Vísir - 24.01.1949, Qupperneq 4

4
V I S I R
Mánudaginn 24. janúar 11) 10
DAGBLAÐ
Otgefandi: BLAÐAOTGÁFAN VlSIR H/F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Austurstræti 7.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Ráðherrafundnrinn í Kauptnanna-
höfn.
'Kjessa dagana stendur yfir ráðherrafundm* í Kaupmanna-
* höfn', þar sem mættir eru forsætis-, ufanríkis- og her-
málaráðherrar Norðurlandanna þriggja, Damnerkur, Noregs
og Svíþjóðar, ásamt ýmsum sérfræðingum, sem ráðherr-
arnir hafa séi- við lilið. Segja má að slíkur fundur skipti
okkur Islendinga ekki miklu máli, þar sem einvörðúngu
er vætt um hervarnir Norðurlanda og þá varnarbandalag
þeirra ])riggja þjóða, sem að ofan getur. Hins ber þó að
gæta, að á fundinum er ekki einvörðungu rætt um varnar-
handalagið, heldur og afstöðu þess, el' af verður, til varnar-
bandalags Norður-ÁtlantsTiafs ríkjanna.
Síðustu fregnir af ráðheri-afundinum lierma, að fjarri
hafi þvi farið að samkomulag hafi vcrið þar ríkjandi, og
ágreiningur jafnvel meiri, en gert liafði verið ráð fyrir,
áður en fundurinn settist á rökstóla. Vitað er að Norðmenn
og Svíar standa á öndverðum mciði að því er varðar af-
stöðuna út á við, en Danir lcitast við að miðla þar málum.
Dragi til samkomulags er líklegt að farihn vex-ði einhver
meðalvegur, þannig að samvihna verði upp tekin við hin
vestrænu lýðræðisriki, en verði þó ekki mörkuð jafn hrein-
lega og Norðmenn viíja vera láta. Öll Norðurlöndin leggja
nú meiri kapp á að bæta landvarnir síhar, en dsemi eru
til fyrr á árum. ÖIl hafa þau sannfærzt um i siðasta stríði,
að velferð þeirra og framtíð er uudir því komin, að ])jóð-
irnar sýni vilja til sjáJfbjargar, eigi að bera rétt þeirra
fyrir horð með vopnavaldi. Til aukinnar hervæðingar þurfa
Norðurlöndin styrk vestrænna þjóða, cn marki þóu ekki
afstöðu sína á þann vcg, að tryggt sé að þau snúist ekki
iil andstöðu við vestrænu ríkin, gctur heldur ekki talist
eðlilegt, að þau birgi þau upp af vopnum og öðrum víg-
húnaði.
Fari samkomulagsumleitanir ráðherrafundarins út um
þúfur, verður aðstaðan sú á Norðurlöndum, að Norðmcnn
taka upp nána samvinnu við hin vestrænu riki, en Svíar
standa einir og revna að halda upp fullu hlutleysi. Afstaða
Dana er hinsvegar óljós, en liklegt er ])ó talið, að þeir
muni frekar fara að dæmi Norðmanna en Svía. Árangur-
inn af ráðherrafundinum í Kaupmannahöfn kann að hafa
hein eða óhein áhrif á aðstöðu íslénzku þjóðarinnar, og
mun það liggja skýrt fyrir á fundi þeim, sem utanríkis-
ráðherrarnir munu halda með sér í.ösló í lok þessa mán-
aðar, en þangað hefur utanrikisráðherra Islands verið hoðið
en hann hefuir þekkzt það hoð í samráði við ríkisstjórnina.
Þótt hervarnarbandalag Norðurlanda hafi ekki heina
þýðingu fyrir okkur Islendinga vegna legu landsins og
allrar afstöðu, og stefna okkar hljóti öðru frekar að mótast
af eigin hagsmunum en annarra, getur ]mí svo farið að.
vegna sunduriyndis Norðurlanda])jóðanna, verði samvinna
okkav við þær þjóðir allar ekki 'jafh náin og verið hefur
til þessá, að öðru leyti cn því að menningarlegu samstarfi
við ])ær verður óhjákvæmilega. up'pi haldið., Tlinsvegar
sýnist lítið vit í því, að við tökum þátt í‘sáinéigiriíeguni
fundum Norðurlandanha um hervarriir og utanríkismál,
ef þar er hver höndin Uppi á mótí annarri. Verðum við
þá að taka upp sjálfstæða og ólniða stefnu í utanríkis-
málunum, sem haga verður eftir eigin hagsmunum og
þeirra þjóða, scm við eigum nánust samskipti við, alveg
án tillils til hver afstaða Norðurlanda reynist. Islenzka
þjóðin hlýtu'r að fylgjast með ráðherrafundinum af
áhuga, og enn standa voiíir til að árangur hans verði
æskilégur og samstarfið nánara hér eftir en hingað til.
