Vísir - 22.10.1948, Side 5

Föstudaginn 22. október 1948
V I S I R
s
SYNING SEPTEMBERMANNA:
Yngri listamennirnir
vanda betur val
verka
átt að
sinna.
Í*ú Eiefðu kastir þeirra
katnið hetur í Ejjús.
dæmið til þessarar afstöðu.
Verk Kristjáns eru gáfu-
lega gérðar hugdettur (aper-
cus) og töfrabrögð, sem bera
volt um mjög næma litvit-
und. Það vantar þó eitthvað
i þau, sem er svo frábærlega
mótað í verkum Schevings:
hið karlmannlega, mann-
lega, örlagaþunga. — List
Kristjáns er „privat-*
1.
Heyrum við músík, sem er
alltöf abstrakt, dettur ökkur
ekki í hug að spyrja: táknar
þetta strætisvagn eða ískur í
liurð eðá grátandi barn.
Þegar við lesum kvæði,
andmælum við ekki hinu ó-
náttúrlega rími, höfuðstöf-
um eða hrynjandi sem er
ekki til í náttúrunni. Þvert á
móti, þá gleðjumst við yfir
þessu.
Á sama hátt getur í mynd
litað form, rauður blettur,
sveifla í línu, verið „rim, höf-
uðstafir“ og hrynjandi sem
sameiginlegamynda ,kvæði‘.
Hvers vegna viljum við þá
endilega kenna hér kúst-
skaft, fjall eða mjólkurdal]?
Aflur á móti krefjumst við
þess að rím og hrynjandi sé
ekki til einungis'vegna sjálfs
sín, heldur segi eitthvað sem
aðeins er liægt að tjá gegn-
um hrynjandi; rím og lag, m.
ö. o. formi.
2.
Meir en nokkuru sinni fyrr
er eg sannfærður um, að öll
sönn list ætti að vera hag-
nýtt. En hvar er list hagnýtt
hér á landi? Þúsundir fer-
metra af veggjum eru steypt-
ir án þess að listamaðurinn
komi þar nokkurs staðar ná-
iægt. Krossviður og steypu-
stuðlaberg skipa þar önd-
vegi. Það fer allt í sementið.
í Frakklandi gerist þessa
dagana sá mikli viðburður,
að allur árangur málaralist-
ar samtíðarinnar er samein-
aður i stórbrotinni vegg- (dögum Rembrants og Rub-
teppalist og fleiri greinum ens var dyggð? Úr slíkum
nytjalistar. Svö að nú verð- áhrifum ber að vinna.
Þorvaldur Skúlason, Gunn-
laugur Scheving, Snorri Ar-
iubarnar, Tove og Sigurjón
Ólafsson nokkur verk liver.
Snorri Arinbjarnar: Það
sem Snorra liéfir tekizt áð-
ur að ná leýndkrdómsfull-
lun ljósbrigðum i náttúr-
unni mcð breiðum og á-
kveðríum litflötum, tekst

Hanri býr yfif mjög næmri
og sterkri plastiskri tilfinn-
ingu. Mér eru ógleymaniég
„Krypplingur“ og „Snótin“
hans. Takist honum að mæta
steiiíinurn á rfiiðri leið og
gefa steininum sem steinsins
er og Iiouuin sjálfum það
sem lians er, (þetta er spurn-
ing af hihu rélta ,,TAO“!),
þá má' af lionum mikils
vænta.
í þctta sinn erUnl við vitni
að mikilli aflraun (sem nálg
ast þjösnaskap!) en eflir
verður ekki annað en tóm
geometria. Ilann nreðhöndl-. er ríkir í sögunni. Og í þeirn
Það er ekki venja mín að
skrifa um bækur, enda ekki
margar, sem hvetja mig til
þess. En við lestur þessarar
bókar, Ingibjörg í Holti,
fann eg til löngunar að vekja
athygli manna á jæssari á-
gætu hók, sem mörgum
mun verða hlýtt til. Veldur
þar nokkuru um sá andi.
