Vísir - 05.01.1949, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 5. janúar 1949
v i s i n
Sigurgeir Sigurjónsson haBstaréttarlögmaður:
Ferðalfelsl Fi^nikeimi me? alþjóðasaiBii-
ingjinm, sftm MajsjJ ^mþykldl \ íélags-
síðan i aprílmánuði s. 1., að
leggja þær hönilur á ferðir
manna héðan úr landi, sem
flestum er kunnugt um, enda
þnda þó.tt rikisstjórnin
Iiafi nieð samþykki sinú m. a.
á þessu ákvæði yfirlýsingar-
innar lýst yfir þvi, að hún
mun hér eftir „gera þessa
Ihugsjón að veruleika“, þá cr þótt engin stjórnarvaldaaug
Sainkvícmt „ýkommtm «•- in<la5íi!#singu framka W ‘*“st f s™’SS
lenduin J,lf,8mn er frá þ, i! |>i6Sfm,darmS 1780, ,e„, ein, ,h» er aðems um «# ræ«a »■» km"
skvrf, að þann 7. despmhef , og kunnugt.er, haiði hin yíð- •'fÉumlb11 'l U'SS1 •
* r __ lirvfnm VArifS ;VA hpri-
Þáttur
viðskiptamálaráðherra.
Þegar á þetta allt er litið,
er mjög furðulegt að núver-
andi viðskiptamálaráðherra,
hr. Rmil .lónssyni, skuli liafa
liðist það óálalið af öðrum
meðlimum rikisstjórnarinnar
ug öllum almenningi, allt
síðastliðinn hafi félags
málanefnd aHsherjarþinas
Sameinuðu þjóðanna sam-
þykkt almenna mannrétt-
indayfirlýsingu, sem um
tveggja ára. skeið hafi vcrið
í undirhúningi hjá nefnd-
inni. A aðfangadag jója hirt-
ir „Morgunblaðið“ einnig
ræðu aðalfulltrúa fslahds
lijá Sameinuðu þjóðunum,
hr. sendiherra Tlior Thors,
er liann flutti við það tæki-
taduistu
* é
lieim.
áhrif
um
allan scm við liöfum verið að berj-
así fyrir og framkvæma öld-
se um.
Scm gömlum Alþýðu-
íloldvsmanni þykir mér pcr-
Juni sáman“, svo að notuð séu sónulega mjög miður, að J)að
orð fvrrgréinds fulltrúa ls-|skuli eiumitl reynast ráð
Eflli lands á allsherjarþinginu við|herra úr minum ilokk. sem
yfiriýsmgaríimar. Uinræ.tt tækifæri. Kannast jtekur ser Jianmg^hl
Daghlöðin hér hafa ekki 'allir yið liinatöngu og.erfiðu Jmyndar 1 sjoinais*.
enn birl yfirJýsingu þessa, en hanUtu olckar íslendmga við sinum rtam ai „ A
svo vill tiL.að mér hpfir hpi - hið danska einokunarvald, en ferðl1' I,uinar a 'ýV ,
izt eitt eintak af henni. Þvi á þeim timum var það ein- Monsku eino cunai\e>^
miður er þess ekki kostur nú niitt, scm íslendingar lengu ý)g gem þai niei .
að hirta li'ana alla orðréttu. fyrst að kenna á kúgun og tilraun til þess a< svip a o w-
nokkur helztu ákvæði yfirlýs. 'misbeytingu að því er snerti |Ur þeun niannit "U U ’ , ,
i'æri o*f verður ekl i annað ' jngarinnar taldi hr. Thor hin sjálfsögðu réltindi manna |tc vijie ii o <. auvmai ^ .
iæu og vcrpiu ekki annað » . . .. .. „ f p.-iálsii- ferða sinna ;ir að berjast fyrn’ 9g na. Ri
séð af þeirri fregn, en að ís- Iho»;s Upp 1 tyS'c nd,j ra'rtu . . laud“sem Var Fyrr 'þetta þvi furðulegra, sem
loníi ínfi somhvl'H i.pooo1 smni, svo sem fullkomið h\eit a lanu sem \ai. i i .
