Vísir - 18.03.1949, Síða 9

FöslHdaginn 18. marz 1949
V 1 S I R
9
er
Msmö
að gjeni
heefýí cm/ teííi
til ttö hsetu
hSutstsipti þess ?
A tindánförnum árum
hci'i ég átt því láni að fagna
að starfa fyrir gamalt fólk
og veita forstöðu Elli- og
lijiikrunarheimilinu Grund í
Reykjavík. Eg segi láni
vegna þess að umgangast
gamaltfólk er lærdómsríkt og
hefir veitt mér betri og mciri
slcilning á mörgum málum,
heldur en eg hefði
átt kost -
að ræða nokkuð nokkur
vandamál þessa fólks, til þess
að gefa mönnum kost á að
kynnast ýmsu, sem þeir
þurfa ef til vill seinna sjálf-
ir að glíma við.
Þegar menn verða 67 ára
orðnir 65 ára, enda þótt
starfskraftar sé í bezta lagi
oft miklu betri og mgiri,
en hjá J)eim, sem eru yngri
að árum.
ar veikindi ber að, ])á verð-1 ið, sem við hjónin höfum.
ur J>að afskift — það virðist' Rörnin eru átta, en við höf-
svo oft að gengið sé á sjálf-
sagðan rétt J>ess. —
öryggisleysið í ellinni hef-
ir lengi verið mikið vanda-
mál. Ellitryggingar hafa J>ó
hjálpað hér mikið, en samt
er J>að nú svo, að það kostar
meira en kr. 310,00 á mánuði
að framflevta lifinu í Reykja-
vík og cnda þótt við þetta
bætist 40%, þegar um sjúkl-
inga er að ræða, þá eru elli-
launin ekki nægjanlegur líf-
Þegar reynt er
að fá starf.
Hvað á nú þessi maður að eyrir. En sem hetur fer þá
gera af sér, sem hætta verð-já sumt gamalt t'ólk nokkurt
eg netöi annars ur störfum aldurs vegna? sparifé eða aðrar eignir, og
og nu ætla eg Eftirlaunin eru oft ekki mik-' svo eru það hörnin eða aðrir
il og af þeim einum getur ættingjar og vinir, sem
hann tæpast framfleytt sér
og sínum. Hann reynir að
fá eitthvert starf — en það
er oft hægara sagt en gert.
Stundum tckst fyrir kunn-
ingsskap, vináttu eða þá
að aldri, þá gcta þeir notið hréint og beint vcgna með-
laga um ellitryggingar —• aumkvpnar með þessum
og ætti 67 ár því að vera „gamla manni“, sem stund-
aldurstakmarkið um gamalt um er miklu færari til starfa
fólk — en þegar menn verða en atvinnuveitandinn tilvon-
65 ára, þá eiga þeir að hætta andi. A þessu þarf að verða
störfum hjá þvi opinbera. breyting. Starfsfæru og dug-
Hefði meira samræmi verið legu fólki á ekki að bægja
í því að hafa það aldurstak-1 l'rá störfum sökum aldurs
mark — úr því að það var eins —- það þarf að koma | nokknr
sclt — sama og í tryggingar- málunum þannig fyrir, að
starfskraftar og dugnaður
fái að ráða.
hlaupa undir hagga, ef svo
her undir — og þess vegna
eru fjárhagsáhyggjur ekki
alltaf aðal vandamálið.
I lúsnæðisvandræðin og
hjálparleysi í veikindum er
oft erfitt úrlausnar. —
Gamla fólkið hefir komið
hörnum sínum upp og svo
þegar ellin færist yfir, þá
verður það oft vart við það,
að því er í ráun og veru of-
aukið hjá börnum sínum. -
Það er áreiðanlega satt, sem
þekktur læknir sagði fyrir
„Bezti staðurinn fyr-
ir gamla fólkið er hjá góð-
urn hörnum“. En við þetta
verður þó að bæta: „Húsnæði
og aðrar ástæður verða að
evra fyrir hendi“. Það er nú
svo, að gamla iólkinu virð-
isl ofaukið víða, húsin eru
þannig hyggð nú orðið, að
hætta störfum enda þótt 65 ðafa þegar gcrt mikið gagn, herbcrgi fvrir hörnin og
ára séu, ef heilsa þeirra og og eiga eflaust eftir að verða gamla fólkið hafa gleymsl.