ar stein eins og útsÖgunar- volæðisskap og ^ flottræfils-
, við. Hann lieggur i steininn liætti, skriffinsku og nefnda-
honum að þessu sinni alls tvær lágmyndir, sina á livora fargani, sem nú óðum er að
ekki upp. Hinn þreytulegi Qg ekkert er cftir af gera meiri hluta Islendinga
guli litur hefir orðið svo jTir- piastikinni, þvi miðiir! Eg að „embættismönnum“, ái
sterkur í myndum hans að trúi með honum að Grettir kostnað hinna fáu, er stritá
. . við liggur að hann brenni og fapzt í þessari stein- myrkranna á milli til að
þa að nnnnsta kosti — lcik- ( svíði þær. Hann er að þessu
ur sem skortir þann keim sinni betur kynnlur
blokk. En livar er liann nú?- fylla hit hinná eyðslusömu,
„ , með, ToVe Ölafsson sýnir í verk- væri mönnum sannai’légá
af alvoi’u, sem er í ollum, hinum litlu vatnsnlitamynd-
, rauiomuamjim- ura sínum aftui’ á móti mikið holt að kynnast sögunni af
sönnum Icik. IVlanni Kcinur í.uni. scm örína au(íníil)lilvs-’ r 1 1 • «1 , 'vrr* r ! t ••• , « n i,-
. , _ au^nauiiKs . af kvenlegn mýkt. Yfirönæf-, Ingibjorgu í Ilolti og mannt
liug leourblaka, sem ilögrar j sleinninaTi náttúrunnar á i* i « . , • i i .. ... , _ _ .
^ 1 a andi ber a i steinunx hennar hemxar Renedikt og fylgjast
franx og aftur í rökkrinu áix
þess að snerta virkilega
hlútina.
Valtijr Pétursson: Hér get-
ur ínaður ekld vai'izt þeirri
hugsun að líann, þrátt fyrir
ivinnu og iðni, gei'i sér verk-
efnið of Iétt, og að hann tali
niál formshxs, sem virðist þó
ekki hans móðurniál. Per-
sóna lians kenxur einna lxelzt
franx í lítílli mynd nr. 2ö.
Að öðru leyti virðist eins og
liann sé aðeins að tefla með
litunx og fornluixx án innri
.nauðsynjar.
Jóhdnnes Jóhannesson er
kominn ú'r hiixiUxx íxokkuð
svo þurra jarðvegi frá í
fyrra vfir á all mjög gróður-
sælla svið. Það er að koixia
hljóixxur og sveifla í nxyndir
lians. Sitjaníli konan hans
(nr. ÓO) er eftirtektarvert af-
.rek, nxjög klár í hyggingu og
Iitum. Meistarinn Picasso
kíkir ]xó yfir öxl honum, en
ixvers vegixa er alltaf lialdið
franx að sé löstur nú, sexxi á
ur fyi-st íxxetið lil fulls braut-
í-yðjexxdastai'f samtíðai’-Iista-
xxxaixna.
Þetta tvennt varð eg að
hugleiða, þegar eg skoðaði
þá listsýningu, senx stendur
nú yfir. Þar gefur margt að
sjá. ,
3.
Ryrjunx á yngri listamönn-
um, senx liafa nxun fleiri
niyndir en þeir eldri á sýn-
inguixhi. (Af liverju?).
Myndir Krist jáns Davíðs-
sonar nxinna á teikningar
bai’na. Senx slíkar væru þær
mjög merkilegar og töfraixdi.
En nú er listanxaðurinn full-
orðinn maðm*. Þá verður á
vegi íixanns spurn: Er hann
eins og barn ennþá eða hef-
ir liann öðlast einfalÖÍeik
barnsins á íxý eða kcnxur
hann okkur á óvart með
slungnunx kæ,nskubrögðiim ?
Páll Klec hefir gefið, for-
Kjartan Guðjónsson, teikn-
mjúkrar cinhæfni eða íxxono- íneð hjómmum í 50 ára dag-
landslag. (Einliveiix timann
mun hann gcra fuglinn). —;
Glaður skýtur hann litaflug-
eidtuxx i nxyndgeynx sinn. *—
Hann dansar á lércfti. Hann
er konxinn á meiri hreyfingu
eli í fyrra, liturinn safameiri.
flugi.
Þorvaldi teksl að lála fugl-j toni ávalra forma, senx legri lífsharáttú, og kynnasti
inn lljúga gegnuni dráuma- stundum virðist brjóta nokk- nx. a. sálai’áStandi Rcnedikts,
uð í bág við cðli steinsins. þegar honum hlotnast hinní
Maður óskái’ sér þar nxeira mikli heiðui’, að fá af ein-
af köntuiix og bi’únum, nxeira | skæi'i’i náð að bera fundar-
af beini og byggingu. Þrátt hók oddviláns, og þeirri
fyrir alla pxýkt gætir i mynd- 1 gleði, sem j>að veitti honum,
inni „Maður og kona“ dálít- að geta nú sagt Ingibjöi’gu:
ils stirðleika og óvissu í bygg sinni írá jxessunl mikla
Nótt hans (nr. 1) ér full af ( ingu hennar. j íTanxa; senx m. a. benti til
sýnum og svífaiidi endur-j En fá dæmi munu vera að þess, að hann væri á góðri
minningum, slikum er rifjast kona skuli vinna slík afrek lcið að verða enxbættismað-
UPP iyrir manni frá bcrnsku, \ 0g aflraun í hart grjót. En eg ur í sinni sveit. I
þegar lífið var ekki cnnþá| efast ekki unx að lienni nxuni Ingihjörg er hinn trausti
k.lolið í draunx og raunveru- j takast að ná sanxa öiyggi i hornsteinn. Hetja hins dag-
leika og öll kraftavcrk og steinmyndum sínunx og hcf- Iega strits umvafin fói’nar-
ir áður sýnt sig i leir og tré. lund og skyldurækni, sívinn-
j andi í þágu heimilis síns og
6. ! þjóðai’. Unx slíkar pei’sónur
.ævintýri enn möguleg,
Hefði liann tækifæri til að
vefa draunxa sina í stórfeng-
leg teppi; að nytja list sina,
mal-gur mundi sannfærast,
hve nauðsynlegt starf og
barátta hans er. Sendið
hann til Audubon, eða beíur,
látið hann gera þau hér!