* f‘ ,1>k' .þeSS; hugsanafrelsi skoðanafrelsi á öldum réðust íslendingar, þessi sann raðhena læhu
„icrku yf.ays.ngu fyn, og Uu„„ufit « „f, og eln- duUlma rik^^
''iðurtcmd manm-ctt- «« U „tanfc.'Sa og voni j”>.” ‘‘ SanleinuSu
indi, sem vgrin eru af stjórn- ar homlur a þæi la„ðai 5 , , „ •
a. strá okkar. Ith.svcsar c„ dró l'ram á sci.mi I.luta 1«. d.toSa.ma
miimtisl scndihorram. ctti alda.-; Tóku þá hiuir dönsku jstjorran fagra K. mn lc a aö
á cill ákvæSi vfirlýsiiisor-ll.öfuSsmcnn upp á því, aS þcss. maunrctlmdask.a stuh
i.mar. scm l.c.fi,'- m.danfariö mön.mm ulanför, an nu braSum yeröa U1 og ver.
Yfirlýsing
Thor Thors.
í ræðu sinni lýsti scndi-
herrann yfir þvi, að islenzka
sendinefndin, ‘ríkissljlórnin
leiðarljós
heinís“.
luinenuun, xiiKissi.jioriii.u,Iverið frcklega brotiö hcrá^sinnar vitundar eða vdjæ
og íslenzka þjóðin fagnaði landi nú um nokku.rt skeið j Undu menn J>essu ‘
því innilcga, að vfirlvsingin ,°g Þú-® f>’rir tilstilli eins ai s,i‘ s°g 11 1 11 °s 'a
um mannréttindi skuli ' nú ý'á'ðherruni núverandi ríkis-,til l>ess, að Guðbrandur nse
hráðum verða til og vera léi? stjórnar. Er þvi ekki úr vegi up utvegaði ‘konuilgdird
arljós' ölhim Jijóðum heinis. að birta hér orðrétt j|>ann -< . maiz a/.). a )l ’
í þessu sambandi vitnaði akvæði 14. greinar ncfndr- jað olhim skykh liemu c
sendiherrann í nokkur ei>i- ar niannréltindayfirlýsingar, fara utan an serstaks ey u ......- -
.... v- ... . . Isem hlióðav svo í þvöin'Hi hinna dönsku yfirvalda. Etlir j)CSsari hátiðlega lofað að
stok akvæði Ytirlysmgariun !s.Vm nijooar s\*> í olíll i* „
ar og taldi okkur íslendiuga löggilks skjalaþýðanda : þetta reyndu samt hm donskn Vlfða þessi sjalfsogðu mann-
vera iiannngjijsam,a J>jóð. að
langt frá l>ví, að viðskipta-
máluráðherra hafi með fyrr-
grejiirdu ferðabanni sínu
stuðst við lög eða reglugerðir.
Eftir þvi, sem næst verður
komizt mun ráðherrann þann
19. april s. 1. bafa ritað Við-
skiptanefnd hréf og falið
henni, að tilkvnna skipafélög-
um og flugfélögum, að þess-
um aðiljum væri óheimilt að
selja eða láta af hendi far-
miða til úUanda, öðrum en
þeim, sem annaðhvort höfðu
með höndum gjaldeyrisleyfi
eða svokölluð „ferðaleyfi"
frá Viðskiptanefnd. Þótt und-
arlegt megi virðast liafa flug-
félögin og skipafélögin ekki
Jiorað annað en að lilýða þess.
|um fyrirmælum ráðheiTans.
