sem kostað liefir mikla
vinnu, og raunverulega er
undirstaða hvers fyrirtækis,
ásamt einhverju fjármagni.
Og að þvi er iðnaðinn snertir
má svipað segja, auk þess
sem vélar er kostað hafa tugi
eða liver veit livað margar
milljónir, eru stöðvaðar, og
tala sinu þögla máli eyðilegg-
ingarinnar. Nú verður að taka
upp baráttuna af fullum
krafti og hlífðarlaust. Sem
betur fer er nú margt fólk
utan þeirra stétta sem hér
befir sérstaklega verið rætt
Frh, á 8. siðu.
Endurminningar Churchills.
Framh. af 2. síðu.
að vænta megi við landgönguna. Málið mjög mikil-
vægt.“
Nefndin samþykkti skeyti þetta og var það sent, en hafði
engin áhrif. Það lilýtur að vera álitamál, bvort slík árás
hcfði lánazt. Ilún liefði ekki krafizt þess, að menn köfuðu
snjó, lieldur færu á opnum bátum á land í Narvik og Rom-
baksfirði, meðan haldið væri uppi vélbyssuskothríð á þá.
Mackesy var staðráðinn að bíða leysinga.
Eg bjóst við miklum árangri af skothríð liinna stóru
fallbyssna skipanna af stutlu færi, sem mundi sundra öllu
við liöfnina og byrgja vélbvssuskyttum Þjóðverja alla út-
sýn mcð reyk, snjó og moldarfjúki. Orustuskipið og tund-
urspillarnir höfðu fcngið hentugar sprengikúlur með þetta
fyrir augum.
Cork lávarður, sem var á staðrium og dómbær um ár-
angur skothríðarinnar, var mjög fylgjandi árásinni. Við
liöfðum þarna yfir 4000 beztu hermánna okliar, sem mundu
berjast i návígi við þýzku verjendurna, jafnskjótt og á land
væri lcoriiið, en við áætluðum að Þjóðverjar mundu vei’ða
helmingi færri, er sjóliðaj sokknu tundurspillanna teldust
ekki með. Við vitum nú, að þessi ágizkuri var rétt.
Skipanirnar, sem yfinnönnunum voru sendár, voru svo
ljósar og afdráttarlausar — og gerðii svo greinilegá ráð
fyrir miklu manntjóni — að þeim hefði átt að lilýða.
Áiiyrgðin á þvi, ef árásinni væri hrundið við mikið mann-
tjóri, mtindi koma niður á yfirvöldunum iieima og einkum
mér. Eg liarmaði það ekki, en það skipti ekkj máli, hvað eg,
aðrir ráðiierrar eða Córk gerðum eða sögðum það hafði
engin áhrif á hershöfðmgjann.
Maekesy var staðráðinn í að bíða levsíuga og hvað stói’-
skolahriðina sricrli* gát hann benl á það.'að íyrirskipauh'
sinar'bönnuðt'i sér. að átofna óbréýtt'uní bprgurúin í bá$Hu.
ið
xá skyldi þeltá véra í
Það ex' augljóst, bversu aðstaða okliar
áltunni, þegar sbkt dngleysi er borio sanu
fulla sóun skipa qg mannslifa af Þjóðve
slækískáþp þeirra. bvggt á löngiim og ván
irigum 'ög xúiclh'buxnrigþÁseif liáfði f'ært \
t>.*) . .X y; ía.ij'f. 'S
iega sigur.
cna
lálfú
bax’-
irfskxt-
og of-
1 reikn-
'glæsí-