Gimnlaugur Scheving er
enn að þaulhugsa, áslríðu1
fullui’, um fiskimenn sina.
Það er stórkostlegt hvernig
liaixn ár cftir ár heldur fast
við þctta ótænxandi verkefrti.
í heild er sýningin niun er oft fremur hljótt nú til
betri en i fyrra og skemmti-j dags, og ef til vill sækjast
legar byggð upp. Æskilegt fáir eftir að feta í fótspor
hefði verið’— að því er nxér j þeirra, — en gott er að kynn-
finnst —- að binir yngri lista-
menn hcfðu vandað betur
val verka sinna og ekki sýnt
eins mikið.
Heildarsvipur sýningar-
innar hcfði verið ennþá
skýrari og kostir hennar
liefðu komið ennþá betur i
Ijós.
Það cr þakkavei’t að lista-
nxenn gcfa okkur tækifæri
ast j)einx.
G. M.
Maður trújr því með lxonunx
•ai*i ög svartlistarnXaður, ’ að allt lífið geti verið milli
þreifar fyrir sér sem málari þessara tvcggja manna í bát.
á þeim grunni, sem hann 1 Eg er sannfærður um, að til að líta í spegil, sem hefir
ætlar að reisa sér bú. Ilann l)að eru aðeins til tveir litir: þann kost, að hann sýnir
,cr á slóð íyrikar Iiinna 1,11111 eauðguli eldsins og lífs- okkur annað en liina fögru
frjálsu fornxa. Hér og þar ins °g litur hinnar nxiklu ásjónit okkar sjálfra.
þyrjar hann að „rima“. Hann andstæðu, sá hclblái. Millij Listin er ekki smekksatriði.
Stúlka (þerna) óskar eftir
herbergi
stx'ax, helzt í miðbænum.
Tilboð merkt: „Rösk—
105“ sendist afgi’. Vísis
fyi’ir kl. 4 á laugardag. —
hefir — sem betur fer -—
'erigáh vegiim lokið við að
mótá sér persöhulegan stíl.
Hin föstu foí’rri sem liann
uririir, lej^sir harin oft upp
mcð jxví að setja litína á
hlettóttan mósaikkehritlán
hátt. Rézt hafa lekist og per-
sóriulegaslar eru myndirnar
nr. 77 og nr. 82. Lætur nærri
að nxosaik væi'i fyrir hann
hið rétta viðfangsefni. Kæmi
þar að gagni hin sterka og
formfasta teikning, sem við
höfuin aixnars staðar séð í
svartlist lians.
Af eldri listamöiirium sýna
ljóss og nxyrkurs, „niedia inl n-xris.- •
vilae nxorte sunxus“. Alltl
þctta cr á snilldarlegan háttj
dramatiserað i myndimxi
„Ménn að draga línu“.
Fui’ðulegt að svo fáir
Reykvíkingar skuli vilja
skoða jxessa mynd!
%, z.
5.
Að lokunx íxokkur orð unx:
höggmyndir sýningarinnar! j
Sigurjón Ólafsson, vinur
steinaixixa, glínxir við slein-,
'inri eins og Grettir við Glánx. j
í jxetta simx tókst honum þó
ekki seixx vilji var til. Eg sé
í lxendi íxxér hina íxiilclu!
möguleika þessa listanxanns. 1
<pv\í\r

RUGL$8INGflSKRirST0PA
8EZT AÐ AUGLYSAIVISI
Hékliiferð
á morgun kl. 5. — Ekjð
að Næfurholti og gist þar
í skála um nóttina. Gengið
á Hcklu á sunnudag. —
Uppl. á Fei’ðaskrifstofunni
siixíi 1540.
PÁLL AIIASON
Heixnasími 7641.
SlmabáiiH
Gai’ðasti’æti 2 — Sími 7299