Síðan bréf þetta var ritað hef-
ir J)\ í Island verið eina „lok-
'aða landið“ vcstan liins svo-
kallaða „járntjalds“, sem
ráðherrann kannast við. Hafa
þvi allir J>eir, scm siðan hafa
átt erindi til úllanda og ekki
fengið gjaldeyrisleyfi, Jiurft
'að útvega sér fararleyfi Við-
skiptanéfndar rétt eins og
jísíendingar þurftu að út\rega
sér „passa“ hjá liinum
'dönsku yfirvöldum á dögum
einokimarverzluharinnar
gömlu. Er sagt að cinn skrif-
stofumaður Viðskiptanefnd-
ar hafi siðan haft Jióg að gera
við það starf, að veita eða
synja um umsóknir til utan-
farar. Hcfir þetta að sjálf-
sögðu ekki orðið til þess að
flýta fyrir ál'greiðslu mála
hjá Jicirri nefnd.
FerðabanniS
ólöglegt.
En þrátt fyrir J>að, J>ótt ís-
lenzka ríkisstjórnin hafi með
^amþykki sinu á yfirlýsingu
því leyti, að ofsójtiiir væi'U
okkur ókunnar, enda myndi
íslendingar í þessari yfirlýs-
ingu aðeins finna „tjáningu
Jieirra luigsjóna, sem við
hcfðum verið að fram-
kvæma í sumiiiu atriðum,
jafnvel öldum sainan og scm
væri’sá grundvöllur, er við
byggðum Jijóðfélag okkar og
einkalíf á“.
Hýst cg við því, að scndi-
lierrann hafi með þessum
fallegu orðum talað fyrir
munn allra sannra íslend-
inga og ge.ri ég einnig ráð
fyrir því, að þeir, sem kost
hafa átt á, að kynna sér efni
þessarar yfirlýsingar muni í
einu og öllu geta tekið undir
1.
AUir nienn eiga rétt á
frjálsum ferðuni og til
bólfeslu innan landa-
mæia livers rikis.
Allir eiga íétl til að
yfirgcfa livaða land
sem er, J>ar á mcðal
eigið lancí, svo og tií
að koma aftur til
landsins“.
einokunaiyfirvöld að leggja
vmsar hömlur á utanfarii
réttindi í franitíðinni, J>á er
Jjað einnig jafnljóst, að með
manna, cn íslendingar létu |)essu samjiykki var ckki vei
samt ekki svipta sig Jæssi .. ið að veita okkur íslending-
siáli’sögðu mannréttindum og um riein ný réttindi, sem við
jtökst þe-im yfirleilt að fr • höfu,n ekki áður notlð* heM'
frjálsir fet-ða sinna úr lan
encia l>ótt oft væri erfitt að
komast fram hjá iiessuni ri
iðleikum.
ur finnum við í þessari yfir-
lýsingu þann grimdvöll, sem
við byggj.um Jjjóðlíf og
einkalif á, eins og sendiherr-
ann komst að orði. Er þvi
Afskipti
Aiþingis.
Hefir J>etta bann viðskipta-
málaráðherra að sjálfsögðu
•mælst mjög illa fyrir hja öll-
um alihéhriingi. Hefir bannið
m. a. orðið til J>ess, að tveir
alj>ingismenn hafa lagt fram
á Aljnngi frumvarp i þá átt,
að lögfe'st yrði, að cldci mætti
sctja slík hömi og þetta af
ramkvæmdarváldinu. Fruin-
varp þetta hefir að vísu ekki
enn fengið fullnaðaraf-
,iMcnn líafa taiað niikið uni.
luildana að umlaníörnu og ckki j
að ástæðulausu. Ekki hcfi cg hitl i
ncinn niann, scm hefir ckki kvart \
að undan lculdakastinu, cn hins
bárn þjóð- og báeíarfélágs' ’ í
húsnæðismálum.
,s j Þcir liafa fóngið að finna það |
vcgar hafa ckki allir verið svo; undanfarið, svo' að beir þurfa
]>cssi orð hans. Er j>ess qo ! lánsainir að gcta skammað Hita- j yist ckki frekár vitnanná vtð.