Fyrir mánaðamótin kann hinsvegar svo að fara, að við
Islendingar verðum að taka ákvarðanir, einiv og óstuddir,
varðandi þátttöku i alþjóðasamstarfi. Gætni og fvrirhygg ja
verður áð móta þar afstöðu okkar, ósanit rikri ábyrgðar-
Jtilfinningu þeirra manna, sem um það mál fjalla.
A Jæssum tinnun er nvöiffi-
um alinennt mjög tiðnelt um
kjarnorkusprengjuna og
eyðileggingarm á 11 lienna r.
Það er að vonum og sannað-
st hann áþreifanlega í síð-
ustu styrjöld. Veðurfræðing.
ar háskólans i Chieago hafa
])ó sannað, að ]>ótt kraftur
kj a rnorkusprengj u nna r sé
mikill sé krai'tur hvirfilvinda
þúsundfalt meiri. Þcir segja
að þrýstingur hvirfilvinda á
hverja fermíhi sé nálægt
tveimur milljónum smálesta,
en það mun vera nálægt þús-
undfaldur þrýstingur á við
þann, er kjarnorkusprcngjan
leiðir af sér.
| Rannsóknir þær cr fram
íiafa farið á hegðun hvirfil-
vinda leiða i ljós, að fellibyl-
urinn eða hvirlilvindurinn
fer með 150—200 mílna
Jiraða á klukkustund og get-
|ur á stundum valdið geisilegu
tjóni og miklu meiru en
nokkru sinni kjarnorkju-
sprengjan, ]x')tt kraftmikil sc
alin. Veðurfræðingarnir, sem
athugað hafa liegðun hvirfil-
!vinda segja að l>eir eigi upp-
lök sín á Atlantsliafi milli
Capc Verde á vesturströnd
jAfi'íku og Vestur-India.
Meirihluta ársins cr þarna
dauður sjór, en þegar hausta
tekur fai-a tíðindin að gerast.
Heitt loftið stigur upp fra
‘sjónum og kalt loft kernur i
þess stað, sem staðvindúrinn
her á undan sér. Heita loftið
1 stigur himinhátt i loft upp og
'eykst snúningshraði þess því
'meir sem hærra dregur. A
skömmum tíma myndast
þarna hvirfilvindur eða felli-
hylur, sem getur orðið allt að
800 milur i þvermál.
Staðvindui inn ber þclta
íeila loí't liægl og hægt áfrain
vfir hafið og þar sem það ler
vfir veldur það óskaplegum
eyðileggingum. Hvh’filviiuL
urinn fer ekki hraðar áfram
með staðvindunum en sem
svarar 12 milum á klukku-
stund, en hraði lieita loftsins
innan sinna takmarka getur,
eins og áður er sagt verið
150—200 mílur á klukku-
stund. *
Erindi Sr. Péturs
vel tekið.
Séra Pétur Magnússon frá
Vallarnesi endurtók erindi
sitt, „Hlutlegsi“, i .Austur-
bæiarbíó í gær uið hinar ó-
gætustu undirtcktir.
j Salurinn var nær fullskip-
aður, þrátt fyrir óhagstætt
veður, Iiríðarbyl og slvddu.
Var ræðumanni ákaft fagn-
að, bæði meðan á flutningi
slóð og eins í lokin. Einhver
(kotnmunisti fann þó hvöl
hjá sér til þess að gjámma
fram i meðan á ræðunni
stóð, en aðrir fundarmenn
báðu liann að hafa sig hæg-
an og tók liann þann kost-
inn, sem vonlegt var, hefur
Ttindið lítinn hljómgrunn
. fyrir „alhugasemdir sínar“.
| F.rindi séra Péturs var hið
skörulegasta og saunarlega
orð i tíma löluð. Væri æski-
legt, að hann sæi sér fært að
, endurtaka erindið enn einu
sinni eða ofíar, þvi vafalaust
niun marga fleiri fýsa að
lilýða á liann um þetta mik-
ilvæga riiál.
Bænadagur í
S.-Afríku.
Á sunnudaginn verður al-
nennur hænadagur í S.-Af-
íku og verður beðið fvrir
cgni.
Þurrkar liafa verið svo
miklir i S.-Afríku undanfar-
ið, að ef ekki rætist úr, þá
verður matvælaframleiðsla
minni þar í landi á komandi
ári en noldvuru sinni um
injög langt skeið.
700 km.
þjóðvegur.
Nú er fjrir skemmstu lok-
i við að gcra við þjóðveginn
frá Aþenu til Serres í Þrakíu
um Saloniki.
Vcgur ]>essi er tæpl. 700
km. langnr, en hann vár'orð.
inn’ nærri ófær, þar sem við-
hald var ekkert á honum frá
1940. Bandaríkjaniénn
greiddu • viðgerðarkostnað-
inn, en í yeginn voru alls
notaðar 1 1,000 smál. af mal-
hiki og gerðar voru m. a. 180
hrýr'af ýmsum stærðum.
Sex japanskir hci'shöfð-
ngjar hafa vérið dæmdir i
allt að 24 ára þrælkun fyrir
að láta flytja 17,000 striðs-
fanga í skipum við afar skem
skilvrði.