starfskraftar eru í lagi? oiörgum að liði, — þó inun Þessvegna er það, að hörnin
Þetta er óréttlátt og skamm- '’cru ýmislégt hægt að þeim geta ekki telcið foreldra sína
að finna — en hér slcal að
um aðiýns eina stofu og lítið
eldhús“. — Eg trúði þessu
tæpast, en samt hefi eg heyrt
svo margt og séð í þessu
mikla vandamáli en það
var ekkert vistpláss til. —
Noklcrum vikiun seinna kom]
konan aftur. „Er engin leið
að fá vistpláss fyrir hana
mömmu? Fig á von á syni
minum 14 ára heim á morg-
un og veit eklcert, hvernig
eg á að fara að. — Hann átti
að vera í sveit í sumar, en
sökum veikinda varð hann að
! koma heim og ein dóttir mín,
scm sefur á lcgubekk hjá
' ömmu sinni hún getur svo
illa sætt sig við það.“ Jæja,
hjónin, gamla konan og 9
hörnin í einu herbergi! .—
j Hún verður að fá hjálp þessi
' ágæta dóttir, sem tólc móður
sina til sín. þrátt fvrir dæma-
! fá húsnæðisvandræði og
það vildi svo til að næstu
daga var lausl vistpláss. •—
j Dæmin um vandræðin eru
mörg. — Gamla konan blinda
var á níræðis aldri. Hún bjó
i hjá syni sínum i sumarbú-
vandræðum, þegar véikindi
ber að höndmu.
Og svo er það gamla fóllc-
ið, sem i svcitum landsins
býr. Það hefir verið talað
imi „flóttann úr sveitunum“.
Yngra fólkið hefir margt
flutt í bæi og þorp og eldra
fólkið er eftir. Það cr lilca
svo, að í mörgum sveitum
horfir til stór vandræða í
þessum el'num. —- Unga fólk-
ið er farið — gamla fólkið
getur ekki haldið áfram bú-
i skapnum og svo kemur að
i því, að það flytur einnig —
og jarðirnar leggjast í eyði.
En þar, scm ennþá er talsvert
af yngra fóllcinu í sveitun-
um, þá er það mikið vanda-
mál að hjúkra og liðsinna
lasburða og veiku gömlu
fóllci. Fólkseklan í sveitun-
um er víðast svo mikil, að
það er mjög erfitt og stund-
um bókstaflega ekki hægt.
Af þeim ástæðum kcmur það
því fyrir að bregða verður
húi og flytja í kaupstaðinn,
til þess að geta þar betur séð
fyrir gamla fólkinu. — Það
er oft talað um erfiðleilca í
þessu samhandi í kaupstöð-
unum —- en cg fullyrði, að
þörfin fyrir hjálp handa fólk-
inu í sveitunum er sízt
minni.
löggjöfinni eða 67 ár.
Margir geta
starfað áfram.
Við skulum athuga þetta
65 ára aldurstakmark. Hvaða
vit er í því að lála menn
Fær ekki greitt
úr Sjúkrasamlagi.
Lögin um almannatrygg-
ingar, sem sett hafa verið,
sýnt. —1 Orétilátt vegna þess aö linna — cn
að maður, sem er 65 ára cins heut á vankanta, sem
getur sinnt starfi sínu áfram k°ma gamla fólkinu við.
í noklcur ár, þegar starfsþrelc Ellilaun fyrir lijón eru'á-
er nægjanlegt — enda cr það lcveðin lægri heldur cn til
marg sannað, að aldurinn einstaklinga — og er það
einn er eklci réttur mæli- víst vegna þess, að það á að
kvarði um starfskrafta og vcra ódýrara l'yrir gömul
afköst. Eg þekki marga, sem hjón að búa héldur en ein-
er miklu „eldri“ cn 70 ára,1 staklinga. Þetta getur oft
enda þólt aldur þeirra sé að-j verið rétt, en þar sem gamla
eins talinn 50 ár. Margir, fóllcið dvelur á elliheimili,
þá er sama gjald fyrir alla
og ættu því ellilaun til
til sín enda þótt þau séu öll
af vilja gerð — húsnæðið er
ekki fyrir hendi. Og svo er
hjálpin, sem víða cr á heim-
ilum af svo skornum
skammti, að það cr oft ekki
unnt. að hugsa um gamla
fóllcið svo vel fari.
slað utan við Reykjavík —
én sumarbiistaðúrinn var Urbæturnar,
clcki nein vclraríbúð. Og sem gera þarf.