vert að gcta að i nýársræðu ivcituna Lv,'ir »ð sta,lda illa 'jE'1'1 liku ráð fyrir 1>vi> að flcs!ir
sinni minntist forscti ír !stykkinn‘ Sll,nir hafí‘ ha,i k ’!íeð:i jufllvcI alhr a8r,r sch tíc,t
Hlýja sVo! landið ekkar, að allt
þykir í lagi, seni óþolandi var,
þegar mesta nepjan var í loft-
inu. Ög þá verður minna talað
um illa vist þeirra, sem búa í
mannskeinmandi íbúðurn — el
íbuðir sk'yldi kalla.“
lands, hr. Sveinn Björnsson
á niannréttindayfirlýsingu
Jjessa og taldi hann sani-
þykkt hennar vera eitl það
merkasta er fram hafi farið
á al Isherj arþingin u að þessu
sinni. .Tafnframt harmaði
hann þaö, hversu litlar frcgn
ir Iipfi borizt hingað af J>essu
merka rnáli. Líkti forsetinn
Jicvssari nýj u mannré t linda-
yfirfýsingu við mannrott-
cða oliukyndingn og gengið illa j sér nokkra grein •! vrir þvi, hvcru hað, sem birt licfit veiið héi
saml að liatda á sér Jsita og ibúð-. ig lif braggabúanna liefir v< rið jað franian cr brcf fra braggabúa,
uin sínum, þvi ,ao cins niikið fro.-t ; undaníarna i'ag cða Yiidi kann- t scm kaltar hað „á; amótahug-
og hér kom upp úr nýárir.u er ó- j ske cinhvcr skipt&V Eg býst ckki i vckju . Það cru sönn orð, scm
vcijjulegí — a. m. k. höfum' við við þvi og cg ;;ori clcki licldii''■: hann segir. Einn (lagin'h cruin vjð
átt öðru
ár.
að vcnjast umianfarin
ráð fjxir, að þctta reki neilt vern- j nieð það á vörunum, að hinu eða
lcga.á cftir þvi ,að hyggt yrrJði!þessu þurfi að kippa i lag, án taf-
yiii' þá, scr.i i 'bröggum og slikuni | ar, en svo hve'rfa þær aftur, a8-
En eg vorkenni ekki þeim, hrcysum búa, þótt mönnum ktfnni j siæðurnar, sem kallað liafa fram
eem búa í góðum húsum. Öðru i að þykja það naeðsyn, þegar 1 *>‘* * ! upplirópanirnar og þá ci allt
máli gegnir með þá, eem hir- þurfa jafnycl að hlása i kann j glcyant, Það er v.enjan, þvi miður,
ast verða í óþjettum bragga- dýruni villuin. j I<; i llestiini a'ð láta atiudnii fjlgja
ræflum og slíkum vistarverum. ’ | '• kkuruni áruin á.,c< <i <.ijrðunum.
■ Nú fá þoir að finna fyrir þvi, Sólin ér'óðum að hselcka ar.\ þvi mcga þcii mi m. .ji. kcjmu,
hvað það er að vera olnboga- lofti og bráðum fer hún aðtscni i bröggunum búa.
grciðslu hjá Jiinginu, enda
•ætti nú slíkl að vera óþarfi,
Jeftir að ríkisstjórnin hefir nú
fyrir öÚum heiminum lýst
sig fylgjandi Jiessum sjalf-
1 sögðu réttindum. Hitt er aft-
ur á mótr óskiljanlegt, að
iViðskiptamálaráðherra skuli
nú ekki sjá söma sinn í að
Úpphefja o‘g afíurkalía fyrir^
mæli sin til Yiðskiptanefnd-
ar, séi'staklegá eftir að full-
trúi lians hefir með svo fögr_
uni orðum lýst ráðherrann
fyigjandi’ þeim sjálfsögðu
; mánnréttindum, sem hér er
umafi ræðá.
j Má ráðherrann áreiðanlega
’vita það, að Islendingar munu
ekki frekar liða innlendu
valdi það, sem þeir ekki liðu
hinu erlenda á sinuni tima.
Skoðanafrelsi, hugsanafrelsi,
trúfrelsi, ferðafrelsi og önnur
slík sjálfsögð mannréttindi
munu íslendingar aldrei láta
af sér taka með neinu vald-
litíði. tiváðan stári. þáð kemur,
! Sigurgeir Sigurjónsson.