Winifréd Wagner, tengtla-
dóttir tónskáldsins og mikill
vinur Hitlers hefir verið selct-
uð i Þýzkalandi fyrir að vera
názista. Hún er af enskum
ættum.
CKa/
í dag
er niánudagur 24. janúár, 24.
dagur ársins.
Sjávarföll.
Ágdegisfllóð var kl. 1,25 í morg-
un. SíSdegisflóð var kl. 14.05.
I.O.O.F. = 1301248 M. A.
Næturvarzla.
Næturvörður er í Laugavegs
apótcki, sími 1616. Næturlæknir i
Læknavarðstofunni, sínil .5030.
Næturakstur arinast Iíreyfill,
‘rinrl 6633.
Stjórnmálanámskeið
Heimdallar hefst i Sjálfstæðis-
liúsinu næstk. fimmtudag. Menn
eru beðnir að tilkynna þátttöku
sem fyrst í skrifstofu Sjálfstæðis-
flokksins.
Finnur Jónsson
jdþiifgismaðúr hefir látið. ,af
störfum sem fulltrúi í Fjárhags-
ráði þar sem hann hefir verið
skipaður forstöðumaður inn-
kaupastofnunar ríkisins. Við
starfi Finns i Fjárhagsráði tek-
ur Óskar Jónsson.
Fermingarbörn
síra Jakobs Jónssonar eru vin-
samlegast bcðin að koma til við-
tals í líallgrímskirkju næstk.
fimmtudag kl. 5 síðd.
Fermingarbörn,
síra Sigurjóris Þ. Árnasonar erú
vinsamlegast beðin að koma til
viðtals i Hailgrímskirkju næstk.
föstudag kl. 5 siðd.
Sjáltstæóiskvennaíélagið Hvöt
heldur fund í Sjálfstæðishúsinu
i kvöld kl. 8.30. Fundarefni er
i félagsmáh Til skemmtunar verð-
ur kvikmyndasýning, kaffi-
Idrylckja og dans. Sjálístæðiskon-
| ur eru beðnar að fjölmenna á
fundinn.
| Handknattleiksmót
I skólanna hefst í íþróttahúsinu
við Hálogaland kl. 2.30 i dag.
Keppt verður i þremur aldurs-
flokkum karla og kvenflokki. —
Ferðir inn að Hálogalandi verða
frá Ferðaskrifstofunni.
Utvarpið í kvöld.
Kl. 18.30 íslenzkukennsla. 19.00
Þýzkukennsla. 19.25 Þingfréttir.
20.30 Útvarpshijómsveitiri: Sænsk
alþýðulög. 20.45 Um daginn og
veginn (Árni G. Eylands stjórn-
arráðsfulltrúi). 21.05 Einsöngur:
Heinrich Schlusnus (plötur).
21.20 Erindi: Um ullariðnað á ís-
landi (Pétur Sigurjónsson yerk-
smiðjustjóri). 21.45 Tónleikar
(plötur). 21.50 Lög og réttur.
Spurningnr og syör (Ó.iafur JÓt
lmnnesson prófessor). 22.00 Frétt
ir og veðurfregnir. 22.05 Lélt lög
(plötur).
Dr. Metzner,
hiun jþý/.ki fi;;ki.ðnaðarsérfræð-
ingur, heldnr annan háslcóiafyr-
irlcstur sinn þriiðjudaginn 25.
janúar kl. 6,15 í I. kennslustofu
Háskólans. Efni fyririestursins
er: „Beurteilung von Fischen,
Fischwaren und FischstoffenV
Fyrírlesturinn verður fluttur á
þýzku og er ölium hrimill að-
gangur.
NespresJakalI.
Börn, sem fcrmast eiga bæði i
vor og í haust, komi til viðtals í
Melaskólann, fimmtudaginn 27.
janúar.
Samræmdan framburð,
en ekki norðlenzkan, kcnndi
Björn prófcssor Guðfinnsson
þeiin, sem lásu inn á plötur fyr-
ir Linquaplione-félagið.
Náttúrulækningafélag íslands
lieldur almenna skémnitun í
Tjarnarcafé i kyöld kl. 8,3Q^ Til
skemmtunar verður: Kvæði fyrir
minni félagsins (Gretar Fells),
einleikur á pianó (Skúli Hall-
dórsson), islenzkar kvikmyndir
(Vigfús Sigurgeirsson), gaman-
þáttur (eftirhermur o. fi.) og
Náttúrulækningáfélag íslands 60
ára. (Gamanþáttur: Axel Ilelga-
son). Ágóði af skernmtuninni
rcnnur í heilsuhælissjóð.
Fermingarbörn
i Laugarnesprcstakalli, sem
eiga að fermast á þessu ári eru
beðin að koma til viðlais'i'Latig-
arneskirkju næstk. fimmtudag kl.
5 c. h. Síra Garðar Svavarsson.