þess vegna var það einn j Hér að fráman hefir vcrið
morguninn, að gamla konan nokkur grcin gerð fyrir því,
var föst í rúminu. Rúmfötin hvernig þessum málum ei-
höfðu i'rosið föst um nóttina komið í dag. Það verður að
- frostið var óvenjumikið. hefjast lianda og rcyna að
bæta úr þcssum vandræðum..
Gamla fólkið | ^að, sem eg tel að þitrfi
vantar húslijálp. að gera liér sunnanlands m.
En það er eklci aðeins þclta a. 1 þessu máli er eftirl'ar-
fóllc —- fátæka fólkið — sem andi:
er í vandræðum og þarf
hjálpar við. Það cr lílca 1.
margt gamalt fóllc hér í bæn-
um og víðar, sem ó nægilegt
íe og húsrúm, en það vant- 2.
ar alla hjálp og er i miklum
Reisa nýtt elliheimili í
Reykjavík, scm hafi rúm
fyrir 150—200 vistmcnn..
Sjúkraluis fyrir gamalt
fólk þarf að starfrækja. .
þeirra manna, sem nú fá
cftirlaun eru með fulla starfs-
krafta og starfa að sjálf-l þeirra — hjóna og einstakl-
sögðu enn, enda þótt rikið inga — að vera' þau sömu.
Þá er það mikið misrétti,
j gamla í’ólkið fær
geti ekki notað starfslcrafta
þeirra. —
Það er skammsýnt, að lála greitt úr sjúkrasamlagi, ef
menn hætta störfiun, vegna : það ef á sjúkradcild Elliheim
þess eins, að þeir verða 65 heimilisins. Ef þetta fóllc
ára. Við liöfum í þessu landi gæti fengið pláss í sjúkra-
of lítið af starfandi fólki og húsi, þá væri ef til vill ekk-
við cigum að gera allt til þess ert um þetta að segja, eu
að nota til fulls það vinnu-
ali, sem fyrir hendi er. —
Það er líka dýrt spaug að
greiða eftiriaun til manna,
sem geta og vilja haldá- á-
l'ram störfum símun í þágu
lands og þjóðar og hafa gert
sumir hverjir, inn áratugi.
Þeir erú dæmdir úr leik
fyrir l>að eitt að þcir eru
þar sem gamla lolkið fær
sjaldan jiláss í sjúkrahús-
iun, þá mælh- öll sanngirni
iheð því, að sjúkrasamlagið
greiði ineð sjúku, gömlu
fólki, sem fær vistpláss í
s j úkradeild Elliheimilisins.
Gamla i'ólkið hefir ánmi
saman greitt tillög síft í
sjúkrasamlagið og svo, þeg-
HúsnæSiö
er oft liítið.
En þrátt fyrir þetta verð-
ur það að vera hjá börnum
sínum í húsnæði, sem er svo
lítið og ófullkomið að furða
sætii', að slikt skuli véra hér
á landi eftir allar þær fram-
ekki ] farir, .nýsköpun og stórkost-
lega fjáröflun þjóðarinnar á
undanförnum árum. — Það
kom lil mín kona og bað nm
vistpláss fyrir móður sína,
sem var um áttrætt.
-Gámla koLan fluttist nýlega
lil hennar utan af landi —-
hún átti elcki í önnur hús að
venda. —„Hún mamma kom
til min og bað mig að leyfa
sér að vera — hún gat elcki
lengur lialdist við i sveitinni
—>• hún var pyðiu svo lúin og
oft lasin. Náttúrlega tók eg á
móti lienni, en samt var það
erfitt - lnisnæðið er svo lít-
HJÓLREIÐAMENN!
Gefið merki við g-atnamót, áður en þér bre>Ttið
stefnu. Það veitir öryggi og' greiðir fyrir umfei-ðinni.
S. V. F. I.
um
«' 1
• ;i jn 1 ‘»ff "it /
• R tiillA
•id

(rni Jltát:. íirjii
iijeieni Gí
.'ibt m
a 3il
i